{"id":13927,"date":"2013-11-26T04:36:23","date_gmt":"2013-11-26T02:36:23","guid":{"rendered":"https:\/\/www.turksnieuws.nl\/?p=13927"},"modified":"2013-11-26T04:36:23","modified_gmt":"2013-11-26T02:36:23","slug":"escalerend-conflict-tussen-premier-erdogan-en-imam-gulen-column","status":"publish","type":"post","link":"https:\/\/www.turksnieuws.nl\/2013\/11\/26\/escalerend-conflict-tussen-premier-erdogan-en-imam-gulen-column\/","title":{"rendered":"Escalerend conflict tussen premier Erdogan en imam G\u00fclen [COLUMN]"},"content":{"rendered":"

\"erdo\"[Door Peter Edel\/Istanbul] – Sinds drie jaar maakt Turkije een conflict mee tussen premier Erdogan en de in de VS woonachtige prediker Fethullah G\u00fclen. In de eerste jaren van zijn bestuur kon Erdogan de diensten van de invloedrijke G\u00fclen en zijn beweging goed gebruiken, om het oude seculiere establishment te verdrijven. Nadat die klus eenmaal was geklaard constateerde hij dat G\u00fclen meer invloed in de staat had dan hem lief was. Een nieuwe tegenstelling was het gevolg. Er zijn over de hieruit ontstane ruzie verschillende artikelen op deze website verschenen. Hierbij de actuele situatie.<\/p>\n

Gezipark
\nAanvankelijk ontkenden beide partijen het geschil nog. Nu niet meer; het echte moddergooien is begonnen. Drie maanden na het Geziparkprotest, en het politiegeweld waarmee dat werd neergeslagen, beschuldigde G\u00fclens Stichting van schrijvers en journalisten (GYV) de AKP ervan \u2018laster\u2019 te verspreiden. De AKP beweerde volgens GYV ten onrechte dat aangehouden demonstranten werden vrijgelaten door tot de beweging behorende aanklagers. G\u00fclens politieagenten zouden met buitenproportioneel geweld olie op het vuur van het protest hebben gegooid.<\/p>\n

Ook los van de AKP wordt veel invloed aan de G\u00fclenbeweging toegeschreven binnen de politie. Aan de andere kant leek Erdogan zich tijdens het Geziparkprotest goed te kunnen vinden in het politieoptreden, waardoor de AKP nu een stok lijkt te zoeken om een hond te slaan. <\/p>\n

MIT
\nIn oktober verschenen in de VS ernstige beschuldigingen tegen Hakan Fidan, de directeur van de nationale inlichtingendienst MIT en een prot\u00e9g\u00e9 van Erdogan. Volgens de Washington Post was Fidan verantwoordelijk voor ongeoorloofde inlichtingenoperaties aangaande Syri\u00eb. De Wall Street Journal schreef dat Fidan informatie aan Iran gaf waardoor voor Isra\u00ebl werkende geheim agenten gevaar liepen in dat land.<\/p>\n

Dit is niet de plaats om te analyseren of deze beschuldigingen terecht zijn (wat betreft Iran meen ik in ieder geval van niet). Waar het om gaat is dat de AKP furieus reageerde toen G\u00fclens Engelstalige dagblad Todays Zaman beide artikelen citeerde. Regeringsgezinde columnisten noemden Todays Zaman onderdeel van een \u2018internationale samenzwering\u2019 tegen MIT en Turkije.<\/p>\n

Todays Zamans hoofdredacteur B\u00fclent Kenes schreef kort daarna dat de AKP 6000 \u2018legionairs\u2019 betaalt om \u2018ons\u2019 op internet met \u2018zwarte propaganda\u2019 te bestoken. Kenes wordt er naar zijn zeggen via twitter van beschuldigd een \u2018zionistische spion\u2019 te zijn. Behoort zeker tot het repertoire van AKP en haar pleitbezorgers. Op een Nederlandse website over Turkije werd ik zelf ook \u2018een jood\u2019 en een \u2018spion van Isra\u00ebl\u2019 genoemd. In het geval van Kenes moest ik denken aan de goede betrekkingen tussen Fethullah G\u00fclen en de Isra\u00ebllobby in de VS, al bewijst dat natuurlijk niet dat hij een zionistische spion is. In ieder geval achten ook andere Turkse media het bewezen dat de AKP propaganda laat verspreiden via sociale media. Erdogans partij sprak dat niet eens tegen.<\/p>\n

Dershanes
\nErdogan laatst ge\u00efntroduceerde wapen om G\u00fclens invloed aan banden te leggen is het sluiten van de dershanes, de onderwijsinstituten waar scholieren worden voorbereid op het toelatingsexamen voor universitair onderwijs. Dat bijspijkeren is hard nodig, want de kwaliteit van het middelbaar onderwijs houdt niet over in Turkije. Aan de andere kant worden leerlingen niet echt veel wijzer in de dershanes. Ze leren er vooral trucjes om door het toelatingsexamen heen te komen. Daar moet dan vaak stevig voor betaald worden.<\/p>\n

De dershanes zijn voor een belangrijk deel in handen van de G\u00fclenbeweging. Ze vormen een bron van inkomsten, maar zijn ook kweekvijvers voor nieuwe volgelingen. Daarom trof Erdogan de G\u00fclenbeweging diep in het hart met zijn aankondiging de dershanes te zullen sluiten. G\u00fclen reageerde des duivels. Hij vergeleek Erdogan met een farao, en het einde van zijn dershanes met een militaire staatsgreep. Aan het zoethoudertje dat de dershanes getransformeerd kunnen worden tot priv\u00e9scholen had hij geen boodschap. Die moeten zich dan onderwerpen aan de eisen van de regering en daar voelt G\u00fclen niets voor.<\/p>\n

Gemengd onderwijs
\nMet de dershanekwestie is het conflict tussen Erdogan en G\u00fclen hevig ge\u00ebscaleerd. Hoe zal de volgende fase eruit zien? G\u00fclens mogelijkheden lijken beperkt. Hij kan dan een vinger binnen de staat hebben, maar Erdogan maakt de wetten. Echter, de imam heeft een stok achter de deur en naarmate Erdogan hem in het nauw drijft bestaat de kans dat hij die tevoorschijn haalt. Erdogan wekt de indruk daar nu al op te anticiperen. Ik leg uit wat ik bedoel.<\/p>\n

In maart volgend jaar worden in Turkije lokale verkiezingen gehouden. Voorafgaand daaraan spant Erdogan zich in om de meest conservatieve stemmers aan zich te binden. Zijn veelbesproken aanval op gemengd samenwonende studenten is daar een voorbeeld van. Vervolgens noemde Sadit Yakut, een parlementslid en medeoprichter van de AKP, gemengd onderwijs \u2018een grote fout.\u2019 Om daaraan toe te voegen dat \u2018Insallah, deze fout in de volgende periode hersteld zal worden.\u2019 Zal conservatieve Turken zeker aanspreken.<\/p>\n

Kemal Kilicdaroglu, de leider van de Republikeinse Volkspartij (CHP), zag deze bui al hangen nadat Erdogan gemengd samenwonende studenten op de korrel had genomen. Zelf voorzag ik deze ontwikkeling al in mijn vorig jaar verschenen boek De diepte van de Bosporus. Daarin schreef ik: ‘Gescheiden scholen en universiteiten voor mannen en scholen zijn misschien de volgende logische stap.’ Wel, zie aan wat er gebeurt.<\/p>\n

Stemmenverlies
\nWaarom probeert Erdogan zich van de trouw van een bevolkingsgroep te verzekeren die al sinds 2002 op hem stemt? Niet waarschijnlijk dat hij die stemmers snel kwijtraakt. Of toch wel? G\u00fclen roept sinds 2002 op om AKP te stemmen. Door dat advies in te trekken kan hij de AKP een stevige dreun verkopen. Die mogelijkheid is niet uit de lucht gegrepen. Zo liet Mustafa Yesil van G\u00fclens Vereniging van schrijvers en journalisten (GYV) onlangs tegenover de krant Taraf doorschemeren dat de fethullaci wel eens konden besluiten om de AKP te laten vallen. Gezien de populariteit van G\u00fclen in Anatoli\u00eb ligt daarmee stemverlies voor de AKP op de loer bij de algemene verkiezingen in 2015. De partij zou zich dan zelfs tot een coalitie gedwongen kunnen zien. Na meer dan tien jaar alleenheerschappij van de AKP zou dat een politieke omslag van proporties zijn. Zeker als het een coalitie wordt met wat nu de tweede partij van Turkije is, de CHP.<\/p>\n

CHP
\nBindingen met een regerende politieke partij in Turkije zijn belangrijk voor G\u00fclen. In de jaren negentig had hij die achtereenvolgens met Tansu Cillers Partij van het Rechte Pad (DYP) en de Democratisch Links Partij (DSP) van B\u00fclent Ecevit. Daarna volgde de AKP. Er zijn weinig alternatieven voor G\u00fclen wanneer hij de AKP laat vallen. De Koerdisch geori\u00ebnteerde Partij voor Vrede en Democratie (BDP) valt af. Niet omdat G\u00fclen geen toenadering wil tot de Koerden, maar omdat de BDP de achterban van de PKK deelt en die verafschuwt hij. In 2011 vervloekte hij de PKK nog in een gebed. De ultranationalistische Nationale Actiepartij (MHP) dan? Weinig kans. De MHP heeft veel aanhang verloren en is mateloos verdeeld.<\/p>\n

Blijft alleen de CHP over. Lijkt op het eerste gezicht al even onwaarschijnlijk. Mustafa Kemal Atat\u00fcrk, de grondlegger van het Turkse secularisme en de oprichter van de CHP, draait zich om in zijn monumentale graf als hij hoort over een verbinding van zijn geesteskind met een imam die droomt over een terugkeer naar Ottomaanse waarden.<\/p>\n

G\u00fclens eerdere banden met de DYP en DSP leren dat hij niet per definitie tegen een alliantie met een seculiere partij is. Maar wat moet hij met CHP-leider Kilicdaroglu, van wie vriend en vijand meent dat hij nimmer in staat zal zijn een vuist te maken tegen de AKP. Kilicdaroglu is een aardige man en benadert de politiek op een relatief subtiele wijze, maar daar heeft een ambitieuze politicus niets aan in Turkije. Om daar te regeren moet je kunnen bulderen. Zoals Erdogan kan bulderen. Alleen zo maak je indruk op de Turkse massa, waar emoties vaak dieper raken dan standpunten. <\/p>\n

Sarigul
\nMaar kijk eens, de CHP beschikt sinds kort over iemand die een keel van jewelste op kan zetten. Ik heb het over Mustafa Sarigul, de burgemeester van Istanbuls stadsdeel Sisli. Hij werd in 2005 uit de CHP gezet vanwege kritiek op toenmalig partijleider Deniz Baykal, maar keerde onlangs op het oude nest terug. Sarigul heeft ambities, bij de aanstaande lokale verkiezingen wil hij burgemeester van Istanbul worden. <\/p>\n

Het burgemeesterschap van Istanbul is een goede uitgangspositie om de regeringsgebouwen in Ankara te veroveren. Erdogan begon daar ook als burgervader van deze Turkse metropool mee. Veel Turken menen dat Sarigul de enige is die het tegen de AKP op kan nemen. Daarom wordt er nu al rekening mee gehouden dat Kilicdaroglu het veld zal moeten ruimen.<\/p>\n

De laatste tijd laat Sarigul bij geen enkele openbare gelegenheid verstek gaan; hij heeft een speciale voorkeur voor begrafenissen. Dat charmeoffensief blijft niet onbeloond. In opiniepeilingen benadert hij Kadir Topbas, de huidige (AKP) burgemeester van Istanbul, of overstijgt deze zelfs qua populariteit.<\/p>\n

Corruptie
\nSarigul heeft twee problemen. Zijn reputatie is bezoedeld met corruptie en het stadsdeel Sisli werd een puinbak onder hem. Hij weet dat Erdogan daarover bewijzen heeft, maar zal tegelijkertijd bekend zijn met zaken die de premier liever verborgen houdt. Binnen deze balans speelt zich een aardig spel af. Nimmer kan Sarigul op negatieve uitlatingen over Erdogan betrapt worden. Hij vindt dat de premier Turkije uitstekend heeft bestuurd, maar dat deze \u2018nu vermoeid is en zijn positie dient over te dragen.\u2019 Sarigul benoemt zich zo tot Erdogans opvolger, al is hij dan van een andere partij.<\/p>\n

Sarigul mag dan een gematigd linkse achtergrond hebben, maar wat doet hij een rechtse en islamistische uitspraken! Zo rechts en islamistisch dat hij en G\u00fclen wel eens niet afwijzend tegenover elkaar zouden kunnen staan. Een overstap van G\u00fclen naar de CHP wordt dan opeens een stuk realistischer.<\/p>\n

Theoretisch is er nog een mogelijkheid dat G\u00fclen tot een vergelijk komt met Erdogan, al wordt die kans met de dag kleiner. Ook als hij de AKP trouw blijft zal hij echter een belangrijke machtsfactor blijven binnen de Turkse politiek. Met minder politieke reikwijdte had hij Erdogan de afgelopen drie jaar niet zoveel kopzorgen bezorgd. De premier had dan al lang een list bedacht om hem buiten spel te plaatsen. Doorgaans is hij daar erg goed in, maar in het geval van G\u00fclen wil het niet vlotten. Daarmee lijkt het er alleszins op dat de botsing tussen die twee garant staat voor nog veel meer ophef in de komende periode.<\/p>\n

Peter Edel\/Istanbul <\/p>\n

Van Peter Edel verscheen onlangs De diepte van de Bosporus, een politieke biografie van Turkije (Uitgeverij EPO, Antwerpen).<\/p>\n

Volg Peter Edel op twitter<\/a>.<\/em> <\/p>\n","protected":false},"excerpt":{"rendered":"

[Door Peter Edel\/Istanbul] – Sinds drie jaar maakt Turkije een conflict mee tussen premier Erdogan en de in de VS woonachtige prediker Fethullah G\u00fclen. In de eerste jaren van zijn bestuur kon Erdogan de diensten van de invloedrijke G\u00fclen en zijn beweging goed gebruiken, om het oude seculiere establishment te verdrijven. Nadat die klus eenmaal […]<\/p>\n","protected":false},"author":1,"featured_media":0,"comment_status":"open","ping_status":"open","sticky":false,"template":"","format":"standard","meta":{"footnotes":""},"categories":[28],"tags":[],"_links":{"self":[{"href":"https:\/\/www.turksnieuws.nl\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/13927"}],"collection":[{"href":"https:\/\/www.turksnieuws.nl\/wp-json\/wp\/v2\/posts"}],"about":[{"href":"https:\/\/www.turksnieuws.nl\/wp-json\/wp\/v2\/types\/post"}],"author":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/www.turksnieuws.nl\/wp-json\/wp\/v2\/users\/1"}],"replies":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/www.turksnieuws.nl\/wp-json\/wp\/v2\/comments?post=13927"}],"version-history":[{"count":2,"href":"https:\/\/www.turksnieuws.nl\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/13927\/revisions"}],"predecessor-version":[{"id":13929,"href":"https:\/\/www.turksnieuws.nl\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/13927\/revisions\/13929"}],"wp:attachment":[{"href":"https:\/\/www.turksnieuws.nl\/wp-json\/wp\/v2\/media?parent=13927"}],"wp:term":[{"taxonomy":"category","embeddable":true,"href":"https:\/\/www.turksnieuws.nl\/wp-json\/wp\/v2\/categories?post=13927"},{"taxonomy":"post_tag","embeddable":true,"href":"https:\/\/www.turksnieuws.nl\/wp-json\/wp\/v2\/tags?post=13927"}],"curies":[{"name":"wp","href":"https:\/\/api.w.org\/{rel}","templated":true}]}}