![\"spiraal-index\"](\"https:\/\/www.turksnieuws.nl\/wp-content\/uploads\/spiraal-index.png\")
<\/p>\n<\/p>\n
Istanbul\/Peter Edel (COLUMN) – Weer zo\u2019n dag waarop ik niet weet waar ik moet beginnen met het noemen van ellende in Turkije. Daarom begin ik maar bij de meest dramatische gebeurtenis deze week: de brand in een slaapverblijf voor meisjes in de provincie Adana, waarbij twaalf dodelijk slachtoffers vielen. <\/p>\n
Op basis van ervaring is er direct het gevoel dat een dergelijke brand niet zomaar een ongeluk is. Het de volgende dag afgekondigde mediaverbod verbaasde dan ook allerminst. Daarmee kon echter niet voorkomen worden dat het al snel bekend werd dat het betreffende pand brandgevaarlijk was. Met houten vloeren en nooduitgangen die nota bene op slot zaten. De meisjes mochten het eens in hun hoofd halen de nooduitgangen te gebruiken om jongens te zien. Nee, dan is het toch veel beter om hen grof gevaar te laten lopen\u2026 <\/p>\n
Het slaapverblijf werd beheerd door de Suleymanci-sekte, die in een rapport van de generale staf uit 2002 als een \u2018radicaal islamitische en gevaarlijk groep\u2019 uit de bus kwam.<\/p>\n
Het is duidelijk dat er geen inspecties plaatsvonden bij het slaapverblijf, anders was het gebouw gezien de risicofactoren wel ongeschikt verklaard. Dat plaatst de verantwoordelijkheid bij het ministerie van Onderwijs. Toen het daar tot een protest kwam werden twintig demonstranten met veel politiegeweld aangehouden. <\/p>\n
Moreel besef<\/strong><\/p>\n Of de minister van Onderwijs zal concluderen dat zijn positie onhoudbaar is geworden en of hij zijn ontslag aan zal bieden, is zeer de vraag. Zeer waarschijnlijk blijft hij zitten waar hij zit. Naar aanleiding van de mijnramp nabij de stad Soma in 2014, waarbij 301 doden vielen, nam de verantwoordelijke minister evenmin ontslag, dus waarom nu wel?<\/p>\n Een heel verschil met andere landen. Neem Iran. Daar bood de minister van Verkeer onlangs zijn ontslag aan naar aanleiding van een treinramp waarbij veel doden vielen. De minister vond dat hij dat aan de nabestaanden verplicht was, omdat de ramp onder zijn verantwoordelijkheid plaatsvond. Bij de in Turkije regerende Partij voor Gerechtigheid en Ontwikkeling (AKP) is een dergelijk moreel besef ondenkbaar. <\/p>\n De AKP heeft veel scholen in kleinere steden laten sluiten. Ouders worden zo gedwongen hun kinderen naar scholen in grotere steden te sturen, waar ze dan terechtkomen in slaapverblijven die beheerd worden door sektes als Suleymanci. Sektes die het zeer nauw nemen met religie, maar veel minder met veiligheid. Dat blijkt nu.<\/p>\n Dat ouders hun kroost bij sektes onderbrengen, komt omdat de slaapverblijven daarvan goedkoper zijn. Door de heersende armoede is er veelal geen andere keuze. <\/p>\n Lira<\/strong><\/p>\n De problemen met de Turkse economie dreigen de armoede nog erger te maken. De toestand van de Turkse lira is zorgelijk. Economieminister Zeybekci kan dan zeggen dat de devaluatie van de munteenheid de economie geen permanente schade toe zal brengen, maar dat heeft het al gedaan. Op het prijskaartje ervan voor Turkse ondernemingen staat 25 miljard dollar. Om dat bedrag in perspectief te plaatsen: de grootste onderneming van Turkije, de olieraffinaderij T\u00fcpras is vijf miljard dollar waard. <\/p>\n De Turkse centrale bank zag zich in een poging de lira te beschermen genoodzaakt tot een renteverhoging. Een druppel op een gloeiende plaats, want ondanks die maatregel ging de Lira vandaag onder de 3,50 ten opzichte van de dollar. Nog lager dus dan voor de renteverhoging, een nieuw diepterecord. Je zou hooguit kunnen zeggen dat de lira zonder renteverhoging nog meer te verduren had gekregen. <\/p>\n De lagere lira is enerzijds een gevolg van de gestegen dollar, maar toont tegelijkertijd hoe het met de Turkse economie is gesteld. Veelzeggend is dat de munteenheden van de meeste andere opkomende economie\u00ebn recentelijk niet zoveel inleverden als de lira. <\/p>\n Een van de grootste problemen voor de Turkse economie is dat er significant minder buitenlands kapitaal naar emerging economies<\/em> vloeit. Het begon af te nemen toen in de VS een einde werd gemaakt aan de monetaire expansie en de rente daar geleidelijk werd verhoogd. Wat dat betreft is het eind nog niet in zicht, want er wordt verwacht dat de Amerikaanse rente verder omhoog zal gaan wanneer Donald Trump eenmaal in het Witte Huis zit. <\/p>\n Complicerende factoren<\/strong><\/p>\n Andere opkomende markten krijgen daar uiteraard ook mee te maken, maar voor Turkije gelden een aantal complicerende factoren die het vertrouwen van buitenlandse investeerders drastisch beperken. Voor de AKP bestaat de hoofdschuldige uit het protest tegen de afbraak van Gezipark in Istanbul in 2013. Het is een feit dat de geweldsexplosie waarmee het vreedzaam begonnen protest werd onderdrukt vraagtekens plaatste bij de stabiliteit van Turkije, maar er speelt zoveel meer dat de buitenlandse investeringen in Turkije heeft doen afnemen. <\/p>\n De teloorgang van de Turkse rechtsstaat bijvoorbeeld, waar vooral sinds de afkondiging van de noodtoestand na de mislukte staatsgreep van 15 juli jl. heel weinig van over blijft. Of het vooruitzicht van een presidentieel systeem, waardoor een einde aan de scheiding der machten zou komen en Erdogan nog meer de absolute machthebber wordt dan hij nu al is. In het buitenland, waar hij vrijwel nergens wordt vertrouwd, is men beducht voor zoveel macht in zijn handen.<\/p>\n Syri\u00eb<\/strong><\/p>\n Daarnaast worden buitenlandse investeerders aan het twijfelen gebracht door de spanningen in de regio, en dan met name in Syri\u00eb. Spanningen waren er eerder al, maar kregen een extra aspect toen Turkije in augustus jl. voor het eerst troepen naar Syri\u00eb stuurde. Dat opende de deur naar risico\u2019s waar geen buitenlandse investeerder op zit te wachten. Niet alleen omdat de reeds netelige verstandhouding tussen Turkije en de VS er verder door dreigt te verslechteren, maar vooral ook omdat een nieuw conflict dreigt met Rusland over Syri\u00eb. <\/p>\n Op 24 november werden vier Turkse militairen in Syri\u00eb gedood bij een luchtaanval, die een week later nog steeds in nevelen gehuld is. Er zijn verschillende verdachten. Zo werd de verantwoordelijkheid voor de aanval opge\u00ebist door de Islamitische Staat (IS). Die beschikt officieel niet over vliegtuigen, maar er gaat een verhaal over een oud Tsjechisch toestel. <\/p>\n Daarnaast verscheen een theorie waarin de aanval werd uitgevoerd door een uit Iran afkomstige drone. Vast staat dat er vaker bewapende drones van Iran boven Noord-Syri\u00eb zijn gezien. <\/p>\n Hoofdverdachten blijven Syri\u00eb en Rusland. De Russische buitenlandminister Lavrov ontkent en spreekt ook tegen dat Syri\u00eb de aanval uitvoerde. De Russen hebben de schijn tegen omdat het incident plaatsvond op de eerste verjaardag van het neerhalen van een Russisch gevechtstoestel door de Turkse luchtmacht. Bovendien heeft Rusland volledige radarcontrole over het betreffende gebied en moet het daardoor in ieder geval weten wie de luchtaanval uitvoerde. <\/p>\n Donderslag bij heldere hemel<\/strong><\/p>\n Niet zo vreemd dus dat de Turken het niet vertrouwen. Erdogan is er echter opvallend zwijgzaam over. Hij koos voor een andere benadering en zei deze week dat de Turkse strijdkrachten niet alleen in Syri\u00eb zijn om IS en Koerdische milities te verdrijven, maar ook om een einde te maken aan het regime van de Syrische president al-Assad. <\/p>\n Dat kwam als een donderslag bij heldere hemel. Vooral omdat Erdogan de laatste maanden de indruk wekte er genoegen mee te nemen dat al-Assad op zijn plaats bleef zitten. Er was zelfs sprake van contacten tussen Ankara en Damascus. Een en ander volgde uit het herstel van de betrekkingen tussen Turkije en Rusland, dat op verzoek van al-Assad jihadistische rebellen bestrijdt in Syri\u00eb. Rusland stond toe dat Turkije samen met soortgelijke jihadisten de strijd aanbindt tegen IS en Koerdische milities, zolang al-Assad er geen last van had. Een op zich al merkwaardige verstandhouding, maar met de recente uitspraken van Erdogan lijkt aan deze episode dus alweer een einde gekomen. <\/p>\n Het viel te verwachten dat Moskou getergd reageerde en Turkije om uitleg vroeg over Erdogans uitspraken. Een antwoord hebben de Russen vooralsnog niet gekregen. <\/p>\n In Washington zal men er ook niet verheugd over zijn dat Erdogan plotseling teruggreep op zijn eerdere ambitie om al-Assad uit de geschiedenis te verwijderen. Niet dat men daar zogesteld is op al-Assad, maar een confrontatie tussen NAVO-partner Turkije en Rusland in Syri\u00eb zal niet op het Amerikaanse verlanglijstje staan. <\/p>\n Een aanvaring tussen Rusland en Turkije op Syrische bodem is ook zeker niet iets om naar uit te zien, want het doemscenario van een Derde Wereldoorlog zou daardoor zomaar aan de horizon kunnen verschijnen. <\/p>\n Olie op het vuur<\/strong><\/p>\n Wat denkt Erdogan te bereiken door de twee supermachten uitgerekend op dit moment tegen de haren in te strijken? Mogelijk was zijn olie op het vuur vooral gericht op het binnenland. Om te benadrukken dat hij haar op de tanden heeft. Hij weet dat een groot deel van zijn achterban dat graag ziet en denkt wellicht aan het referendum over een presidentieel systeem dat in april volgend jaar gehouden zou kunnen worden. Maar zullen Rusland en Syri\u00eb het zo begrijpen? Of wat te denken van buitenlandse investeerders? Zij zullen dit zeker niet als een stimulans zien om hun kapitaal in Turkije onder te brengen. En dat terwijl de Turkse economie dat heel hard nodig heeft.<\/p>\n Wanneer de toegenomen spanning met de VS, Rusland en Syri\u00eb de Turkse economie opbreekt betekent dat meer problemen voor Turkse ondernemingen, met als gevolg stijgende werkloosheid en groeiende armoede. En daardoor bijvoorbeeld nog meer ouders die zich gedwongen zien om hun kinderen naar gevaarlijke slaapverblijven van religieuze sektes te sturen. Zo volgt het een uit het ander. Met recht een neerwaartse spiraal. Niet om vrolijk van te worden. Terwijl ik dit schrijf ben ik dat dan ook zeker niet. <\/p>\n