![\"sco-index\"](\"https:\/\/www.turksnieuws.nl\/wp-content\/uploads\/sco-index.jpg\")
<\/p>\n<\/p>\n
Istanbul\/Peter Edel (COLUMN) – De conflicten tussen Turkije en de EU rijzen de pan uit. President Erdogan wekt de indruk over een alternatief voor de EU te beschikken met de Shanghai Cooperation Organization (SCO), een samenwerkingsverband tussen Rusland, China, Kazachstan, Oezbekistan, Kirgizi\u00eb en Tajikistan. Deze landen worden stuk voor stuk gekenmerkt worden door een matige invulling van democratische criteria en problemen op het gebied van de mensenrechten. Dat schept een band met Erdogan, die Turkije graag van deze verderfelijke westerse uitvindingen zou bevrijden.<\/p>\n
Iran is ook aan de SCO verbonden. Het kreeg daar geen volwaardige status, omdat de statuten van de SCO dat uitsluiten wanneer een land onder een boycot valt. Aangezien de sancties tegen Iran zijn opgeheven, valt echter te verwachten dat het niet lang zal duren voordat ook dit land een volwaardige status krijgt binnen de SCO. <\/p>\n
Turkije kende eerder al een dialoogstatus bij de SCO, maar Erdogan zegt nu op volwaardig lidmaatschap van de \u2018Shanghai 5\u2019 uit te zijn. Afgelopen wekend verklaarde hij: <\/p>\n
\u2018Turkije moet zich meer ontspannen voelen over de EU en er niet op gefixeerd zijn\u2026 Er zijn er die kritiek hebben omdat ik mijn mening kenbaar maak. Bijvoorbeeld omdat ik gezegd heb \u201cwaarom zou Turkije geen lid zijn van de Shanghai 5\u201d\u2019<\/em><\/p>\n Tegenhanger EU en NAVO<\/strong><\/p>\n De SCO wordt vaak beschouwd als tegenhanger van de EU en de NAVO, maar de vergelijking gaat slechts tot bepaalde hoogte op. De SCO is niet meer dan een losjes geformeerd samenwerkingsverband op het gebied van economie en veiligheid. Het kent bijvoorbeeld geen gemeenschappelijke hi\u00ebrarchische structuur als de NAVO. Dat draagt bij tot de vraag of de SCO Turkije een alternatief kan bieden. <\/p>\n Bovendien is het de vraag waar Turkije zich met de SCO in zou begeven, want met alle SCO-landen kent Ankara tot op bepaalde hoogte problemen, of in ieder geval meningsverschillen. Zo zijn de betrekkingen met landen in Centraal Azi\u00eb op z\u2019n best matig. Hoewel islamitisch geori\u00ebnteerd, hebben die aan de Sovjet periode een nadruk op secularisme overgehouden. En daarmee een stevige aversie tegen islamisme zoals dat van Erdogans Partij voor Gerechtigheid en Ontwikkeling (AKP). Evenals in andere SCO-landen zal de sympathie van de AKP voor soennitische jihadisten als van het Vrije Syrische Leger hier niet tot blijdschap leiden. <\/p>\n Het is echter duidelijk dat Rusland en China de boventoon voeren binnen de SCO. <\/p>\n Rusland<\/strong><\/p>\n Turkije liep deze maand bijna een jaar geleden tegen een hoogopgelopen ruzie met Rusland aan nadat de Turkse luchtmacht een Russisch gevechtsvliegtuig had neergehaald. Een voor de Turkse economie gevoelige economische boycot was het gevolg. <\/p>\n Door nood gedreven bood Erdogan op 25 juni jl. met een brief zijn excuses aan bij zijn Russische collega Putin. Officieel is het conflict sindsdien voorbij, maar het herstel van de betrekkingen gaat veel langzamer dan Ankara wenst. Zeker, Rusland zou Turkije graag van de EU en de NAVO losweken. In dat licht moet ook het bezoek van zijn controversi\u00eble adviseur Alexander Dugin<\/a> worden begrepen. <\/p>\n Gebrek aan vertrouwen<\/strong><\/p>\n Ondanks dat Dugin door de AKP werd binnengehaald alsof hij Sinterklaas is blijft er onenigheid bestaan met Rusland. Over Syri\u00eb niet meer zo heel erg, sinds Turkije wat betreft dat land van koers is veranderd, maar nog wel als het over de Krim gaat. Erdogan zal nog altijd heel begaan zijn met de daar levende Tataren, al hoor je hem daar niet zo heel vaak meer over. <\/p>\n Daar tegenover staat een aanhoudend gebrek aan vertrouwen bij Putin. Hij en Erdogan hebben elkaar ondertussen drie keer ontmoet sinds de ruzie over het neergeschoten Russische toestel is bijgelegd. Erdogan deed alsof er niets was gebeurd en noemde Putin zijn \u2018vriend en een gerespecteerde staatsman.\u2019 Putin reageerde koel en hield het bij \u2018meneer Erdogan\u2019. <\/p>\n Volgens het voormalige hoofd van de Russische inlichtingen- en veiligheidsdienst FSB, Sergei Stapashin, vergeeft Putin niemand die hem ooit bedrogen, varraden of beledigd heeft. De Turkse admiraal B.D. T\u00fcrker Ert\u00fcrk sluit daarbij aan en zegt dat Putin nog altijd wantrouwen koestert jegens Erdogan. \u2018Zij die eenvoudig excuses aanbieden verraden even eenvoudig, Putin weet dat\u2019, zei Ert\u00fcrk.<\/p>\n Export\/toerisme<\/strong><\/p>\n Sinds de spanning tussen Turkije en Rusland formeel uit de lucht is zijn verschillende overeenkomsten tussen getekend om de handelsbetrekkingen uit het slop te trekken. De noodlijdende Turkse economie zit daar om te springen, maar veel resultaat heeft het vooralsnog niet. De voor Turkije belangrijke export van groenten en fruit naar Rusland stelt bijvoorbeeld nog steeds weinig voor vergeleken met 2015. <\/p>\n Bovendien blijven Russische toeristen weg. Dat Rusland vanaf oktober weer chartervluchten naar Turkije toestond lijkt daar weinig aan te veranderen. De weinige boekingen voor vorig jaar naar Turkije stemmen evenmin tot blijdschap, waardoor de toeristenindustrie in badplaatsen als Antalya en Alanya er nu al rekening mee houdt dat 2017 eveneens een verloren jaar gaat worden. Tja, kennelijk voelen Russen zich niet meer aangetrokken tot een land onder de noodtoestand dan westerse toeristen.<\/p>\n China<\/strong><\/p>\n Tussen Turkije en China heerst op het moment rust. Dat is wel eens anders geweest. Een latent conflictpunt bestaat uit het streven naar onafhankelijkheid van de Oeigoeren in de Chinese provincie Xinjiang. <\/p>\n De Oeigoeren zijn islamitisch en in etnisch opzicht verwant aan de Turken (al is daar in uiterlijke zin weinig bevestiging voor te vinden\u2026), waardoor ze in Turkije op steun kunnen rekenen. Zoals in 2009 toen een opstand onder Oeigoeren in de hoofdstad van Xinjiang, \u00dcr\u00fcmqu, hard werd neergeslagen door de Chinese overheid. 184 dodelijke slechtoffers vielen er.<\/p>\n De tot de AKP behorende minister van Handel en Industrie riep destijds op tot een economische boycot van China. Dat deed hij op persoonlijke titel, maar hij was niet de enige binnen de AKP die het opnam voor de Oeigoeren. Naar aanleiding van demonstraties in Istanbul en Ankara sprak Erdogan, in zijn toenmalige functie van premier, van \u2018genocide\u2019 in Xinjiang. China eiste dat hij op zijn woorden terugkwam. De ondertussen bij Erdogan in onmin geraakte Ahmet Davutoglu, die toen nog buitenlandminister was, haastte zich met de verklaring dat Turkije niet de intentie had om zich met de binnenlandse kwesties van China te bemoeien. <\/p>\n Niet veel later verbeterden de betrekkingen tussen China en Turkije. Er werden verschillende verdragen gesloten, over handel, cultuur en uitwisseling van technologie. De afgelopen jaren leek het er vaak op dat Turkije een Chinees luchtafweersysteem aan zou schaffen, wat in NAVO-landen veel wenkbrauwen deed fronzen. Tot die aankoop kwam het niet, maar dat stond de aanhoudend goede betrekkingen tussen beide landen niet in de weg. <\/p>\n Koreanen<\/strong><\/p>\n Woordvoerder Geng Shuang van het Chinese ministerie van Buitenlandse Zaken liet naar aanleiding van Erdogans recente uitspraken over de SCO weten dat zijn regering wil overwegen om Turkije als volwaardig lid daarvan te accepteren. <\/p>\n Maar wat gebeurt er als de vlam weer in de pan schiet in Xinjiang en de Oeigoeren weer in opstand komen? Zal de AKP hen dan in de kou laten staan? Turkse nationalisten waar de regeringspartij zich graag door gesteund weet hebben het nog altijd weinig op met China. Dat bleek in de zomer van vorig jaar toen 2000 nationalisten in Istanbul tegen China demonstreerden. Daarbij werd een groep Chinese toeristen aangevallen. Althans, dat nam men aan, want het bleek het om een stel toeristen uit Zuid-Korea te gaan. <\/p>\n Een minstens even pijnlijk foutje was de aanval op een Chinees restaurant waar Oeigoeren werken. Turkse nationalisten zijn snel geneigd tot dergelijke vergissingen. Toen ze midden in het conflict met Rusland bij het consulaat van dat land samentrokken werden per abuis eieren naar het nabij gelegen consulaat van Nederland gegooid. Het peroneel daar schrok zich van geen kwaad bewust het apelazerus. <\/p>\n Iran<\/strong><\/p>\n Dan is er ook nog Iran, dat zoals gesteld kandidaat is voor SCO-lidmaatschap. De betrekkingen van het land van de Ayatollah\u2019s met Turkije zijn wel eens beter geweest. Zoals tijdens het presidentschap van Mahmoud Ahmedinejad. Sinds hij opgevolgd werd door Hassan Rouhani gaat het een stuk minder. Rouhnai is zeer belangstellend naar de details over de olie-voor-goud deal waar de thans in de VS vervolgde AKP-lieveling Reza Zarrab<\/a> een obscure rol bij speelde. <\/p>\n Iran kan, nu het van de boycot verlost is, in economisch opzicht opbloeien. Niet alleen omdat het over olie beschikt en zo de petrochemische industrie fors kan uitbreiden, want daarnaast zijn buitenlandse investeerders zijn sowieso zeer ge\u00efnteresseerd. Die zullen zich niet veel aantrekken van de abominabele mensenrechten. Wat voor hen zwaarder telt is dat Iran aanmerkelijk meer stabiliteit toont dan Turkije. De straffen zijn er weerzinwekkend, maar dat neemt niet weg dat de rechtsstaat solide in elkaar steekt. Door het aldus gewekte vertrouwen zou er in de nabij toekomst meer westers geld naar Iran kunnen vloeien. Geld dat de laatste tijd steeds meer uit Turkije verdwijnt.<\/p>\n Turkije is verder beducht voor de \u2018sjiitische halve maan\u2019 van Teheran die zich via Irak en Syri\u00eb uitstrekt tot Libanon. In deze omsingeling van Turkije bevindt zich de essentie van de vrees in Ankara dat sjiitische milities zich meester maken van de Irakese stad Mosul wanneer die eenmaal bevrijd is van de Islamitische Staat (IS). Op dit moment staat een Turkse groepenmacht aan de grens met Irak klaar. Ter afschrikking, maar mogelijk ook om in te grijpen, tegen door Iran gesteunde groepen.Zo onstaan toch de bestanddelen voor veel saamhorigheid tussen twee kandidaat SCO-leden…<\/p>\n Presidentieel systeem<\/strong><\/p>\n Kortom, Turkije is in een steeds diepere ruzie met de EU verwikkeld en de contouren van SCO-lidmaatschap lijken daardoor aan de horizon herkenbaarder te worden. Daar tegenover staat dat de potenti\u00eble conflicten van Turkije met de SCO-landen tot een hoop geknetter kunnen leiden als ze tot een uitbarsting komen. Zoveel geknetter dat de huidige heibel met de EU er kinderspel bij is. <\/p>\n In Moskou, Bejing, Astana, Tasjkent, Bisjkek, Doesjanbe en Teheran ontvangt Erdogan echter niet het gezeur over mensenrechten dat hij uit Europa voortdurend aan moet horen. In de SCO-landen zal men er niet warm of koud van worden wanneer hij via een \u2018specifiek Turks\u2019 presidentieel systeem zijn ambitie naar absolute heerschappij weet te bekronen. <\/p>\n Die gedachte zal Erdogan zeker aantrekkelijk vinden. Maar als Turkije zich definitief van de EU afkeert betekent dit dan ook het einde van het NAVO-lidmaatschap? Het een kan immers moeilijk los van het ander gezien worden. Zonder de garantie van NAVO-bescherming is Turkije echter een stuk minder goed opgewassen tegen de historische vijand Rusland, waarmee het zoals eerder gesteld lang niet zo goed botert als Erdogan graag zou zien. <\/p>\n Flirt<\/strong><\/p>\n Tel daarbij op dat de SCO Turkije in economische zin niet hetzelfde kan bieden als de EU en ik blijf weinig onder de indruk van Erdogans flirt met de Shanghai 5. Die maakten we in feite een paar jaar geleden al mee. Dat wil zeggen, voordat Turkije de SU-24 neerknalde en zich geschrokken door de Russische reactie tijdelijke in het in het comfortabele NAVO-nest terug liet vallen. \u2018Take me to Shanghai\u2019 zei hij niet ver daarvoor tegen Putin.<\/p>\n Ik houd het erop dat Erdogan, net als destijds, naar de SCO kijkt in een poging de EU en de NAVO te chanteren. Zoals hij dat doet met zijn dreiging om honderdduizenden vluchtelingen op Europa los te laten. De EU moet maar accepteren dat Turkije als enige lid van de EU de doodstraf heeft. Turkije is immers de baas van Europa\u2026<\/p>\n Zo drijft Erdogan Brussel tot wanhoop, en het moet gezegd dat hij deze klucht van ongegeneerd politiek onfatsoen aardig speelt. Iedere toneelvoorstelling eindigt echter met het vallen van het doek, waarmee ik maar wil zeggen dat hij hier niet tot in het oneindige mee door kan gaan. Zoals de EU niet eindeloos door kan gaan met het beleid van pappen en nathouden. <\/p>\n