Istanbul/Peter Edel (COLUMN) – Dat mijn eerder deze week verschenen artikel Turkije wacht op de volgende aanslag tot reacties zou leiden viel te verwachten. Toch klopt er weinig van wat ik las. Bijvoorbeeld de stelling dat ik een sympathisant van de pro-Koerdische Democratische Volkspartij (HDP) zou zijn.
Toen ik een week eerder de opvattingen over de Turkse economie van Selin Sayek Böke over de Turkse economie beschreef ontving ik negatieve reacties over de Republikeinse Volkspartij (CHP), de partij waar zij woordvoerster en economiespecialist van is. Daarmee werd gesuggereerd dat ik aan de kant van de CHP zou staan. In een volgend artikel sprak ik dat tegen.
In werkelijkheid sta ik achter geen enkele politieke partij in Turkije. Ik herken goede punten bij de CHP en de HDP, zoals ik tien jaar geleden ook nog positieve kanten bij de regerende Partij voor Gerechtigheid en Ontwikkeling (AKP) herkende. Toch was ik daar toen ook geen sympathisant van. De eerlijkheid gebiedt me overigens te zeggen dat ik in de Partij van de Nationale Beweging (MHP) nooit veel heil heb gezien…
Ik heb zeker ook kritiek op de HDP. Zo had ik graag gezien dat ze zich daar verder van de PKK hadden gedistantieerd. Dat vertegenwoordigers van de HDP aanwezig waren bij begrafenissen van omgekomen PKK-leden vind ik bijvoorbeeld niet slim. Het feit dat men familiebanden met hen kent, of uit hetzelfde dorp afkomstig is verklaart iets, maar al kende ik de overledene nog zo goed, het zou mijn keuze niet zijn om me daar te vertonen.
Ideologie
De HDP en de PKK delen een ideologie waar ik op zich weinig problemen mee heb. Het zou me zeker niet verkeerd lijken als Turkije overgaat tot de decentralisering van bestuur. Niet alleen vanwege het Koerdische probleem, maar vooral ook omdat decentralisering tot meer efficiënt bestuur leidt. Niet zonder reden is dat ook een tendens in Europa over de laatste decennia.
Turkije is daar niet in meegegaan. Het land is altijd al erg centraal bestuurd geweest en onder de AKP is dat op z’n zachtst gezegd niet minder geworden. De macht in Turkije dreigt zelfs meer gecentraliseerd te worden dan ooit tevoren, met een president die met een presidentieel systeem alle touwtje in handen wil nemen en bijvoorbeeld een einde wil maken aan het premierschap en de ministerraad.
Mijn probleem met de ideologie van de PKK is hoe die wordt nagestreefd, omdat ik geweld afwijs. Vergelijk het met Hamas. Ik onderschrijf het streven daarvan naar een einde van de Israëlische aparetheidspolitiek, maar dat betekent nog niet dat ik achter de methoden van Hamas sta.
In Turkije wordt het onderscheid tussen doelstelling en de methoden waarmee die wordt nagestreefd vaak niet herkend. Daar leidt het delen van de PKK-ideologie tot de beschuldiging van ‘propaganda voor terrorisme’. Op basis daarvan worden leden van de HDP dan ook vervolgd.
MLK
Onlangs zag ik een film over Martin Luther King, wat me aan het denken zette over Turkije. MLK streefde naar gelijke rechten voor Afro-Amerikanen, waarbij hij uiting van geweldloosheid. Dit leidde tot een conflict met de activist Stokeley Carmichael, die meende dat passief protest niet ver genoeg ging en geweld onvermijdelijk was. MLK was het daar niet mee eens, maar zijn doelstelling bleef dezelfde als van Carmichael. Het verschil van inzicht was voor MLK ook geen reden om zijn contacten met Carmichael te verbreken.
Wie haalt het tegenwoordig in het hoofd om MLK, die in 1964 de Nobelprijs voor de vrede ontving, vanwege zijn ideologie een terrorist te noemen? Daarvoor moet je toch echt bij white supremacists als van de Ku Klux Klan zijn.
Het onrecht ten aanzien van de Afro-Amerikanen kan in veel opzichten niet vergeleken worden met het Koerdische vraagstuk, maar toch stel ik de vragen: wie is in Turkije de MLK, wie de Stokely Carmichael en wie de Ku Klux Klan? Wie geweld toepast komt in ieder geval niet in aanmerking voor de rol van MLK.
Oplossing
De HDP deelt dus de ideologie van de PKK en onderhoudt daar ook contacten mee. Maar maakt dat de HDP niet juist bij uitstek geschikt om te bemiddelen bij het vinden van een politieke oplossing?
Toen daar een paar jaar geleden nog naar gezocht werd bevestigde de AKP dit zelf door de HDP in die positie te appreciëren. Van de ideologische overeenkomsten tussen de HDP en de PKK, noch de contacten daartussen, maakte de AKP destijds een probleem. Dat veranderde toen vrede de AKP niet bleek op te leveren wat er van verwacht werd (steun van de HDP voor een presidentieel systeem) en de partij vervolgens gehoor vond bij de PKK, die weer aanslagen begon te plegen.
Onbegrip
Kortom, ondanks dat ik zeker niet vrij ben van kritiek op de HDP, blijf ik bij mijn standpunt dat de weg naar vrede alleen via die partij kan lopen. Aan de andere kant, hoeveel waarde wordt er momenteel aan vrede gehecht in Turkije? Daar lijkt het nu om ‘hogere waarden’ te draaien.
Dat wil zeggen, wraak. Daar zal de cirkel van geweld nooit mee doorbroken worden, maar dat lijkt ook niet de bedoeling. Voor mij, als simpele westerling, met geen hoger doel dan vrede, is dat onbegrijpelijk. Zij die in reacties schreven dat ik het niet begrijp hebben dan ook volledig gelijk.
Evenmin begrijp ik de Turkse minister die tegenover een politieagent de hoop uitsprak dat de man eveneens bij een aanslag om zal komen en daardoor ook martelaar wordt. Als hij had gezegd er alles aan te zullen doen om een volgende aanslag te voorkomen had ik het zeker begrepen. Op deze manier wekt de minister echter, ondanks alle rouwbeklag, sterk de indruk uit te zien naar een volgende aanslag (waarbij ik me afvraag hoe graag hij zelf martelaar wil worden…). Het is vanuit een westers humanisme erg moeilijk om een dergelijke doodscultus te begrijpen, laat staan om het te respecteren.
Ik benadruk overigens dat ik die doodscultus niet alleen aan Turkse kant herken, want bij de PKK zijn ze uiteraard net zo gek met hun zelfmoordaanslagen en hun eigen verering van het martelaarschap.
Maar houd me ten goede, voor mij is het leven alles en dood niets. Daar zullen zij die menen dat ik het allemaal niet begrijp dan wel weer geen begrip en respect voor op kunnen brengen.
Laat me tenslotte toch nog een poging doen om het te begrijpen. Zit ik er naast als ik stel dat er geen vrede mag komen omdat de hemel zonder politiek geweld niet van verse martelaren voorzien kan worden? Of zoals Gunnery Sergant Hartman in de film Full Metal Jacket van Stanley Kubrick uit 1987 zei:
‘God has a hard-on for marines because we kill everything we see! He plays His games, we play ours! To show our appreciation for so much power, we keep heaven packed with fresh souls!’
Foto: Peter Edel
Volg Peter Edel op Twitter
Peter Edel is schrijver van De diepte van de Bosporus, een politieke biografie van Turkije (2012, Uitgeverij EPO, Antwerpen)
Uuf Peter Ik denk dat velen de Gunnery Sergeant niet kennen. De verse zielen moet van de gepeupel komen, zolang het maar niet van de Akp elite hoeft te komen. Hypocrisie ten top dus. De politici van de akp zeggen het volk te willen dienen. Velen van hun gaan met twee jaar met pensioen met een mega-loon. Waar blijft de verdiensten? Niet dus!
Geachte dhr Edel,
ben blij dat je uiteindelijk hoe matig het ook is toe kan geven dat je er geen bal van snapt.
Vele hebben 103 jaar nodig gehad om de Armeense conflict genocide te noemen zonder enig bewijs voor te hebben, daarentegen heeft Nederland nog vele jaren nodig om zijn eigen koloniaal verleden (Indië) als genocide te erkennen waarschijnlijk heeft men nog 90 jaar nodig om Srebrenica als genocide te erkennen.
Ik sta er niet van versteld na 40jaar PKK meer als 30000 doden nog niet te kunnen begrijpen en als terroristen te zien.
Voor vrede tussen PKK heeft men de HDP nodig ben ik totaan niet mee eens tenminste niet meer die kans is vergaan is mijn mening en zal niet meer terug keren, de reden is dat de HDP niet meer met zoveel personen in de parlement zal terugkeren.
Ik zou u aanraden om eens onderzoek te doen naar de Pro Koerdische partij HÜDA-PAR dit is dé partij dat de HDP zal overrompelen en bij de volgende verkiezingen duidelijk als winnaar zal komen in de parlement deze partij is aanzienlijk nieuw 2013 opgericht nu al vele aanhangers onder de Koerden omdat deze partij conservatief is ingesteld in tegen de HDP als marxistisch waar de Koerden zichzelf niet in kunnen vinden.
Bij de vorige verkiezingen zijn de kiezers bedreigd door de PKK om op HDP te stemmen dit zijn niet mijn woorden maar dat van HÜDA-PAR leider dhr Zekeria Yapicioglu hij wil dan ook dat alle stemlokalen in Turkije beveiligt wordt.
Huda par zijn slkemaal islamitische terroristen. Je kunt ze vergelijken Hamas en ISIS en Ahara-sham
Doe aub geen moeite om met dat soort onnozele iedeen te komen. Stel islamisten die jihad/islamisme steunen de koerden laten vertegenwoordigen.
‘…maar vooral ook omdat decentralisering tot meer efficiënt bestuur leidt. Niet zonder reden is dat ook een tendens in Europa over de laatste decennia.’
Volgens mij ben jij een beetje van het padje en volg je de Europese politiek niet optimaal van onder je steen.
Men klaagt overal steen en been dat Brussel te veel macht naar zich toe heeft getrokken, maar jij beweert dat er sprake is van decentralisering van het gezag.
Tuurlijk!
En inderdaad,jij hebt nog altijd veel moeite om de Turkse mentaliteit te begrijpen (martelaarschap), laat staan te respecteren, maar dit blijkt wel uit al je schrijfsters vanuit westers perspectief. Al woon je 50 jaar in Turkije, je blijft een Nederlander en zult bepaalde dingen nooit begrijpen, en in dat licht moeten wij jouw columns ook lezen.
‘De HDP en de PKK delen een ideologie waar ik op zich weinig problemen mee heb.’
Beste lezers, onthou goed dat de schrijver dit heeft gezegd, dan weten jullie de mindset van de schrijver en hoe je zijn berichten moet lezen.
Zowel HDP als PKK-terroristen zijn misdadigers. Niet voor afzwakking vatbaar. Punt.
Bah!
Beste heer Edel,
In Turkije leeft men op goed geluk, het leven hangt aan een zijde draad en boven alles wekt het de indruk dat het leven niet noemenswaardig is, 1 meer of minder is irrelevant. Het chauvinisme, patrottisme wordt met de paplepel in gegoten. Het Ottomaanse tijdperk is inmiddels geschiedenis desondanks blijft het grote EGO bestaan. Vlaggenliefde….rood van het bloed van 16 jarige soldaten, trots en hoogmoed doordrenkt met bloed. Enerzijds de Ottomanen anderzijds de Ataturk aanhangers. Ataturk die vooral door alevieten worden vereerd….Ataturk die bijna 40.000 alevieten in het zuidoosten heeft gebombardeerd rond 1938. Dezelfde Ataturk die modernisering bracht en het einde van de Ottomanen was. Vandaag hebben we enerzijds AKP, MHP, CHP, HDP en anderzijds de HDP. Een roep om vrede is taboe, hoe kun je vrede wensen zolang er zoveel militairen en soldaten sneuvelen. Wraak is de gewenste instelling, de norm. De doodstraf willen invoeren is het gevolg. Ik heb geen vertrouwen in de politiek, maar wel in een toekomst die met schaamte terug zal blikken op vandaag.
Heel verhelderend