Amerikaanse tenlastelegging tegen de Turkse oud-minister Caglayan (COLUMN)

0
31

Istanbul/Peter Edel (COLUMN) – Nog een kleine twee maanden, dan is het zo ver en begint in de VS het proces tegen de Turks-Iraanse zakenman Reza Zarrab. Vorig jaar maart werd hij in Miami aangehouden op verdenking van financiële malversaties en het misleiden van het Amerikaanse bankwezen. Iran kon zo de – ondertussen opgeheven – westerse boycot ontduiken, terwijl Zarrab en zijn medeplichtigen zich en passant op schandalige wijze wisten te verrijken.

Eind 2013 ging Zarrab al achter de Turkse tralies, nadat aanklagers in dienst van imam Fethullah Gülen hadden aangetoond dat hij vier tot de regerende Partij voor Gerechtigheid en Ontwikkeling (AKP) behorende ministers had omgekocht. Zij namen ontslag, maar daarmee was de kous zeker niet af.

Caglayan

Een van hen was minister van Financiën Zafer Caglayan. Destijds was veel te doen om een horloge ter waarde van meer dan 200.000 euro, dat hij van Zarrab kreeg. Hoe kostelijk waren Caglayans uitvluchten niet. Zarrab had het geld voor dat ding alleen maar voorgeschoten, het garantiebewijs stond op zijn naam etc. etc. Naarmate Caglayan zich vrij trachtte te praten werd hij alleen maar ongeloofwaardiger. Het was een zielige vertoning.

Volgens een deze week in de VS gepresenteerde aanvulling op de tenlastelegging tegen Zarrab bleef het niet bij dat peperdure (doch m.i. foeilelijke) uurwerkje, want die stelt dat hij Caglayan tientallen miljoenen smeergeld betaalde. Bovendien wordt Caglayan daarin nu zelf ook aangeklaagd, evenals Zarrab op verdenking van activiteiten die Iran in staat stelde de boycot te ontduiken.

Halkbank

Tijdens het op 30 oktober aan te vangen proces tegen Zarrab zal een prominente rol zijn weggelegd voor Halkbank. Verre van verrassend, want in 2013 was al bekend dat deze Turkse staatsbank nauw betrokken was bij Zarrabs zwendel.

In verband daarmee werd eerder dit jaar de vicedirecteur van Halkbank, Mehmet Hakan Atilla, gearresteerd in de VS. In de deze week openbaar gemaakte aanklacht worden naast hem ook Zarrabs zakenpartner Abdullah Happani, zijn broer Mohammed Zarrab en voormalige Halkbank-vicedirecteur Levent Balkan in staat van beschuldiging gesteld.

Aslan

Hetzelfde geldt voor Süleyman Aslan, de voormalige directeur van Halkbank. Ook hij komt als verdachte naar voren in de extra tenlastelegging. Evenmin een verrassing, want in 2013 was al duidelijk dat hij lekker rijk werd van Zarrabs constructies. De politie vond destijds grote, in schoenendozen verpakte dollars, in het huis van Aslan.

In een gezonde rechtsstaat waren Zarrab, Aslan en de andere samenzweerders in de tussenliggende tijd zeker veroordeeld geweest. De bewijzen lagen er immers. Het liep echter anders, want het geboefte kwam vrij nadat de AKP de procedure tot een ‘poging tot staatsgreep’ had verklaard en de jacht had geopend op de betrokken aanklagers en politieagenten. Geen geringe slag voor Gülen, die zich danig vergiste in de hardnekkigheid waarmee toenmalig premier (en huidige president) Erdogan van zich af weet te bijten in dergelijke situaties.

Negen

In de eerdere tenlasteleggingen werden Zarrabs medeplichtigen Camelia Jamshidy en Hossein Najafzadeh al in staat van beschuldiging gesteld, waarmee er nu in totaal negen verdachten zijn.

Alleen Reza Zarrab en Mehmet Hakan Atilla zijn echter gearresteerd, de rest is op vrije voeten. Wat waarschijnlijk zo blijft als geen van hen zo dom is om naar de VS te reizen. Met een internationaal opsporingsbevel kan het er zelfs op neerkomen dat ze Turkije niet meer kunnen verlaten. Worden ze veroordeeld dan kunnen ze dat vrijwel zeker niet meer. Zou typerend zijn voor het politieke isolement waarin Turkije zich steeds sterker komt te bevinden.

Erdogan

President Erdogan trachtte eerder jaar ‘op politiek niveau’ een einde van het proces tegen Zarrab te bewerkstelligen. Verklaarbaar, want Zarrab zou wel eens bereid kunnen zijn om in ruil voor strafvermindering belastende verklaringen over hem af te leggen. De Turks-Iraanse zakenman kent daar alle reden toe, want onderneemt hij niets dan kan hij zomaar een halve eeuw het cachot indraaien. Hetzelfde geldt overigens voor Atilla, en ook voor de rest als die in de kladden worden gepakt.

In een poging te voorkomen dat Zarrab gaat ‘zingen’ nam Erdogan eerder dit jaar een vertrouweling van zijn Amerikaanse collega Donald Trump in dienst, de voormalige burgemeester van New York Rudy Guliani. Het mocht echter niet baten, want justitie in de VS gaf geen krimp. Kwam nog bij dat Erdogans verwachting over een bloeiende vriendschap met Trump al snel op een grote teleurstelling uitliep.

Zeybekci

De tenlastelegging tegen Caglayan, Balkan en Aslan is een volgende tegenvaller voor Erdogan. Zijn economieminister Nihat Zeybekci reageerde als volgt:

‘Caglayan heeft de belangen van Turkije niet geschaad. Wij bekommeren ons om de Turkse belangen. Er wordt gesteld dat de sancties tegen Iran met voeten werden getreden, maar zij die dergelijke beschuldigingen uitspreken zijn verplicht om ze te bewijzen.’

Ciller

Kortom, omdat Caglayan de belangen van Turkije diende valt hem volgens Zeybekci niets te verwijten. Doet denken aan het verweer van voormalig premier Tansu Ciller nadat haar rol bij de misdaden van de ‘diepe staat’ in de jaren negentig, waaronder moord en drugshandel, waren onthuld. Zoals destijds is het nu echter wederom de vraag in hoeverre de Turkse staat gediend is bij grove zelfverrijking.

De tenlastelegging tegen Caglayan brengt het proces tegen Zarrab in ieder geval weer een stapje dichter in Erdogans buurt. Nog 54 dagen en er begint een periode waarin we zullen leren in hoeverre hij daaronder gebukt zal gaan.

Blijft het tot die tijd stil? Ach, wie weet krijgt de tenlastelegging nogmaals een verlengstuk, waardoor Erdogan het nog benauwder zal krijgen. Sluit maar eens iets uit, met Amerikaanse aanklagers die deze week bewezen meesters te zijn in het opvoeren van de spanning, alsmede de eerdere onverwachte wendingen aangaande deze zaak.

Zie voor eerdere artikelen over het proces tegen Reza Zarrab de rubriek ‘justitie en politie’.

Volg Peter Edel op Twitter

Peter Edel is schrijver van De diepte van de Bosporus, een politieke biografie van Turkije (2012, Uitgeverij EPO, Antwerpen)

LAAT EEN REACTIE ACHTER

Please enter your comment!
Please enter your name here