![\"erdogan321\"](\"https:\/\/www.turksnieuws.nl\/wp-content\/uploads\/erdogan321.jpg\")
[Door Peter Edel\/Istanbul] – Zelf zette ik vooraf in op 42% van de stemmen voor de regerende Gerechtigheids- en Ontwikkelingspartij (AKP). Hoewel de definitieve uitslag op het moment van schijven nog niet vaststaat, zou het goed een aantal procenten meer kunnen worden. Een hoger percentage in ieder geval dan bij de lokale verkiezingen in 2009. De 49,3% van de algemene volksraadpleging in 2011 wordt waarschijnlijk echter niet gehaald.<\/p>\n
Het werd nergens spannend. Vooraf leefde de verwachting dat Mustafa Sarigul van de Republikeinse Volkspartij (CHP) burgemeester van Istanbul kon worden, wat een gevoelig verlies voor de AKP had betekent. Kadir Topbas blijft echter burgemeester namens de AKP in de Turkse metropool. In de hoofdstad Ankara blijft het burgemeesterschap eveneens behouden voor de AKP. <\/p>\n
Conclusies<\/strong> De kracht van de door Erdogan gewekte nationalistische illusies mag evenmin onderschat worden. Niet in Turkije, waar nationalisme met hoofdletters wordt geschreven. Niemand kan die emotie beter benutten dan Erdogan. <\/p>\n De oppositie wist ook nu weer geen vuist te maken. De CHP, de grootste oppositiepartij, was zelfs met steun van G\u00fclens media geen partij voor Erdogan. De Nationale Actiepartij (MHP) en de Koerdisch geori\u00ebnteerde Partij voor Vrede en Democratie (BDP) kwamen evenmin in de buurt. <\/p>\n Voor de CHP kan deze verkiezingsuitslag gevolgen kunnen hebben voor het leiderschap van de partij. Niet denkbeeldig dat de positie van de huidige leider, Kemal Kilicdaroglu, onder druk komt te staan. <\/p>\n Bedrukte gezichten bij de oppositie, maar de vreugde beperkte zich niet tot de AKP. Ook bij de communistische partij van Turkije (TKP) was er reden voor feest. Die levert voor het eerst in de Turkse geschiedenis een burgemeester. In een district van de provincie T\u00fcnceli, om precies te zijn. <\/p>\n Gevolgen<\/strong> Erdogan zag de verkiezingen ook als referendum over de antidemocratische maatregelen die hij de laatste maanden nam om zich tegen de aanvallen van G\u00fclen te verweren. Zoals de nieuwe internetwet, aan de hand waarvan Twitter en Youtube ontoegankelijk werden. Het laat zich raden dat Turkije meer van dergelijke onaangename verrassingen te wachten staat nu Erdogan de hindernis van de verkiezingen heeft genomen. <\/p>\n Voor een nog verder verval van de vrijheid van meningsuiting valt te vrezen. Slecht nieuws voor de Turken die in tegenstelling tot hun conservatieve landgenoten aan vrijheid hechten. <\/p>\n Voor volgelingen van Fethullah G\u00fclen breken mogelijk nog moeilijker tijden aan. Erdogan zal de verkiezingsuitslag als het groene licht zien om hen nog massaler uit de Turkse staat te verdrijven dan hij eerder al deed. Als het daarbij blijft, want er doen al langer geruchten de ronde over processen tegen honderden G\u00fclenvolgelingen. <\/p>\n Verder ligt een wet klaar die de nationale inlichtingendienst MIT, Erdogans persoonlijke veiligheidsdienst, aanzienlijk machtiger zal maken. Weinig kans dat MIT-baas en Erdogans vertrouweling Hakan Fidan het veld moet ruimen. Nu blijkt dat zijn wilde plan om via een false flag-raketaanval een oorlog met Syri\u00eb uit te lokken geen negatief effect had op de verkiezingsuitslag voor de AKP, zal Erdogan daar geen reden toe zien.<\/p>\n Erdogans toekomst<\/strong> Erdogan lijkt er echter niets voor te voelen om de politiek achter zich te laten. Hij kan de situatie omzeilen door de statuten van de AKP aan te passen, maar aangezien hij die zelf heeft ingesteld ligt dat lastig.<\/p>\n Wanneer de AKP-statuten ongewijzigd blijven, is het presidentschap de enige optie voor Erdogan om in de politiek te blijven. Het is echter geen uitgemaakte zaak dat hij daarin zal slagen. Om te beginnen heeft hij dan meer dan 50% van de stemmen nodig. Daarnaast moet de AKP hem eerst nog kandidaat stellen. Dat is niet zo vanzelfsprekend als het klinkt. De stemmers kunnen hem dan als een sultan vereren, maar binnen de AKP ligt zijn positie gecompliceerder. <\/p>\n G\u00fcl<\/strong> G\u00fcl kan steun kunnen vinden bij andere AKP-prominenten. Door twijfels over Erdogans gezondheidssituatie, waar al langer over wordt gespeculeerd, maar ook omdat de meer rationele geesten binnen de partij vraagtekens plaatsen bij het huidige beleid. Niet ten onrechte. <\/p>\n Wanneer Erdogan de komende maanden ge\u00efntensiveerd doorgaat met ingrepen die de democratie in het geding brengen, zal dat tot meer buitenlandse kritiek leiden. Bovendien zal een grootschalige vervolging van G\u00fclenvolgelingen evenmin op goedkeuring vanuit het buitenland kunnen rekenen. Zeker als Erdogan daarop reageert met antiwesterse retoriek en samenzweringstheorie\u00ebn waarin de EU en de VS een rol spelen, is het mogelijk dat Turkije (nog meer) ge\u00efsoleerd raakt van die delen van de wereld.<\/p>\n Economie<\/strong> De Turkse economie is sterk afhankelijk van buitenlands geld. Het (gedeeltelijk) wegvallen daarvan zou desastreuze gevolgen hebben. Zeker onder omstandigheden waarin de economische groei sowieso al stagneert en de Turkse Lira devalueert, zoals momenteel het geval is. Inflatie en werkloosheid namen het laatste jaar al toe, maar zullen nog verder toenemen als westerse investeringen wegvallen. <\/p>\n Armoede<\/strong> Het is voor de AKP-regering zaak dat deze situatie in ieder geval uitblijft tot na de algemene verkiezingen van volgend jaar. Geruchten dat die verkiezingen vervroegd plaats zouden kunnen vinden, duiden op zorgen daarover. <\/p>\n De enige structurele uitweg om aan het hier geschetste scenario te komen is een terugkeer naar de democratische hervormingen die de eerste jaren van het AKP-bestuur kenmerkten en voor goede relaties met de EU en de VS zorgden. De buitenlandgeori\u00ebnteerde G\u00fcl wil dat en anderen binnen de partij zullen daar eveneens voor te porren zijn. Een dergelijke koerswisseling staat echter op scheve voet met Erdogan autocratische bestuur. <\/p>\n Met een eventueel vertrek van Erdogan is het bovendien de vraag of er een einde zal komen aan de door G\u00fclenvolgelingen bemande structuur in de staat. Dat wil zeggen, de \u2018parallelle staat\u2019, die al even weinig met democratie te maken heeft als de maatregelen die Erdogan er tegen treft. Dergelijke tegenstrijdige vuren zullen Turkije in hun greep blijven houden. <\/p>\n Paradox<\/strong> De uitslagen van de verkiezingen bevestigen eerder de paradox der democratie<\/a> dan de democratie op zich. 30 maart 2014 doet zo een beetje aan 5 maart 1933 denken en dat geeft een rotgevoel.<\/p>\n Peter Edel\/Istanbul <\/p>\n
\nDe onthullingen gedurende de laatste maanden over corruptie in AKP-kringen hebben duidelijk niet het effect gehad waar imam Fethullah G\u00fclen en zijn volgelingen op hoopten. Achteraf was die verwachting na\u00efef en wellicht uit wanhoop geboren. Erdogan blijft nu eenmaal de politicus die indruk op de Anatolische massa maakte door een einde te maken aan de decennialange heerschappij van het seculiere establishment. Corruptie verandert daar niets aan.<\/p>\n
\nVoorafgaand aan de verkiezingen plaatste Erdogan de stemmers in de stoel van de rechter. Zij zouden bepalen of hij en anderen binnen de AKP zich aan corruptie schuldig maakten. Daar zal hij de wereld nu fijntjes aan herinneren. Het is de vraag of het onder die omstandigheden nog tot een echt proces komt over corruptie in AKP-kringen.<\/p>\n
\nNu de verkiezingen achter de rug zijn ligt het voor de hand dat snel meer duidelijkheid zal ontstaan over Erdogans politieke toekomst. De statuten van de AKP bepalen dat hij drie termijnen premier kan zijn. Dit betekent dat hij na de volgende algemene verkiezingen, die voor vorig jaar op het programma staan, geen premier meer kan worden. <\/p>\n
\nDe huidige president, de eveneens aan de AKP verbonden Abdullah G\u00fcl, zou er graag nog een termijn aan vastknopen. De laatste tijd hield G\u00fcl zich op de vlakte en zette hij zelfs zijn handtekening onder wetten waarvan verwacht werd dat hij er bezwaar tegen zou aantekenen. Nu de lokale verkiezingen zijn gestreden zou G\u00fcl echter meer kritiek kunnen gaan hebben op Erdogan. <\/p>\n
\nWesterse investeerders bekommeren zich meer over de gunstige voorwaarden die Erdogan biedt dan over een verval van democratische normen in Turkije. Wanneer dat laatste tot een ge\u00efsoleerde positie voor Turkije leidt zullen ook bij hen echter bedenkingen ontstaan. Vooral als dat gepaard gaat met sociale onrust en toenemend politiek geweld. <\/p>\n
\nDe toename van de armoede door economische krimp zal in de eerste plaats gevoeld worden door de lager opgeleide bevolkingsgroepen waar de AKP het bij verkiezingen van moeten hebben. Voor hen zijn Erdogans nationalistische sentimenten mooi en aardig zolang ze niet in de portemonnee gevoeld worden. Als dat verandert kan de verering van Erdogan snel omslaan in ontevredenheid die bij de stembus tot uiting komt. <\/p>\n
\nErdogan zal de verkiezingsuitslag als een overwinning van de democratie beschouwen. Wanneer een groot deel van de bevolking haar vertrouwen schenkt aan een premier die veel democratische normen aan zijn laars lapt, is het echter een pyrrusoverwinning voor de democratie. <\/p>\n