Dagboek Turkse verkiezingen (2), nog twaalf dagen

8
6

stemmen n_82651_1

Istabul – De parlementsverkiezingen in Turkije op 7 juni zijn met veel vragen omgeven. De vaakst gestelde is of de Koerdische georiënteerde Democratische Volkspartij (HDP) de kiesdrempel van tien procent gaat halen.

Daarnaast is er de vraag of de verkiezingen eerlijk zullen verlopen. Indrukken over fraude bij eerdere verkiezingen werken onzekerheid in de hand.

PACE en OVSE

Delegaties van de Parlementaire Assemblee van de Raad van Europa (PACE) en de Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa (OVSE) zijn naar Turkije afgereisd om toe te zien op een eerlijk verloop van de verkiezingen.

Of dat veel zoden aan de dijk zal zetten is de vraag. De mankracht van de PACE en de OVSE is bij lange na niet genoeg om overal waar gestemd wordt waar te nemen.

Wel zullen beide instanties een oordeel kunnen vellen over de omstandigheden voorafgaand aan de verkiezingen. Zo kan nagegaan worden of de zendtijd rond de verkiezingen op TRT, het Tv-kanaal van de Turkse staat, eerlijk is verdeeld over de vier partijen waar het om draait. Ook kan gecheckt worden of president Erdogan, die volgens de grondwet boven de partijen dient te staan, zich aan de regels houdt.

Wat zal er gebeuren wanneer de PACE en de OVSE tot een negatief oordeel komen over de omstandigheden rond de verkiezingen? Die zullen dan echt niet ongeldig verklaard worden. De rest van de wereld constateert dan dat de verkiezingen in democratisch opzicht niet de schoonheidsprijs verdienden, maar of men daar bij de regerende Partij voor Gerechtigheid en Ontwikkeling (AKP) wakker van zal liggen valt te betwijfelen.

Bursa

Kemal Kilicdaroglu, de leider van de oppositievoerende Republikeinse Volkspartij (CHP), beschuldigde de burgemeester van de stad Bursa. Die zou op 23 mei jl. de metro plat hebben gelegd om te voorkomen dat medestanders van de CHP een openbare bijeenkomst van hun partij konden bezoeken.

Of Kilicdaroglu het gelijk aan zijn kant heeft is niet bevestigd. Het zou ook om een samenloop van omstandigheden kunnen gaan zonder kwade intentie. Maar als hij gelijk heeft past dat niet bij een eerlijk verlopende verkiezingsperiode. Hier ligt wellicht een taak voor de PACE en de OVSE.

Oy Ve Ötesi

De oppositiepartijen controleren de verkiezingen eveneens. Daarnaast wordt dat gedaan door de onafhankelijke organisatie Oy Ve Ötesi (‘Voorbij het stemmen’). Dit burgerinitiatief inspecteerde vorig jaar al met 40.000 vrijwilligers de lokale verkiezingen. Op 7 juni wordt dat op een grotere schaal gedaan.

In 45 provincies zal in 162 districten worden gecontroleerd. Vooral districten met een hoog bevolkingsaantal, en die waar geringe verschillen tussen de partijen worden verwacht, zijn geselecteerd voor controle. Men hoopt zo 62 procent van de verkiezingen op een eerlijk verloop te kunnen toetsen.

De bekende komiek Cem Yilmaz maakte een video om vrijwilligers op te roepen waarnemer voor Oy Ve Ötesi te worden bij de verkiezingen.

Verlies

Erdogan streefde aanvankelijk naar 400 zetels voor de AKP bij de verkiezingen. Zo zou zijn partij een royale marge hebben voor een zelfstandig opgestelde nieuwe grondwet, om het door hem begeerde presidentieel systeem mogelijk te maken.

Erdogan klonk overtuigd over de kans van slagen. Later paste hij zijn streven echter aan naar 335 zetels, vijf meer dan de AKP nodig heeft om op te roepen tot een referendum over een nieuwe grondwet.

Ook voor 335 zetels dient de AKP meer stemmen te halen dan eerder bij parlementsverkiezingen. Dat wil zeggen, meer dan het percentage van ruim 49 procent dat de partij bij de verkiezingen in 2011 haalde. De kans dat dit gaat gebeuren lijkt minimaal.

Goed, peilingen die uitkomen op slechts 38 procent zijn weinig geloofwaardig, maar enig verlies voor de AKP zit er toch in. Aan de AKP verbonden columnisten beginnen dat schoorvoetend toe te geven.

Columnist Mustafa Kaaralioglu schreef dat de AKP twee weken geleden in peilingen – waar hij kennelijk vertrouwen in heeft – nog op 45 procent stond, maar dat dit percentage ondertussen naar 43 procent is gedaald.

Dubbel leiderschap

Abdulkadir Selvi en Yusuf Ziya Cömert, twee columnisten van de regeringsgezinde krant Yeni Safak, brengen het ook door hen verwachte verlies in verband met het dubbele leiderschap van de AKP.

Terwijl op premier Davutoglu gestemd moet worden, stelt Erdogan zich als de onbetwiste leider op. De verkiezingen mogen dan om een presidentieel systeem voor hem gaan, maar hij is geen verkiezingskandidaat. Bovendien mist Davutoglu het charisma van Erdogan. Dat kan tot een emotionele barrière in de stemlokalen leiden. Selvi en Cömert zien dat niet verkeerd.

Wanneer Davutoglu 43 procent binnen weet te slepen zou dat nog steeds voldoende zijn voor de AKP om wederom een een-partij-regering te kunnen vormen. Voor een grondwet die een presidentieel systeem mogelijk maakt hangt dan echter alles af van het presteren van de HDP. Mocht die de kiesdrempel halen dan is de kans dat Erdogan de door hem gewenste bevoegdheden krijgt nog maar klein. Slaagt de HDP daar niet in, dan krijgt de AKP veel zetels van die partij en zit een presidentieel systeem er alsnog in.

Of de HDP het gaat halen kan geen verkiezingspeiler voorspellen. Dat weten we pas op 8 juni, de dag waarop de verkiezingsuitslag bekend wordt en ik van geen beeldscherm weg te slaan zal zijn.

Geweld

Tot die tijd kunnen het nog spannende dagen worden. Nu al is er geweld rond de verkiezingen.

Na de bomaanslagen op HDP-vestigingen in Adana en Mersin begin vorige week, werd de AKP-kandidaat Ramazan Demir op 23 mei in Adana door een onbekende aanvaller in de maag gestoken. En vandaag kreeg de CHP-kandidaat Elif Dogan Türkmen in de provincie Adana vanuit een auto een kogel in haar knie geschoten.

Deze incidenten zijn al erg genoeg, laten we hopen dat het hierbij blijft.

Istanbul/Peter Edel

De eerste aflevering van het dagboek over de Turkse verkiezingen staat onder de rubriek ‘Turkije’.

8 REACTIES

  1. Bij de laatste presidentsverkiezingen viel het mij al op dat mijn goede en diepgelovige vriend Mustafa boos was op Erdogan. Naast alle schandalen was hij vooral verontwaardigd over het miljoenen kostende serail van de padishah. Intussen heeft de 4 ton kostende auto van Görmez zijn woede versterkt en kondigde hij aan niet meer AKP te zullen stemmen. Volgens Mustafa gaat de hele gang van zaken lijnrecht in tegen de islam en de bedoelingen van de Profeet.
    .
    Hoewel hij dat niet met zoveel woorden zegt, lijkt hij gecharmeerd te zijn van Fethullah Gülen – maar ja, die is niet verkiesbaar. Omdat Mustafa’s even gelovige broer V. voorzitter is van de AKP-afdeling in het dorp waar zij wonen, is de spanning tussen beide broers hoog opgelopen. Met het oog op het bewaren van de familievrede is derhalve plechtig afgesproken om – zeker tot 7 juni – niet meer over politiek te praten.
    .
    Dus deelde Mustafa eergisteren ongevraagd mee dat hij vastbesloten is om niet te stemmen; een eventuele boete voor stemweigering riskeert hij graag. Of dat veel zal uitmaken betwijfel ik – ook niet wanneer een paar honderdduizend medegelovigen zijn voornemen volgen. Zelfs een aanzienlijk democratischer kiessysteem zoals wij dat in Nederland kennen zorgt er immers voor dat de grootste partijen baat hebben bij restzetels – laat staan in Turkije waar je het als stemgerechtigde kan schudden wanneer de partij van je keuze ‘maar’ 9,95 % van de stemmen krijgt.
    .
    Door het verhaal van Mustafa ben ik meer dan ooit benieuwd naar de uitslag – en dan niet alleen naar het aantal parlementszetels dat de AKP scoort, maar ook naar het opkomstpercentage en het werkelijk aantal uitgebrachte stemmen. Dan zal blijken of de machtsbasis van Erdogan en Davutoglu al dan niet, en zo ja, in hoeverre die is aangetast.

    • Aanstaande vrijdag (en zaterdag en zondag trouwens ook nog) gaan we hier in Nederland alvast stemmen. Het stemlokaal is in Rijswijk opgezet, een behoorlijk eindje rijden nog.
      Ik laat mijn personeelsbus heen en weer pendelen tussen mijn woonplaats en Rijswijk, zodat de reiskosten geen bezwaar hoeven te zijn voor mensen die het niet zo breed hebben of geen vervoer hebben.
      .
      Uiteraard mogen alleen mensen van wie ik weet dat ze AKP zullen stemmen meereizen.
      CHP-ers gaan zelf maar vervoer regelen.
      .
      Als ik op deze manier misschien een stuk of 100 extra AKP stemmen voor elkaar kan krijgen, dan heb ik mijn bijdrage aan de verkiezingen in ieder geval gegeven.
      .
      De CHP-ers in mijn woonplaats zijn enorme eogïsten (zoals de meesten in Turkije ook zijn) en zullen beslist niemand mee laten rijden in hun auto. En omdat het individualisten zijn en niet naar de moskee gaan (en daardoor sociaal nogal geisoleerd zijn geraakt), zijn ze erg slecht georganiseerd. Dus als ze geen vervoer hebben, dan zal ook niemand ze brengen. Stem verloren. Mooi zo.
      Daarentegen zijn de AKP-ers in mijn woonplaats al wekenlang bezig met het organiseren en in kaart brengen van de medestanders. Het zal dus niet moeilijk zijn om snel de juiste mensen in het personeelsbusje te krijgen.
      Als er genoeg AKP-ers willen stemmen en het peroneelsbusje kan het niet aan, dan kan ik altijd nog aan mijn huurder (die heeft een touringcarbedrijf) vragen of hij een rit met de 55-persoons Bova wil maken. Mag hij verrekenen met zijn huur 🙂
      .
      En nu maar wachten totdat mijn acties als ‘verkiezingsfraude’ zal worden betiteld door Edel-achtigen.

      • HITLER zijn regime bracht ook medestanders in de kaart of whatever. Hiermee praten jullie grinslander en kees. Jullie zijn dom dom de dom. Ach jah het zal wel bij jullie imperialistische plannetjes horen. De een zit diep met zijn arm bij baardenmansen en de andere is een zionist. Jullie moeten hier oprotten en laat de ECHTE turken hier een duscussie voeren

  2. Ook in Rijswijk zullen burgerwaarnemers zijn om het eerlijk verlopen van de verkiezingen te controleren. Een bekende van mij zal dat namens de AKP doen aanstaande zondag.
    Ik zou Edel aan willen raden zich op te geven als vrijwilliger om in zijn buurt in een stemlokaal aanwezig te zijn op 7 juni. En als hij daar dan later hier op de website verslag van doet kunnen we eindelijk eens iets van zijn hand lezen wat hij werkelijk uit eigen ervaring heeft meegemaakt.
    .
    Alleen ben ik bang dat hij er niet veel over zal schrijven, omdat hij niet anders zal kunnen concluderen dat de verkiezing zonder enige onregelmatigheid is verlopen. En omdat de AKP toch ruim gaat winnen is het niet in zijn voordeel om dan te moeten erkennen dat de AKP geheel democratisch en eerlijk heeft gewonnen en dat iedereen het bewind van de AKP gewoon nog even 4 jaar zal moeten pruimen, leuk of niet.

LAAT EEN REACTIE ACHTER

Please enter your comment!
Please enter your name here