Istanbul/Peter Edel (COLUMN) – In 2012 vroeg een Tweede Kamerlid hoe ver de islamisering van Turkije volgens mij ging onder regerende Partij voor Gerechtigheid en Ontwikkeling (AKP). Ik antwoordde dat ik daar niet veel van merkte.
Goed, de AKP accentueerde de liberalisering van de hoofddoek, maar daar kon ik het alleen maar mee eens zijn. Het is per slot van rekening niet aan regeringen om te bepalen wat iemand wel of niet op het hoofd zet. Ik plaatste de hoofddoekkwestie dan ook in het kader van mensenrechten en niet in dat van islamisering.
Vier jaar later zou de Nederlandse volksvertegenwoordiger echter een heel ander antwoord van me krijgen, want de islamisering van Turkije gaat nu veel verder dan destijds, terwijl de mensenrechten er juist door in het geding komen. Om dat te illustreren doe ik in dit artikel een greep uit de afgelopen week. Dat de nadruk daarbij op onderwijs ligt is geen toeval, in aanmerking genomen dat president Erdogan streeft naar ‘religieuze generaties’ en de scholen en universiteiten daarbij als middel beschouwt.
Gemengd onderwijs
De aartsconservatieve en regeringsgezinde krant Yeni Akit plaatste een artikel onder de titel ‘Gemengd onderwijs is een schending van rechten’. De schrijver ervan, Süleyman Yasar, interpreteert gemengd onderwijs als oppressie en schending van rechten, aangezien er geen alternatief voor bestaat in Turkije en het publiek geen keuzemogelijkheid wordt geboden.
De islamistisch getinte organisaties die in het artikel aan het woord komen zeggen uit te gaan van wetenschappelijk bewijs waaruit zou blijken dat gemengd onderwijs ‘onecht’ is. Gemengd onderwijs wordt hier verder afgekeurd omdat het ‘het in strijd is met de islam’.
Het behoeft geen betoog dat islamisten naar segregatie van geslachten streven. Overal, dus ook in het onderwijs. Tegelijkertijd valt hier weer eens op dat zij vooral een lans breken voor rechten zolang het hun rechten zijn. Uit het vervolg van dit artikel zal blijken dat ze nogal eens aan de rechten van anderen voorbij willen gaan.
Ensar
De nauw aan de AKP verbonden onderwijsstichting Ensar publiceerde een boek onder de titel ‘Het gebed; een oproep tot verrijzenis’. In dit boek, dat aan leerlingen wordt gegeven, staat dat baby’s vroeg in de ochtend gewekt moeten worden zodat ze er aan kunnen wennen dat het dan tijd is voor het eerste gebed van de dag. Verder wordt gesteld dat het dragen van nylon en kleding gemaakt van dunne stoffen verboden is in de islam.
Critici menen dat het boek oproept tot vijandigheid ten aanzien van gelovigen die de islam naar persoonlijke inzichten belijden, zelf bepalen of en wanneer er gebeden wordt en dragen wat ze zelf willen.
AKP-onderwijsminister Ismet Yilmaz schoof deze kritiek terzijde en verdedigde het boek omdat het naar zijn mening bijdraagt aan ‘bewustwording’.
Ensar raakte eerder dit jaar in opspraak nadat gebleken was dat een aan de stichting verbonden onderwijzer 45 kinderen seksueel mishandeld had. Terwijl rond dezelfde tijd meer gevallen van seksueel misbruik van kinderen op Turkse scholen aan het licht kwamen, bagatelliseerde de toenmalige minister van de AKP voor Familie- en Sociaalbeleid, Sema Ramazanoglu, dit schandaal door het af te doen als een ‘eenmalig incident’,.
Dicle Universiteit
Studentes van de theologiefaculteit Dicle Universiteit in Zuidoost Turkije klagen over de bejegening door hun docenten. Ze krijgen laatdunkende opmerkingen van hen over vrouwen te horen zoals: ‘Waarom studeer je? Je moet een huisvrouw worden en kinderen krijgen.’
Dragen de studentes geen hoofddoek dan worden ze aangevallen en krijgen ze te horen dat er door hun toedoen ‘geen engelen in het lokaal komen.’
De AKP reageerde niet, terwijl de partij dat op een furieuze manier deed toen religieus georiënteerde studentes toegang tot universiteiten geweigerd werden omdat ze een hoofddoek droegen. Dat laatste gebeurt tegenwoordig niet meer, maar kijk eens wat er voor in de plaats is gekomen.
Ontharingscentrum
In het centrum van de stad Trabzon aan de Zwarte Zee werden verspreiders van flyers, waarin reclame werd gemaakt voor een plaatselijk ontharingscentrum, aangevallen in een café. Een van de belagers greep een pistool waarbij hij riep: ‘dit is in strijd met de islam, stoor ons hier niet mee, val ons niet lastig.’
Daarop loste de man een aantal schoten, als gevolg waarvan vier voorbijgangers gewond raakten.
De regering reageerde niet op het incident, maar had dat zeker wel gedaan wanneer vier religieuze Turken door seculiere landgenoten waren beschoten (wat dus nog nooit is gebeurd…).
Democratie
Ik hoor het de AKP-medestanders al zeggen: wanneer een meerderheid onder de Turken tegen islamisering was, zouden ze wel op een andere partij stemmen; dat is nu eenmaal democratie.
In een democratie dienen ook minderheden echter op rechten terug te kunnen vallen. Binnen de afgeslankte definitie van het begrip democratie in Turkije is daar echter geen ruimte meer voor en geldt alleen nog de tirannie van de meerderheid. Die meerderheid heeft rechten en vrijheden als het om het belijden van het geloof gaat, de rest mag het uitzoeken.
Er is in vier jaar veel veranderd in Turkije, maar toch gaat het land nog altijd voor seculier door. Alleen is vrijheid van religie vervangen door een vrijheid voor religie die niets meer met mensenrechten te maken heeft.
Volg Peter Edel op Twitter
Peter Edel is schrijver van De diepte van de Bosporus, een politieke biografie van Turkije (2012, Uitgeverij EPO, Antwerpen)
Pvv, Trump, Ukip, Akp, Pegida, Putin, Front National, Orban, Rutte, Vlaamsbelang etc etc we gaan richting een wereldoorlog jongens. Wanner staat er een leider/iemand op of een groep die een halt tegen fascisme gaat roepen! De huidige linkse partijen zijn neo-liberaal of slaan geen deuk in een pakje boter.Samsom,Asscher, Sp, Hollande(verborgen fascist)en de Sp wie neemt hun nou serieus? Er moeten meer mensen als Jeremy Corbyn en Sanders opstaan. Maar helaas de media na 40 jaar Neoliberalisme of langer zijn zelf Neo-liberaal als de pest. Let maar niet op Akp en zijn conservatisme in werkelijkheid is GELD hun religie!
Ik heb nooit een hogepet op gehad van Kilocdaroglu maar ik geloof dat hij werkelijk tegen Militaire regimes is.De reden dat hij zich schaarde achter de Akp vlak na de coup is dat hij een oorlog heeft willen voorkomen. Anders hadden de barbaren van de Akp iedereen in Turkije aangevallen. Misschien moet de Chp maar met de Hdp praten. Maar dat zal onmogelijk zijn dan wordt de Chp ook als Pkk betiteld. De grijze wolven zijn net als de Akp verraders van Turkije.
Ik ben het helemaal met je eens Izmir. Je ziet het steeds meer. Opkomende vormen van fascisme en/of het negeren daarvan. En bijna overal een dominant neoliberalisme. Je ziet het in verschillende gedaanten in Turkije, in Europa en in de VS. In de westerse wereld gevoed door vreemdelingenhaat en racisme en in het oosten bespeeld door de religie. Overal worden bevolkingsgroepen tegen elkaar opgezet.
.
Of Kilicdaroglu en de CHP gelijk hadden om zich na de coup achter de AKP te scharen, weet ik niet zeker. Misschien heb je gelijk, maar door het hoofd te buigen, biedt je geen of onvoldoende weerstand tegen de ‘stille staatsgreep’ die nu plaatsvindt. Dat de CHP zich in een lastige positie bevindt, staat niet geheel op zichzelf. Het heeft er ook mee te maken dat zij sinds haar ontstaan een naar Nederlandse maatstaven extreem nationalisme heeft bevorderd. Erdogan doet daar nu zijn voordeel mee. Zomaar een voorbeeld: een paar weken geleden was ik in Selcuk. In het centrum hing voor een winkelgevel een enorm spandoek. Links de beeltenis van Atatürk, in het midden de Turkse vlag en rechts het even grote en glorieuze portret van Erdogan.
.
Natuurlijk kan je stellen dat de AKP de nagedachtenis van Atatürk misbruikt – en dat is ook zo. Maar ja, zowat alle Turken zijn naar mijn oordeel met misplaatste nationalistische ideeën groot gebracht. Velen denken daardoor in vijandbeelden en complotten. Ze zijn er van overtuigd dat de wereld er altijd op uit is om Turkije een hak te zetten of zelfs te vernietigen. Wanneer men dat echt gelooft, staat dat andere oriëntaties en zoiets als relativeren flink in de weg.
.
Geen wonder dat de wij-tegen-zij-verhalen van Erdogan er bij velen in gaan als koek. Of dat nu de kemalisten (‘verraders’), de PKK en Gülenaanhangers (’terroristen’) zijn. Zeker in een situatie waarin door persbreidel en (zelf)censuur een kritisch tegengeluid steeds moeilijker wordt.
Maar Izmir, aan alles komt een eind en ooit zullen er betere tijden aanbreken. Abraham Lincoln zei het al 150 jaar geleden: ‘Je kan een heel volk een tijdje voor de gek houden en een deel daarvan altijd, maar je kan niet een heel volk altijd blijven bedriegen’.
Tot die tijd genieten wij ervan, als het even meezit nog de rest van ons leven.