Istanbul/Peter Edel (COLUMN) – Istanbuls stadsdeel Zeytinburnu heeft een fotowedstrijd uitgeschreven. Hele uitdaging voor een fotograaf, want er is niet veel bijzonders te vinden in Zeytinburnu. Ja, de oude stadsmuren van Istanbul, maar die zijn ondertussen dood gefotografeerd. Verder zijn er buitensporig veel begraafplaatsen. Die doen het wellicht goed in de mist, maar meer cliché kan bijna niet.
Dus maar eens bewapend met de camera een wandeling door het stadsdeel maken. Ik vind een gebouw dat de indruk maakt niet al te lang te zijn opgeleverd. Het blijkt het gemeentehuis van Zeytinburnu te zijn. Daar zullen ze hier wel apetrots op zijn, zou iets kunnen zijn.
Twee details vallen op waar ik iets mee kan. Niet dat ik verwacht dat het de winnende foto zal worden, maar ik besloot een poging te wagen. Niet geschoten is per slot van rekening altijd mis.
Een paar minuten later. Ik ben bijna klaar en er komt een mannetje in een uniform op me af gelopen. Om me te vertellen dat het hier verboden is om te fotograferen. Nu ben ik wel gewend dat fotograferen buiten de toeristische gebieden tot argwaan kan leiden in Istanbul. Maar het stadsdeel Zeytinburnu heeft een fotowedstrijd uitgeschreven en dan verwacht je toch dat je op z’n minst een foto van het gemeentehuis van dat stadsdeel mag maken.
Niets ervan. Ik probeer nog uit te leggen dat ik aan de fotowedstrijd deelneem, maar de man wil er niets van begrijpen. Ook niet van het feit dat er honderden posters in Zeytinburnu hangen over de fotowedstrijd.
Overigens heb ik me eerder al eens in verdiept, en er blijkt geen wet in Turkije te zijn die het fotograferen in de openbare ruimte verbiedt. Alleen militair terrein kieken is verboden. Daar kan ik me dan nog wel iets bij voorstellen, maar iemand verbieden een gemeentehuis te fotograferen is grote onzin.
Hierbij dus de twee foto’s van het gebouw, waarvan het mannetje kennelijk dacht dat ik het stadsdeel Zeytinburnu er veel kwaad mee kan berokkenen. Ik zou alleen niet weten hoe…
Belangrijk onderwerp…laat de discussie maar losbarsten.
Ik zie in NL geen baasjes rondlopen die mensen gelast niet te fotograferen bij gemeentehuizen. Dat zegt iets over het begrip vrijheid!
Inderdaad Maho, dit is een belangrijk onderwerp omdat het aantoont hoe in Turkije van hoog tot laag met macht wordt omgegaan.
Maar het zal je vast goed doen wanneer ik daar aan toevoeg dat Nederland wat dat betreft ook niet vlekkeloos is. Dat bleek toen enkele actievoerders vorige week een foto maakten van de gouden koets. Zij droegen daarbij een bord waar het slavernijverleden van ons land op de korrel werd genomen. De kwestie was dat een van de koetsdeuren is beschilderd met een voorstelling waarop de Oost- en West-Indische bevolking haar producten nederig aan de Nederlandse kolonisator aanbiedt. Dat die producten door de Nederlandse onderdrukkers (overigens niet mijn proletarische voorouders, maar de rovende elite) door middel van uitbuiting werd verkregen, staat natuurlijk niet op de schildering vermeld. De afloop van de actie is bekend; enkele overijverige oranjesuppoosten maakten na twee minuten op kwalijke wijze een eind aan de happening.
.
Sprekend over botte en verwerpelijke machtsuitoefening zou je dus kunnen zeggen dat Turkije-Nederland ‘eindigt’ in 1-1. Maar er is wel een verschil. Ik maak mij sterk dat er in Istanbul geen haan naar kraait wanneer deze of gene fotograaf op volstrekt belachelijke en onwettige wijze wordt bejegend. Waarom niet? Omdat in Turkije de wet bij veel belangrijkere kwesties regelmatig door de autoriteiten zonder opgaaf van redenen wordt geschonden – dus maakt niemand zich druk over het verbod inzake een lullig fotootje van een gemeentehuis. Overigens staat het verhaal van Edel niet op zichzelf. In een ander verband heb ik diverse keren meegemaakt dat Turkse burgers onheus door gendarmes werden bejegend en afgesnauwd, terwijl daar (maar kennelijk naar mijn Nederlandse maatstaven) geen enkele reden voor was.
Zoals gezegd verschilt Nederland in dit opzicht van Turkije. En gelukkig maar. Want hoewel er aan de actievoerders tegen de gouden koets werd geduwd en getrokken, heeft dit muisje nu al een flinke staart. De actievoerders hebben niet alleen bereikt dat zij veel publiciteit kregen, maar ook dat er volop wordt gediscussieerd over het feit dat hen werd verhinderd om hun mening te uiten. Waar nog bijkomt dat het slechte pr is voor de familie Van Oranje en hun aanhang (wat ik als republikein toejuich – doch dit terzijde).
.
Ik wens Turkije en de Turken ook zo’n discussie toe. Niet over de gouden koets, maar wel over de noodzaak en de onaantastbaarheid van het recht op vrije meningsuiting.
Een fotocamera werkt over het algemeen als een rode doek op een stier. In Nederland heb ik wat dat betreft ook negatieve ervaringen.
Zo ver als een verbod op het fotograferen van een gemeentehuis gaat het in Nederland echter niet.
In Turkije constateer ik dat je daar als buitenlander van harte welkom bent om in toeristische gebieden te fotograferen, maar ook dat het daarbuiten vaak tot veel argwaan leidt. Ik denk dat daar geen echte argumenten aan ten grondslag liggen, behalve dat het tot onbegrip leidt wanneer je op plaatsen foto’s maakt waarover men zich geen voorstelling kan maken (wat voor mij nu juist vaak de aantrekkelijke plaatsen zijn als fotograaf, want van de Aya Sopha zijn al genoeg foto’s). In Nederland heb ik soortgelijke ervaringen, maar minder. Daar is overigens veel mogelijk als je netjes vooraf toestemming vraagt. Zo werd me al eens toegestaan om een tempel van de vrijmetselarij te fotograferen. Ik kreeg zelfs toestemming om in de kernenergiecentrale van Doodewaard te fotograferen.
In Turkije gaat dat toch anders. Ik heb eens een email gestuurd naar de het Cekmece instituut, waar zich experimentele reactor van Turkije bevindt, maar daar kreeg ik niet eens antwoord op. Overigens ben ik van plan om het eens te proberen bij de vrijmetselarij in Istanbul, want die heeft natuurlijk ook een tempel. De samenzweringstheoretici laat ik overigens maar vast weten dat ik geen vrijmetselaar ben!
Jij bent evenzo een inwoner van Europa! Dus jij ook het boetekleed aan?
@ Shmuel
Ik begrijp je bovenstaande reactie niet. Is die voor mij bedoeld?
Nee joh! Het is gericht aan Maho. Sorry!