{"id":15972,"date":"2015-10-13T14:14:47","date_gmt":"2015-10-13T12:14:47","guid":{"rendered":"https:\/\/www.turksnieuws.nl\/?p=15972"},"modified":"2015-10-13T14:14:47","modified_gmt":"2015-10-13T12:14:47","slug":"turk-wint-nobelprijs-een-andere-turk-bijna-column","status":"publish","type":"post","link":"https:\/\/www.turksnieuws.nl\/2015\/10\/13\/turk-wint-nobelprijs-een-andere-turk-bijna-column\/","title":{"rendered":"Turk wint Nobelprijs, een andere Turk bijna (COLUMN)"},"content":{"rendered":"

\"sancar<\/a><\/p>\n

Istanbul\/Peter Edel (COLUMN) – Door de onstuimige politieke situatie, waaronder de verwoestende aanslag in Ankara, ben ik nog niet aan het heugelijke nieuws van vorige week toegekomen dat een in Turkije geboren wetenschapper een Nobelprijs krijgt. De in de provincie Mardin geboren Aziz Sancar ontvangt de prestigieuze prijs in de categorie scheikunde voor zijn onderzoek naar het herstellende werk van bij beschadigd DNA. Na de schrijver Ohran Pamuk is Sancar de tweede Turk die voor zijn werk met een Nobelprijs wordt beloond. <\/p>\n

Wie meent dat de Nobelprijs voor Sancar typerend is voor het niveau van het wetenschappelijk onderzoek in Turkije komt echter bedrogen uit. Sancar studeerde in de jaren zestig weliswaar medicijnen aan de Istanbul Universiteit, maar vertrok daarna voor onderzoek naar de VS, waar hij sindsdien woont. <\/p>\n

Sancar is niet de enige. Veel Turkse wetenschappers volgden hem naar het buitenland, omdat het wetenschappelijke klimaat in Turkije weinig geschikt is voor onderzoek. De regerende Partij voor Gerechtigheid en Ontwikkeling (AKP) heeft daar weinig of niets aan veranderd. Er zijn sinds die partij aan het roer staat in Ankara weliswaar veel nieuwe universiteiten bij gekomen, maar wetenschappelijk onderzoek kreeg daar geen stimulans door. Wie afgestudeerd is haast zich in Turkije veelal om het onderwijs in te gaan en komt daardoor niet toe aan onderzoek. De grootste talenten verdwijnen daarvoor naar het buitenland, terwijl onder anderen veel werkloosheid heerst. <\/p>\n

De wetenschap valt in het huidige Turkije sterk onder politieke supervisie. Zo werden goede betrekkingen met de AKP doorslaggevender bij de benoeming van universiteitsrectoren dan wetenschappelijk inzicht. Volgens de columnist \u00d6zg\u00fcr Korkmaz houden zij zich meer bezig met het bewieroken van president Erdogan dan dat zij toekomen aan de problemen op hun universiteiten. Laat staan dat zij wetenschappelijk onderzoek aanmoedigen.<\/p>\n

Dat de oorlog tussen Erdogan en imam Fethullah G\u00fclen zich mede afspeelt rond het belangrijkste wetenschappelijke instituut van de Turkse staat (T\u00dcBITAK), is al even typerend voor de problemen voor de wetenschap in Turkije. <\/p>\n

Onderwijs<\/strong><\/p>\n

Het niveau op middelbare scholen draagt evenmin bij tot een bloeiende ontwikkeling van de wetenschap. Turkse scholieren scoren gemiddeld te laag in PISA, een wereldwijd onderzoek naar schoolprestaties in exacte vakken door de Organisatie voor Samenwerking en Ontwikkeling (OECD).<\/p>\n

Dat laatste verklaart wellicht de geringe interesse in Turkije om een wiskunde, natuurkunde, of biologiestudie te beginnen. Het aantal studenten in die vakken is sinds 2010 sterk teruggelopen en steeds minder universiteiten maken nog werk van exacte vakken. <\/p>\n

De overheid voert geen stimuleringsprogramma\u2019s om hier verandering in te brengen. Daar ligt de nadruk op uitbreiding van religieuze invloed op het onderwijs. President Erdogan constateerde onlangs trots dat scholieren van de religieuze Imam Hatip-scholen het lichaam van een overledene kunnen reinigen voorafgaand aan een teraardebestelling. Helaas voor Erdogan is er geen Nobelprijs in de categorie lijkenwassen… <\/p>\n

Acemoglu<\/strong><\/p>\n

Er werd recentelijk nog een uit Turkije afkomstige wetenschapper genoemd als kanshebber voor een Nobelprijs: de in een Armeense familie geboren econoom Kamer Daron Acemoglu. <\/p>\n

Uiteindelijk ging de Nobelprijs voor economie naar de Brits-Amerikaanse Angus Deaton, maar dat neemt niet weg dat Acemoglu een gerespecteerd econoom is. Evenals Aziz Sancar trok hij naar het buitenland voor zijn wetenschappelijke ontwikkeling. Dat deed hij al na de middelbare school. <\/p>\n

Op 5 oktober verscheen van Acemoglu de analyse The ups and downs of Turkish growth, 2002-2015: Political Dynamics, the European Union and the Institutional Slide. Hij schreef die samen schreef met Murat \u00dccer, nog een gezaghebbende Turkse econoom. <\/p>\n

Acemoglu en \u00dccer verdelen de ontwikkeling van de Turkse economie gedurende de laatste vijftien jaar in twee perioden. Die tot circa 2007, en wat daarna volgde. In die eerste periode groeide de Turkse economie snel, om vervolgens geleidelijk terug te lopen. Dat laatste is verklaard met de financi\u00eble crisis en economische golfbewegingen, maar Acemoglu en \u00dccer zien ook andere oorzaken. <\/p>\n

Hervormingen<\/strong><\/p>\n

Dat de Turkse economie na de crisis van 2001 zo effici\u00ebnt kon herstellen verklaren Acemoglu en \u00dccer onder andere aan de onafhankelijke positie van de Centrale Bank, het delegeren van taken aan onafhankelijke instituten en het bestrijden van corruptie. Dergelijke hervormingen, die Acemoglu en \u00dccer verbinden aan de samenwerking met het IMF, verklaren ook waarom Turkije juist relatief ongeschonden uit de financi\u00eble crisis tevoorschijn kwam. <\/p>\n

Acemoglu en \u00dccer constateren dat een einde kwam aan de hervormingen, en dat deze zelfs werden teruggedraaid, nadat het samenwerkingsprogramma met het IMF afliep. Corruptie nam weer toe en de onafhankelijkheid van onafhankelijke instanties als de Centrale Bank kwam in het geding, waarbij de gouverneur van Centrale Bank uiteindelijk zelfs door president Erdogan voor \u2018verrader\u2019 werd uitgemaakt omdat die de rente niet drastisch wil verlagen. <\/p>\n

EU<\/strong><\/p>\n

Acemoglu en \u00dccer brengen de hervormingen in Turkije die na 2002 tot economische groei leidde ook in verband met de onderhandelingen met de EU over toetreding. Die vormden een basis voor Turkije om door te gaan met hervormen. In 2007 kwam daar door de crisis in het toetredingsproces echter ook een einde aan. De stagnatie in de democratisering van Turkije die daardoor optrad wordt door Acemoglu en \u00dccer zeker ook aan de ontwikkeling verbonden die de Turkse economie sindsdien heeft doorgemaakt. <\/p>\n

2007 is in alle opzichten een keerpunt. Zo valt op dat ook aan de succesvolle bestrijding van de armoede sinds 2002 ook een einde kwam in dat jaar. En dat ondanks het feit dat Turkije vervolgens nog een periode meemaakte waarin de economie snel groeide. Die volgde echter niet uit hervormingen, maar uit het vloeien van veel buitenlands geld naar opkomende economie\u00ebn. De door Acemoglu en \u00dccer beschreven kiemen van de economische problemen waar Turkije momenteel mee kampt, waren toen echter al gelegd, al kwamen die pas tot wasdom naarmate de input van extern kapitaal terugliep. <\/p>\n

Acemoglu en \u00dccer besluiten hoopvol. Ze menen dat Turkije met zijn jonge bevolking ten opzichte van het vergrijzende Europa van niet te onderschatten waarde is voor de economie in de EU. Hernieuwde groei is zeker mogelijk is, maar zoals beide auteurs stellen is een terugkeer naar de hervormingen van voor 2007 daarbij essentieel. <\/p>\n

Dat wil zeggen, inclusief democratisering. Daarom kwam het ongelukkig uit dat het verschijnen van de door Acemoglu en \u00dccer opgestelde analyse samenviel met geluiden dat Europese leiders dat zij hun kritiek op de mensenrechtensituatie in Turkije menen te moeten verzachten in het licht van de vluchtelingenstroom uit Syri\u00eb. Dit maakt The ups and downs of Turkish growth, 2002-2015: Political Dynamics, the European Union and the Institutional Slide echter niet minder waardevol. Wie deze analyse wil lezen kan die hier<\/a> vinden. <\/p>\n

PS<\/p>\n

Er bereikte me het trieste nieuws dat de vertaler van de Turkse editie van mijn boek De schaduw van de ster, Burak Sengir, is overleden als gevolg van een verkeersongeval. Even triest is het overlijden van Nejat Agirnasli, die bij mijn lezingen in Turkije vaak vertaalde. Nejat trok naar Noord-Syri\u00eb om tegen de Islamitische Staat te vechten en vond daarbij de dood. Burak en Nejat, rust in vrede. <\/p>\n

Volg Peter Edel op Twitter<\/a><\/p>\n

Peter Edel is schrijver van De diepte van de Bosporus, een politieke biografie van Turkije (2012, Uitgeverij EPO, Antwerpen)
\n<\/strong><\/p>\n","protected":false},"excerpt":{"rendered":"

Istanbul\/Peter Edel (COLUMN) – Door de onstuimige politieke situatie, waaronder de verwoestende aanslag in Ankara, ben ik nog niet aan het heugelijke nieuws van vorige week toegekomen dat een in Turkije geboren wetenschapper een Nobelprijs krijgt. De in de provincie Mardin geboren Aziz Sancar ontvangt de prestigieuze prijs in de categorie scheikunde voor zijn onderzoek […]<\/p>\n","protected":false},"author":3,"featured_media":0,"comment_status":"open","ping_status":"open","sticky":false,"template":"","format":"standard","meta":{"footnotes":""},"categories":[3],"tags":[],"_links":{"self":[{"href":"https:\/\/www.turksnieuws.nl\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/15972"}],"collection":[{"href":"https:\/\/www.turksnieuws.nl\/wp-json\/wp\/v2\/posts"}],"about":[{"href":"https:\/\/www.turksnieuws.nl\/wp-json\/wp\/v2\/types\/post"}],"author":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/www.turksnieuws.nl\/wp-json\/wp\/v2\/users\/3"}],"replies":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/www.turksnieuws.nl\/wp-json\/wp\/v2\/comments?post=15972"}],"version-history":[{"count":1,"href":"https:\/\/www.turksnieuws.nl\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/15972\/revisions"}],"predecessor-version":[{"id":15974,"href":"https:\/\/www.turksnieuws.nl\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/15972\/revisions\/15974"}],"wp:attachment":[{"href":"https:\/\/www.turksnieuws.nl\/wp-json\/wp\/v2\/media?parent=15972"}],"wp:term":[{"taxonomy":"category","embeddable":true,"href":"https:\/\/www.turksnieuws.nl\/wp-json\/wp\/v2\/categories?post=15972"},{"taxonomy":"post_tag","embeddable":true,"href":"https:\/\/www.turksnieuws.nl\/wp-json\/wp\/v2\/tags?post=15972"}],"curies":[{"name":"wp","href":"https:\/\/api.w.org\/{rel}","templated":true}]}}