Istanbul – Vorig jaar leefde in Turkije de hoop dat handig gebruik gemaakt kon worden van de westerse boycot tegen Rusland. Een forse uitbreiding van de export naar dat land zou Turkije bergen geld opleveren. Sceptici temperden de feestvreugde over die bergen en meenden dat het door de economische problemen van de Russen wel eens tot heuveltjes beperkt kon blijven. Hoe staat het er een jaar later mee?
Niet best. Volgens de organisatie van Turkse exporteurs TIM exporteerde Turkije de eerste negen maanden van dit jaar voor 2,68 miljard euro naar Rusland, vergeleken met de 4.14 miljard euro over dezelfde periode vorig jaar. Er werd dus niet meer geëxporteerd naar Rusland zoals in 2014 gehoopt werd, maar minder. 39,6 procent minder maar liefst.
De export van Turkse liep naar geen enkel afzetgebied verder terug. Rusland werd daarbij gevolgd door Irak en Duitsland met respectievelijk 20,4 en 14,16 procent minder export. Over de gehele linie exporteerde Turkije in de eerste negen maanden van dit jaar tien procent minder.
Insecten/pesticiden
De teruggelopen afzet naar Rusland volgt, zoals door sceptici al verwacht werd, uit de economische crisis in het land en de lagere koopkracht die daaruit voortvloeit.
Daarnaast zijn de Russen niet zo tevreden over de agrarische producten uit Turkije. Volgens de Turkse krant Cumhuriyet werden tonnen fruit en groeten naar Turkije teruggestuurd omdat er teveel pesticiden inzaten. En desondanks toch ook nog een hoop insecten. Bloemen-tripsen (Frankliniella occidentalis), om precies te zijn, kleine beestjes die voor het blote ogen nauwelijks zichtbaar zijn, maar die in Rusland hoe dan ook niet in de smaak vallen. Vanwege die insecten stuurden verschillende EU-landen ook al agrarische producten terug naar Turkije. Minder grote hoeveelheden, maar het zijn dus niet alleen Russen die daar over klagen.
Dat van die pesticiden hoeft evenmin uit de Russische duim gezogen te zijn. Cumhuriyet sprak met Özden Güngor, het hoofd van een Turkse organisatie voor agrarische techniek. Volgens Güngor is het gebruik van pesticiden in Turkije de laatste drie jaar gestegen van 1,3 kilo per hectare tot 1,7 kilo. Langs de Middellandse Zee kust wordt zelfs tot 3,1 kilo per hectare toegepast.
De reguliere procedure bij besmette groenten en fruit die teruggestuurd worden is vernietiging, maar Güngor betwijfelt of dit ook gebeurd is. Hij sprak tegenover Cumhuriyet de vrees uit dat de door Rusland geweigerde agrarische producten in Turkije op de markt zijn gebracht.
Syrië
De handelsbetrekkingen tussen Rusland en Turkije komen verder onder druk te staan door de Russische interventie in Syrië. President Erdogan beperkte zich niet tot een scherpe veroordeling van de luchtaanvallen door Rusland en schendingen van het Turkse luchtruim. Daarnaast dreigde hij te stoppen met het kopen van Russisch aardgas, waarmee Turkije in 55 procent van haar behoefte voorziet. Rusland gooide het over dezelfde boeg, want de gasgigant Gazprom weigerde een verzoek van Turkije over de levering van drie miljard extra kubieke meter aardgas in te willigen.
Ook de aanleg van Turkey Stream, de gasleiding van Rusland naar Europa over Turkse bodem, waarover Erdogan vorig jaar tot een akkoord kwam met zijn Russische collega Poetin, kan zo op losse schroeven komen te staan. Er klinken nu al geluiden dat het project een jaar uitgesteld zal worden.
Akkuyu
Verder dreigde Erdogan het contract met Rusland over de aanleg van een kernenenergiecentrale in het Turkse Akkuyu te ontbinden en daartoe met een andere, niet-Russische onderneming, in zee te gaan.
Dat laatste kan Erdogan echter niet op eigen houtje beslissen, want het Turkse parlement ging akkoord met de overeenkomst en moet ook het ontbinden daarvan goedkeuren. Bovendien financiert Rusland dit project en is de aanleg al begonnen. Maakt Turkije een einde aan de overeenkomst dan zullen de Russen een forse schadevergoeding eisen.
In een reactie op Erdogans dreigementen besloot Rusland niet langer vergunningen te verstrekken waarmee Turkse exporteurs via Russisch grondgebied goederen naar landen in Centraal Azië kunnen transporteren. Daarmee komt de 1,8 miljard euro die Turkije jaarlijks naar dit gebied exporteert in gevaar.
Vooralsnog lijkt Moskou niet verder te willen gaan. Zo kreeg de Russische Sberbank onlangs nog wel toestemming om te investeren in de nieuwe luchthaven van Turkije in Istanbul.
IS
De ergernissen blijven zich echter opstapelen. Zo bevalt het Erdogan niet dat de door hem als terroristische organisatie beschouwde Syrisch-Koerdische Democratische Eenheidspartij (PYD), naast de VS, ook door Rusland is geaccepteerd als bondgenoot in de strijd tegen de Islamitische Staat (IS). Omgekeerd zal Moskou het niet appreciëren dat die bondgenoot onlangs door Turkije werd aangevallen; evenmin als Washington overigens.
Bovendien blijft in Rusland wantrouwen leven over banden tussen Erdogan en IS. Volgens Yevgeny Satanovsky, die in Rusland beschouwd wordt als de meest vooraanstaande specialist over het Midden-Oosten en voorzitter is van een instituut in dit verband, werd Erdogan stevig ‘in zijn portemonnee geraakt’ door het Russische ingrijpen in Syrië.
Satanovksy beweert dat een deel van de winst die IS met oliehandel binnenhaalt naar Turkije gaat, en dat door IS geroofde antieke objecten in Turkije worden verhandeld. Ook zei hij dat de Turkse regering aanzienlijke bedragen betaald krijgt voor mensensmokkel en graanhandel.
Istanbul/Peter Edel
Goed bezig , Rusland heeft altijd grote zaken gedaan in Turkije.
En Turkije heeft ook altijd veel gebouwd in Rusland.
Dus komt goed.