Istanbul/Peter Edel (COLUMN) – Het mag raar klinken, maar ik begin een trouw lezer te worden van Ibrahim Karagül, de hoofdredacteur en columnist van de regeringsgezinde Turkse krant Yeni Safak (wat staat voor ‘nieuwe dageraad’). Zijn uitlatingen zijn vermakelijk in hun onbeschaamdheid.
Als president Erdogan en zijn Partij voor Gerechtigheid en Ontwikkeling (AKP) op iemand kunnen rekenen dan is het Karagül. Hij lijkt ook nauwelijks van Erdogans zijde te wijken. Worden er foto’s gemaakt in het presidentiële vliegtuig dan staat Karagül vaak ergens bij hem in de buurt.
Eerder besprak ik al eens de strategie van Karagül om met angst zaaien in Yeni Safak de stemming te zetten voor de verkiezingen op 7 juni.
Celal Kara
Het spreekt voor zich dat Karagül de oorlog van Erdogan en de AKP tegen de ‘parallelle structuur’ (AKP-jargon voor de beweging van imam Fethullah Gülen) volledig steunt. Hij is er uitermate bedreven in om daar een sfeer rond te creëren die de AKP-aanhang zal slikken, maar die buitenstaanders verbijsterd doet staan.
In een van zijn laatste columns richtte Karagül zijn pijlen op Celal Kara, een met de Gülen-beweging geassocieerde aanklager die eind 2013 betrokken was bij een onderzoek naar corruptie in en rond de AKP. Voor de AKP, en dus zeker ook voor Karagül, heette dat een poging tot ‘staatsgreep’. De rest van de wereld destilleerde er de betekenis uit dat de pretentie van de AKP brandschoon te zijn een wassen neus is. De overduidelijke intentie van de Gülen-beweging om de AKP schade te berokkenen uit wraak voor het aan banden leggen van haar invloed, verandert daar niets aan.
Vorige week werd Kara samen met drie collega’s en een rechter van zijn taak ontheven door het Bestuur van Rechters en Aanklager (HYSK). Daar hadden de Gülenisten het ooit voor het zeggen, maar dat lijkt ondertussen al een eeuwigheid geleden.
Journalist Can Dündar deed een interview met Kara voor de krant Cumhuriyet en Ibrahim Karagül klom daar in een recente column over in het toetsenbord.
Adnan Menderes
Daarbij draait het onder andere om Adnan Menderes, de Turkse premier die in 1960 door militairen werd afgezet, om later samen met twee van zijn ministers opgehangen te worden. Dat was een historische misdaad van formaat, maar daar is niet mee gezegd dat Menderes dat brandschoon was. Hij had maling aan de grondwet en liet critici genadeloos vervolgen. Kortom, het soort zaken dat Erdogan en de AKP tegenwoordig verweten wordt.
Karagül citeert wat Kara tegen Dündar zei:
‘Adnan Menderes werd aangehouden omdat hij de grondwet overtrad. Wat deze regering doet gaat verder dan dat. De rechters die ons van onze taak hebben ontheven zullen samen met de regering terechtstaan voor het schenden van de grondwet.’
Het is een bekende eigenschap van Erdogan-epigonen dat zij beter denken te weten wat hun tegenstanders bedoelen dan wat feitelijk gezegd wordt. Karagül is daar geen uitzondering op. Volgens hem wilde Kara eigenlijk het volgende zeggen:
‘De misdaden van deze regering zijn erger dan die van Menderes. Hij werd opgehangen, en omdat de doodstraf de ultieme straf is zullen zij ook opgehangen worden.’
Doodstraf
Dan raakt Karagül pas echt op dreef. Hij vindt dat Kara onder andere terecht moet staan voor poging tot moord en stelt dat de ‘parallelle staat’ overwogen had om de doodstraf terug te brengen in Turkije wanneer de ‘staatsgreep’ geslaagd was.
Dat laatste verdient een toelichting. Fethullah Gülen sluit in een van zijn beschouwingen het toepassen van de doodstraf zeker niet uit. Echter, alleen voor onverbeterlijke afvalligen van het geloof.
Op zich al erg genoeg om de doodstraf te suggereren, voor welk vergrijp dan ook, daar zullen verlichte geesten het over eens zijn. Ten aanzien van de vergrijpen die Erdogan verweten worden, zoals corruptie en schendingen van de grondwet, brengt Gülen de doodstraf echter niet aan de orde. Waar Karagül zich op baseert is dan ook een raadsel.
Trouwens, hoe denkt Karagüls grote roerganger Erdogan over de doodstraf? Die zei in 2012 dat Turkije over kon gaan tot de herinvoering van de doodstraf en dat een dergelijk besluit zou worden gesteund door opiniepeilingen.
Sindsdien heeft Erdogan de herintroductie van de doodstraf niet meer aan de orde gebracht. In plaats daarvan suggereerde hij onlangs dat een kritisch dagblad de doodstraf voor hem aan de orde bracht. Het schrijfsel van Karagül past geheel in dat kader.
Terroristische organisatie
Karagül gaat door en sluit aan bij de door Erdogan voorgezeten Nationale Veiligheidsraad van Turkije (MGK), waar de Gülen-beweging onlangs zonder een spat bewijs door werd aangemerkt als een terroristische organisatie. Karagül:
‘Persoonlijk denk ik dat deze organisatie, die voorbereidingen treft tot moord en het vernietigen en omvormen van een segment van de samenleving, over moordteams en zelfmoordterroristen beschikt.’
Grote woorden voor een pleitbezorger van een regering die sympathiseert met al-Nusra, een jihadistische club in Syrië die wereldwijd als terroristisch te boek staat.
Laat er geen twijfel over bestaan, ik ben de eerste om Gülens onfrisse antecedenten te erkennen. Al is het maar omdat zijn beweging een paar jaar geleden niet minder funest was voor de rechtsstaat in Turkije dan de AKP. Maar hoe goed ik ook zoek, op Gülens kerfstok staat geen terrorisme. Als er nu eens een volgelingen van hem betrapt was op het bezit van wapens of iets dergelijks, maar niets van dat alles.
Zeker, Gülens dienders maakten illegale opnamen, maar als dat terrorisme is wordt dat begrip wel erg breed. In de in 2004 door de VN-veiligheidsraad aangenomen resolutie 1566 wordt terrorisme omschreven als ‘criminele handelingen, mede tegen burgers, gepleegd met de intentie om dood of ernstig lichamelijk letsel te veroorzaken, dan wel personen in gijzeling te nemen…’ Heeft de Gülen-beweging zich hieraan schuldig gemaakt? Karagül stelt daar tegenover dat de beweging die intentie heeft, maar bewijzen daartoe ontbreken, waardoor het een samenzweringstheorie blijft.
De AKP-aanhang stoort zich niet aan dat soort pietluttigheden. Die toetst een bewering nu eenmaal eerder op ideologische emoties dan op rationele gronden of bewijzen. Figuren als Karagül, of Erdogans adviseur Yigit Bulut, maken daar dankbaar gebruik van om zonder een spat bewijs de meest ongeloofwaardige complotverhalen over de AKP-discipelen uit te storten.
Maar laten we nu eens aannemen dat de Gülen-beweging inderdaad een terroristische organisatie is, zoals Karagül beweert. Dan blijft een niet onbelangrijk detail over. Namelijk dat diezelfde Gülen-beweging gedurende meer dan tien jaar door de AKP-regering gesteund werd.
Devlet Bahceli, de leider van de rechts-nationalistische Partij van de Nationale Beweging (MHP) legde zijn vinger op dit pijnlijke feit. President Erdogan zou volgens hem eens verantwoording af moeten leggen over de periode waarin hij aan de kant stond van een terroristische organisatie.
Ergenekon/Balyoz
Waar Karagül geen enkel punt van maakt is dat de evenals Celal Kara met Gülen geassocieerde aanklager Zekeriya Öz tijdens de Ergenekon- en Balyoz-processen burgers en militairen vervolgde op basis van vervalst bewijsmateriaal.
De reden waarom Karagül daar het zwijgen toe doet ligt voor de hand, want Erdogan toonde zich een gepassioneerd voorstander van deze tribunalen. Ook toen Gülens aanklagers vervalste CD’s als bewijs presenteerden in hun streven tegenstanders te neutraliseren door hen van (jawel) ‘lidmaatschap van een terroristische organisatie’ te beschuldigen.
Dat deze praktijken toen al door menig publicist werd bekritiseerd, kon Erdogan niet op andere gedachten brengen. Dat gebeurde pas nadat hij zelf last had gekregen van Gülen. Toen pas kwam hij tot inkeer over Ergenekon en Balyoz en werd Gülen de terrorist voor hem. De klucht is compleet.
En zo werd Zekeriya Öz vorige week samen met Kara en twee andere aanklagers geschorst door de HYSK. Niet omdat Öz met de Ergenekon- en Balyoz-processen een loopje nam met de Turkse rechtsstaat, maar omdat hij een ‘staatsgreep’ wilde plegen door corruptie bij de AKP aanhangig te maken.
Terwijl de pot de ketel verwijt dat-ie zwart ziet, is de hypocrisie niet van de lucht.
Volg Peter Edel op Twitter
Peter Edel is schrijver van De diepte van de Bosporus, een politieke biografie van Turkije (2012, uitgeverij EPO, Antwerpen)
