‘Syrisch vliegtuig valt Turkse militairen aan’ (COLUMN)

1
12

al-bab-images

Istanbul/Peter Edel (COLUMN) – Het houdt gewoon niet op. De redenen tot zorgen over Turkije stapelen zich met de dag verder op. Dat de munteenheden van andere opkomende economieën minder verliezen dan de Turkse Lira toont hoe het gesteld is met de economie van Turkije. Het woord ‘crisis’ valt vaker en er gaat een gerucht dat de sociale verzekeringsbanken als het zo doorgaat geen pensioenen meer uit kunnen keren.

Daarnaast doen de excessen van de noodtoestand het conflict met de EU verder escaleren. President Erdogan zette zijn eerder geuite dreigement om Europa met vluchtelingen te bestoken nog eens extra kracht bij, nadat het Europese Parlement voor het bevriezen van de onderhandelingen met Turkije over toetreding had gestemd. Erdogan meent zo te zien meent dat die vluchtelingen staan te springen om Turkije te verlaten. Dat lees ik dan maar als een indicatie over de situatie in het land.

Voor Erdogans dreigementen bestaat uiteraard veel aandacht in het buitenland. Wellicht kwam het daardoor dat ik op de websites van Nederlandse kranten niets kon vinden over een mysterieuze luchtaanval in Syrië, waarbij gisteren – 24 november – vier Turkse soldaten om het leven kwamen. Terwijl de mogelijke implicaties van dit incident er toch niet om liegen.

Operatie Eufraat Schild

Samen met de jihadisten van het Vrije Syrische Leger (FSA) begonnen de Turkse Strijdkrachten (TSK) op 24 augustus jl. een militaire operatie in Syrië: Operatie Eufraat Schild. Officieel met de bedoeling de Islamitische Staat (IS) te bestrijden, maar in de praktijk vooral om Koerdische milities terug te dringen.

De regering van Syrië stond het oogluikend toe zolang Turkije niet in de weg liep bij haar eigen militaire inspanningen. Rusland, de bondgenoot van de Syrische president al-Assad dacht er hetzelfde over. Zo kon de grensstad Jarablus met verbazingwekkend worden ingenomen door de FSA/TSK-alliantie.

Het volgende doel werd al-Bab, het regionale hoofdkwartier van IS. Dat is wel een probleem voor al-Assad, aangezien hij die stad zelf wil innemen. Vorige week liet het Syrische leger al flyers boven al-Bab droppen om de bevolking te informeren over een op handen zijnd offensief.

Yildirim

Het is in deze context waarin de aanval op Turkse militairen in Syrië begrepen moet worden. Erg veel duidelijkheid bestaat er vooralsnog niet over. Er wordt aangenomen dat de Turkse militairen door een Syrisch toestel werden beschoten, maar honderd procent zekerheid bestaat daar niet over. Daarnaast lijken de soldaten het directe doelwit te zijn geweest, aangezien er geen leden van Syrische oppositiegroepen in de buurt waren.

Een dag later waarschuwde de Turkse premier Binali Yildirim alle betrokken partijen dat het niet nogmaals tot een dergelijke aanval mag komen. Voorlopig dus geen Turkse represailles, lijkt het. Yildirim zei echter ook dat Turkije door zal gaan met de operatie in Syrië, waarmee de dreiging die van het incident uitgaat nog niet geweken is.

Rusland

Het was een verbijsterend ’toeval’ dat de aanval plaatsvond op 24 november, want het was die dag exact een jaar geleden dat een Russisch vliegtuig door de Turkse luchtmacht werd neergehaald. Het gevolg was een diep conflict tussen Rusland en Turkije, dat in juni echter werd bijgelegd.

Moskou heeft ondertussen getracht om Ankara ervan te verzekeren dat het niet verantwoordelijk was voor de aanval in Syrië. Turkije lijkt daar echter allerminst van overtuigd. Ook al omdat verondersteld wordt dat het bij de aanval betrokken vliegtuig opsteeg van een door Rusland gecontroleerde luchthaven.

Ankara zegt een onderzoek te zullen instellen en dat het diplomatieke maatregelen zal nemen wanneer blijkt dat Rusland achter de aanval zat. Loopt het aldus dan zouden de betrekkingen tussen Turkije en Rusland zomaar opnieuw in gevaar kunnen komen.

De argwaan toont in ieder geval hoe broos de banden tussen beide landen nog zijn. Dit maakt het ironisch dat president Erdogan vorige week nog zei geïnteresseerd te zijn in lidmaatschap van de Shanghai Cooperation Organization (SCO), een Euro-Aziatisch samenwerkingsverband waarin naast China vooral Rusland de toon aangeeft.

Confrontatie

Damascus zou opdracht hebben gegeven tot de aanval in een poging afstand tussen Turkije en Moskou te creëren, maar deze lezing is allerminst bevestigd. Bovendien, ook als Rusland echt van de prins geen kwaad weet kan dit muisje echter nog een staartje krijgen. Een confrontatie tussen Turkije en Syrië wordt er namelijk niet onwaarschijnlijker door, en in dat geval zou er alsnog een probleem met Rusland kunnen ontstaan.

Er zijn eerder spanningen geweest tussen Turkije en Syrië. Erg hoog liep het op in juni 2012, toen een Turks verkenningsvliegtuig voor de Syrische kust werd neergeschoten. Destijds bevonden zich echter geen Turkse troepen op Syrische bodem, wat een wereld van verschil is. Daardoor kan een aanvaring met Syrië nu veel meer gevolgen kan krijgen dan voorheen.

De regerende Partij voor Gerechtigheid en Ontwikkeling (AKP) ziet kennelijk liever niet dat de bevolking veel over het incident te horen krijgt. De staatswaakhond over radio en TV (RTÜK) kondigde in ieder geval een verbod af op berichtgeving in dit verband.

Kemal Kilicdaroglu, de leider van de oppositievoerende Republikeinse Volkspartij (CHP), waarschuwde dat de ontstane situatie uiterst riskant kan worden voor Turkije en riep de regering op het gezonde verstand te gebruiken.

Op dat laatste zal iedereen hopen, maar of er ook vertrouwen in bestaat is iets anders. Vooral in het westen werd wat Turkije in Syrië begon in eerste instantie al niet als een blijk van gezond verstand beschouwd. Verklaarbaar, want de strijd tegen IS door Koerdische milities wordt ondergraven wanneer die door Turkije worden aangevallen. Nu moet er echter rekening mee worden gehouden dat Operatie Eufraat Schild om een andere reden uit de hand kan lopen.

Volg Peter Edel op Twitter

Peter Edel is schrijver van De diepte van de Bosporus, een politiek biografie van Turkije (2012, Uitgeverij EPO, Antwerpen)

1 REACTIE

  1. Hoi Peter, er zijn foto’s op internet verschenen van een Amerikaanse vliegtuig dat overgeschilderd is in de kleuren van een Russisch vliegtuig heeft deze vliegtuig soms iets te maken met deze bombardementen kans lijkt mij groot YPG bondgenoot van U.S. en Turkije te nou betrokken met Rusland.
    Ook is er een verband met het neerhalen van de Russische vliegtuig vorig jaar door piloten die meededen met de coup en zitten momenteel vast, zat daar ook een opdracht achter om de betrekkingen van Turkije en Rusland uit elkaar te drijven????
    Ik zit vol met vragen waar ik geen duidelijkheid over kan vinden lijkt alsof alles in een doofpot wordt gestopt niets gebeurd zonder reden.
    Voor mij staat een ding vast en dat is dat deze vuile oorlog begonnen is in Irak en dat alles voor olie en Syrië bij betrokken is om de olie via pijpleidingen naar de Middellandse zee te vervoeren in plaats van door Turkije en Rusland is daar niet blij mee tenslotte grootste olie exporteur bang dat het zijn olie niet kan verkopen.
    Turkije wil de Walhalla worden van olie en gas toevoer naar EU, Nabukko en al die ander projecten van pijpleidingen door Turkije is in het niets gevallen door deze oorlog.

LAAT EEN REACTIE ACHTER

Please enter your comment!
Please enter your name here