Istanbul/Peter Edel (COLUMN) – Deze week distantieerde premier Davutoglu zich van de Islamitische Staat (IS). Deed hij door te verklaren dat zijn religieuze beleving daar totaal van verschilt. Kon iedereen aan zijn gezicht zien, zei hij:
‘Kijk naar mijn gezicht. Heb ik het gezicht van iemand die IS zou steunen?
Daar had Davutoglu een punt, want voor IS geldt: ‘allen die naar Raqqa [de tot hoofdstad van het IS-kalifaat verklaarde stad in Syrië] varen zullen mannen met baarden zijn.’ Aan die voorwaarde voldoet Davutoglu zeker niet met zijn borstelsnorretje, dat we in zijn Partij voor Gerechtigheid en Ontwikkeling (AKP) vaker zien (zie president Erdogan). Zijn stropdas sluit bovendien ook al niet aan bij de dress code van IS.
Vorige week spande Davutoglu zich ook al in om afstand van IS te nemen, al ging dat wat onhandig. Hij zei 360 graden van IS te verschillen, waar hij waarschijnlijk 180 graden bedoelde. Leek op een Freudiaanse verspreking, maar vergissen is menselijk, al lachte de oppositie zich er een kriek om.
Eerder was Davutoglu niet erg geneigd om te benadrukken dat zijn interpretatie van de islam verschilt van die van IS. De wereldwijd verschenen berichten over Turkije als route voor jihadisten die zich in Syrië bij IS aan wilden sluiten, zag hij daar niet als aanleiding toe.
Dat deze jihadisten tegen al Assad gingen vechten was belangrijk genoeg voor Davutoglu om inzichtelijke verschillen ten aanzien van religie op de achtergrond te houden. Iedere bondgenoot tegen de Syrische dictator was per slot van rekening welkom. Ook als die bondgenoot de meest barbaars denkbare invulling aan het geloof gaf.
Ankara
In de dagen na de aanslag in Ankara van 10 oktober jl. zag Davutoglu evenmin reden om te onderstrepen hoe ver hij in religieus opzicht van IS af stond. Hij vond het toen belangrijker om te suggereren dat IS de aanslag uitvoerde in opdracht van een uitgebreid scala vijanden. Van de Koerdische PKK en radicaal links, tot een paar dagen later ook de Gülenbeweging.
Wel zei Davutoglu dat IS ‘gestraft’ was. Daarmee doelde hij op de beschieting van Syrische posities van IS door de Turkse luchtmacht eind augustus. Het bleef toen bij een enkele aanval, waarover later uit door de VS verstrekte informatie bovendien bleek dat het doel gemist was.
De slachtoffers van IS in Turkije behoren vooralsnog tot groepen die zich niet in een grote populariteit kunnen verheugen in AKP-kringen. Een presentator van een regeringgezind Tv-kanaal schroomde er zelfs niet voor om de doden van Ankara te criminaliseren, door te stellen dat zich onder hen ‘ook onschuldigen bevonden.’ De man zei later dat zijn woorden waren verdraaid door de Gülenbeweging…
Nieuwe dreiging
Vorige week veranderde er iets, toen opeens het gerucht ging dat IS aanslagen zal plegen op doelen zoals het openbaar vervoer in Turkije. Dat zal Davutoglu verontrust hebben. Wanneer IS zich op willekeurige slachtoffers gaat toeleggen kan dat veel slechter vallen binnen de achterban van de AKP dan aanslagen op medestanders van de pro-Koerdische Democratische Volkspartij (HDP) en vakbondsleden.
Het gerucht over deze nieuwe dreiging viel samen met het moment waarop Davutoglu meende dat het tijd was om zich van IS te distantiëren.
Er veranderde meer. De politie verspreidde foto’s en namen van potentiële zelfmoordterroristen, in de hoop dat het publiek kon helpen bij hun opsporing. Een heel contrast met de week na de aanslag in Ankara, waarin het tot een mediaverbod kwam nadat de initialen van IS-leden door kranten waren gepubliceerd. Een rechter maakte snel een einde aan het mediaverbod, maar een aanklager kon het niet laten de kranten te verwijten dat zij door initialen te publiceren de zelfmoordterroristen in spé hielpen te vluchten.
Nadat de geruchten over aanslagen op andere doelen de kop hadden opgestoken werden echter opeens volledige namen door de politie vrijgegeven die de media vrij mochten plaatsen. Dat tamelijk plotseling aangepaste beleid moet ergens een verklaring vinden.
Misvatting
Het is een interessante vraag waarom IS over zou stappen op willekeurige slachtoffers in Turkije, na zich in eerste instantie uitsluitend op een specifieke groep te hebben gericht. Een mogelijkheid die daarbij overwogen kan worden is dat het ene IS de andere niet is.
Het is een misvatting dat IS een volledig centraal geleide organisatie is. Dat zal zo zijn in de door IS bezette gebieden, maar daarbuiten gaat het om een verzameling krijgsheren. Die volgen de voor IS als geheel geldende salafistisch-jihadistische ideologie, maar in andere opzichten hebben ze hun eigen opvattingen.
Zo wordt het denkbaar dat de ene IS-groep de Koerden in Noord-Syrië en hun medestanders in Turkije als grootste vijand beschouwen, terwijl de andere juist tot het uiterste getergd is door het besluit (of in jihadistische ogen: het verraad) van Ankara om af te zien van een volledige oorlog tegen al Assad.
De eerste variant heeft dan tot de aanslag in Ankara geleid (alsmede tot die in Diyarbakir en Suruc in juni en juli), terwijl de tweede vrees inboezemt voor aanslagen op bijvoorbeeld het openbaar vervoer in Turkije.
Anders gezegd, Turkije zou een dubbel IS-probleem kunnen hebben, waarbij de tot nu gepleegde aanslagen los staan van de nieuwe dreiging.
Volg Peter Edel op Twitter
Peter Edel is schrijver van De diepte van de Bosporus, een politieke biografie van Turkije (2012, Uitgeverij EPO, Antwerpen)
voor westerlingen zijn alle Moslims een isis aanhanger en iedereen die kritiek heeft op israel een antisemiet.. de creatie van zionisme, vrijmetselaars, illimunati’s, de new world order, de genocide plegers, de imperialisten zijn nog altijd de westerlingen.. zij hebben zelfs isis gecreerd om te kijken hoe het uit gaat pakken.. laten we zeggen niet gecreerd maar toegelaten en bepaalde extremisten hun gang laten gaan totdat het een eigen leven begon te leiden..
Vraag aan (en antwoord van) de politicoloog Noam Chomsky, die te boek staat als een uitgesproken criticus van westers imperialisme (afkomstig uit een interview waar ik onlangs al naar verwees):
There are some in Turkey who think the West created ISIL and supported it across the region. What do you think about that?
I know conspiracy theories are rampant and popular in the region. But this doesn’t make any sense. There is a sense that West created ISIL, but not on purpose. The invasion of Iraq hit a fragile society with a sledgehammer and smashed a lot of things. One of the immediate consequences of the invasion was to incite sectarian conflict that didn’t exist before. That was exacerbated by terror and violence – Fallujah and all the atrocities. In the end, the country just practically broke up. Out of it came al-Qaeda in Iraq, and when it was destroyed there came ISIL. Whether we like it or not, these groups get some support from the Sunni world in Iraq and elsewhere. So yes in that sense the West created ISIL, but not in the sense that it wanted to do so.
Voor Turken zoals jij zijn alle Westerlingen die kritiek hebben op Turkije eender en betiteld als zionist, ongelovige etc. Joh tracht eens gewoon kritisch naar de huidige politiek te kijken en dan zie je dat je in de maling wordt genomen. (waar je ook woont)
Telkens weer een vingerwijzing naar de “Westerling” die nergens op slaat is zo 1960! Weet nou maar dat het merendeel van de NL-ers gewoon multicultureel ingesteld is en dat dit soort beschuldigingen alleen maar averechts werkt.