![\"Obama.Belt\"](\"https:\/\/www.turksnieuws.nl\/wp-content\/uploads\/Obama.Belt_.jpg\")
[Door Peter Edel\/Istanbul] – In Turkije noemt men het de \u2018de gebeurtenissen van 1915\u2019, in de rest van de wereld veelal \u2018de Armeense genocide\u2019. Tussen die aanduidingen bevindt zich een enorme controverse. <\/p>\n[Door Peter Edel\/Istanbul] – In Turkije noemt men het de \u2018de gebeurtenissen van 1915\u2019, in de rest van de wereld veelal \u2018de Armeense genocide\u2019. Tussen die aanduidingen bevindt zich een enorme controverse. <\/p>\n
Op 24 april herdenken de Armeni\u00ebrs de dag waarop het begon, met de deportatie van Armeense intellectuelen uit Istanbul. Paus Franciscus nam afgelopen week de aftrap tot het internationale circus rond de herdenking door het G-woord niet uit de weg te gaan toen hij over \u2018de eerste tragedie van de twintigste eeuw\u2019 sprak. <\/p>\n
Franciscus citeerde Paus Johannes Paulus II en dacht zo een confrontatie uit de weg te gaan. Na\u00efef van de kerkvorst, want die vlieger ging uiteraard niet op. In Turkije leidde zijn uitspraak tot brede verontwaardiging. De regerende Partij voor Gerechtigheid en Ontwikkeling (AKP) riep uit protest de Turkse ambassadeur bij de Heilige Stoel terug en sommeerde de vertegenwoordiger van het Vaticaan in Turkije. <\/p>\n
Los van de centrale vraag bracht Franciscus het op een vreemde manier. Zoals hij het voor deed komen leek de tragedie van WOI zich voor hem te beperken tot de dood van Armeni\u00ebrs. Alsof er geen miljoenen andere slachtoffers vielen tijdens die oorlog. Niet in de laatste plaats onder de moslims in het Ottomaanse Rijk, die eveneens zwaar getroffen werden. <\/p>\n
Samenzwering<\/strong> Er ontstond een wat genante situatie voor Davutoglu toen zijn adviseur, de Turks-Armeense Eyten Macupyan, \u2018de Armeense genocide\u2019 vervolgens ronduit erkende. \u2018Wanneer wat in Bosni\u00eb en Afrika plaatsvond als genocide wordt beschouwd, dan is het onmogelijk om wat de Armeni\u00ebrs in 1915 gebeurde niet zo te noemen\u2019, vindt Macupyan. <\/p>\n Over de opmerking van de paus zei Macupyan dat het Vaticaan er \u2018een honderd jaar oude psychologische last uit heeft gegooid.\u2019 Hij vroeg zich af waarom daar zo lang mee werd gewacht. <\/p>\n Minister van Europese Zaken Volkan Bozkir noemde de uitlatingen van Macupyan \u2018ongepast voor een adviseur.\u2019<\/p>\n Ondertussen mengde ook de mufti van Ankara, professor Mefial Hizli, zich in de discussie. Volgens hem zal de transformatie van de Hagia Sofia in Istanbul tot een moskee in een stroomversnelling raken door de uitspraak van de paus. Overigens behoorde de Hagia Sofia tot de verovering van Constantinopel in 1453 tot de Grieks orthodoxe kerk en niet tot de Rooms katholieke kerk. <\/p>\n Medz Yeghern<\/strong> Nu Franciscus het beladen woord heeft uitgesproken kan Obama het als gezichtsverlies ervaren wanneer hij dat nalaat. De tijd lijkt er rijp voor. Obama heeft recentelijk historische stappen ondernomen ten aanzien van Iran en Cuba. Dat wordt hem zeker niet door iedereen in dank afgenomen, dus mogelijk redeneert hij dat dit er ook nog wel bij kan. <\/p>\n De gevolgen zouden niet van de lucht zijn. Om te beginnen in juridische zin. Wanneer de VS \u2018de Armeense genocide\u2019 erkennen ligt de weg vrij naar rechtszaken waarin Armeni\u00ebrs land en andere eigendommen in Turkije claimen. Dat zijn nogal wat eigendommen. Er zijn historici die menen dat de economische basis van de Turkse Republiek voor een deel met geconfisceerde Armeense goederen werd gelegd. <\/p>\n Wellicht bevindt zich hier voor een deel de reden waarom Amerikaanse presidenten altijd zo terughoudend waren met het G-woord. Een NAVO-bondgenoot wil je nu eenmaal tegen een dergelijk pak problemen beschermen. <\/p>\n Onder de bezittingen die de Armeni\u00ebrs kwijtraakten in Turkije bevindt zich een deel van het gebied nabij de stad Adana waar de door de VS gebruikte luchtmachtbasis Incirlik ligt. <\/p>\n Consequenties<\/strong> Als Obama \u2018het\u2019 doet zullen er zeker ook politieke gevolgen zijn. Neem wat er gebeurde in 2011 toen een partij in Frankrijk voorstelde om het ontkennen van \u2018de Armeense genocide\u2019 wettelijk te verbieden. Het wetsvoorstel werd uiteindelijk niet aangenomen, maar voor Turkije was alleen de gedachte al voldoende om een streep te zetten door de militaire betrekkingen met Frankrijk. <\/p>\n Zoiets hangt de VS ook boven het hoofd mocht Obama de stap wagen. Er kunnen dan bijvoorbeeld gevolgen optreden voor de eerder genoemde luchtmachtbasis Incirlik, voor het op Iran en Rusland gerichte radarsysteem op Turks grondgebied en voor de samenwerking in crisisgebieden, zoals in Syri\u00eb en Irak. <\/p>\n SCO<\/strong> Er is de EU en de VS veel aan gelegen om een land met een in militair, politiek en economisch opzicht zo belangrijke brugfunctie naar alle windstreken, niet te verliezen aan het oostelijke kamp. Een overeenkomst met Iran biedt daar onvoldoende compensatie voor. <\/p>\n Als dat alles van een enkel woord afhangt lijkt de keuze voor Obama snel bepaald; ook als de prijs bestaat uit gezichtsverlies. Obama heeft de Turken echter nog niet gerustgesteld. Een woordvoerder van Witte Huis sprak het G-woord weliswaar niet uit, maar Obama moet er zelf nog over aan het woord komen. Binnen acht dagen zullen we weten wat hij besloten heeft. <\/p>\n Tegenzin<\/strong> Emotie speelt daarbij een grote rol. Niet alleen emoties van culturele en nationalistische aard, maar ook rond de nazi-Holocaust tijdens WOII. Die draagt ertoe bij dat het woord \u2018genocide\u2019 in Turkije extra gevoelig ligt. Om dezelfde reden wil in West-Europa niemand met \u2018ontkenning\u2019 geassocieerd worden. <\/p>\n Door de emoties wordt te vaak uitgegaan van het bestaan van een overvloed aan bewijzen. Terwijl het daar nu juist aan ontbreekt. Met andere woorden, wie honderd procent overtuigd is en geen ruimte overlaat voor twijfel is verkeerd bezig. <\/p>\n Bovendien, voor een historicus kan het al moeilijk zijn om met volledige zekerheid te bepalen wat een maand geleden is gebeurd, laat staan wat honderd jaar geleden plaatsvond. <\/p>\n Door een gebrek aan onweerlegbare historische informatie komen standpunten al snel terecht op het vlak van geloven, waardoor de kwestie aan religie doet denken. Daarom is het ironisch dat de controverse onlangs door een religieuze autoriteit werd opgestookt, al verklaart het ook deels het fanatisme waarmee het gelijk wordt verdedigd. <\/p>\n Opinie<\/strong> Ondanks een berg tegenzin valt er voor een publicist over de Turkse politiek hoe dan ook niet aan het onderwerp te ontkomen. Niet alleen met het oog op de internationale consequenties mocht Obama het G-woord uitspreken, maar ook omdat de situatie een gelegenheid biedt aan de Turkse politiek om de nationalistische neuzen dezelfde kant gericht op te krijgen, wat dan weer van invloed kan zijn op de naderende verkiezingen. <\/p>\n Dus, wordt vervolgd\u2026<\/p>\n Peter Edel\/Istanbul <\/p>\n
\nVoor premier Davutoglu waren de woorden van Franciscus genoeg om hem te betichten van betrokkenheid bij een samenzwering, waar volgens hem ook de Republikeinse Volkspartij (CHP) en de Koerdische geori\u00ebnteerde Democratische Volkspartij (HDP) deel van uitmaken. Davutoglu verweet de paus, de CHP en de HDP verbonden te zijn aan een \u2018buitenlands project\u2019 om de AKP in de aanloop van de verkiezingen te beschadigen. <\/p>\n
\nOp 15 april accepteerde het Europees Parlement een resolutie over \u2018de Armeense genocide\u2019. Het was echter vooral Franciscus die een precedent neergelegde bij de Amerikaanse president Barack Obama. Die zinspeelde er tijdens zijn verkiezingscampagne op om \u2018de Armeense genocide\u2019 te erkennen, maar toen hij eenmaal president was ging hij het G-woord uit de weg. In plaats daarvan sprak hij van Medz Yeghern, Armeens voor \u2018de grote catastrofe\u2019. Zolang het woord genocide niet valt heeft men daar geen probleem mee in Turkije. <\/p>\n
\nDe verstandhouding tussen Washington en Ankara is wel eens beter geweest. Er zijn zelfs geluiden hoorbaar dat de Amerikanen uitzien naar een nieuwe, of in ieder geval extra partner in de regio, om Turkije tot op bepaalde hoogte te vervangen. Daartoe zouden ze hun betrekkingen met Iran willen verbeteren. Dit zou Obama het zetje kunnen geven om te doen wat hij tot nu toe heeft gelaten. <\/p>\n
\nKomt het zo ver dan is de afstand tussen Turkije en het westen opeens een stuk groter. En een stuk kleiner met de landen van de oosters geori\u00ebnteerde Sjanghai-groep (SCO), waar president Erdogan zich sowieso al door aangetrokken voelt. Deze verschuiving binnen de internationale verhoudingen zou voor Turkije echter nadelige gevolgen hebben, omdat het westen in economisch opzicht nog altijd meer te bieden heeft dan de SCO-landen. <\/p>\n
\nMede gezien dat laatste kan het niet uitblijven dat ik later deze maand op \u2018de gebeurtenissen van 1915\u2019, c.q. \u2018de Armeense genocide\u2019 terugkom. Daar verheug ik me geenszins op, want het is niet mijn favoriete onderwerp. Erg moeilijk om er iets over te schrijven zonder dat een discussie op gang komt die nergens toe leidt omdat de standpunten veel te star zijn. <\/p>\n
\nIk kies ervoor om de opinie waar ik in deze zelf in geringe mate naar neig, in ieder geval deze maand, buiten beschouwing te laten. Of dat soelaas biedt valt te bezien, want aan beide kanten is de drang om bevestiging van het gelijk af te dwingen erg sterk. Te sterk wellicht om het uitblijven van een standpunt te kunnen accepteren. <\/p>\n