![\"al](\"https:\/\/www.turksnieuws.nl\/wp-content\/uploads\/al-jaz-images-300x168.jpg\")
<\/p>\n<\/p>\n
Istanbul\/Peter Edel (COLUMN) \u2013 Tien dagen geleden probeerde een groep militairen de macht te grijpen in Turkije. Politici van de regerende Partij voor Gerechtigheid en Ontwikkeling (AKP) doen er sindsdien regelmatig uitspraken over.<\/p>\n
Celik<\/strong><\/p>\n Volgens de Turkse minister voor Europese Zaken \u00d6mer Celik is imam Fethullah G\u00fclen \u2018gevaarlijker dan Bin Laden.\u2019 Merkwaardig vergelijkingsmateriaal. Niet alleen omdat Bin Laden via een zeemansgraf naar zijn maagden ging en niemand nog last van hem heeft, maar vooral ook omdat de dreiging in de wereld tegenwoordig veel meer uitgaat van de Islamitische Staat (IS). <\/p>\n Waarom noemde Celik IS niet? Koren op de molen voor hen die menen dat IS nog altijd steun ontvangt uit Turkije. Aan de andere kant blijft het een puntje dat klonen van al-Qaeda in Syri\u00eb een deur in kunnen trappen bij de AKP. Ook dat maakt het bijzonder dat G\u00fclen met de oprichter van al-Qaeda werd vergeleken door Celik<\/p>\n Los daarvan blijft het een overtrokken vergelijking, want de G\u00fclen-beweging pleegde wereldwijd geen aanslagen zoals al-Qaeda en IS. Bovendien schittert hard bewijs over G\u00fclens persoonlijke betrokkenheid bij de couppoging nog altijd door afwezigheid. <\/p>\n Martelen<\/strong><\/p>\n Celik toonde zich er verbaasd over dat er geen vertegenwoordigers van de EU naar Turkije kwamen na de couppoging. <\/p>\n De regerende Partij voor Gerechtigheid en Ontwikkeling (AKP) stoort zich aan de zorgen in de EU over mensenrechtenschendingen sinds 15 juli, waaronder aanwijzingen over het martelen van gearresteerde coupplegers. \u2018Ze bekommeren zich meer over het welbevinden van de coupplegers dan de poging tot staatsgreep die zij pleegden\u2019 zei iemand van de partij. <\/p>\n Dat laatste deed me een beetje denken aan een documentaire uit de jaren tachtig, waarin een Turkse generaal ontkende dat er gemarteld werd in zijn land. \u2018Alleen als ze het echt verdienen\u2019 voegde hij daaraan toe. <\/p>\n G\u00f6kcek<\/strong><\/p>\n Je kan van Melih G\u00f6kcek, de mallotige burgemeester van Ankara, zeggen wat je wilt, maar hij vindt altijd een bijzonder invalshoek.<\/p>\n Tijdens een interview zei G\u00f6kcek dat G\u00fclen grote aantallen mensen mee weet te krijgen door \u2018drieletter dingen\u2019 te gebruiken. Daar bedoelde hij \u2018jins\u2019 (geesten) mee. G\u00f6kcek:<\/p>\n \u2018Het is duidelijk dat velen slaaf van hem [G\u00fclen] werden en dat ze vervolgens gered konden worden. Die mensen raakten gehypnotiseerd en werden slaaf.\u2019 France 24<\/strong><\/p>\n Erdogan laat zich sinds de couppoging bij voorkeur door buitenlandse Tv-kanalen interviewen. Vorige week kreeg het Arabische nieuwskanaal Al Jazeera de eer, op 23 juli kreeg France 24.<\/p>\n Erdogan zei daar dat een van de coupplegers waar opperbevelhebber Hulusi Akar door in gijzeling werd gehouden op die vrijdagavond, hem voorstelde om met \u2018onze opinieleider\u2019 Fethullah G\u00fclen te telefoneren. <\/p>\n Is dit dan het doorslaggevende bewijs dat G\u00fclen opdracht gaf tot de couppoging? Als het dat is blijft de vraag waarom de president acht dagen wachtte om dit wereldkundig te maken. Het kan bijna niet anders dat Erdogan dit al op een veel eerder tijdstip van Akar hoorde.<\/p>\n Kemalisten<\/strong><\/p>\n Ik kan er nog steeds niet bij dat G\u00fclen zijn volgelingen in de strijdkrachten opdracht gaf een staatsgreep te plegen, om daarmee het wereldwijde netwerk van zijn beweging op het spel te zetten. <\/p>\n Zeker, er zijn aanwijzingen dat zich onder coupplegers G\u00fclenisten bevinden, maar even zeer dat er verstokte kemalisten tussen zitten. Wie volgde wie? Dat de kemalistische vleugel het initiatief nam en gevolgd werd door G\u00fclenisten komt het meest realistisch op me over. Andersom stukken minder.<\/p>\n Daarbij zou het dan om een relatief ge\u00efsoleerde groep G\u00fclen-volgelingen binnen de strijdkrachten kunnen gaan, die tijdens van de Ergenekon en Balyoz-procedures uit carri\u00e8reoverwegingen voor de beweging imam kozen en niet om religieuze of ideologische redenen. <\/p>\n Dat deze groep zich in het nauw gedwongen voelde door Erdogans dreiging de bezem door de strijdkrachten te halen laat zich raden. Niet uitgesloten daarom dat zij vervolgens besloten om op eigen initiatief hun kemalistische collega\u2019s te volgen en ervan overtuigd waren dat G\u00fclens haat jegens Erdogan zo ver gaat dat hij hun actie zou goedkeuren. <\/p>\n Ging het inderdaad zo dan heeft G\u00fclen een stel ongeleide projectielen in zijn beweging, dat zijn netwerk zwaar in gevaar heeft gebracht. Zou moeilijk zijn om toe te geven dat hij daar de controle over heeft verloren. Volhouden dat Erdogan zelf achter de couppoging schuilging is dan de enige uitweg. Dat is in ieder geval precies wat hij deed. <\/p>\n Voor alle duidelijkheid: het is niet mijn bedoeling G\u00fclen te verdedigen, slechts om een irrationele beslissing te verklaren waar ik hem en zijn adviseurs niet mee kan associ\u00ebren. <\/p>\n Masker<\/strong><\/p>\n Wie ook het voortouw nam, vast staat dat de indruk gewekt moest worden dat het een kemalistische actie was. <\/p>\n De verklaring die de omroepster van TRT gedwongen werd voor te lezen was onmiskenbaar kemalistisch getint en de door junta gekozen naam wees in dezelfde richting. \u2018Yurtta Sulh Konseyi (Vrede Thuis Comit\u00e9) is duidelijk een verwijzing naar de beroemde uitspraak van Mustafa Kemal Atat\u00fcrk \u2018Yurtta Sulh, Cihanda Sulh\u2019 (Vrede thuis, vrede in de wereld). Wat opvalt is dat in navolging tot Atat\u00fcrk het woord \u2018sulh\u2019 voor vrede werd gebruikt, terwijl het woord \u2018baris\u2019 in die betekenis gebruikelijk in het hedendaagse Turks.<\/p>\n Uiteraard is het mogelijk dat G\u00fclens volgelingen zich een kemalistisch masker voorbonden. Dan is het echter de vraag hoe het op de langere termijn was gegaan wanneer de staatsgreep was geslaagd. Hadden G\u00fclens volgelingen zich voor kemalisten uit blijven geven? Of hadden ze op een zeker moment toegegeven dat ze de natie in de maling namen, waarbij ze voor hun ware identiteit uitkwamen? <\/p>\n Gezien de desecularisering in Turkije vraag ik me af of het niet slimmer geweest was voor een islamistisch dan een kemalistisch masker te kiezen. Met negentien procent van de Turkse bevolking dat \u2018geen mening\u2019 heeft over IS, alsmede de bij demonstraties tegen de couppoging vaak hoorbare kreet \u2018Allahu Akbar, zou je gechargeerd zelfs kunnen zeggen dat het effici\u00ebnter was geweest om het over de jahidistische boeg te gooien. <\/p>\n Propaganda<\/strong><\/p>\n Vragen, vragen en nog eens vragen. <\/p>\n Ik vraag me ook af waarom er geen propagandaoffensief aan de couppoging voorafging. Met het voorbereiden van staatsgrepen heb ik geen ervaring, maar zoveel lijkt me logisch. <\/p>\n Door vooraf berichten te verspreiden dat Erdogan zijn eigen machtsovername voorbereidde, hadden de coupplegers voor een rechtvaardiging kunnen zorgen. Zoals de junta van 12 september 1971 die van 9 september gebruikte om de macht te grijpen. <\/p>\n Wanneer de staatsgreep mislukte had men daar bovendien dekking achter kunnen zoeken. Na de couppoging doken inderdaad samenzweringstheorie\u00ebn op waarin Erdogan er zelf de hand in had. Zoals gesteld ook van G\u00fclen. Hij was daar binnen en buiten Turkije aanmerkelijk serieuzer over genomen als er vooraf geruchten over de ronde hadden gedaan. <\/p>\n De G\u00fclen-beweging beschikt over Twitteraccounts waarmee dit mogelijk was geweest. Twitteraccounts die eerder door menigeen buiten de beweging gevolgd werden omdat ze gebeurtenissen vaak correct wisten te voorspellen. Deze middelen werden in de weken voorafgaand aan de couppoging echter niet ingezet om geschikte omstandigheden te cre\u00ebren.<\/p>\n Bozdag<\/strong><\/p>\n Overigens maakte justitieminister Bozdag vandaag bekend dat zij die suggereren dat Erdogan of de regering de hand in de couppoging hadden aan een strafrechtelijk onderzoek zullen worden onderworpen. <\/p>\n Wanneer de arrestaties worden goedgekeurd van burgers waarvan het nog maar de vraag is of ze iets met couppoging te maken hadden, is dat geen enkel probleem voor Bozdag. De theorie waarin G\u00fclen de booswicht mag natuurlijk ook in alle toonaarden worden verkondigd, al is daar vooralsnog dan niet erg veel meer echt bewijs voor dan ten aanzien van het verhaal waarin Erdogan het zelf op zijn geweten heeft. <\/p>\n
\n<\/em>
\nDit leidt tot de vraag met wat voor middelen G\u00f6kceks baas, president Erdogan, bijna vijftig procent van de Turkse stemmers aan zich weet te binden. Democratisering, een verbetering van de mensenrechten en een gedegen lange termijnvisie op de economie behoren daar in ieder geval niet toe. Hoeft ook niet, want \u2018jins\u2019 als nationalistische en religieuze verklaren waarom de man op een ongezonde manier vereerd wordt. <\/p>\n