![\"mijnman\"](\"https:\/\/www.turksnieuws.nl\/wp-content\/uploads\/mijnman.jpg\")
[Door Peter Edel\/Istanbul] – Na de mijnramp in het Turkse Soma protesteerden mijnwerkers niet alleen tegen mijneigenaar en regering, maar ook tegen de mijnwerkersvakbond Maden-Is. Die werd verweten de mijneigenaar te dienen en niet te hebben aangedrongen op meer veiligheid.<\/p>\n
\u2018Als vertegenwoordigers van Maden-Is hun werk hadden gedaan had deze ramp niet plaatsgevonden\u2019, zei een van de mijnwerkers. Het corrupte Maden-Is, voeg ik daaraan toe, want de contributie van de leden werd door de heren aangewend voor hun eigen projecten (ze bezitten een hotel, dat een andere naam kreeg omdat het aanvankelijk Ergenekon-hotel heette\u2026).<\/p>\n
Onder druk van het protest trad de voorzitter van Maden-Is, Tamer K\u00fcc\u00fckgencay, af. Deed hij niet direct. K\u00fcc\u00fckgencay wilde naar eigen zeggen de indruk vermijden dat hij bang was van de protesterende mijnwerkers. Niet veel later stapten ook de vijf bestuursleden op. <\/p>\n
Turksnieuws<\/strong> Daar werd het argument aan toegevoegd dat meer veiligheid tot sluiting van de mijnen en daardoor tot massale werkloosheid zou leiden. Daarom moest het maar geaccepteerd worden dat er regelmatig ongelukken plaatsvinden (vorig jaar 13.000 incidenten), en ook dat daarbij naast gewonden doden vallen. <\/p>\n Aangezien Maden-Is iets soortgelijks verkondigde, staat dit standpunt niet op zich. Dat vraagt om een nadere analyse. <\/p>\n Neoliberalisme<\/strong> Toch gaat het te ver om het neoliberalisme – waarvan ik zeker geen fan ben – hiervan per definitie de schuld te geven. Andere landen, met vergelijkbare economische systemen, slagen er namelijk wel in om het aantal ongelukken op werkplaatsen, dan wel het aantal slachtoffers dat daarbij valt, te beperken. Neoliberalisme wordt pas (echt) fataal in combinatie met een gebrek aan sociale verantwoordelijkheid aan de zijde van het bedrijfsleven en de regering. <\/p>\n China <\/strong> China staat te boek als een land waar een mensenleven minder waard is dan in het westen (je krijgt er voor corruptie [!] al een nekschot). Toch ging daar in 2005 een beleid van start om in veiligheid te investeren, en om daarmee het aantal slachtoffers bij mijnongelukken terug te dringen. De resultaten waren overtuigend. In 2005 vielen nog 5986 dodelijk slachtoffers te betreuren bij mijnongelukken, maar nadien liep dat cijfer terug. Tot 1049 vorig jaar. <\/p>\n Desondanks groeide de productie in China van steenkool in de tussenliggende periode. Dat de mijnen minder vaak stil hoefden te worden gelegd vanwege ongelukken zal daar zeker aan bij hebben gedragen. Er is dus een economisch voordeel verbonden aan investeren in passieve veiligheid. Dat wil zeggen, in maatregelen om een ongeluk te voorkomen. <\/p>\n Actieve veiligheid: gasmaskers<\/strong> Tijdens de ramp in Soma stierven veel mijnwerkers door koolmonoxidevergiftiging. Dat was in veel gevallen te voorkomen geweest met een goed functionerend gasmasker. Helaas beschikten de mijnwerkers in Soma daar niet over, want de gasmaskers die ze hadden werden niet regelmatig gecontroleerd, waardoor ze toen het puntje bij paaltje kwam zo goed als waardeloos waren. <\/p>\n Wellicht hadden al veel levens gespaard kunnen worden door die dingen wel op tijd te controleren, maar laten we royaal doen en stellen dat de gasmaskers aan vervanging toe waren. Een goed gasmasker kost $ 169, terwijl er 6000 mijnwerkers in Soma werkten. Komt neer op ruim een miljoen dollar.<\/p>\n Safe rooms<\/strong> Alles bij elkaar opgeteld komen gasmaskers en safe rooms dus op ruim $ 3.000.000 neer. Een hoop geld, ik zou bij wijze van spreken willen dat ik het op mijn bankrekening had staan. Ten opzichte van de vermogens die in de mijnbouw worden omgezet valt het echter reuze mee. <\/p>\n Miljoenen<\/strong> Verder vond ik dat de kolenprijs in Turkije ca. $ 88 bedraagt (iets meer dan in de EU). Dit komt neer op een bedrag van $ 384.000.000 (ik geef dit bedrag als een indicatie) dat per jaar werd binnengehaald, voordat het fout ging in Soma. Dit geld ging uiteraard niet alleen naar de Soma Holding, maar ook naar kredietverstrekkers, investeerders de Turkse staat etc. Dat verandert echter niet wezenlijk iets, het toont alleen wie – tot op bepaalde hoogte – verantwoordelijkheid droeg. <\/p>\n In het licht van dit grote bedrag blijft ruim $ 3.000.000 voor actieve veiligheid van de mijnwerkers in ieder geval een schijntje. Bovendien was het (los van onderhoud en afschrijving) een eenmalige investering, waarvan de financiering over jaren gespreid kon worden. Zou dat de rendabiliteit van de mijn in de waagschaal hebben gesteld? Ik ben daar absoluut niet van overtuigd. <\/p>\n Twee maanden<\/strong> Actieve veiligheid als betere gasmaskers en safe rooms zouden weliswaar het aantal slachtoffers beperkt hebben, maar hadden het ongeluk op zich natuurlijk niet voorkomen. Het ontstaan daarvan is niet te alleen te wijten aan gebrekkige passieve veiligheid, maar vooral ook aan het handelen van de mijndirectie. <\/p>\n Het justitieonderzoek moet nog voltooid worden, maar er lekte al uit dat het koolmonoxideniveau de limiet overschreed in de dagen voor de ramp en dat er toen ook al twee branden woedden. Of de oorzaak van de ramp zich daar bevond moet nog blijken, maar dat daarmee sprake was van twee risicofactoren waarop adequaat gereageerd had moeten worden, staat zo vast als een huis. <\/p>\n Gok<\/strong> Het nemen van dergelijke risico\u2019s past in de snel-geld-mentaliteit die vooral sinds het aantreden van de regerende Partij voor Gerechtigheid en Ontwikkeling (AKP) vaste grond heeft gekregen in Turkije. Wat in Soma gebeurde is niets anders dan een exces van die mentaliteit, waarbij de directie niet alleen het leven van arbeiders riskeerde, maar zich uiteindelijk ook in de eigen voet schoot. Als er geen 301 dodelijke slachtoffers waren gevallen zou ik zeggen: \u2018boontje komt om zijn loontje.\u2019 <\/p>\n Ik blijf ervan overtuigd dat het de mijndirectie, noch Maden-Is, noch de lezer die op Turksnieuws reageerde, om behoud van werkgelegenheid te doen is. Wie mensenlevens riskeert, of in gebrek blijft bij het respecteren daarvan, verliest iedere aanspraak op die claim. <\/p>\n Nee, winst, zoveel mogelijk vette winst, daar ging het om. Dat soort zet heel gemakkelijk arbeiders op straat als daarmee de winst kan worden vergroot. Zal geen seconde van wakker gelegen worden. Als ik dergelijke lieden over het behoud van werkgelegenheid hoor praten zakt bij mij de broek dus af. <\/p>\n Dat in Soma winst voor veiligheid ging werd ook bevestigd in alle internationale media \u2013 en zeker niet uitsluitend de socialistische. Alleen de AKP-kliek en hun propagandisten buiten Turkije blijven dit tegenspreken. De mijnwerkers in Soma weten beter. Zij weten ook dat de AKP zich aan haar verantwoordelijkheden onttrekt. Om die reden demonstreerden zij vorige week nog. <\/p>\n Abu Dhabi<\/strong> Peter Edel\/Istanbul <\/p>\n
\nMaden-Is huldigde het standpunt dat modernisering van de mijn ten koste ging van arbeidsplaatsen en daarom ongewenst was. Dit moet de regelmatige bezoekers van Turksnieuws voor komen, want na de ramp in Soma verscheen op deze website een reactie van een lezer die meende dat Turkse mijnen zich meer veiligheid niet kunnen veroorloven. De daaraan verbonden kosten zouden de rendabiliteit in gevaar brengen, en daarmee de concurrentiepositie ten opzichte van het buitenland. <\/p>\n
\nRespect voor het leven van anderen staat voorop. Zonder dat principe is het eind zoek. Wanneer een economisch systeem de dood van arbeiders incalculeert, is dat punt bereikt. Bij het neoliberalisme, zoals dat in Turkije in de praktijk wordt gebracht, is dat het geval. Dat blijkt niet alleen uit de mijnramp in Soma, maar ook uit de talloze ongelukken in fabrieken, alsmede op scheepswerven en bouwplaatsen. Nergens in Europa vallen daarbij zoveel doden als in Turkije. <\/p>\n
\nDat het mogelijk is de veiligheid van mijnen aanmerkelijk te vergroten, zonder rendabiliteit in te leveren, blijkt in China. Dit land heeft niet alleen een dringende energiebehoefte met Turkije gemeen, maar ook een duistere reputatie als het om mijnrampen gaat. <\/p>\n
\nMijnbouw is per definitie gevaarlijk. Niemand zal mij dan ook horen zeggen dat ongelukken in alle gevallen voorkomen kunnen worden. Als het fout gaat is het echter zaak dat een ongeluk niet omslaat in een ramp, in de zin dat er veel mensenlevens bij verloren gaan. Dan blijkt het belang van actieve veiligheid, waardoor mijnwerkers kunnen overleven. Hierbij een verlanglijstje.<\/p>\n
\nMeer overlevenden waren er verder geweest als de mijn had beschikt over goed uitgeruste \u2018safe rooms\u2019. Dat wil zeggen, ruimten voorzien van voedsel, water, zuurstof en communicatiemiddelen, waar mijnwerkers het tijdens een brand uit kunnen houden tot reddingswerkers hen bereiken. Een safe room kost circa $ 200.000 (tweederde van het horloge om de pols van oud-minister Caglayan\u2026). Een enkele safe room is wellicht niet voldoende, dus laten we nog eens royaal doen en er tien op het verlanglijstje zetten. <\/p>\n
\nVolgens een verklaring van mijneigenaar G\u00fcrkan won hij jaarlijks zes miljoen ton steenkool in de rampmijn. Ik kwam ook hoeveelheden van 10 en 20 miljoen ton tegen, maar laten we het op zes houden. G\u00fcrkan zei verder dat hij de productieprijs per gewonnen ton terug had weten te brengen tot $ 24. <\/p>\n
\nOver de periode van twee maanden waarin de productie van de rampmijn stil ligt is een miljoen ton steenkool onder de grond gebleven, die onder andere omstandigheden gewonnen was geweest. Komt neer op $ 64.000.000. De werkelijke schade is groter, omdat de Soma Holding na de ramp gedwongen werd om de productie van nog twee andere mijnen stil te leggen. Bovendien moet nog blijken of en wanneer de rampmijn weer productief kan worden. Hoe langer hoe duurder, uiteraard. <\/p>\n
\nDe directie moet dus hebben geweten dat het fout kon gaan. De meest rationele beslissing op dat moment was het stilleggen van de productie om de problemen te verhelpen, waarbij de mijnwerkers ge\u00ebvacueerd werden. Rationeel, omdat te voorzien was dat de kosten van het tijdelijk stilleggen van de productie lager zouden liggen dan die van een totale ramp, wat in een mijn altijd een re\u00eble mogelijkheid is bij ernstige onregelmatigheden. In mijnen mogen geen risico\u2019s genomen worden, daar komt het op neer. Deze overweging liet de mijndirectie echter aan zich voorbij gaan. In plaats daarvan werd gegokt dat het zo\u2019n vaart niet zou lopen. Met als inzet niet alleen de levens van de mijnwerkers, wat zonder meer crimineel is, maar ook met de continuering van de productie voor een langere periode. <\/p>\n
\nNog een uitsmijter. Over de AKP-regering. Niet al te lang geleden kwam die tot een overeenkomst met de Abu Dhabi National Energy Company (TAQA) over de overname van de Afsan Elbistan kolenmijn in de provincie Kahramanmaras. TAQA zou de mijn moderniseren met state-of-the-art technologie, wat kennelijk hard nodig was. Op het laatste moment ging het feest niet door. Energieminister Taner Yildiz omschreef de reden als \u2018politiek\u2019. Wat gebeurde er? Volgens de website van de Britse BBC trok men zich in Abu Dhabi terug nadat premier Erdogan zijn sympathie benadrukte met de Moslim Broederschap in Egypte. Geweldig voor Turkije toch dat buitenlandbeleid van de AKP\u2026<\/p>\n