[Door Peter Edel/Istanbul] – De dag waarop de nagedachtenis aan een overleden kind met bloed besmet raakte
Turkije kent normaal gesproken al geen gebrek aan nieuws, maar op 31 maart werd het erg bont. Twee leden van de linkse organisatie DHKP/C gijzelden de aanklager Mehmet Selim Kiraz, terwijl vrijwel het gehele land urenlang zonder elektriciteit zat. Gekker kan je het bijna niet bedenken.
Toen er weer prik uit het stopcontact kwam drong het nieuws door over de beëindiging van de gijzeling. De activisten van de DHKP/C werden gedood door veiligheidsdiensten, maar wisten voor dat ze het leven lieten eerst nog vijf kogels in het lichaam van Kiraz te jagen. De aanklager raakte zwaar gewond en overleed kort daarop in een ziekenhuis.
De schok was zo groot dat de vrijspraak van militairen die jarenlang vastzaten voor de vermeende Balyoz-samenzwering tegen de regerende Partij voor Gerechtigheid en Ontwikkeling (AKP) en de Gülenbeweging, er door in de schaduw kwam te staan.
Berkin Elvan
De gijzeling werd alom veroordeeld. Niet alleen door de AKP, maar ook door de oppositiepartijen. Terecht uiteraard. Ook in kringen die geweld accepteren binnen een politieke strijd (waar de schrijver van dit artikel zeker niet toe behoort) zal het als een ondoordachte actie zijn beschouwd. Al is het maar omdat de kans op succes bij een gijzeling nihil is. Doorgaans eindigt het met de arrestatie of de dood van de gijzelnemers, zonder dat aan de gestelde eisen is voldaan.
Aanleiding tot de gijzeling was de dood van de vijftienjarige Berkin Elvan. Tijdens het Geziparkprotest in Istanbul van 2013 schoot de politie een traangasgranaat tegen zijn hoofd, als gevolg waarvan hij in coma raakte en begin vorig jaar overleed. Zijn dood leidde tot veel protest en uiteindelijk tot de gijzeling van aanklager Kiraz door de DHKP/C.
Een de eisen van de gijzelnemers was dat de voor de dood van Berkin verantwoordelijke politieagenten een bekentenis zouden afleggen. Dat ze Kiraz daarvoor vasthielden was onbegrijpelijk, want de man trachtte eerder om de identiteit van de betreffende agenten te achterhalen en spande zich in om ook andere dienders te vervolgen die zich te buiten gingen aan excessief geweld tegen demonstranten.
Na de dood van Kiraz moet nog maar blijken of zijn opvolger even doortastend zal optreden. Alles wat de DHKP/C op 31 maart bereikte is dat de nagedachtenis aan Berkin Elvan met bloed besmet raakte. Zijn vader veroordeelde de gijzeling volmondig.
De volgende dag werden 22 leden van de DHKP/C gearresteerd. De organisatie sloeg terug met een al even zinloze aanval op het politiehoofdkwartier in Istanbul, waarbij twee agenten gewond raakten.
Sabanci
Nadat de DHKP/C in 1996 de zakenman Özdemir Sabanci had doodgeschoten kwam een connectie met de Turkse ‘diepe staat’ aan het licht in de persoon van gendarmegeneraal Veli Kücük.
Kücük gaf in de jaren negentig opdracht tot tal van liquidaties en is ook met heroïnehandel in verband gebracht. Vanaf 2008 werd hij vervolgd voor de vermeende Ergenekon-samenzwering tegen de AKP en de Gülenbeweging. Dat menigeen daar onschuldig voor achter de tralies ging is een schande. Dat criminelen als Kücük uiteindelijk ook op vrije voeten kwamen en geen verantwoording hoefden af te leggen voor hun ‘echte’ misdaden, is niet minder schandalig.
De diepe staat kan dan ondertussen een ‘andere eigenaar’ hebben, maar zullen verbanden zoals naar aanleiding van de moord op Sabanci ook nu weer gelegd worden? Feit blijft dat acties als van de DHKP/C verdraaid goed aansluiten bij de aloude ‘strategie van de spanning’, waarmee machthebbers een vrijbrief krijgen voor een repressief beleid.
Samenscholingsverbod
De DHKP/C bood de regering een argument om protest tegen haar beleid met terrorisme te associëren. Premier Davutoglu greep de dood van Kiraz aan om samenscholingen te verbieden waarvoor geen toestemming is verleend. Het verband ontbrak: de aanklager kwam niet om als gevolg van een demonstratie.
Minstens zo opportunistisch was dat de regering de gijzelingsactie als rechtvaardiging gebruikte voor de onlangs ingevoerde veiligheidswet, al zijn de meest in het oog springende onderdelen daarvan gericht op excessen bij demonstraties en niet op terroristische acties als gijzelingen.
Verder rechtvaardigde president Erdogan nog eens de dood van Berkin Elvan. Dat deed hij door te stellen dat de jongen een katapult in zijn zak had en daarom wel bij de DHKP/C aangesloten moet zijn geweest. Eerder associeerde Erdogan de ouders van Berkin al met terrorisme.
Als de beëindiging van een gijzeling tot de dood van het slachtoffer leidt kan onmogelijk van een succes worden gesproken. Toch hadden regeringskringen het over een ‘succesvolle operatie.’ Waarom?
Mediaban
Kort na het begin van de gijzeling kondigde de overheid een mediaban af, zoals dat bijvoorbeeld ook al gebeurde nadat IS vorig jaar het personeel van het Turkse consulaat in Mosul in gijzeling nam.
Voor de mediaban van kracht werd toonden websites van verschillende kranten en Tv-kanalen een foto waarop een van de gijzelnemers aanklager Kiraz onder schot hield.
Premier Davutoglu was daar zeer verontwaardigd over. Hij strafte de betreffende media door hen te verbieden aanwezig te zijn op een persconferentie en de ceremonie bij Kiraz’ begrafenis. Davutoglu werd daarop verweten dat zijn beslissing in strijd was met het ‘principe van gelijkheid tussen journalisten en het recht om informatie te vergaren.’
Op 2 april begon justitie een onderzoek naar de media die de foto plaatsten. Zij worden beschuldigd van ‘propaganda voor een terroristische organisatie.’
Black out
Al tijdens de gijzeling ontstond de vraag of er een verband bestond met de massale stroomuitval in dezelfde uren. Door de samenloop van omstandigheden kon die veronderstelling niet uitblijven.
De gedachten gingen terug naar de dag van de lokale verkiezingen vorig jaar, toen in verschillende delen van Istanbul de stroom uitviel. Katten kregen de schuld, omdat ze in een transformatorhuisje zouden zijn gekropen, maar menig Turk bleef het verdacht vinden.
Uit beelden van beveiligingscamera’s in het gerechtsgebouw blijkt echter niet dat de gijzelnemers voordeel haalden uit de stroomstoring. Een van hen (een rechtenstudent) kwam met een toga over de arm en een valse pas binnen via de ongecontroleerde ingang voor advocaten. Zo wist hij een wapen binnen te smokkelen. De ander was onbewapend en nam de publieksingang.
Samenzweringstheorieën
Als er toch een verband bestond tussen de gijzeling en de stroomuitval dan zou dat kunnen wijzen op de intentie om een psychologische schok onder de massa teweeg te brengen. Maar dat is uiteraard een samenzweringstheorie. Los van de gijzeling waren er daar meer van:
1. Redhack deed een cyberaanslag. November vorig jaar brak deze hackersgroep in bij de website van het Turkse elektriciteitsnetwerk (TEIAS) om de dood van Berkin Elvan in herinnering te roepen.
2. De elektriciteitsuitval werd gecreëerd om iets te verhullen. Bijvoorbeeld een duistere financiële transactie. Overigens vielen ook de beveiligingscamera’s in Turkije uit door de black out.
3. De regering heeft het uitvallen van de elektriciteit geënsceneerd om op het belang van kernenergie te wijzen. President Erdogan maakte daar inderdaad een punt van na de storing. Sinds vorige week zijn spotjes voor kernenenergie op de Turkse TV te zien.
4. De oorzaak bevindt zich in de privatisering van elektriciteitsbedrijven. Er ontstond een chaotische situatie binnen de twintig netwerken in Turkije nadat de prijs van elektriciteit begin dit jaar sterk daalde. Daardoor wordt het voor elektriciteitsbedrijven verleidelijk om de productie tijdelijk stil te leggen als er geen winst gemaakt wordt.
Egeïsche kust
Het ging fout ging toen de productie stopte van een centrale aan de Egeïsche kust. Dit bracht een domino-effect op gang, waardoor een centrale in de zuidelijke provincie Hatay en een waterkrachtkrachtcentrale in Zuidoost Turkije er de brui aan gaven.
Toen het Europese netwerk voor transmissie van elektriciteit (ENTSO-E) zich vervolgens uit zelfbescherming loskoppelde van Turkije ondervond de rest van het land een black out. Alleen de provincie Van bleef de ellende bespaard, omdat men daar op het elektriciteitsnetwerk van Iran is aangesloten.
Deze lezing verklaart het incident tot op zekere hoogte. Waarom de centrale aan de Egeïsche kust met productie stopte en hoe het kon gebeuren dat het probleem daar tot een storing bij een centrale aan de andere kant van het land leidde, moet echter nog blijken.
Energieminister Taner Yildiz vond dat zoiets nu eenmaal kan gebeuren. Hij verbond er ook geen consequenties aan voor zijn positie. Viel te verwachten. Na de Soma-mijnramp vorig jaar deed hij dat evenmin.
Peter Edel/Istanbul
Van Peter Edel verscheen onlangs De diepte van de Bosporus, een politieke biografie van Turkije (Uitgeverij EPO, Antwerpen).
Volg Peter Edel op twitter.
Er is niet alleen een onderzoek op gang gekomen naar kranten die een foto plaatsten waarop te zien was hoe de gegijzelde aanklager Kiraz onder schot werd gehouden. Om dezelfde reden zijn Facebook, Twitter en Youtube vandaag ontoegankelijk gemaakt door de Turkse autoriteiten.
Wanneer een centrale in West-Turkije uitvalt, waar de vraag naar energie hoger is dan de productie, dan is het logisch dat centrales in de rest van het land zwaarder belast worden om de uitval op te vangen.
Aangezien met name in Oost-Turkije meer productie dan consumptie van elektriciteit is gaat daardoor meer elektriciteit van Oost naar West stromen. Een van de hoogspanningsleidingen kon kortstondig de piek niet verwerken en viel uit. Waardoor de overige 4 hoogspanningsleidingen een nóg hogere piek kregen te verwerken en het ook begaven. Dit alles gebeurde binnen 12 seconden.
.
Compleet plausibel verhaal en gebeurd net zo goed in West-Europa, getuige de grote urenlange stroomuitval in geheel West-Nederland 2 weken geleden door een simpele storing in een transformatorstation in Diemen.
.
Kinderachtig weer van Edel om direct allerlei complottheorieën uit de kast te trekken en de positie van een AKP-minister te verbinden aan een ongelukkige samenloop van omstandigheden.
In Nederland is ook niemand afgetreden en niemand vraagt dat ook.
Consumenten willen slechts dat er gewerkt wordt aan oplossingen om dit soort incidenten in de toekomst tot een minimum te beperken.
Het zou erg dom zijn om op zo’n moment juist mensen met veel kennis en ervaring de laan uit te gaan sturen.
.
Maar ja, voor Edel geldt alleen het resultaat dat er een AKP-minister wordt beschadigd.
Knap dat Stratenmaker de oorzaak van de black out al kent terwijl de regering de uitslag van het onderzoek in dit verband nog bekend moet maken.
De vergelijking met de recente stroomuitval in Nederland gaat uiteraard niet op. Het verschil is nu juist dat die in Nederland wel beperkt bleef tot een regio en dat in Turkije vrijwel het gehele land ermee te maken kreeg.
De samenzweringstheorieën zijn niet van mijn kant. Ik geef slechts weer wat in Turkije hoorbaar is. Overigens werd een van die samenzweringstheorieën (die over Redhack) ook door premier Davutoglu overwogen.
Het is vooral omdat energieminister Yildiz na de mijnramp vorig jaar nabij Soma geen conlusies trok voor zijn positie, dat het velen opvalt dat hij dit ook nu weer niet doet. Kwestie van een optelsom. Dat is niet zo zeer mijn standpunt, als wel iets dat vaak hoorbaar is in de Turkse samenleving. Ik zie niet in waarom dat verzwegen zou moeten worden.
Na de mijnramp vorig jaar was het niet uitzonderlijk geweest wanneer niet alleen Yildiz, maar ook toenmalig premier Erdogan zijn ontslag had aangeboden. Zo nam premier Junh Hong-won van Zuid-Korea ontslag na de ramp met een veerboot op 16 april 2014 waarbij 304 personen om het leven kwamen.
Als je nou eens niet zoveel je tijd op forums doorbrengt en andere vage websites, dan had je gisteren op televisie de uitleg kunnen horen van de oorzaak van de stroomstoring, gegeven door de verantwoordelijke persoon bij TEIAS.
.
Hoezo weet jij dat het in Nederland om een beperkte stroomuitval ging? Was jij soms in Nederland? De hele Randstad lag plat en jij noemt dat een beperkte stroomuitval?
En als je het allemaal dan toch zo goed weet, kun jij ons dan even de norm geven wanneer een minister moet opstappen? Is dat als een kwart van het land zonder stroom zit? Of de helft? Of 3/4?
En wat bereiken we ermee als een minister opstapt? Niemand – behalve bashers als jij – vraagt om het vertrek van een minsiter, noch in Nederland, noch in Turkije. Wie ben jij dan om het vertrek te moeten suggereren van wie dan ook?
.
Aangezien jij niet goed op het nieuws let en niet weet dat er al een officiële verklaring is van de stroomuitval, eis ik JOUW vertrek, omdat je een waardeloze journalist bent. Maar net zoals de minister niet gaat, weet ik zeker dat jij net zo min je pen inlevert.
.
Jij linkse relnicht die je bent kickt er gewoon op om mensen die boven jouw staan aan te kunnen pakken en tot vertrek te kunnen dwingen. Maar al te graag som je lijstjes op van voorvallen waar dat gelukt is, en waar de bewindspersoon dom genoeg was om ook inderdaad zijn functie neer te leggen.
In Turkije houden we verantwoordelijke personen liever op hun positie, zodat ze zelf kunnen werken aan de fouten die ze hebben gemaakt.
En dat kun jij niet leuk vinden, maar helaas heb jij niet zoveel te vertellen als Hollandse Groen-Links relrakker.
Ga jij nou maar stemmingmakende collumnpjes schrijven en hou het daar verder bij.
.
De mijnramp van Soma kan altijd en overal gebeuren. risico van het vak. Stel je voor zeg dat bij ieder verkeersongeluk de minister van Verkeer af zou moeten treden. Het land moet bestuurd worden, en niet op zo’n softe linkse manier als jij voor ogen hebt met allemaal niks-presterende lanterfanterende geitenwollen-sokken ministertjes die om de haverklap weer moeten opstappen omdat het ergens in het land regent.