Op de vooravond van het referendum gaat MHP-leider Bahceli lastig doen (COLUMN)

0
33

Istanbul/Peter Edel (COLUMN) – Zoals ik in mijn vorige artikel schreef ging de leider van de Partij van de Nationale Beweging (MHP), Devlet Bahceli, vorig jaar akkoord met een referendum over de invoering van een presidentieel systeem.

In ruil daarvoor kreeg Bahceli bepaalde toezeggingen van de regerende Partij voor Gerechtigheid en Ontwikkeling (AKP). Met name over een snoeiharde aanpak van de Koerdische PKK en daaraan verbonden milities in Irak en Syrië.

Federalisme

Bahceli voerde de afgelopen maanden braaf een pleidooi voor een presidentieel systeem. Precies zoals de AKP van hem verwachtte. Op een moment waarop Turkije nog maar een paar dagen van het referendum was ging hij opeens echter moeilijk doen.

Op het nieuwskanaal TGRT zei Bahceli dat nationalistische stemmers nee zouden stemmen bij het referendum als de geringste indruk zou ontstaan dat Turkije in de toekomst over zou stappen naar een federalistisch systeem. Daarmee verwees Bahceli naar het door de PKK geopperde systeem van ‘democratisch federalisme’.

Karatepe

Waar baseerde Bahceli zich op? Wel, feitelijk op niets, al was er wel een aanleiding. Die bestond uit een artikel van Sükrü Karatepe, een adviseur van president Erdogan.

Karatepe liet een ballonnetje op over een hervorming van lokaal bestuur in de nabije toekomst. Het huidige systeem waarin de uitvoerende macht op lokaal niveau in handen ligt van burgemeesters en gouverneurs zou volgens Karatepe aan revisie toe zijn.

Karatepe schreef niet over de invoering van lokale democratie. Zou ook hoogst opmerkelijk zijn, aangezien de AKP met het referendum juist meer centralisering van macht wenst te bewerkstelligen.

Het woord ‘federalisme’ noemde Karatepe al helemaal niet. President Erdogan had dan ook het gelijk aan zijn kant toen hij dat later op het nieuwskanaal NTV ontkende en zei dat de woorden van zijn adviseur verdraaid waren.

Vervroegde verkiezingen

De reden waarom Bahceli op de valreep de knuppel in het hoenderhok meende te moeten gooien ligt voor de hand.

Zijn steun aan het referendum heeft tot een diepe verdeeldheid binnen de MHP geleid, wat een veeg teken is voor de toekomst van de partij. Bovendien zal hij ook gehoord hebben dat de AKP mogelijk beslist tot het vervroegen van de algemene verkiezingen, die vooralsnog voor 2019 op het programma staan.

Worden de verkiezingen inderdaad vervroegd dan heeft Bahceli nog maar weinig tijd voor crisismanagement, waardoor de kans levensgroot worden dat MHP-stemmers massaal uitwijken naar de AKP, of de Republikeinse Volkspartij (CHP). Heel goed mogelijk dat wat er aan stemmen overblijft voor de MHP te weinig is om de kiesdrempel te halen.

Exit MHP dreigt dus, wat Bahceli alle reden geeft om in te spelen op nationalistische sentimenten. Ook als hij daarvoor woorden in de mond van Erdogans adviseur moet leggen.

Territoriale integriteit

Erdogan zal het niet op prijs hebben gesteld dat zijn extreemrechtse bondgenoot zich zo kort voor het referendum tot een lastpak ontpopte. Na Bahceli terecht te hebben gewezen leek de kous echter voor hem af te zijn.

Toch valt er meer te zeggen over dit geintje van Bahceli. De vaart waarmee een suggestie over hervorming van lokaal bestuur zich in zijn hoofd transformeerde tot federalisme is namelijk typerend voor Turkse nationalisten. Het behoeft erg weinig om hen angststuipen te laten krijgen over het verlies van Turkse territoriale integriteit. Zeg lokale democratie en ze maken er federalisme van; zeg federalisme en voordat je het weet wordt het volledige onafhankelijkheid van de Koerdische gebieden voor hen.

Lokale democratie

Ik heb het zelf ook mogen ervaren. Nimmer sprak ik me uit voor volledige Koerdische onafhankelijkheid. Lijkt me ook helemaal geen goed idee, omdat de Koerden niet zonder samenwerking met Turkije kunnen om hun gebieden in economisch opzicht te ontwikkelen.

Ik ben daarentegen wel een vurig voorstander van een politieke en geweldloze oplossing van het Koerdische probleem. Daarnaast heb ik me afgevraagd waarom het minste geringste pleidooi in Turkije voor lokale democratie tot demonisering of erger leidt .

Dat laatste met name omdat lokale democratie in Europa de gewoonste zaak van de wereld is. Daar is men tot het inzicht gekomen dat beslissingen het meest tot hun recht komen als ze op uiteenlopende niveaus worden genomen. Kwestie van efficiëntie. De ene beslissing kan beter op Europees niveau genomen worden, terwijl voor de andere een nationaal, provinciaal of lokaal niveau de voorkeur verdient. In Turkije ontbreekt het aan dat inzicht. De macht is hier altijd al erg gecentraliseerd geweest en onder de AKP alleen maar meer gecentraliseerd geworden.

Door dit te schrijven breng ik Turkse nationalisten in Nederland kennelijk tot de overtuiging dat ik de territoriale integriteit van hun vaderland in het geding breng. Wat een onzin… Dreigt Nederland aan stukken te vallen omdat Den Haag besloten heeft om in Friesland beslissingen op lokaal niveau te laten nemen. Nee toch?

Koerdische vrouw

Door dergelijke zaken aan de orde te brengen ben ik in de ogen van een nationalistische malloot zelfs een vijand van de Turkse staat geworden. Hij/zij schreef in reacties op Turksnieuws en een andere op Turkije gerichte Nederlandstalige website verder dat ik ‘in Koerdistan wil gaan wonen, samen met mijn Koerdische vrouw.’ Dat laatste heb ik de afgelopen jaren vaker in reacties gelezen, maar het is al even grote onzin. Want ik heb geen Koerdische vrouw.

Hoe men daar bij komt is me een raadsel. Of eigenlijk niet, want het ligt er duimendik bovenop dat een gebrek aan argumenten hier motiveert tot het nemen van een loopje met de waarheid. Bahceli doet dat, maar is hij is heus de enige niet.

Ik heb het al eerder benadrukt, maar herhaal het nog maar eens. En dit keer luid: IK HEB GEEN KOERDISCHE VROUW!!! Wie er anders over denkt is van harte uitgenodigd om het tegendeel te bewijzen.

Overigens, als ik stapelverliefd was geworden op een Koerdische was haar etnische achtergrond voor mij zeker geen reden geweest om haar af te wijzen. In het algemeen kijk ik in de omgang met anderen naar de mens en niet naar ras, geloof of etniciteit. Hoe veel mooier zou de wereld niet zijn als iedereen dat deed. Helaas is dat niet het geval. Ik noem niemand specifiek, maar wie de schoen past trekke hem aan…

Volg Peter Edel op Twitter

Peter Edel is schrijver van De diepte van de Bosporus, een politieke biografie van Turkije (2012, Uitgeverij EPO, Antwerpen)

LAAT EEN REACTIE ACHTER

Please enter your comment!
Please enter your name here