Istanbul/Peter Edel (COLUMN) – De schokgolven volgend op de woorden uit de mond van president Erdogan over het Constitutioneel Hof afgelopen weekend zijn nog duidelijk voelbaar. Daar zal waarschijnlijk voorlopig ook nog geen einde aan komen.
Aanleiding was het oordeel van het hof dat de publicatie in de krant Cumhuriyet vorig jaar over een (wapen)transport van de nationale inlichtingendienst MIT naar Syrië binnen de mediavrijheid valt. Een lager gerechtshof besloot vervolgens dat twee gearresteerde journalisten van Cumhuriyet hun proces in vrijheid mogen afwachten.
De uitspraak van het Constitutioneel Hof werd in eerste instantie verwelkomd door de regerende Partij voor Gerechtigheid en Ontwikkeling (AKP). Dat bleek althans uit een verklaring van een woordvoerder van de partij. De toon veranderde bij de AKP toen Erdogan niet alleen zei dat hij weigerde de uitspraak van het hof te accepteren en te respecteren, maar ook dat hij het verdomde om het hoogste rechtsorgaan van Turkije te gehoorzamen.
Kurtulmus
Alle oppositiepartijen waren des duivels. Daar werd de uitspraak van Erdogan als een bevestiging gezien dat hij de grondwet met voeten treedt. In het parlement kwam het bij een debat over de kwestie bijna tot een vechtpartij tussen een lid van de AKP en een van de Republikeinse Volkspartij (CHP).
Vicepremier Kurtulmus probeerde de situatie te sussen door te zeggen dat Erdogan slechts een persoonlijke mening had weergegeven. Een paar dagen later sprak Erdogans eigen adviseur Mustafa Akis dit tegen. In een tweet schreef hij:
‘Het feit dat onze president het Constitutioneel Hof bekritiseerd heeft gaat niet over een persoonlijk standpunt, want het is een verklaring in zijn hoedanigheid als staatsleider.’
Kurtulmus maakte los van Akis’ opmerking weinig indruk. Erdogans weigering om het Constitutioneel Hof te gehoorzamen ging immers ver voorbij aan een persoonlijke mening. Bovendien zei hij dat de rechtbank voet bij stuk dient te houden over de arrestatie van de journalisten. Dat werd geïnterpreteerd als een ongrondwettelijke inmenging in de rechtsgang, maar valt sowieso moeilijk met een persoonlijke mening te rijmen.
Zühtü Arslan
De voorzitter van het Constitutioneel Hof, Zühtü Arslan, kweet zich van zijn taak en beriep zich op de grondwet:
‘De beslissingen die het Constitutioneel Hof neemt binnen de in de wet omschreven bevoegdheden zijn bindend voor iedereen en voor iedere instantie. Dat is een grondwettelijke bepaling.’
Arslan ontkende dat persoonlijke oordelen van leden van het hof een rol hadden gespeeld bij het tot stand komen van de uitspraak over de Cumhuriyet-journalisten.
Rechtbank
De vraag waar het nu om draait is of de rechtbank zich naar Erdogans wensen gaat schikken en daarmee het oordeel van het Constitutioneel Hof naast zich neerlegt. Gebeurt dat, dan zal in binnen- en buitenland geconstateerd worden dat Erdogan zich definitief boven de grondwet heeft geplaatst en dat daardoor geen sprake meer is van een rechtsstaat in Turkije.
De gevolgen blijven in dat geval niet uit. Waarom zouden Turken zich nog aan de wet houden als hun president dat niet doet? Hoe moeten rechters oordelen wanneer iemand zich daarop beroept? De waanzin ten top.
Economie
Buitenlandse investeerders zullen er weinig voor voelen om hun kapitaal nog onder te brengen in een land waar de rechtspraak een subjectieve aangelegenheid is geworden. In een tijd waarin veel buitenlands geld wegvloeit uit Turkije zou dat een extra slag voor de economie van het land betekenen.
Het valt niet te verwachten dat Erdogan zich hier veel van aan zal trekken. Uit zijn handelen en uitspraken blijkt immers dat het landsbelang ondergeschikt voor hem is aan een uitbreiding van zijn machtspositie. In de eerste jaren van zijn premierschap lagen de prioriteiten wat dat betreft nog anders. Later, en vooral sinds hij tot president werd beëdigd, veranderde dat echter nadrukkelijk. Sindsdien is Turkije er voor Erdogan en niet andersom zoals het hoort.
Hüsamettin Cindoruk
Het Constitutioneel Hof blijft een hindernis voor Erdogan. Het is veelzeggend dat hij in 2007 minder problemen had met de waakheren van de grondwet dan nu. Toen was een meerderheid in het Constitutioneel Hof immers tegen een verbod op de AKP. En dan te bedenken dat de meeste leden van het huidige hof onder zijn partijgenoot en voorganger president Abdullah Gül werden benoemd.
Nu gaat het om de vervolging van de Cumhuriyet-journalisten, maar er lopen ook door de oppositiepartijen ingediende aanklachten tegen Erdogan bij het Constitutioneel Hof vanwege ongrondwettelijke streken. Met name over zijn weigering om zich als president boven de partijen op te stellen, zoals de grondwet voorschrijft.
De voormalige voorzitter van het parlement Hüsamettin Cindoruk meent dat Erdogan zich met zijn aanval op het Constitutioneel Hof bij voorbaat tracht te beschermen tegen toekomstige uitspraken daarvan over hem. Dinsdagavond zei Cindoruk tijdens een Tv-programma:
‘Met zijn verklaring tracht hij een discussie op gang te brengen over de beslissingen van het Constitutioneel Hof en de leden daarvan te degraderen. Dat doet hij om zichzelf vooraf in te dekken. Als het hoogste rechtsorgaan constateert dat Erdogan zijn onpartijdigheid heeft verloren kan hij in dat geval verklaren “ik zei al eerder dat ik de beslissingen van het Constitutioneel Hof niet erken.’”
Hikmet Sami Türk
De voormalige minister van Justitie Hikmet Sami Türk mengde zich eveneens in het debat. Hij is ervan overtuigd dat Erdogan door het Constitutioneel Hof ter verantwoording zal worden geroepen voor zijn vergrijpen tegen de grondwet. Door zich met de rechtsgang te bemoeien schendt Erdogan volgens Türk de artikelen 153 en 138 van de constitutie. Over Erdogans uitspraken ten aanzien van het Constitutioneel Hof zei Türk:
‘Dergelijke woorden kan een president zich niet veroorloven. Volgens de grondwet is de president de onpartijdige leider van de staat.’
Met de in de grondwet vastgelegde eed die Erdogan uitsprak toen hij president werd verzekerde hij de bevolking ervan dat hij zich onpartijdig zal opstellen bij het uitoefenen van zijn taken. Door zich daar niet aan te houden schendt hij artikel 103 van de grondwet.
Nieuwe grondwet
Erdogan en zijn AKP streven naar de invoering van een nieuwe grondwet. Op basis van zijn uitspraken wordt daarover aangenomen dat een presidentieel systeem en een nuancering (zeg maar einde) van de scheiding der machten daar deel van uit zullen maken.
Met zijn aanval op het Constitutioneel Hof toont Erdogan geen respect voor het feit dat de huidige grondwet momenteel nog van toepassing is.
Laat er geen twijfel over bestaan dat Turkije hard aan een nieuwe grondwet toe is. Een nieuwe grondwet is echter niet per definitie een betere. Zeker niet als het wederom een grondwet wordt waarin beperkingen voor vrijheden komen en vrijwel alle macht bij een man terechtkomt.
Vorig jaar zei Erdogan nog wel eens dat een presidentieel systeem de democratie in Turkije niet in de weg zou staan. Nu neemt hij die moeite niet eens meer. Daarom zegt de huidige controverse rond het Constitutioneel Hof heel veel over de toekomst die de Turkse democratie onder Erdogan te wachten staat.
PS
Dit artikel stond oorspronkelijk voor eerder vandaag in de planning. Edoch, de elektriciteit liet het weer eens afweten. Erdogan en zijn mediamedeplichtigen wijten shit doorgaans aan een samenzwering van Bulgarije, China, de CHP, de DHKP/C, Egypte, de EU, de Gülen-beweging, de HDP, de ‘interest lobby’, Israël, Irak, Iran, milieu-activisten, de MLKP/C, Rusland, Syrië, de Vrijmetselarij, de VS, wellicht de militante vleugel van het Leger de Heils en nog veel meer. Maar ik heb vandaag een betere: het wanbeheer van een stadsdeel waar de regeringspartij de lakens uitdeelt en dat er nog niet eens voor kan zorgen dat burgers gegarandeerd zijn van elektriciteit.
Volg Peter Edel op Twitter
Peter Edel is schrijver van De diepte van de Bosporus, een politiek biografie van Turkije (2012, Uitgeverij EPO, Antwerpen)
Je gedraagt je als een verwend kind met je gezeik over de elektriciteit die een keer uitvalt.
Voor de AKP-regering viel de elektra standaard 3 keer per week langer dan een uur uit.
Weet jij veel. Toen zat je nog niet in Turkije.
Hij liegt. Ik zit in istanbul voor een week. De stroom is 2 dagen terug 3 seconden uitgevallen. Zo kennen we petertje weer. Deze man is doordrenkt met haat tegen de gelovige turken. Jammer..
Iemand zit een weekje in Istanbul en is direct in staat om te oordelen wat er overal in die stad gebeurt. Zoals over de vraag waar en hoe vaak er de stroom uitvalt. Opmerkelijk, mede gezien de omvang van de stad.
Wie het bovenstaande artikel heeft gelezen weet dat ik over een stadsdeel schreef ‘waar de regeringspartij de lakens uitdeelt.’ Dus niet over de hele stad.
In het stadsdeel waar ik in Istanbul verblijf (als ik daar ben, maar dat is vrij regelmatig) valt de stroom gemiddeld drie per week uit. Het kan kort duren, maar vaak ook langer. Gemiddeld ongeveer anderhalf uur per keer.
In andere stadsdelen kan het minder erg zijn, of mogelijk is het er helemaal geen probleem. Waar ik gisteren over schreef was de ergernis die ik zelf ervaar op de plaats waar ik me in Istanbul bevind.
Een paar maanden geleden erkende een minister dat Turkije hard nodig is aan een renovatie van de infrastructuur voor stroomvoorziening.
Dat laatste kan ik dus beamen en ik hoop dat daar vaart mee gemaakt word.
Ik weet echter ook dat er grotere prioriteiten spelen in Turkije dan een basisvoorziening als elektriciteit, wat op zich al veelzeggend genoeg is.
Wat mijn ergernis over het uitvallen van de elektriciteit te maken heeft met standpunten over ‘gelovige Turken’ is me overigens een raadsel.
Zo een correlatie kan men alleen maar als je nog steeds in goddelijke wonderen gelooft beste Peter. Daar hebben wij als ongelovigen geen enkel verstand van.
Je zou inmiddels moeten weten dat discussie met gelovigen feitelijk onmogelijk is. Net zoals een discussies met autocraten altijd mislukken. Eigenlijk van het hetzelfde laken en pak!
Gelovigen my ass die heulden ook samen met de invasieleger van de Grieken en Britten.
Enige tijd geleden had ik mij voorgenomen geen reacties meer te plaatsen op deze site. Dit vanwege het onvermogen van een aantal Nederturken om een inhoudelijke reactie te geven.
Helaas kan ik het toch niet laten een reactie te geven op het schrijven van Maho en Hakan.
De heer Edel schrijft een zeer objectief stuk over een president die de Turkse grondwet met voeten treed. De enige reactie die Maho en Hakan op dit artikel geven gaat over het wel of niet uitvallen van de elektriciteit.
Ik daag beiden uit een inhoudelijke reactie op het handelen van Tayyip Erdogan te geven. Het betreft dan zijn uitspraak zoals in bovenstaand artikel beschreven Graag zonder te vervallen in de gebruikelijke reactie dat het altijd aan de ander ligt.
Hmm Christendom.kent geenngeweld en Islam wel. Maar dan op een wat genuanceerder manier had je dat geschreven. Kwam er op neer dat de Moslims bloeddorstiger zijn en altijd geweest waren. Hele reactie van mij gehad geen tegen reactie van jou terug. Is lang geleden. Maar je bemt een tyoe die graah wat bommen laat vallen en dan niets meer van zich laat horen.
@izmir: waar heb je het over. Nederlands is niet je favoriete vak neem ik aan.
@Alex
Heer Edel is onverbeterlijke, daarom ga ik niet perse met hem in discussie over de onderwerpen waar hij het over wil hebben. Over zijn visie over het handelen van onze president zijn wij het fundamenteel oneens.
Verder mag ik aannemen dat het mij vrij staat om zelf te kiezen op welk onderdeel van zijn ellenlange epistels ik wel of niet inga?
En als je dan toch kort en bondig een reactie wilt hebben op de inhoud: Erdo?an overtreedt de grondwet, dat zal best. Maar die grondwet is in zichzelf onwettig, omdat die door een niet-democratisch orgaan, namelijk een militaire junta die middels een staatsgreep aan de macht is gekomen in werking is gezet. Die grondwet gaat vervangen worden en Erdo?an neemt daar terecht een voorschot op.
En ja, zij hebben het gedaan. Wij zijn braaf.
Zo, daarmee pas ik dan ook weer in je bevooroordeelde Turkije-beeld.
Dork zonder de junta hadden jullie de haatbaarden alles wat naar links en Aleviten riekt uitgemoord of elkaar. Jij als Erdo?an zijn slijmerd nemen wij allang niet serieus hier op Turksnieuws. Voorbeelden genoeg en vaak opgenoemd. En nee geef mii niet de crap van CHP dit en dat. Die lui hebben sinds de jaren zestig niet geregeerd dus hou op! Helaas zijn zij de enige oppositie.
Enige logica ontbreekt in jouw verhaaltje @Mahootie. De militaire-junta betitel je als ondemocratisch en de Erdogan mag deze met voeten treden zonder enige parlementaire verantwoordelijken erover te laten discuteren en stemmen? Dat is evenzo verre van democratisch handelen. Juist bijzonder is het feit blijkbaar dat wij pseudo-landgenoten (een andere betiteling heb ik niet) hebben die democratie niet waarderen maar een dictatuur na staan.
Beste Maho,
Dat een grondwet aan vernieuwing toe is betekent niet automatisch dat een grondwet onwettig is. Het staat Tayyip Erdogan en de AK partij vrij om een grondwet te wijzigen, echter wel via de bestaande wettige mogelijkheden. Deze mogelijkheid bestaat, hiervoor heeft de AK partij een meerderheid van volksvertegenwoordigers nodig. Het ontbreekt de Ak partij echternaan deze meerderheid. Erdogan laat zien dat hij zich niet gebonden voelt aan een wettig rechtssysteem. Wie zegt dat hij dit wel gaat doen wanneer er een vernieuwde grondwet komt in Turkije?
Erdogan en de AK partij geven blijk van despotisme. Wanneer Erdogan daadwerkelijk de geweldige leider zou zijn die Turkije verdient, dan zou hij zijn koers onderbouwd verdedigen en tegenstanders de mond snoeren door hun ongelijk te bewijzen. Dit in plaats van elke kritiek te pareren met arrestaties en jij-geschreeuw.
Maho, jij stelt voor mij dat mijn beeld van Erdogan en de AK partij synoniem staat voor mijn Turkije beeld.
Daar zit ook het essentiële probleem van jou. Namelijk: het onvermogen een open dialoog aan te gaan door het scheiden van het beleid van een leider en de bevolking van een land.
Mijn reacties zijn geen verbale aanval op de Turk als mens, maar een verbale aanval op de Ak partij en zijn leider.
Mijn hoop is dat ik met jou en je gelijkgestemden vanuit dit uitgangspunt het dialoog kan voeren.
Mooi gezegd Alex!