De groene wolven (COLUMN)

1
46

Istanbul/Peter Edel (COLUMN) – Ethem Sancak is een succesvolle Turkse zakenman. Hij beheert de van het ‘toma’ waterkanon bekende BMC-onderneming. Daarnaast werd hij eigenaar van diverse kranten en Tv-kanalen, die zonder uitzondering regeringsgezind zijn.

Dogu Perincek

Dat laatste is verklaarbaar, want hoewel hij ooit sympathiseerde met de Vaderlandpartij (VP) van Dogu Perincek, is Sancak tegenwoordig – om het zacht uit te drukken – erg gesteld op president Recep Tayyip Erdogan.

Lijkt nogal een overstap, van de voorheen maoïstische, maar nog altijd erg kemalistische Perincek, naar de islamist Erdogan. De VP heeft tegenwoordig echter meer gemeen met Erdogans Partij voor Gerechtigheid en Ontwikkeling (AKP) dan je op het eerste gezicht zou zeggen.

Niet qua omvang, want terwijl de AKP de grootste Turkse partij is behoort de VP tot de allerkleinste. Daar staat tegenover dat de VP minstens zo zwaar (doch al veel langer) gekant is tegen de beweging rond imam Fethullah Gülen als de AKP.

Daarnaast schoof de AKP op richting de pro-Russische VP sinds ze zich antiwesters begon te oriënteren en de blik op Moskou vestigde. Zo was de VP nauw betrokken bij de contacten die Ankara vorig jaar aanging met de controversiële ideoloog Alexander Dugin, over wie aangenomen wordt dat hij veel invloed heeft op de Russische president Poetin.

Hasan Yesildag

Sinds Ethem Sancak de dus niet eens zo heel erg grote overstap van Perincek naar Erdogan maakte, gaat hij erg ver met het uitdrukken van zijn respect voor de president. Twee jaar geleden bracht hij een bizarre liefdesverklaring aan Erdogan, waar volgens sommigen zelfs een homoseksueel aspectje tintje aan kleefde.

Sancak werd voor zijn onvoorwaardelijke loyaliteit beloond met een plaatsje in de MKYK, het beleidscomité van de AKP. Ter gelegenheid van dit voor hem heugelijke feit deed hij afstand van al zijn belangen in de media. Die werden van hem gekocht voor een zekere Hasan Yesildag.

Moet een rijk man zijn die Yesildag, want het bedrag waarvoor kranten als Star en Tv-kanalen als 24 Haber over de toonbank gingen zal geen kattenpis zijn geweest. Leidt tot de vraag of hij aandeelhouders heeft, of sowieso hoe hij aan zijn geld kwam.

Met Hasan Yesildag keren we in ieder geval terug naar een verleden waarover menigeen eerder aannam dat het definitief werd afgesloten door de AKP.

Gevangenis

Yesildag is afkomstig uit de Turkse provincie Rize, waar Erdogan eveneens zijn roots heeft liggen en waar hij ook buitengewoon populair is. Yesildag is wat betreft dat laatste geen uitzondering, want hij is minstens zo idolaat van Erdogan als Sancak. Dat kon al bijna niet anders, want Sancak zou zijn kranten en Tv-kanalen niet verkopen als hij niet zeker weet dat die regeringsgezind blijven.

Evenals Sancak gaat Yesildag erg ver in het betuigen van respect voor Erdogan. Daar startte hij al vrij vroeg mee, ver voordat anderen Erdogan als een heilige begonnen te vereren.

In 1999 toen Erdogan de gevangenis in draaide wegens het citeren van een islamistisch getint gedicht, wilde Yesildag hem beschermen tegen wat hem in de gevangenis kon gebeuren. Yesildag pleegde een wetsovertreding om er voor te zorgen dat hij gearresteerd werd en slaagde er zo in om bij zijn idool in de buurt te blijven tijdens diens detentie. Het is hartverwarmend.

Diepe staat

Nu was Yesildag – wiens broer namens de AKP gemeenteraadslid is in Istanbul – al niet helemaal vreemd met gevangenissen. In de jaren negentig zat hij opgesloten in een Zwitserse gevangenis wegens handel in verdovende middelen. Hij was niet de enige, want de extreemrechtse drugshandelaar en moordenaar Abdullah Catli kwam eveneens in het Zwitserse gevang terecht. Geen toeval, want Yesildag en Catli zaten in dezelfde groep van de Grijze Wolven, de beruchte organisatie van de extreemrechtse Partij van de Nationale Beweging (MHP). Ook Mehmet Ali Agca, de Grijze Wolf die in 1981 een moordaanslag pleegde op Paus Johannes Paulus II, zat in die groep. Yesildag kende Agca dan ook eveneens persoonlijk.

In 1996 verwisselde genoemde Abdullah Catli het tijdelijke voor het eeuwige bij een auto-ongeluk in het plaatsje Susurluk. Hij reisde samen met een parlementslid en een politiefunctionaris, waarmee de verstrengeling tussen extreemrechtse maffia, politiek en veiligheidsdiensten letterlijk op straat kwam te liggen. De ‘diepe staat’ leek volledig ontmaskerd te gaan worden. Het was echter schone schijn, want de structuren uit die tijd bestaan tot op de dag van vandaag, al zijn ze – zoals de journalist Ahmet Sik het uitdrukte – wel een aantal keer van eigenaar gewisseld.

In Susurluk bleek dat Catli zijn laatste telefoongesprek voerde met Veli Kücük, de voormalige commandant van JITEM. Deze tot de diepe staat behorende illegale gendarmeafdeling was in de jaren negentig verantwoordelijk voor talloze moorden en verdwijningen. In dezelfde tijd onderhield Kücük echter ook contact met VP-leider Dogu Perincek, met wie Ethem Sancak sympathiseerde voordat hij verliefd werd op Erdogan.

Sedat Peker

De criminelen van de diepe staat zijn ook nooit veroordeeld, in ieder geval niet tot een straf die recht doet aan hun misdaden. Werden ze al gearresteerd, dan kwamen ze op miraculeuze altijd weer snel op vrije voeten.

Een markant voorbeeld van dat laatste is de maffialeider Sedat Peker, die de dans verschillende malen wist te ontspringen.

Peker duikt op in het landschap rond diepe staat in Susurluk en tussen 2008 en 2013 stond hij terecht in het proces tegen Ergenekon, de vermeende samenzwering die tot een staatsgreep moest leiden.

We weten nu dat de bewijsvoering in het Ergenekon-proces aan alle kanten rammelde en dat er ook veel bewijs werd vervalst. Dat neemt niet weg dat er tijdens het tribunaal interessante verklaringen werden afgelegd. Zoals door JITEM-commandant Veli Kücük, die bevestigde maffiabaas Peker ontmoet te hebben. De getuigende crimineel Osman Yildirim omschreef Peker als de ‘boodschappenjongen’ van Kücük.

Propagandist

Evenals Erdogan en Hasan Yesildag is Peker afkomstig uit de provincie Rize, wat een band schept. Hoe ver die gaat beschrijven Nicolas Cheviron en Jean Francois Pérouse in hun uitstekende biografie Erdogan, de nieuwe vader van Turkije?

Misschien helpt de gezamenlijke oorsprong in Rize te verklaren waarom Peker tegenwoordig als prominent propagandist van Erdogan door het leven gaat. Als een propagandist bovendien die geen blad voor de mond neemt. Zo dreigt hij tegenstanders van ‘de chef’ op te hangen. Hij is dan ook vol passie over Erdogans plan omtrent herinvoering van de doodstraf. Zijn huidige en vroegere en affiniteiten toont Peker door tijdens toespraken met zijn handen tegelijkertijd het grijze wolven-teken en dat van de door Erdogan geliefde Moslim Broederschap te maken (zie foto boven dit artikel).

In de jaren negentig, gedurende de maanden waarin Erdogan zijn straf uitzat, ging Peker naar een gevangenis om daar Hasan Yesildag te bezoeken. Dezelfde Yesildag die de mediabelangen kocht van Erdogans aanbidder Ethem Sancak. Daarmee is de groen wolven cirkel rond. Kleine wereld toch.

Tenslotte nog het volgende. Bij het schrijven van dit artikel gingen de gedachten terug naar de aanslag twee jaar geleden op een neef van Ethem Sancak. Deze Murat Sancak wist de op zijn afgevuurde kogels te overleven, maar omtrent de achtergrond van deze ogenschijnlijke aanslag op zijn leven ontstond een grote stilte. Destijds verschenen berichten dat Murat Sancak aan een gokverslaving lijdt en dat de casinomaffia hem langs deze weg tot het betalen van een gokschuld wilde dwingen. Nu blijkt dat oom Ethem zijn mediabelangen aan een opmerkelijk rijke maffiabaas verkocht moet dat toch even meegenomen worden.

Volg Peter Edel op Twitter

Peter Edel is schrijver van De diepte van de Bosporus, een politieke biografie van Turkije (2012, Uitgeverij EPO, Antwerpen)

1 REACTIE

  1. Turkije mag dan verscheurd worden tussen voor- en tegenstanders van Erdogan, maar goddank bestaat er ook nog een Turkije dat wel degelijk tolerant – en meer nog dan dat vreedzaam en invoelend is. Dat heb ik deze dagen ondervonden tijdens een dagje varen op de Egeïsche Zee tijdens een ‘tekne tour’. Wat nu volgt is beslist off topic, maar ik wil het gewoon even kwijt.
    .
    Aan boord bevonden zich zo’n vijftig mensen. Maar omdat het buitenlandse toerisme vrijwel is ingestort, waren het dit jaar bijna allemaal Turken: vaders, moeders, kinderen, opa’s en oma’s en verliefde stelletjes. Onder hen jonge meiden met een dikke turban en bijbehorende lange kleding, maar ook vrouwen in bikini op het zonnedek – soms uit één familie. Een van de aanwezigen was een mismaakte zwakzinnige man van een jaar of dertig met de overduidelijke kenmerken van het syndroom van Down.
    .
    Natuurlijk werd er gezwommen. De behoofddoekte meiden gingen in vol ornaat zonder blikken of blozen te water. De zwakzinnige man genoot volop toen hij onder handgeklap op uitnodiging van de leukste jongedames dansjes maakte op aanstekelijke Turkse popmuziek. Kortom, het was een mooi, vrolijk en vreedzaam festijn waar iedereen zich gedroeg als een onder zijn of haar gelijken. Ik vroeg mij af of dit ook mogelijk is in Nederland? Misschien nog wel waar het de goedbedoelde aandacht voor zwakzinnigen betreft, maar zeker weten dat in ons verziekte islamfobische klimaat de moslimmeiden door velen worden uitgelachen – hetzij openlijk, hetzij besmuikt. Want zo invoelend en tolerant zijn we nu ook weer niet.
    .
    Het zal best zo zijn dat je dit prachtige tafereel niet overal in Turkije mag verwachten. Maar deze week viel bij mij het kwartje. Nu begreep ik de slotwoorden van Özcan Akyol aan het eind van de serie over de zoektocht naar zijn neven pas goed: Erdogan of geen Erdogan, maar uiteindelijk komt het goed met Turkije. Het Turkije waar ik veel van hou.

LAAT EEN REACTIE ACHTER

Please enter your comment!
Please enter your name here