![\"\"](\"https:\/\/www.turksnieuws.nl\/wp-content\/uploads\/rally-DE4cWgGWAAA7Nvi.jpg_large-237x300.jpg\")
<\/p>\n<\/p>\n
Istanbul\/Peter Edel (COLUMN) – Istanbul, een jaar en twee dagen geleden. Een film op de TV boeide niet erg. Zappen dus maar. Een nieuwskanaal toont militaire voertuigen op een van de bruggen op de Bosporus. Een natuurramp, een aanslag? Nee, er is een staatsgreep gaande! <\/p>\n
Mijn huisgenoot lijkt een stroomschok te krijgen wanneer ik het zeg. Paniek, het huis uit. Geld opnemen en wat boodschappen doen, want je kunt nooit weten. In de winkel om de hoek slaan buurtgenoten in allerijl levensmiddelen in. Het was dat er niet werd geplunderd, anders had het op een post-apocalyptische film geleken.<\/p>\n
Als we terugkomen klinkt uit de moskee\u00ebn het salah gebed, waarmee overledenen herdacht worden, maar nu ten gehore wordt gebracht om de bevolking te mobiliseren. <\/p>\n
Feest<\/strong><\/p>\n Twee nachten geleden klonk het salah gebed wederom. Nu om de couppoging te herdenken. Turkije stond deze dag volledig in het teken daarvan, al dekt het woord herdenken de lading niet helemaal. Herdenken gebeurt in soberheid, maar deze uitbundigheid heeft eerder iets van een feest. <\/p>\n Een feest dat in uiterlijke zin een vervelende associatie met de jaren dertig wekte (zie foto bij dit artikel). Maar vooral toch een feest waarop president Erdogan het voor hem heugelijke feit vierde dat de coupplegers hem een vrijbrief schonken om grondig met tegenstanders af te rekenen. Met de meest uiteenlopende tegenstanders, die meestal niet met de couppoging te maken hadden, maar met elkaar gemeen hebben dat Erdogan hen stuk voor stuk als hindernis beschouwt bij het verwezenlijken van zijn droom over ultieme macht. <\/p>\n Wat slingers zijn bij een ander feest, waren hier de foto\u2019s van de \u2018martelaren\u2019 van vorig jaar. <\/p>\n Doodstraf<\/strong><\/p>\n In zijn toespraak sprak Erdogan weer eens over de herinvoering van de doodstraf en benadrukte hij dat het hem niets kan schelen wat ze daar in Europa van denken. Daarmee beroerde hij nogmaals de door de EU gestelde rode lijn, maar dat doet hij nu eenmaal graag bij feesten en partijen. Niet uitgesloten dat hij er binnenkort weer het zwijgen toe doet. Dit spelletje van uithalen en terugtrekken waarmee hij de Europese leider tot wanhoop drijft, bevalt hem zo te zien goed. <\/p>\n Erdogan wil dat de koppen van verraders werden afgehakt, zo zei hij. Leek op het eerste gezicht alsof hij uitlegde hoe de doodstraf na herinvoering in zijn werk zal gaan. Om het te begrijpen is echter meer kennis van Turkije noodzakelijk dan alleen van de taal. Hij hanteerde namelijk een in Turkije gangbare uitdrukking. Turkse ouders willen hun stoute kinderen ook nog wel eens dreigen met onthoofding. Een pedagogische blunder, die wellicht in een aantal opzichten helpt te verklaren wat er loos is met de Turkse samenleving, maar dat terzijde. <\/p>\n Geen nieuws<\/strong><\/p>\n Ik nam me voor een uitgebreid artikel te schrijven over wat aan de eerste verjaardag van de couppoging voorafging, maar naarmate die dag naderde verloor ik de lust daartoe. Dat het een jaar geleden is betekent niet dat er nieuws over te schrijven valt. Vragen zijn er nog altijd legio, terwijl antwoorden schitteren door afwezigheid. <\/p>\n Over die vragen heb ik in het afgelopen jaar vaker geschreven. Zoals met betrekking tot het merkwaardige gedrag van opperbevelhebber Hulusi Akar<\/a> en inlichtingenchef Hakan Fidan<\/a>, en over de link met de Verenigde Arabische Emiraten<\/a>, die in de westerse media opmerkelijk genoeg vrijwel onbelicht bleef. Als er op deze en andere punten nieuwe ontwikkelingen of onthullingen volgen zal ik daar uiteraard op wijzen. Een opsomming zonder nieuws laat ik echter liever over aan de mainstream media, die omtrent de duistere details van de couppoging pas een jaar na dato een beetje bij de les lijken te zijn. <\/p>\n Zelf kies ik voor de gelegenheid voor een andere invalshoek.<\/p>\n Guardian<\/strong><\/p>\n Op de dag van Erdogans feestje verscheen een opiniestuk van zijn hand in The Guardian. Daarin beschreef hij het neerslaan van de staatsgreep als een keerpunt in de geschiedenis, die volgens hem een \u2018bron van hoop en inspiratie zal zijn voor hen die onder dictators leven.\u2019 Geen klein beetje ironie uiteraard. Niet alleen omdat Erdogan wereldwijd zelf een dictator wordt genoemd, maar ook door de warme banden die hij met totalitaire regimes onderhoudt, of heeft onderhouden. <\/p>\n In Erdogans artikel stond verder dat de coupplegers de vrijheid in Turkije wilden be\u00ebindigen. Heel goed mogelijk, maar toch even ironisch, want hoeveel echte vrijheid viel er nog te be\u00ebindigen? Wat er nog van over was werd in veel opzichten door Erdogan zelf de nek omgedraaid in het afgelopen jaar, wat bijdroeg tot de vraag of die staatsgreep nu echt mislukte. <\/p>\n Vrijheid<\/strong><\/p>\n Maar toch. Die verwijzing naar vrijheid deed me denken aan de reactie van een Turkse Nederlander waar mijn oog onlangs op viel. Naar eigen zeggen niet eens een medestander van Erdogan, maar hij schreef dat hij zich tijdens een vakantie in Turkije vrijer voelde dan in Nederland. Dat fascineerde, al schreef hij er niet bij waarom. <\/p>\n Ik kan me voorstellen dat hij Turkije gezien de discriminatie in Nederland van Turken als een verademing meemaakt. Wellicht net zo\u2019n verademing als moslim onder de moslims te kunnen zijn. Wat dat betreft is het wellicht ook heerlijk om van de vrijheid in Saoedi Arabi\u00eb te genieten. <\/p>\n Regels<\/strong><\/p>\n Turkije kent vergeleken met Nederland echter nog andere in het oog springende vrijheden. Een vaak gehoord punt van kritiek op Nederland zijn de beklemmende regels. In Turkije zijn er zeker ook regels, maar het verschil is dat die lang niet altijd streng worden nageleefd. Neem roken in horecagelegenheden. Dat is evenals in Nederland verboden, maar omdat er nauwelijks op toe wordt gezien ziet het vooral in de avonduren vaak blauw van de rook in Turkse caf\u00e9s. <\/p>\n Merkfraude is een ander voorbeeld van vrijheid in Turkije. In Istanbul worden op straat bijvoorbeeld – erg goedkope – illegale kopies van films, cd\u2019s en software te koop aangeboden. Zal in Turkije officieel ook wel verboden zijn, maar geen politieagent lijkt er op te letten. <\/p>\n VPN<\/strong><\/p>\n Illegaal downloaden van een film is al evenmin een probleem. De piratenpartij – die ook een Turks takje schijnt te kennen – en Kim Dotcom zouden er warme gevoelens van krijgen. Het gebruik van VPN als bescherming tegen speurneuzen bij illegaal downloaden is dan ook absoluut overbodig. <\/p>\n Toch wordt VPN erg veel gebruikt in Turkije, want deze digitale sluiproute is de enige manier om de tienduizenden websites te bezoeken die op last van de regering ontoegankelijk zijn gemaakt – met Wikipedia als laatste in het rijtje van de meer bekende. Als gevolg doen ondernemingen die VPN aanbieden zulke goede zaken in Turkije dat ik bijna zou gaan vermoeden dat Erdogans Partij voor Gerechtigheid en Ontwikkeling (AKP) daar aandelen in heeft. <\/p>\n Weaving<\/strong><\/p>\n Op de Turkse autowegen is het ook een en al vrijheid. Verkeersovertredingen waar in Nederland torenhoge boetes op staan kunnen hier onbestraft begaan worden. Rechts inhalen, andere weggebruikers grof afsnijden, of over een doorgetrokken streep rijden, het is hier allemaal geen probleem. Er wordt niet eens over nagedacht dat het eigenlijk verboden is, lijkt het.<\/p>\n Buitengewoon populair is een gevaarlijke vorm van weaving<\/em>. Het met grote snelheid kriskras over de weg schieten op zoek naar een gaatje waar ingehaald kan worden. Er zijn er die er een ware sport van maken, misschien ook wel om andere automobilisten de schrik op het lijf te jaren. In ieder geval is dat vaak het gevolg, want wie door zo\u2019n idioot gepasseerd wordt schrikt zich het apelazarus. <\/p>\n De snelweg gaat zo veel op een kermisattractie lijken. Het veelvuldige voorkomen van Weaving<\/em> toont dat de politie er niet of nauwelijks op let. In Nederland zou het ondenkbaar zijn. Daar vordert de verkeersagent ongetwijfeld het roze kaartje in voor deze vorm van verkeerscriminaliteit, maar in Turkije hangt de kans daarop tegen nihil aan. <\/p>\n Verkeersslachtoffers<\/strong><\/p>\n Vrijheid blijheid, knotsleuk natuurlijk, maar er hangt wel een prijskaartje aan, want volgens de World Health Organization (WHO) vallen jaarlijks om en nabij de 10.000 dodelijke slachtoffers in het Turkse verkeer. Er worden ook lagere opgaven gedaan, maar niemand kan tegenspreken dat het bloedlink is in het Turkse verkeer. Je kan er geen ogen genoeg hebben om bij maniakken uit de buurt te blijven, ten einde het vege lijf te redden. Het is vooral in de grote steden waar achteruitkijkspiegels door het intense gebruik aan slijtage onderhevig zijn. <\/p>\n Gedurende deze maand, waarin Erdogan voorgaat bij de herdenking van de 250 \u2018martelaren\u2019 die vorig jaar bij de couppoging te betreuren vielen, komen volgens de WHO dus meer dan 800 Turken om het leven in het verkeer. Evenals vorige maand, en volgende maand. En dat jaar na jaar. <\/p>\n Oorzaak<\/strong><\/p>\n De oorzaak ligt voor de hand: politie en justitie zien niet streng genoeg toe op de ordehandhaving binnen het verkeer. De Turkse dienders en aanklagers zijn dan ook erg druk met andere zaken. Zoals het arresteren en vervolgen van academici, journalisten, politici en gebruikers van sociale media die van hun hart geen moordkuil maken als het om hun gevoelens over de president gaat.<\/p>\n Is het leven van die verkeersslachtoffers minder waard dan dat van de slachtoffers die vorig jaar bij de couppoging vielen? Erdogan doet alsof hij er zo over denkt. Voor de martelaren van 15 juli 2016 onthulde hij afgelopen weekend in ieder geval een monument, terwijl niemand hem er op heeft kunnen betrappen dat hij het lot van de \u2018verkeersmartelaren\u2019 aan de orde bracht. Dat is een non-issue<\/em> voor hem. <\/p>\n Verantwoordelijk<\/strong><\/p>\n Dat laatste is verklaarbaar, want uiteindelijk is de overheid verantwoordelijk voor het uitblijven van adequaat verkeerstoezicht. Zoals voor het gebrek aan veiligheidsbewustzijn onder het publiek (wat niet alleen hard nodig is ten aanzien van verkeer, maar bijvoorbeeld ook wat betreft werkplaatsen, waar eveneens veel ongelukken plaatsvinden). <\/p>\n Verder is het natuurlijk erg moeilijk om de slachtoffers van \u2018verkeerterrorisme\u2019 aan te wenden als argument voor het uitschakelen politieke tegenstanders. Dan toch maar liever vol inzetten op de viering van het feest rond de couppoging, en de \u2018vrijheid\u2019 in het verkeer laten voor wat het is: een detail dat weliswaar veel meer slachtoffers eist dan politiek geweld, maar desondanks ergens onderaan het prioriteitenlijstje bungelt. Nu zal niemand mij horen beweren dat een regering zich niet mag verweren tegen coupplegers, maar het contrast is wel erg groot. <\/p>\n