![\"nethan\"](\"https:\/\/www.turksnieuws.nl\/wp-content\/uploads\/nethan.jpg\")
[Door Peter Edel\/Istanbul] – Verschillende keren schreef ik het al: president Erdogan wil een presidentieel systeem in Turkije. Hij is niet de eerste. Tugrut \u00d6zal en S\u00fcleyman Demirel suggereerden deze bestuursvorm ook al tijdens hun presidentschappen, al maakten zij er geen groot punt van. Het werd eerder dan ook geen inzet van Turkse parlementsverkiezingen, zoals dat op 7 juni wel het geval zal zijn. <\/p>\n
Erdogan noemt het presidenti\u00eble systeem een kenmerk van ontwikkelde landen. Dan moet Europa een grotendeels onderontwikkeld gebied voor hem zijn, want met uitzondering van Frankrijk, Portugal en Roemeni\u00eb, waar men een semipresidentieel systeem kent, gaan alle Europese landen uit van een parlementair systeem. <\/p>\n
Nog gekker werd het toen Erdogan volhield dat Groot-Brittanni\u00eb een semipresidentieel systeem kent, met volgens hem een dominante koningin Elizabeth als president.<\/p>\n
Authentiek Turks<\/strong> Controle door het parlement vindt Erdogan ver genoeg gaan. Het doet er niet eens toe hoeveel rekenschap hij daar af wil leggen, want het parlement wordt gedomineerd door zijn Partij voor Gerechtigheid en Ontwikkeling (AKP), waar hij ondanks wat tegengas links en rechts nog altijd het onbetwiste opperhoofd is.<\/p>\n In plaats van het Amerikaanse model wil Erdogan een \u2018authentiek Turks presidentieel systeem.\u2019 Bijzonder, want de Turkse Republiek heeft nooit een presidentieel systeem gekend. Heeft hij het dan over het Ottomaanse Rijk? Daar ontstond met de eerste grondwet van 1876 echter ook al een parlementair systeem. <\/p>\n Twee jaar later maakte sultan Abd\u00fclhamid II korte metten met \u2018de eerste constitutionele periode\u2019 en keerde terug naar het absolute leiderschap. Niet uitgesloten dat Erdogan hier zijn inspiratie tot het presidentieel systeem van zijn dromen vond; hij wordt vaker met Abd\u00fclhamid II vergeleken. <\/p>\n De sentimenten van Erdogan en de AKP over het Ottomaanse Rijk gaan steeds verder. Bezoekende staatshoofden worden tegenwoordig in Erdogans megapaleis verwelkomd door een in Ottomaanse klederdracht gestoken erehaag. En een AKP-kandidaat voor het parlement zei zich op een verkiezingsposter eveneens in Ottomaanse kledij te zullen hullen. Hilarisch, op de sociale media werden er veel grappen over gemaakt.<\/p>\n Opiniepeiling<\/strong> Onder AKP-stemmers ligt de verhouding uiteraard meer in het voordeel van Erdogan, maar partijcoryfee\u00ebn zijn verdeeld. Oud-president Abdullah G\u00fcl sprak zich er zelfs regelrecht tegen uit. Toen G\u00fcl in 2007 president werd waren seculiere nationalisten zwaar tegen hem gekant. Nu zal menigeen onder hen met een zekere weemoed aan zijn presidentschap terugdenken.<\/p>\n G\u00fcl hield zich aan de neutraliteit die traditioneel aan een Turkse president is verbonden. Erdogan heeft daar lak aan en voert schaamteloos campagne voor de AKP. Door zijn assertieve opstelling, waarbij hij er niet voor schroomt om wetsvoorstellen te torpederen, is er in veel opzichten nu al een presidentieel systeem in Turkije. 78,6 procent van de Turken vindt dan ook dat Erdogan de regering leidt en niet Davutoglu. Maar Erdogan wil meer, zoals supervisie over staatsinstanties als het Constitutioneel Hof, die nu nog onafhankelijk zijn.<\/p>\n
\nEvenals nogal wat ontwikkelingslanden kennen ook de Verenigde Staten een volledig presidentieel systeem. De controle over de Amerikaanse president door een structuur met twee \u2018huizen\u2019 en de verregaande bevoegdheden van afzonderlijke staten gaan Erdogan echter te ver. Dergelijke democratische tierelantijnen ziet hij als overbodige ballast. De stemmers hebben voor hem gekozen en daarmee basta. <\/p>\n
\nErdogan kan het dan graag willen, maar de Turken zijn verre van unaniem over een presidentieel systeem. Uit een opiniepeiling blijkt dat 42,2 procent het niet ziet zitten. 34,3 procent is voor, terwijl de rest het niet weet. <\/p>\n