{"id":12987,"date":"2013-04-27T08:27:28","date_gmt":"2013-04-27T07:27:28","guid":{"rendered":"https:\/\/www.turksnieuws.nl\/?p=12987"},"modified":"2013-04-28T21:21:12","modified_gmt":"2013-04-28T20:21:12","slug":"turkije-joden-en-antisemitisme-column","status":"publish","type":"post","link":"https:\/\/www.turksnieuws.nl\/2013\/04\/27\/turkije-joden-en-antisemitisme-column\/","title":{"rendered":"Turkije, joden en antisemitisme [COLUMN]"},"content":{"rendered":"

\"\"[Door Peter Edel\/Istanbul<\/em>] – Er is in al veel over geschreven: de antisemitische uitspraken twee maanden geleden van een Turkse jongen in het TV-programma Onbevoegd Gezag. Onlangs legde een rechter hem een educatieve sanctie op. Wellicht een geschikt moment om het over antisemitisme in Turkije te hebben. Hierbij een paar voorbeelden. Daarbij past echter ook een moment van relativeren.<\/p>\n

Erbakan
\nDe vergelijking die de in 2011 oud-premier Necmettin Erbakan maakte tussen joden en \u2018bacteri\u00ebn\u2019 laat weinig ruimte voor twijfel over. Maar het moet gezegd dat hij zich inhield nadat zijn Voorzienigheidspartij in 1996 een coalitie was aangegaan met De Partij van het rechte pad van Tansu Ciller, onder wiens eerdere premierschap de betrekkingen tussen Turkije en Isra\u00ebl beter werden dan ooit tevoren. De relatie tussen Turkije en Isra\u00ebl bleef in ieder geval goed nadat Erbakan premier was geworden De huidige premier Erdogan begon zijn politieke carri\u00e8re in diens partij. Maar hoewel Erdogan zijn aversie tegen Isra\u00ebl de afgelopen jaren niet onder stoelen en banken stak, is hij nooit betrapt op regelrecht antisemitisme van het soort dat Erbakan zich liet ontvallen.<\/p>\n

Adnan Oktar
\nHolocaustontkenning is geen vreemd verschijnsel in Turkije. In de jaren negentig verscheen De Holocaust Leugen<\/em> van Adnan Oktar, de leider van een bizarre islamitische sekte die zich bij voorkeur met veel vrouwelijk schoon omringt. In zijn boek constateerde Oktar dat tijdens WOII geen enkele jood werd vergast. Begin deze eeuw paste hij zijn opvattingen aan. Van Holocaustontkenning en negatieve opvattingen over joden was toen geen sprake meer in zijn boeken. Oktar begon zelfs een website tegen antisemitisme.<\/p>\n

Verder zijn boeken van de Franse Holocaustontkenner Roger Garaudy nogal eens in Turkse boekhandels te vinden. Naast de Turkse vertaling van Adolf Hitlers Mein Kampf<\/em>. Een aantal jaar geleden werd de uitgever ervan op de vingers getikt door de Duitse deelstaat Beieren, die het auteursrecht over Mein Kampf<\/em> bezit en er nauw op toeziet dat het boek nergens verschijnt. De Turkse uitgever omzeilde die situatie door heel gladjes Mein Kampf<\/em> deel 2 op de markt te brengen. En die versie is tot op heden gewoon verkrijgbaar.<\/p>\n

G\u00fclen
\nDe recentelijk in Nederland veel besproken prediker Fethullah G\u00fclen deed eveneens minder nette uitspraken over joden. In de jaren negentig dan, want evenals de zojuist genoemde Adnan Oktar veranderde G\u00fclen (in ieder geval ogenschijnlijk) van koers. Zo radicaal zelfs dat negatieve statements over joden uit latere edities van eerder verschenen boeken werden geschrapt. Wie de oorspronkelijke versies op de kop weet te tikken kan echter lezen dat joden door G\u00fclen als een \u2018abces\u2019 werden omschreven. Mede om die reden was het volgens hem gerechtvaardigd wat kalief Umar II met joden uithaalde.<\/p>\n

Martin van Bruinessen schreef in zijn rapport over de G\u00fclen-beweging voor het ministerie voor Wonen, Wijken en Integratie dat het marxisme volgens G\u00fclen een joodse uitvinding was. Zeker een antisemitisch stokpaardje. Toch is G\u00fclen volgens van Bruinessen nooit een uitgesproken antisemiet geweest. Dat schreef hij in een zin met de vaststelling dat G\u00fclen niet tegen betrekkingen met Isra\u00ebl is. G\u00fclen heeft dan ook verschillende vooraanstaande zionisten ontmoet. Klinkt overtuigend, ware het niet dat antisemieten uit het tsaristische Rusland al overleg voerden met Theodor Herzl, de oprichter van het moderne zionisme. Opmerkelijk is verder een uitspraak van de Isra\u00eblische Opperrabbijn Eliyahu Bakshi-Doron, die G\u00fclen zeker een warm hart toedraagt. Baksi-Doron wist van G\u00fclens negatieve uitspraken over joden, maar vergaf hem. Volgens hem had G\u00fclen zonder antisemitisme geen religieuze beweging kunnen beginnen in een islamitisch land.<\/p>\n

Ultraseculieren
\nG\u00fclens opponenten in het ultraseculiere kamp kunnen er ook wat van. Erg\u00fcn Poyraz bijvoorbeeld, de schrijver van boeken als De kinderen van Mozes<\/em> en De roos van Mozes<\/em>. De omslagen zeggen al genoeg. Op een ervan heeft premier Erdogan een davidster om het hoofd gekregen. Het is moeilijk om Poyraz serieus te nemen. Erdogan is volgens hem een heimelijke jood die door de Isra\u00eblische inlichtingendienst Mossad aan de macht is gebracht om de seculiere status van Turkije onderuit te halen.<\/p>\n

De eveneens ultraseculiere Yalcin K\u00fcc\u00fck publiceerde veel over de Sabbatisten, een religieuze stroming die in de zeventiende eeuw ontstond nadat een zekere Sabbatai Zevi door de mand was gevallen als joodse Messias en zich tot de islam bekeerde. Zijn joodse aanhangers volgden hem daarin. De Sabbatisten bestaan nog altijd. K\u00fcc\u00fck wijst hen aan als geheime macht in Turkije, waar hij zonder enige grond van alles en nog wat aan toeschrijft. Of de Sabbatisten echt joden zijn is overigens discutabel. In Isra\u00ebl worden ze bijvoorbeeld niet als zodanig erkend. Veel moslims zien hen echter wel degelijk als joden, waardoor ik K\u00fcc\u00fcks hersenspinsels gemakshalve maar onder de noemer antisemitisme schaar. <\/p>\n

Publicaties waarin het als \u2018een schande\u2019 werd voorgesteld om jood te zijn, zijn verder geschreven door Soner Yalcin, een eveneens ultraseculiere journalist. Poyraz, K\u00fcc\u00fck en Yalcin worden door justitie verdacht van betrokkenheid bij Ergenekon, een vermeende samenzwering tegen de regering en de G\u00fclen-beweging. Een andere onderwerp, maar ik wil er maar mee zeggen dat antisemitisme uit alle richtingen opduikt in Turkije.<\/p>\n

Isra\u00ebl
\nAntisemitisme steekt vaak de kop op in Turkije wanneer Isra\u00ebl misdaden begaat tegen Palestijnen. Dat merkte ik in 2008-2009 tijdens demonstraties in Istanbul naar aanleiding van de oorlog die Isra\u00ebl destijds in Gaza begon. De leuzen die ik voorbij zag komen hadden meer met antisemitisme te maken dan met kritiek op Isra\u00ebl c.q. antizionisme. Westerse ogen schrikken daarvan. Voor de Turkse krant Radikal<\/em> schreef ik destijds een artikel om te benadrukken dat joden en Isra\u00ebl niet identiek zijn en dat niet alle zionisten joden zijn. Turkstalige lezers kunnen dat hier vinden<\/a>.<\/p>\n

Zijn joden zich het leven als gevolg van dit antisemitisme niet zeker in Turkije? Nee, zo zit het niet. Aanvallen op joodse doelen zijn zeer sporadisch. Tien jaar geleden en in de jaren tachtig werden in Istanbul weliswaar aanslagen op synagogen gepleegd, maar die vielen naar al-Qaeda, of anderszins naar het buitenland te herleiden. Los daarvan is het over het algemeen goed toeven voor joden in Turkije. Dat was al zo in het Ottomaanse Rijk. Vrij algemeen bekend is dat sultan Beyazit II aan het einde van de vijftiende eeuw joden welkom heette die in Spanje door christenen werden vervolgd. Evenmin als andere religieuze minderheden hadden joden gedurende de Ottomaanse periode niet de burgerrechten van moslims. Maar ze hadden het aanmerkelijk beter dan de joden in West- en Oost-Europa. Zeker in perioden waarin pogroms daar aan de orde van de dag waren.<\/p>\n

In navolging tot Beyazit hebben Turkse leiders zich ook in de twintigste eeuw ingezet om joden te redden. In de jaren dertig werd Turkije een toevluchtsoord voor joodse wetenschappers, nadat het hen in Duitsland en Oostenrijk verboden was te werken. Daarnaast hebben Turkse diplomaten zich tijdens WOII in Frankrijk ingezet om joden uit de klauwen van de nazi\u2019s te redden. <\/p>\n

Het antisemitisme in Turkije is van het soort dat je vaker ziet in de islamitische wereld. Het richt zich veel vaker tegen joden in Isra\u00ebl, of in de VS, dan tegen de joodse buurman. Tot aanvallen op Turkse joden kwam het tijdens de protesten tegen de Isra\u00eblische oorlog in Gaza dan ook niet. Over het verbale antisemitisme winden de joden in Turkije zich niet erg op. Je hoort ze er in ieder geval zelden over. \u2018Uit angst\u2019, hoor ik sommige lezers al denken. Maar dat betwijfel ik. Veel eerder komt het denk ik omdat joden in Turkije hun nationaliteit voorop plaatsen en hun joodse origine zien als wat het is: een religieuze achtergrond. <\/p>\n

Wat blijft is dat men zich in Turkije vaak geen voorstelling kan maken bij de in West-Europa levende gevoeligheden over joden. Dat WOII in veel opzichten ongemerkt aan Turkije voorbijging is daarvan een belangrijke oorzaak. Daardoor in er bijvoorbeeld nauwelijks aandacht voor die periode tijdens geschiedenislessen op Turkse scholen. Waartoe dat kan leiden merkte ik na een lezing in 2008 in Izmir, bij de presentatie van de Turkse editie van mijn boek De schaduw van de ster, zionisme en antizionisme<\/em>. Iemand vroeg toen of ik uit wilde leggen wat nu toch precies antisemitisme was…<\/p>\n

Peter Edel\/Istanbul <\/p>\n

Van Peter Edel verscheen onlangs De diepte van de Bosporus, een politieke biografie van Turkije (Uitgeverij EPO, Antwerpen).<\/p>\n

Volg Peter Edel op twitter<\/a>.<\/em><\/p>\n","protected":false},"excerpt":{"rendered":"

[Door Peter Edel\/Istanbul] – Er is in al veel over geschreven: de antisemitische uitspraken twee maanden geleden van een Turkse jongen in het TV-programma Onbevoegd Gezag. Onlangs legde een rechter hem een educatieve sanctie op. Wellicht een geschikt moment om het over antisemitisme in Turkije te hebben. Hierbij een paar voorbeelden. Daarbij past echter ook […]<\/p>\n","protected":false},"author":1,"featured_media":0,"comment_status":"open","ping_status":"open","sticky":false,"template":"","format":"standard","meta":{"footnotes":""},"categories":[8,28],"tags":[],"_links":{"self":[{"href":"https:\/\/www.turksnieuws.nl\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/12987"}],"collection":[{"href":"https:\/\/www.turksnieuws.nl\/wp-json\/wp\/v2\/posts"}],"about":[{"href":"https:\/\/www.turksnieuws.nl\/wp-json\/wp\/v2\/types\/post"}],"author":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/www.turksnieuws.nl\/wp-json\/wp\/v2\/users\/1"}],"replies":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/www.turksnieuws.nl\/wp-json\/wp\/v2\/comments?post=12987"}],"version-history":[{"count":4,"href":"https:\/\/www.turksnieuws.nl\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/12987\/revisions"}],"predecessor-version":[{"id":13000,"href":"https:\/\/www.turksnieuws.nl\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/12987\/revisions\/13000"}],"wp:attachment":[{"href":"https:\/\/www.turksnieuws.nl\/wp-json\/wp\/v2\/media?parent=12987"}],"wp:term":[{"taxonomy":"category","embeddable":true,"href":"https:\/\/www.turksnieuws.nl\/wp-json\/wp\/v2\/categories?post=12987"},{"taxonomy":"post_tag","embeddable":true,"href":"https:\/\/www.turksnieuws.nl\/wp-json\/wp\/v2\/tags?post=12987"}],"curies":[{"name":"wp","href":"https:\/\/api.w.org\/{rel}","templated":true}]}}