Een inzamelingsactie voor Soma [COLUMN]

5
7

mijnman[Door Peter Edel/Istanbul] – Naar aanleiding van de mijnramp in het Turkse Soma in mei jl. begon een groep Turken in Dordrecht een inzamelingsactie om de getroffen families te helpen. Dat is hard nodig, want hoewel de regering een toezegging deed om hen financieel te steunen gebeurde dat maar mondjesmaat. In de grotere plaatsen en districten kregen families een eenmalige (als ‘bloedgeld’ omschreven) uitkering van ca. 340 euro, of een nabestaandenuitkering, maar in de kleinere dorpen bleef het vaak bij niets. Daar is men vooral aangewezen op giften door particulieren.

Vijftien vrijwilligers, met uiteenlopende religieuze en politieke achtergronden, haalden binnen vijf weken 6000 euro op. Dat gebeurde onder andere tijdens het Multifestival Europa in Ahoy Rotterdam, waar een kraam te beschikking werd gesteld.

Ontwrichting
Nadat een bedrijf vliegtickets had geboden brachten twee betrokkenen van de inzamelingsactie het gecollecteerde geld persoonlijk naar Soma. Daar bezochten zij een aantal dorpen in de omgeving bezocht en spraken ze met getroffen families.

Hun ervaringen leren hoezeer de sociale situatie in de regio ontwricht is geraakt door de ramp. Ze kwamen in drie kleine dorpen, in ieder waarvan tien van de om het leven gekomen mijnwerkers woonden. Een vrijwel complete generatie zal daar zonder vader opgroeien.

Bovendien waren de slachtoffers in veel gevallen niet alleen verantwoordelijk voor de kostwinning van hun gezin, maar ook voor die van hun ouders en jongere broers en zusters. Deze groep valt geheel buiten het financiële vangnet, wat er bijvoorbeeld toe leidt dat de weduwen van de overleden mijnwerkers, die wel financieel gesteund worden, naar hun families terugkeren.

De Dordtenaren waren getuige van andere initiatieven om de getroffen families te helpen. Ze zagen de burgemeester van de kustplaats Foca samen met medewerkers geld en kinderkleding naar een van de dorpen brengen. In hetzelfde dorp brachten leden van de vakbeweging Kamusen grote tassen met voedsel. Een hulpteam van Kaymakamlik (gouverneurschap, maar dan op het niveau van een district) deelde in een ander dorp voedselpakketten uit, omdat de ramadan de volgende dag begon.

Mijningenieur
Verder sprak de delegatie uit Dordrecht met een gepensioneerde mijningenieur die 23 jaar als leidinggevende in de rampmijn werkte, maar vertrok toen deze werd geprivatiseerd. Hij sprak eerdere berichten tegen dat de ramp volgde uit problemen met een transformator.

In plaats daarvan meent hij dat de explosie het gevolg was van het openbreken van mijngangen, die in zijn tijd waren dichtgemetseld om methaangasontwikkeling en brand te voorkomen. Door die gangen open te maken kwam meer zuurstof bij de kolen. De optelsom daarvan met methaangas en de zelfontbrandende eigenschap van losse steenkool leidde tot explosiegevaar. De ingenieur noemde het openbreken van dichtgemetselde mijngangen een ‘erg goedkope manier om kolen te winnen, met gevaren voor de mijnwerkers van dien.’

Zelf schreef ik eerder al dat onderaannemers veel losse kolen laten slingeren, omdat ze niet per eenheid kolen uitbetaald krijgen, maar per gegraven afstand. Het gevaar van spontaan ontbrandend steenkool neemt daardoor sterk toe.

Uit gesprekken met mijnwerkers begrepen de Dordtenaren dat de temperatuur in de mijn de laatste tijd steeds verder steeg. Toen ze een week terug waren in Nederland bleek uit opnames van camera’s in de mijn dat er in de dagen voor de ramp al twee brandden woedden. Ook nadat een aantal mijnwerkers het bewustzijn had verloren herkende de directie daarin geen reden om de mijn te ontruimen en de productie stil te leggen. Over deze branden is evenmin iets terug te vinden in het logboek dat ik aan het begin van dit artikel noemde.

Kort voor het dichtmetselen van de mijn in Soma was de brand volgens president Abdullah Gül nog steeds gaande. Het is moeilijk en soms zelf ondoenlijk een mijnbrand te doven. Die kunnen daardoor decennia of zelfs nog langer doorbranden. Als deze situatie in Soma is ontstaan kan de rampmijn als total loss worden beschouwd.

Salaris
Mijnwerkers in de dorpen rond Soma beklaagden zich tegenover de initiatiefnemers van de inzamelingsactie in Dordrecht over de slecht gecoördineerde reddingsactie in de dagen na de ramp. Van een rampenplan leek geen sprake te zijn. Mijnwerkers die wisten te overleven gingen daarom zelf terug de mijn in, om hun collega’s te redden, of om stoffelijke overschotten te bergen. Een aantal van hen kwam daarbij om het leven.

Het is ongehoord dat mijnwerkers die drie dagen tot het uiterste gingen om hun collega’s te redden, of te bergen, gekort werden op hun sowieso al lage loon, omdat ze in technische zin gedurende die tijd niet werkten. Later konden ook andere mijnwerkers naar hun loon fluiten, al kwam dat omdat een rechter de banktegoeden van de mijnonderneming bevroor. Dit leidde tot een demonstratie in de stad Manisa.

Iftar-maaltijd
De delegatie uit Dordrecht bezocht Soma zoals ik eerder aangaf kort voor het begin van de ramadan. Op de eerste dag daarvan was de mijnramp veertig dagen geleden. Dat is in Turkije een belangrijke dag om doden te herdenken.

Energieminister Yildiz bood de families van de slachtoffers een iftar-maaltijd aan, maar de Dordtenaren spraken niemand die van plan was op die uitnodiging in te gaan. Er heerst in en rond Soma dan ook nog altijd veel woede over de rol van de regering. Het vertrouwen in de Turkse staat is er tot een minimum gedaald.

Peter Edel/Istanbul

Van Peter Edel verscheen onlangs De diepte van de Bosporus, een politieke biografie van Turkije (Uitgeverij EPO, Antwerpen).

Volg Peter Edel op twitter.

5 REACTIES

  1. Geachte heer Edel,

    Uw column onderschrijft nog eens het belang voor de regio van deze kolenmijnen.
    ‘Bovendien waren de slachtoffers in veel gevallen niet alleen verantwoordelijk voor de kostwinning van hun gezin, maar ook voor die van hun ouders en jongere broers en zusters.’
    Dus kunt u ongeveer wel nagaan hoe onmenselijk uw stelling om de mijnen naar Europese maatstaven te beveiligen en ze daarmee onrendabel te maken waardoor ze moeten sluiten is.
    U vond mijn standpunt (en dat van premier Erdogan) ‘waar gehakt wordt vallen spaanders’ onmenselijk, maar ik ben blij dat u intussen tot inzicht bent gekomen dat het sluiten van de mijnen nog onmenselijker is en tot grote werkloosheid en armoede onder de plaatselijke bevolking leidt.
    Leuk trouwens weer dat men zo’n ingenieur met een mening heeft gevonden die al 23 jaar geleden uit de mijn is vertrokken. Hij zal het allemaal vast wel weten hoe het is gekomen en hoe het is gegaan.
    Of het vertrouwen in de Staat in Soma tot een minimum is gedaald in Soma zullen we wel zien bij de volgende verkiezingen. Suggestieve verslaggeving. Er zullen vast hier of daar een paar overlopers zijn, maar tot een significante verschuiving in het stemgedrag zal het niet leiden, omdat de bevolking uiteindelijk haar financiële knopen zal tellen en zich maar al te goed realiseert dat deze regering, ondanks haar tekortkomingen nog altijd 10 keer beter voor hen zorgt dan voorgaande en toekomstige alternatieven.
    Mensen die een warm gebaar van een iftar maaltijd afslaan in de heilige maand Ramadan, de maand van verzoening, zijn zelf geen knip voor de neus waard en de islam onwaardig. De islam predikt vergevingsgezindheid en verzoening, geen haatdragendheid.
    Maar ik betwijfel of er echt niemand naar zo’n maaltijd zal gaan. Ik denk eerder dat dit de wens van de haatdragende column-schrijver is wat hij hier als voltrokken feit presenteert. Kunnen we hem niet kwalijk nemen, want hij is een Nederlander. En zoals de waard is, vertrouwt hij zijn gasten. Alleen kent deze waard zijn gasten niet.

    • Eten uit de hand van iemand die verantwoordelijk is voor de dood van een familielid onder de mom van “Islam predikt vergevingsgezindheid en verzoening, geen haatdragendheid” is toch wel een zeer misplaatst argument…. Sorry dat ie dood is hier heb je een iftar maaltijd omdat ik zo goed ben…?! Hoe durft men

      • Verantwoordelijk?
        In de zin van ‘de premier van een land is uiteindelijk verantwoordelijk voor alles wat er in zijn land onder zijn regering gebeurd’?
        Dat zou kunnen.
        Maar jij wilt het zo draaien dat de regering ook schuldig is, en dat is nou weer niet zo. Daar mag eerst een rechter een uitspraak over doen, nadat iemand de regering eerst civielrechtelijk heeft aangeklaagd. Maar dat laatste zal niemand doen, omdat dat niet haalbaar en belachelijk bovendien is.
        Maar als jij zo zeker van je zaak bent, wat let je om die handschoen op te pakken?
        Jij weet te weinig van de islam om te weten of “Islam predikt vergevingsgezindheid en verzoening, geen haatdragendheid” wel of niet een misplaatst argument is, heiden die je bent. Schrijf alleen over dingen waar je genoeg vanaf weet om je in een discussie staande te kunnen houden. Over hoe je efficiënt met onzin de harde schijf van deze webserver kunt vullen bijvoorbeeld…

  2. Schandalig wat er gebeurd is. De mijnwerkers gaan de mijnen weer in omdat ze liever dood gaan door een ongeluk dan van de honger. Triest!

    • Ach Burcu, waarom onderhou jij ze dan niet? Dan hoeven ze de mijnen niet meer in.
      Altijd weer de beste stuurlui die aan wal staan. Zelf heb je natuurlijk een of ander goedbetaald luizenbaantje achter een bureau zonder enig risico. Lekker makkelijk om vanuit je ivoren toren het werk dat andere mensen bereid zijn te doen voor hun dagelijks brood te denigreren en je mening erover te ventileren. Waar verder niemand wat aan heeft, want jijzelf zal niet bereid zijn om de volgende stap te zetten. De partij waar jij op stemt heeft decennialang helemaal niks voor die mensen gedaan, nu hebben ze tenminste werk, omdat de groeiende economie behoefte heeft aan het product dat zij produceren.
      Geef gewoon toe dat je hier net doet alsof je enorm begaan bent met het lot van die mensen, maar dat je hen in werkelijkheid al vergeten bent nog voordat je achter je pc vandaan stapt.
      Maar ondertussen wel krachttermen als ‘schandalig’ bezigen…
      Wat heb jij voor die mensen gedaan, behalve je hele leven gestemd te hebben op een partij die nooit iets heeft willen doen voor die mensen en ze dom en arm heeft gehouden?
      Hypocriet.

LAAT EEN REACTIE ACHTER

Please enter your comment!
Please enter your name here