Istanbul/Peter Edel (COLUMN) – De Turks-Nederlandse zakenman Ekim Alptekin kwam in het middelpunt van de belangstelling te staan nadat was gebleken dat hij Michael Flynn, de voormalige veiligheidsadviseur van Donald Trump, opdracht gaf om in de VS een tegen imam Fethullah Gülen gerichte lobby te beginnen.
Alptekin is voorzitter van TAIK, een nauw aan de Turkse regering verbonden organisatie, die gericht is op handel tussen Turkije en de VS. Daarnaast is hij lid van de European Council on Foreign Relations (ECFR), een ‘pan-Europese’ denktank.
Alptekins voormalige echtgenote, de journaliste Asli Ayndintasbas, is senior policy fellow bij de ECFR. Daarnaast komt hij daar de Europarlementariër Marietje Schaake tegen, met wie hij samen zijn in Nederland gevestigde Inovo b.v. oprichtte.
George Soros
Onder de financiers van ECFR bevindt zich Unikredit. Deze Italiaanse bank is ook in Turkije actief. Unikredit heeft een belang van 50 procent in Koc Financial Services (KFS), dat voor 81,8 procent eigenaar is van Yapi Kredi, de vierde bank van Turkije.
De andere financier van de ECFR is de uit Hongarije afkomstige miljardair en filantroop George Soros. Het aantal door Soros en zijn Open Society Foundations gestiekte organisaties is schier ontelbaar. In dit verband dient echter Humanity in Action genoemd te worden, want Ekim Alptekin en Marietje Schaake raakten daar ook aan verbonden.
Wat Alptekins lidmaatschap van de ECFR enigszins opmerkelijk maakt is dat Soros in de VS aan de kant staat van de Democraten. Daar heeft Alptekin zich vaker negatief over uitgelaten.
Daarnaast kan Soros zich tegenwoordig niet in een grote populariteit verheugen bij de in Turkije regerende Partij voor Gerechtigheid en Ontwikkeling (AKP), waar Alptekin zoals gesteld nauwe contacten mee onderhoudt.
Eerder was er geen probleem tussen de AKP-president Erdogan en Soros, die elkaar in 2003 ontmoetten tijdens het World Economic Forum in Davos. Erdogan keerde zich pas tegen Soros nadat hij in conflict was geraakt met Fethullah Gülen, de imam die voor hem van bondgenoot tot aartsvijand getransformeerde. De connectie tussen Soros en Gülen was voor Erdogan voldoende reden om eerstgenoemde om de zwarte lijst te plaatsen.
CAP
Deze connectie is niet uit de lucht gegrepen. Een in 2013 verschenen rapport van het door Soros opgerichte Center for American Progress (CAP) werd bijvoorbeeld gedeeltelijk gefinancierd door Tuskon, de ondertussen in Turkije opgeheven ondernemersorganisatie van de Gülen-beweging. In dat rapport werd de beperking van persvrijheid in Turkije vergoelijkt, terwijl er toen toch ook al tientallen journalisten in Turkse gevangenissen zaten.
Een land waar Gülen en Soros elkaar vinden in hun streven naar invloed is Albanië. Dat valt op in de context van dit artikel, want Ekim Alptekin is in Turkije honorair consul van Albanië.
Erdogan wil dat de regering in Tirana zich van Gülen distantieert. Langs die weg dient wellicht een donatie van ruim $300.000 begrepen te worden van de Turkse liefdadigheids/onderwijsinstelling Türgen voor de Albanische gemeenschap in de VS.
Türgen is de Amerikaanse tak van twee aan de AKP gelieerde organisaties. De eerste is Türgev, dat door Erdogans zoon Bilal wordt bestierd en een donatie ontving van Reza Zarrab, de Iraanse Turk die momenteel in de VS terechtstaat op beschuldiging van de boycot tegen Iran. Eind 2013 was Zarrab de centrale figuur in het door Gülens aanklagers onthulde corruptieschandaal rond de AKP.
De andere organisatie binnen Türgen is Ensar. Deze onderwijsinstelling kwam in Turkije in opspraak wegens seksueel misbruik van kinderen.
Türgen staat in de VS onder leiding van Hilal Mutlu, een neef van Erdogan. Vorige week was hij aanwezig bij de Turkse ambassade toen Erdogans body guards daar demonstranten mishandelden.
En niet te vergeten, in oktober vorig jaar had Mutlu een onderhoud met Michael Flynn.
Mabel van Oranje
Terug naar de ECFR. Raakvlakken tussen Soros en Gülen zijn ook daar herkenbaar. Een van de voorzitters van deze denktank is Mabel van Oranje, de schoonzuster van koning Willem-Alexander. Zij is eveneens nauw betrokken bij de Open Society Foundations van Soros.
Toen Mabel in 2003 in opspraak raakte vanwege contacten met de maffiabaas Klaas Bruinsma, stuurde een aantal vrienden een brief naar De Volkskrant om haar te steunen. Onder hen bevond zich Morton Abramowitz, de voormalige Amerikaanse ambassadeur in Turkije. Niet alleen Abramowitz, maar ook de andere ondertekenaars van de brief hadden banden met door Soros gefinancierde organisaties, zoals de International Crisis Group. Toen Gülen in 2008 problemen kreeg met zijn green card in de VS stuurde Abramowitz wederom een brief. Dit keer naar de Amerikaanse autoriteiten, in het voordeel van Gülen.
Gökcek
Sinds het oorlog is tussen Erdogan en Gülen krijgt Soros tal van beschuldigingen uit de AKP-hoek over zich heen. Zo werd hij in regeringsgezinde Turkse kranten met terugwerkende kracht het brein genoemd achter het protest in 2013 tegen de afbraak van Istanbuls Gezipark. Eind vorig jaar schoof Erdogan hem het waardeverlies van de Turkse Lira in de schoenen.
Recentelijk werd Soros genoemd in een tweet waarmee Melih Gökcek, de AKP-burgemeester van Ankara, reageerde op de protesten tegen vermeende fraude bij het referendum van 16 maart. Volgens Gökcek riep Soros leden van de Republikeinse Volkspartij (CHP) en medestanders van de Koerdische PKK op om de straat op te gaan.
Perincek
Gökcek voegde hieraan toe dat de leider van de Vaderslandspartij (VP), Dogu Perincek, begrepen had dat Soros achter dit protest schuilging. Daarom nam Perincek daar volgens Gökcek niet aan deel.
Perinceks VP stond een paar jaar geleden nog bekend als de Turkse Arbeiderspartij (IP). Aanvankelijk ging communisme hier gecombineerd met het rabiaat Turkse nationalisme en secularisme dat geënt is op het gedachtegoed van Mustafa Kemal Atatürk, de stichter van de Turkse Republiek. Van dat communisme is tegenwoordig nog weinig te merken bij Perincek, maar nationalisme en secularisme staan nog altijd erg hoog in zijn vaandel.
Dat strikte secularisme van Perincek impliceert een grote tegenstelling met Erdogan, maar beide vinden elkaar in haat ten aanzien van Gülen. Daarnaast delen Erdogan en Perincek antiwesterse standpunten, waardoor toch een basis tot samenwerking ontstaat.
Strijdkrachten
Na de mislukte staatsgreep van vorig jaar stond Erdogan toe dat een deel van uit de strijdkrachten verdreven volgelingen van Gülen vervangen werden door medestanders van Perincek. Diens invloed binnen het militaire apparaat van Turkije groeide als gevolg.
Dit betekent dat de Turkse strijdkrachten een Russisch element kregen, want Perincek is zeer pro-Russisch georiënteerd. Hij runt de Turkse afdeling van de Euroaziatische beweging waarover de Russische ultranationalist Alexander Dugin de leiding heeft. Over Dugin wordt aangenomen dat hij veel invloed heeft op de Russische president Poetin.
Laat er geen misverstand over ontstaan: ondanks de samenwerking blijft Perincek een groot tegenstander van Erdogan. Eerder dit jaar werd zelfs gesuggereerd dat hij een staatsgreep in Turkije voorbereidde. Sinds Erdogans aanvankelijke enthousiasme voor Trump getemperd raakte, en hij de blik weer meer op Rusland vestigde, zijn geruchten daarover echter verstomd geraakt.
Overigens strekt de invloed van Alexander Dugin, Perinceks genoemde partner in de Euroaziatische beweging, zich ook uit tot de extreemrechtse Alt Right in de VS waar Trump zich door gesteund weet. In verband met het FBI-onderzoek naar contacten met Rusland van Trumps medewerkers, waaronder met name die van Michael Flynn, is dat uiteraard geen onbelangrijk gegeven.
Familie
We komen Perincek ook tegen in de familieachtergrond van Ekim Alptekin. Volgens de website ODATV was zijn vader, Sevinc Alptekin, lid van Perinceks partij. Hij kwam na de staatsgreep van 1980 als vluchteling naar Nederland. Een oom van Alptekin, de advocaat Sami Alptekin, was bevriend met zeven aan Perinceks partij verbonden studenten die in 1978 door fascistische Grijze Wolven werden vermoord; het zogenaamde ‘bloedbad van Bahcelievler’.
Economieminister
Vorige maand kwam Recep Ercin, een journalist van de aan Perinceks Vaderlandpartij verbonden krant Aydinlik, met interessante informatie over Alptekin. Volgens hem wordt Alptekin genoemd als opvolger van economieminister Nihat Zeybekci. Voorafgaand aan het referendum van 16 april zou Alptekin verklaard hebben dat hij voor die post beschikbaar is.
Zou me wat zijn, een in Nederland opgegroeide Turk met een Nederlandse paspoort, uit een extreem seculier milieu, die in geen enkel interview affiniteit met de islam toonde, maar toch minister wordt van een regering met een sterk islamistische grondslag. Vooralsnog nemen we het bericht van Recep Erin voor kennisgeving aan en wachten we af wat er gaat gebeuren wanneer het tot de verwachte herstructurering van de regering komt.
Russian/Turkish Connection
Alptekin ontkent bevelen uit Ankara aan te nemen, wat vreemd is aangezien hij wel degelijk een vertegenwoordiger is van de Turkse staat.
Waar in ieder geval geen twijfel over bestaat is dat hij een kennissenkring in Rusland opbouwde die zich tot in de directe nabijheid van Poetin uitstrekte. Mogelijk speelde zijn connectie met Rusland ook een rol bij het ontstaan van Turkse lobbyorganisaties in de VS waarmee hij in verband is gebracht.
Moet we op basis van het voorafgaande tot de conclusie komen dat Alptekin zich als Russische pion binnen AKP- en Trump-kringen nestelde? Dat zou veel verklaren, zoals over Michael Flynn. Het zou een verband leggen tussen diens Russian Connection en Turkish Connection. Verder zou het licht werpen op het merkwaardige feit dat Alptekin in besloten kring liet vallen dat hij aan Erdogan geen minder grote hekel heeft dan aan Gülen. Dat zijn namelijk woorden die je van Perincek zou verwachten.
Het zou echter veel te kort door de bocht gaan om het aldus te stellen. Meer dan circumstancial evidence is er niet en bovendien stuit de veronderstelling op tegenstrijdigheden. Hoe zouden Perincek, Dugin en de rest van de Poetin-kliek er bijvoorbeeld over denken dat Alptekin verbonden is aan de ECFR van Soros, die in Moskou gehaat wordt vanwege zijn bemoeienissen met omwentelingen in Georgië en Oekraïne?
Een soortgelijke tegenstrijdigheid zien we met de AKP, waar alles dat met Soros te maken heeft met Gülen op een hoop wordt gegooid. Dat Alptekin lid is van Soros’ ECFT schijnt hier opmerkelijk genoeg echter niet als een bezwaar te worden gezien. Hij is bovendien niet de enige, want Erdogans persoonlijke woordvoerder, Ibrahim Kalin, is eveneens lid van de ECFR. Ondertussen kan de geringste indirecte associatie met Gülen voor andere Turken al voldoende reden zijn om ontslagen of gearresteerd te worden…
Niet minder tegenstrijdig is dat de drie getuigen bij het huwelijk van Alptekin met Asli Aydintasbas in 2007 prominente AKP-politici waren. Van een samenwerking tussen Erdogan en Perincek was toen nog geen sprake. Integendeel, nog geen jaar later toonde Erdogan zich enthousiast over de vervolging van Perincek door Gülens aanklagers.
Wat te doen met dit woud aan tegenstrijdigheden? Laten we maar weer eens ‘welkom in dit theater’ zeggen…
Volg Peter Edel op Twitter
Peter Edel is schrijver van De diepte van de Bosporus een politieke biografie van Turkije (2012, Uitgeverij EPO, Antwerpen)
