Een coalitie in Turkije; er valt geen peil op te trekken

1
2

yilmaz images

Istanbul – Even leek het erop dat de Partij voor Gerechtigheid en Ontwikkeling (AKP) in zou stemmen met Deniz Baykal van de Republikeinse Volkspartij (CHP) als voorzitter van het parlement. Dat de AKP nog geen kandidaat had aangewezen voor die positie werd door columnisten als een teken beschouwd dat een coalitie met de CHP ophanden was.

Vervolgens wees de AKP alsnog een kandidaat aan. De keuze viel op minister van Defensie Ismet Yilmaz. Volgens AKP-partijleider Ahmet Davutoglu ging het tussen Yilmaz en onderwijsminister Nabi Avci, maar uiteindelijk ging de voorkeur toch naar eerstgenoemde uit.

Zwakke mogelijkheid

CHP-leider Kemal Davutoglu liet zich begin vorige week negatief uit over een coalitie met de AKP. Hij noemde het een ‘zwakke mogelijkheid.’ Daarbij tekende zich een conflict af tussen Kilicdaroglu en Baykal, die wel voor een coalitie met de AKP leek te willen gaan. Een verband tussen de coalitievorming en Baykals kandidatuur voor het voorzitterschap van het parlement werd bij de CHP overigens tegengesproken. Wellicht was het gespeculeer daarover ook overdreven.

Zo kwam een coalitie met de Partij van de Nationale Beweging (MHP) weer in zicht. Die zou de AKP een aantal voordelen bieden. Een daarvan is dat met de MHP goed te praten valt over maatregelen tegen de Koerden die in Syrië tegen de Islamitische Staat (IS) strijden en daarbij volgens de AKP aan een autonome Koerdische zone in die regio werken.

Vredesproces

Daar staat tegenover dat de MHP slechts minimale ruimte openlaat voor een voortzetting van het Koerdische vredesproces. Deze week zei een adviseur van partijleider Devlet Bahceli weliswaar dat er dooronderhandeld kon worden, maar ook dat de PKK daarbij vooraf geen enkele voorwaarde mocht stellen. Dat heeft meer weg van dicteren dan onderhandelen, terwijl Davutoglu weet dat de AKP-stemmers hechten aan voor beide partijen acceptabele afspraken.

In die zin biedt een coalitie met de CHP meer mogelijkheden. Zoals gesteld leek Kilicdaroglu daar alleen niet voor te voelen. ‘Leek’, want eind afgelopen week draaide hij bij. Toen zei hij ‘geen revanche’ te willen nemen ten aanzien van de AKP mocht de CHP daar een coalitie mee beginnen. Davutoglu werd daar aangenaam door verrast en noemde de uitspraak van Kilicdaroglu ‘belangrijk.’

In een interview dat de krant Cumhuriyet met Kilicdaroglu plaatste zei hij ‘zonder vooroordelen’ onderhandelingen met Davutoglu te willen beginnen, al draaide hij er niet omheen dat er het een en ander moet veranderen bij de AKP voordat het tot een overeenkomst komt. Hij noemde het beleid richting Egypte, Syrië en de rest van het Midden-Oosten.

Controversiële kwesties

Verder betekent een coalitie met de AKP voor Kilicdaroglu niet dat de CHP controversiële kwesties los zal laten, zoals het verdachte wapentransport van de nationale inlichtingendienst MIT in januari 2014 naar Syrië en het corruptieschandaal rond de AKP dat een maand daarvoor werd onthuld. Echter, zonder dat het gepaard gaat met een wraakintentie zei Kilicdaroglu:

‘We willen niet de indruk wekken dat we wraak willen nemen op Erdogan. De kwestie dient natuurlijk in het parlement te komen, binnen de regels van de wet. Nieuw bewijs en elementen van criminaliteit moeten op tafel komen zodat we daarover op een onbevooroordeelde en gezonde wijze kunnen discussiëren.’

Nihat Ergün

Kilicdaroglu sluit in zijn laatste verklaringen aan bij een artikel dat onlangs verscheen van Nihat Ergün, een voormalige AKP-minister. Hij stelt voor om bij onderhandelingen tussen de AKP en de CHP emoties uit de weg te gaan, door gevoeligheden over corruptie te scheiden van wraakgevoelens. Ook vindt hij dat bezwaren tegen de huidige rol van de president los moeten staan van de ‘obsessie met Erdogan.’

De beslissing of de vier oud-ministers die eind 2013 ontslag namen na van corruptie te zijn beschuldigd door het Hoog Gerechtshof vervolgd zullen worden, is volgens Ergün aan het parlement en dient volgens hem geen deel uit te maken van coalitieonderhandelingen.

Ergün meent dat de AKP en de CHP de kans krijgen om af te rekenen met het beeld dat alleen een eenpartijregering stabiliteit kan bieden in Turkije en dat een coalitie gelijk staat aan instabiliteit.

Geen ’60 procent coalitie’

Dat laatste is een positieve benadering, maar er is hoe dan ook nog een lange weg te gaan tussen de AKP en de CHP. Kilicdaroglu heeft het idee van een ’60 procent coalitie’ van CHP, MHP en de Democratische Volkspartij (HDP) in ieder geval losgelaten. Hij ziet nu (eindelijk) in dat de verschillen tussen MHP en HDP daarvoor te groot zijn.

Als we de theoretische mogelijkheid van een AKP/HDP-coalitie buiten beschouwing laten blijven er dus twee opties over: een AKP/CHP-coalitie die bruggen kan slaan in het sterk gepolariseerde Turkije, of een verbinding van de AKP en de MHP waardoor de tegenstellingen alleen maar zullen groeien.

Voor zowel de CHP als de MHP geldt dat er in ieder geval veel wantrouwen overwonnen moet worden, vooral ten aanzien van president Erdogan. Dus het moet sowieso allemaal nog maar gebeuren. Op dit moment valt er nauwelijks enig peil op te trekken. Daarvoor veranderen de uitlatingen van politici te vaak van toon. Het lijkt er veel op dat men het zelf (nog) niet weet, wat onder de geven omstandigheden ook logisch lijkt.

Tot slot een huishoudelijke mededeling: ik ga een paar weken op vakantie. Na de turbulente verkiezingen en wat daarna vooralsnog gebeurde op de voet gevolgd te hebben, ben ik daar hard aan toe. Ik wil niet uitsluiten dat er zo nu en dan toch iets van me op Turksnieuws verschijnt tijdens mijn vakantie, maar het zal in ieder geval tijdelijk een stuk minder worden. Tegen de tijd waarin het iets duidelijk zal worden of Turkije een coalitie krijgt, dan wel nieuwe verkiezingen, zal ik er echter weer op volle kracht bij zijn.

Voor de Turkse lezers hierbij vast: Iyi Bayramlar!

Istanbul/Peter Edel

1 REACTIE

LAAT EEN REACTIE ACHTER

Please enter your comment!
Please enter your name here