In Turkije draagt Vrouwe Justitia oogkleppen (COLUMN)

0
21

Istanbul/Peter Edel (COLUMN) – Waarom draagt Vrouwe Justitia een blinddoek? Om zonder aanziens des persoon recht te kunnen spreken. Zo hoort dat in een rechtsstaat. In Turkije is Vrouwe Justitia echter van haar blinddoek beroofd.

Eerder schreef ik al over Ömer Faruk Kavurmaci, de schoonzoon van Istanbuls burgemeester Kadir Topbas. Hij had een functie bij Tuskon, de ondertussen door de overheid opgeheven ondernemersorganisatie van de Gülen-beweging. Omdat iedere Gülenist voor de regerende Partij voor Gerechtigheid en Ontwikkeling (AKP) schuldig is aan de couppoging van 15 juli 2016, ging Kavurmaci achter de tralies.

Echter, niet voor lang, want een niet officieel medisch rapport vond een rechter voldoende om Kavurmaci zijn proces in vrijheid af te laten wachten.

Oppositieleider Kemal Kilicdaroglu van de Republikeinse Volkspartij (CHP) ziet het anders. Volgens hem werd Kavurmaci op instructies van de regering vrijgelaten. Kilicdaroglu herinnerde er terecht aan dat voor honderden andere gedetineerden, van wie de gezondheidssituatie het strikt genomen niet toelaat in een gevangenis te blijven, dergelijke uitzonderingen niet worden gemaakt.

Ekrem Yeter

Op 5 juni werd Ekrem Yeter, de schoonzoon van voormalig AKP-vicepremier Bülent Arinc gearresteerd. Yeter werkte voorheen voor de tot de Gülen-beweging behorende Bank Asya, die ondertussen eveneens op last van de overheid tot het verleden is komen te behoren.

Erg lang duurde Yeters voorarrest echter niet, want drie dagen later vond de rechter het ‘yeter’ (=genoeg). De magistraat onderbouwde zijn beslissing met het argument dat Yeter een ‘vaste verblijfplaats’ had. Alsof al die duizenden academici, journalisten, militairen, politieagenten, politici en juristen die sinds de couppoging zijn gearresteerd geen vaste verblijfplaats hadden.

Zij hadden echter niet het geluk een tot de AKP-elite behorende schoonvader te hebben. Voor wie het zonder moet stellen is er juist verbazend weinig voor nodig om langdurig in het gevang te belanden, vaak zelfs zonder dat er een tenlastelegging aan te pas komt.

Wie in het verleden geld overmaakte op een bankrekening bij Bank Asya om te doneren aan Kimse Yok Mu, de aan de Gülen-beweging verbonden liefdadigheidsinstelling, loopt nu bijvoorbeeld een verhoogd risico om voor onbepaalde tijd in het gevang te belanden.

Ander voorbeeld: een redacteur van de krant Cumhuriyet werd gearresteerd omdat hij thuis een tegelzetter liet werken die toevallig ook had gewerkt voor een Gülen-volgeling.

Dit zijn toestanden die doen denken aan de heksenjacht in de VS op communisten door Joseph McCarthy gedurende de jaren vijftig. Die tijd vormde een van de zwartste pagina’s uit de geschiedenis van de Amerikaanse democratie. Zal de huidige heksenjacht in de Turkse democratie op overeenkomstige wijze de geschiedenisboeken in gaan? You bet.

Kadri Gürsel

Dat zelfs telefoongesprekken uit het verleden al genoeg kunnen zijn voor een ellenlang voorarrest mocht de eveneens voor Cumhuriyet werkzame journalist Kadri Gürsel ervaren.

Gürsel raakte geassocieerd met ByLock, een encryptie-app voor mobiele telefoons waar Gülen-volgelingen gebruik van maakten. Volgens de nationale inlichtingendienst MIT werd op meer 200.000 mobiels gebruik gemaakt van ByLock. Het is een absurde gedachte dat al de eigenaren daarvan bij de couppoging betrokken waren, of daar weet van hadden. Om het risico op lekken te beperken is het bij een samenzwering immers essentieel om het aantal betrokkenen zo klein mogelijk te houden. The need to know basis, noemen inlichtingendiensten dat.

Kadri Gürsel had geen ByLock op zijn mobiel, maar er werd vastgesteld dat hij telefoneerde met personen die dat wel hadden. Los van het feit dat een journalist het recht heeft te spreken met wie hij dat van belang acht, was het in het algemeen erg moeilijk in Turkije om te voorkomen een volgeling van Gülen aan de lijn te krijgen.

De Gülen-beweging raakte namelijk zo geïntegreerd (dan wel geïnfiltreerd) binnen de Turkse samenleving dat er weinig Turken zijn die geen contact hebben gehad met volgelingen van de imam.

Wordt de telefoniegeschiedenis nagetrokken van AKP-politici dan zal waarschijnlijk blijken dat zij vaker contact hadden met Gülenisten dan Gürsel. Van een dergelijk onderzoek komt het echter niet, want de politiek is zo ongeveer het enige segment van de samenleving waar de bezem van de zuivering niet doorheen is gehaald. Een van de meest gestelde vragen in Turkije is waarom niet.

De telefoongesprekken van Gürsel bewijzen in ieder geval zeker niet dat hij affiniteit had met de Gülen-beweging. Dat zou ook heel vreemd zijn, want hij heeft in de loop der jaren juist veel kritiek gehad op de imam en zijn volgelingen. Nog minder zeggen die telefoongesprekken over een rol bij de couppoging, waar verder dan ook geen enkel bewijs voor is geleverd door justitie.

Maar we weten uiteraard precies hoe het zit. Als integer journalist liet Gürsel zich voor zijn arrestatie kritisch uit wanneer hij daar reden toe zag. Dit betekent dat hij niet alleen kritiek had op de Gülen-beweging, maar ook op de AKP. Wie dat laatste waagt begeeft zich in ene gevarenzone waar vervolging dreigt. Verhalen over ByLock dienen geen andere doel dienen dan die werkelijkheid te verhullen.

Geen enkele rechter zal echter beslissen om Gürsel zijn proces in vrijheid te laten afwachten, zoals Kavurmaci en Yeter. Tja, hij heeft nu eenmaal geen invloedrijke schoonvader zoals die twee…

Kortom, in Turkije draagt vrouwe justitie geen blinddoek, maar oogkleppen.

Volg Peter Edel op Twitter

Peter Edel is schrijver van De diepte van de Bosporus, een politieke biografie van Turkije (2012, Uitgeverij EPO, Antwerpen)

LAAT EEN REACTIE ACHTER

Please enter your comment!
Please enter your name here