{"id":15887,"date":"2015-09-18T17:52:58","date_gmt":"2015-09-18T15:52:58","guid":{"rendered":"https:\/\/www.turksnieuws.nl\/?p=15887"},"modified":"2015-09-18T17:52:58","modified_gmt":"2015-09-18T15:52:58","slug":"de-samenzweringsideologie-van-de-akp-column","status":"publish","type":"post","link":"https:\/\/www.turksnieuws.nl\/2015\/09\/18\/de-samenzweringsideologie-van-de-akp-column\/","title":{"rendered":"De samenzweringsideologie van de AKP (COLUMN)"},"content":{"rendered":"

\"ottoman_empire_motto_by_saracennegative-d744sd0\"<\/a><\/p>\n

Istanbul\/Peter Edel (COLUMN) – De regerende Partij voor Gerechtigheid en Ontwikkeling (AKP) heeft haar eigen visie op de geschiedenis van Turkije. Centraal daarin staat de opvatting dat westerse mogendheden WOI aangrepen om de ondergang van het Ottomaanse Rijk op gang te brengen. <\/p>\n

Die benadering rammelt, want in werkelijkheid was het Ottomaanse Rijk al op sterven na dood ver voordat het regerende Comit\u00e9 voor Eenheid en Vooruitgang besloot om op basis van pan-Turkistische idee\u00ebn de kant van Duitsland te kiezen tijdens WOI. <\/p>\n

Doodsteek<\/strong><\/p>\n

Het rijk was zwaar verouderd en had al tijden hoge schulden lopen. De doodsteek kwam in 1873-1874 toen het louter agrarische Anatoli\u00eb getroffen werd door watersnood en droogte. De gevolgen waren niet alleen dat veel vee stierf en dat hongersnood uitbrak, maar ook dat de belastinginkomsten sterk terugliepen. De regering trachtte daarvoor te compenseren door de belasting te verhogen, wat de malaise op het platteland echter alleen maar vergrootte. <\/p>\n

Meer lenen in het buitenland was geen optie, met de beurscrisis van 1873 in Europa. Daarom zag de Ottomaanse regering geen andere uitweg dan de belastingdruk op te voeren in de bezette Balkanlanden. Nationalistische gevoelens en de roep om onafhankelijkheid namen daardoor echter toe in landen als Bosni\u00eb en Bulgarije. <\/p>\n

De opstanden onder christelijke landbouwwerkers die hieruit volgden werden bloedig onderdrukt door de Ottomanen. Toen daarbij in Bulgarije 15.000 dodelijke slachtoffers vielen, sloeg de pro-Turkse stemming in Europa van voor de Krim-oorlog om in negatieve gevoelens over het Ottomaanse Rijk. <\/p>\n

Nadat sultan Abd\u00fclhamit II in 1894 nog eens 80.000 (het laagst geschatte cijfer) opstandige Armeni\u00ebrs liet ombrengen, was het in westerse ogen helemaal gedaan met de reputatie van het Ottomaanse sultanaat. <\/p>\n

Dat Abd\u00fclhamit de bijnaam \u2018de bloedige sultan\u2019 kreeg en er een anti-Turkse stemming in Europa en de VS kwam te heersen betekent echter niet dat hier de oorzaak ligt van de ondergang van het Ottomaanse Rijk. Dat is een visie die voorkomt uit een ideologie waarin historische feiten aan de laars worden gelapt. <\/p>\n

De werkelijke oorzaak lag in het feit dat de nationalistische opstandigheid in de Ottomaanse gewesten niet meer te keren viel. Daardoor zou er ook zonder WOI al snel niet veel meer van het Ottomaanse Rijk zijn overgebleven dan het grondgebied van de huidige Turkse Republiek. Daar hoefden westerse mogendheden niets voor te doen; het ging vanzelf.<\/p>\n

S\u00e8vres<\/strong><\/p>\n

Zeker, de architecten van het Verdrag van S\u00e8vres wilden na WOI opdelen wat er nog van het Ottomaanse Rijk over was. Daarbij werden ze echter in de eerste plaats ge\u00efnspireerd door de constatering dat het ontbrak aan een nationale coherentie in het Ottomaanse Rijk, waarin tal van etnische groepen met eigen nationalistische gevoelens leefden. <\/p>\n

Aan dat laatste viel zeker de verwachting te koppelen dat het na verloop van tijd tot een confrontatie tussen verschillende bevolkingsgroepen zou komen. Sommige binnen het Ottomaanse Rijk levende volken gingen weliswaar in verregaande mate op in de Turkse identiteit, maar anderen bleven zich daartegen verzetten. Voor zover ze niet vermoord of verjaagd werden, moesten ze daartoe gedwongen worden. Het tot op de dag van vandaag bestaande Koerdische probleem is daar de meest sprekende consequentie van. In die zin ging een vooruitziende blik uit van het Verdrag van S\u00e8vres. <\/p>\n

Islam<\/strong><\/p>\n

Volgens de AKP was de door westerse mogendheden ge\u00efnitieerde ondergang van het Ottomaanse Rijk niet alleen een slag voor de Turken, maar ook voor de islam als geheel. <\/p>\n

Dit rammelt al even hard. Onder de toch erg islamitische Arabieren leefde een diepe aversie tegen de Ottomanen. Hadden ze er anders voor gekozen om met de Britten tegen hen te vechten tijdens WOI? Bovendien leeft die aversie nog altijd in Arabische landen, wat tot uiting komt in argwaan jegens het moderne Turkije. De gemeenschappelijke soennitische overtuiging verandert daar niets aan. En dan heb ik het nog niet over de sjiitische moslims. Die moeten helemaal niet denken aan president Erdogan als aanvoerder van de islam. <\/p>\n

Er passen dus legio vraagtekens bij de bewering van de AKP dat haar \u2018missie\u2019 in dienst staat van de islam als geheel. Dat kunnen Erdogan en zijn medestanders wel voor doen komen, maar in andere door moslims bevolkte landen zal daar anders over gedacht worden. Vooral in de landen waar de Ottomaanse periode in het collectieve geheugen gegrift ligt. Het zal er daar destijds niet altijd even bloedig aan toe zijn gegaan, maar de dieptepunten waar men het nu nog over heeft hadden niets te maken met ‘Pax Ottomana’. <\/p>\n

Ondergeschikt<\/strong><\/p>\n

In de AKP-ideologie is Turkije sinds haar ontstaan in 1923 niet alleen ondergeschikt, maar ook arm gehouden, door dezelfde westerse mogendheden die een einde maakte aan het Ottomaanse Rijk. Volgens deze ideologie kwam het einde van de ondergeschikte positie in zicht toen de AKP in 2002 aan de macht kwam. Omdat Erdogan streefde naar een restauratie van de Ottomaanse grandeur en de strijd aanbond tegen westerse machten die de Turken onder de duim hielden. <\/p>\n

De praktijk zag er vooral in de eerste jaren van het AKP-bestuur heel anders uit. Erdogan stond aanvankelijk op uitstekende voet met de EU en de VS. Hij accepteerde gewillig Europese steun bij het dresseren van de Turkse militairen, die hij aanvankelijk als zijn grootste bedreiging beschouwde. Over kwade intenties aan de kant van Europese landen ten aanzien van Turkije en de veronderstelde rol daarvan bij het einde van het Ottomaanse Rijk hoorde je toen niemand bij de AKP. <\/p>\n

Omgekeerd stond Erdogan toen in prima aanzien in Europa. Hij werd daar beschouwd als de politicus die Turkije op het pad zou brengen van democratisering en een betere mensenrechtensituatie. De VS waardeerden de AKP daarnaast omdat zij toestond dat Turkije een uithangbord voor neoliberalisme werd in de regio. <\/p>\n

Gezipark<\/strong><\/p>\n

De pro-Erdogan stemming begon in 2008 een beetje om te slaan toen het proces begon tegen Ergenekon, de veronderstelde samenzwering tegen de AKP en de beweging rond imam Fethullah G\u00fclen. <\/p>\n

De militairen onder de Ergenekonverdachten hadden de schijn tegen, omdat de Turkse strijdkrachten al vier keer eerder de macht overnamen in Turkije. Toen bleek dat ook journalisten die kritisch tegenover de AKP en de G\u00fclenbeweging stonden onder de noemer van Ergenekon werden vervolgd, deed dat echter westerse wenkbrauwen fronzen. Opeens vroeg men zich af of het nog wel de goede kant op ging met de mensenrechten in Turkije. <\/p>\n

De echte omslag in de westerse opinie over de AKP kwam met de situatie rond Istanbuls Gezipark in 2013. De bezetting van het park uit protest tegen de vernietiging van het laatste stukje groen in de stad, werd met zoveel geweld be\u00ebindigd dat kritiek en verontwaardiging in de EU en de VS niet uit konden blijven. <\/p>\n

De AKP wierp de kritiek van zich af en pareerde met de samenzweringstheorie dat westerse mogendheden en de \u2018rentelobby\u2019 (lees: Isra\u00ebl) zich tegen de missie van de AKP hadden gekeerd om de Ottomaanse glorie uit haar as te doen verrijzen. <\/p>\n

Het Geziparkprotest werd zo een door het westen gesteunde poging tot staatsgreep tegen de AKP, wat de harde onderdrukking ervan moest verantwoorden. De AKP-aanhang slikte het voor zoete koek, maar de rest van de wereld maakte kennis met Erdogans autocratische trekken en zijn neiging om de zwarte plekken van zijn beleid met samenzweringstheorie\u00ebn wit te kalken. <\/p>\n

Corruptie<\/strong><\/p>\n

De volgende fase kwam later in 2013 op gang nadat het bondgenootschap tussen Erdogan en G\u00fclen was omgeslagen in een oorlog. De AKP wilde opleidingsinstituten sluiten van de G\u00fclenbeweging, die vervolgens via haar volgelingen binnen justitie terugsloeg met onthullingen over corruptie in en rond de partij. <\/p>\n

G\u00fclens intentie om de publieke opinie te be\u00efnvloeden en Erdogan een pootje te lichten lag er dik bovenop, maar dat maakte de bewijzen over corruptie niet minder overtuigend. De AKP veegde dat echter onder het tapijt om G\u00fclen & Co. een staatsgreep in de schoenen te kunnen schuiven; een door het westen gestimuleerde coup om de resurrectie van het Ottomaanse Rijk een halt toe te roepen. <\/p>\n

Op 7 juni van dit jaar werden zelfs de verkiezingen in dit kader geplaatst. Dat de AKP stemmen verloor en de pro-Koerdische Democratische Volkspartij (HDP) de kiesdrempel haalde werd door de AKP-gezinde media zonder schroom een tegen de Ottomaanse wederopstanding gerichte poging tot staatsgreep genoemd, waarbij de beschuldigende vinger eens te meer in westelijke richting wees. <\/p>\n

Dilipak<\/strong><\/p>\n

Erdogan drong aan op nieuwe verkiezingen, die op 1 november gehouden zullen worden. In de aanloop daartoe beperkt de samenzwering tegen het postmoderne Ottomaanse Rijk zich al lang niet meer tot westerse mogendheden. Om haar beleid en doelstellingen te rechtvaardigen voor de achterban gaat de AKP veel verder in haar zucht naar vijanden. De Erdogan-getrouwe columnist Abdurahman Dilipak stelde een lijstje op. Tot de vijanden van de AKP bevinden zich volgens hem thans:<\/p>\n

\u2018Iran, Syri\u00eb, Isra\u00ebl, Egypte, Duitsland, de VS, het Verenigd Koninkrijk, Frankrijk, het Vaticaan, Griekenland, Grieks-Cyprus, Scandinavische landen, de Benelux, sommige NAVO-bondgenoten, sommige landen met een islamitische bevolking, Armeense terroristen, de G\u00fclenbeweging, vrijmetselaarsorganisaties, kapitalistische speculanten, communisten, fascisten, gematigde moslims, \u201cwitte Turken\u201d, de diepe staat, en een aantal sjeiks en prostituees.\u2019<\/em><\/p>\n

Dilipak had veel ruimte bespaard door een opsomming te geven van wat volgens hem niet tot het \u2018kwade front\u2019 tegen de AKP behoort… Aan de andere kant valt op dat een aantal erkende vijanden ontbreken bij hem die we bij zijn AKP-gebonden collega\u2019s wel tegenkomen. Met voorop uiteraard de HDP. Maar ook Partij van de Nationale Beweging (MHP) zal voor Erdogan als vijand beschouwd worden. Bij de aanhang daarvan moet hij bij de verkiezingen immers stemmen los zien te troggelen. <\/p>\n

Daarnaast ontbreekt bij Dilipak de door AKP-ers verguisde Dogan Media Groep (van de krant H\u00fcrriyet en het Tv-kanaal CNN T\u00fcrk) en de Republikeinse Volkspartij (CHP). Die partij was bij eerdere verkiezingscampagnes altijd het primaire doelwit van de AKP, maar dat veranderde dit jaar een beetje. Logisch, want Erdogan zag liever dat er stemmen naar de CHP gingen dan naar de HDP. <\/p>\n

Recentelijk wordt ook de CHP echter weer onder vuur genomen in de pro-AKP media. Vooral door die partij aan de Dogan Media Groep te koppelen, waarmee dan vanzelf een verband met de PKK ontstaat. CNN T\u00fcrk weet zich sinds kort immers geconfronteerd met een justitieel onderzoek omdat propaganda voor de Koerdische PKK zou zijn gemaakt. CHP-leider Kemal Kilicdaroglu sprak zich tegen die procedure uit, en ja dan behoor je natuurlijk al snel tot de samenzwering tegen de Ottomaanse wederopstanding (waar Kilicdaroglu inderdaad niet aan zal willen denken, maar dat terzijde).<\/p>\n

De PKK ontbreekt eveneens op Dilipaks vijandenlijstje. Maar dat is verklaarbaar. Met haar aanslagen levert de PKK immers precies wat Erdogan kan (of denkt te kunnen gebruiken) tegen de HDP. De gewapende Koerdische separatisten gaan daardoor niet helemaal meer voor vijand door voor hem. <\/p>\n

Bulut <\/strong><\/p>\n

De samenzweringsideologie van de AKP komt in allerlei aspecten van de partij tot uiting. Bijvoorbeeld ook in wat men zich voorstelt bij het toekomstige economiebeleid. Erdogans economieadviseur Yigit Bulut (die tevens de leiding heeft over de afdeling samenzweringstheorie\u00ebn van het presidentieel paleis) liet onlangs vrolijk weten dat \u2018de onderdanige neoliberale periode zal eindigen.\u2019 <\/p>\n

Klinkt in eerste instantie niet eens verkeerd. Los van de algemene discussie over neoliberalisme, is dit systeem in Turkije – waar het begrip \u2018verantwoord ondernemen\u2019 nog niet bestaat \u2013 zo link als een kind met een scheermes. Dat in weinig landen het verschil tussen arm en rijk zo groot als in Turkije getuigt daarvan, en het forse aantal ongelukken op werkplaatsen niet minder. <\/p>\n

Zoals vaker in Turkije is het echter de vraag wat je ervoor in de plaats krijgt. Volgens Bulut zal het neoliberalisme vervangen worden door een economisch systeem dat gebaseerd is op nationalistische gronden, waarbij onafhankelijkheid en de westerse samenzwering tegen het Ottomaanse Turkije de boventoon voeren. De vraag die mij bekroop bij het lezen hiervan was: \u2018wordt het een oorlogseconomie\u2019?<\/p>\n

Volg Peter Edel op Twitter<\/a><\/p>\n

Peter Edel is schrijver van De diepte van de Bosporus, een politieke biografie van Turkije (2012, Uitgeverij EPO, Antwerpen)
\n<\/strong><\/p>\n","protected":false},"excerpt":{"rendered":"

Istanbul\/Peter Edel (COLUMN) – De regerende Partij voor Gerechtigheid en Ontwikkeling (AKP) heeft haar eigen visie op de geschiedenis van Turkije. Centraal daarin staat de opvatting dat westerse mogendheden WOI aangrepen om de ondergang van het Ottomaanse Rijk op gang te brengen. Die benadering rammelt, want in werkelijkheid was het Ottomaanse Rijk al op sterven […]<\/p>\n","protected":false},"author":3,"featured_media":0,"comment_status":"open","ping_status":"open","sticky":false,"template":"","format":"standard","meta":{"footnotes":""},"categories":[1],"tags":[],"_links":{"self":[{"href":"https:\/\/www.turksnieuws.nl\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/15887"}],"collection":[{"href":"https:\/\/www.turksnieuws.nl\/wp-json\/wp\/v2\/posts"}],"about":[{"href":"https:\/\/www.turksnieuws.nl\/wp-json\/wp\/v2\/types\/post"}],"author":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/www.turksnieuws.nl\/wp-json\/wp\/v2\/users\/3"}],"replies":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/www.turksnieuws.nl\/wp-json\/wp\/v2\/comments?post=15887"}],"version-history":[{"count":1,"href":"https:\/\/www.turksnieuws.nl\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/15887\/revisions"}],"predecessor-version":[{"id":15889,"href":"https:\/\/www.turksnieuws.nl\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/15887\/revisions\/15889"}],"wp:attachment":[{"href":"https:\/\/www.turksnieuws.nl\/wp-json\/wp\/v2\/media?parent=15887"}],"wp:term":[{"taxonomy":"category","embeddable":true,"href":"https:\/\/www.turksnieuws.nl\/wp-json\/wp\/v2\/categories?post=15887"},{"taxonomy":"post_tag","embeddable":true,"href":"https:\/\/www.turksnieuws.nl\/wp-json\/wp\/v2\/tags?post=15887"}],"curies":[{"name":"wp","href":"https:\/\/api.w.org\/{rel}","templated":true}]}}