Doodstrafpornografie (COLUMN)

Istanbul/Peter Edel (COLUMN) – Vaker dan ooit ontstaat de indruk dat Turkije op weg is een in zichzelf gekeerd land te worden dat hooguit betrekkingen onderhoudt met een paar dictaturen. Zeg maar een soort klein-Aziatisch Noord-Korea. Iedereen begrijpt echter dat een in tal van opzichten van andere landen afhankelijke Turkije geen beste toekomst beschoren zou zijn.

De laatste maanden zei de man in het grote paleis dat Turkije de EU voor de onder andere uit Rusland en China bestaande Shanghai Cooperation Organization (SCO) zou kunnen verruilen. Tijdens zijn weinige heldere momenten dringt het echter tot hem door dat dit geen haalbare kaart is. Omdat de Shanghai-groep geen alternatief is voor de EU, maar ook omdat hij klem zit tussen Moskou en zijn islamistische achterban die het hem bijvoorbeeld kwalijk neemt dat hij Aleppo in de steek heeft gelaten.

Merkel

Dit verklaart waarom hij op 1 december toch maar Angela Merkel belde en een aanmerkelijke zachtere toon aansloeg over de EU dan in de voorafgaande periode. Anders gesteld, ondanks zijn anti-EU retoriek wil hij het perspectief op verdere onderhandelingen met de EU niet verliezen. Zeker niet nu de Turkse economie het water aan de lippen komt te staan.

Hij weet echter ook dat de EU bij de herinvoering van de doodstraf in Turkije een vette streep zet door de onderhandelingen. Dus deed hij het daar voorlopig het zwijgen toe. Wat hij eerder op gang heeft gebracht bij zijn bloed ruikende achterban met uitlatingen over een terugkeer van de doodstraf, laat zich echter lastig terugdraaien. De aanslag van 10 december in Istanbul lijkt de sentimenten extra te hebben opgestookt.

Volstrekt irrationeel, want een herinvoering van de doodstraf haalt niets uit tegen terroristen die sowieso bereid zijn om voor hun zaak te sterven. Ja, je kunt hun leiders de ultieme straf opleggen, maar die zijn nu al niet te vangen, dus waarom wel na de invoering van de doodstraf? Bovendien, voor hen zouden snel nieuwe leiders in de plaats komen.

Yeni Söz

Voorstanders van de doodstraf laten zich doorgaans echter niet kenmerken door veel capaciteit tot rationeel denken. Hierbij twee voorbeelden van de doodstrafpornografie die Turkije de laatste dagen over zich heen kreeg.

De eerste gaat over Yeni Söz, een regeringsgezinde krant. Als het om islamisme gaat is Yeni Safak erg, Yeni Akit erger, maar Yeni Söz spant de kroon.

Een paar weken geleden werd mijn aandacht getrokken door een artikel in Yeni Söz over het boek The Next Hundred Years van George Friedman. Of zoals Yeni Söz schreef: ‘de Jood George Friedman.’ The Next Hundred Years is een bizar, maar vermakelijk boek met een voorspelling over het verloop van de internationale politieke gedurende de 21e eeuw.

Friedman is directeur van de particuliere inlichtingendienst Stratfor. Daar kun je kritische kanttekeningen bij plaatsen, onder andere omdat Stratfor met de CIA wordt geassocieerd. Maar wat hefet dat te maken met Friedmans Joodse achtergrond? De man in het grote paleis kan het dan bijgelegd hebben met Israël, maar hier merk je dat het antisemitisme zoals dat tijdens het eerdere conflict met de zionistische staat oplaaide in Turkije, zich hardnekkig binnen zijn gelederen heeft vastgebeten.

Deze week verspreidde Yeni Söz een poster onder de abonnees met een tekst die aan duidelijkheid niet te wensen overliet. ‘Idam istiyoruz’ stond er, ‘wij willen de doodstraf.’ Daar werd een spreuk uit de Koran aan toegevoegd: ‘En voor u is in de wedervergelding leven O verstandigen!’

Verder staan op de posters van Yeni Söz de hashtags ‘idamistiyorum’ (ik wil de doodstraf) en ‘TürkiyeemleBirVeBerbarim’ (ik ben samen en een met mijn Turkije) vermeld.

Yeni Söz verzocht de lezers de poster op te bevestigen aan ramen van huizen, kantoren en auto’s.

Onderwijzer

Voor de onderwijzer Aydin Erekmen is de herinvoering van de doodstraf ook zeer noodzakelijk. Dat benadrukte hij via kinderen van een jaar of zeven; kinderen waar hij les aan geeft. Erekmen gaf een strop voorstellend touwtje in de handen van het grut en maakte daar een foto van die hij via sociale media verspreidde. Met daaronder de tekst ‘president, we willen gerechtigheid.’

Kinderen gebruiken voor propaganda ten aanzien van de doodstraf, veel walgelijker kan het nauwelijks. Als de poster van Yeni Söz als doodstrafpornografie geldt, dan valt wat Erekmen deed onder de noemer doodstrafkinderpornografie. Verontwaardigde reacties bleven niet uit, waarna Erekmen zijn bericht verwijderde.

De leiding van de school waar Erekmen werkt hield zich van de domme. Daar werd ontkend dat het touwtje in de handen van de kinderen iets met een strop te maken had. In plaats daarvan ging het om iets dat te maken had met de padvinderij, zei de schoolleiding.

Ondertussen was gebleken dat Erekmen ook nog een foto op sociale media plaatste waarop een jongen met een pistool te zien is, met daarbij de tekst ‘voorbereidingen voor het nieuwe Turkije.’ Het nieuwe Turkije is een door regerende Partij voor Gerechtigheid en Ontwikkeling (AKP) gebezigde term.

Het werd Murat Bakan and Gamze Akkus Ilgezdi, twee volksvertegenwoordigers namens de Republikeinse Volkspartij (CHP), to gortig en zij haalden de kwestie Erekmen naar het parlement. Ilgezidi: ‘deze man les laat geven is als moord, het is een volgende bron van schaamte voor ons land om kinderen op dergelijke foto’s te tonen.

Volgens de advocaat Burak Eskici heeft Erekmen een strafklacht aan de broek gekregen wegens ‘aanzetten tot misdaden en het manipuleren en beschadigen van de geestelijke gezondheid van kinderen.’

Volgens het ministerie van Onderwijs is de zaak in onderzoek en is Erekmen voorlopig geschorst.

Kuil

Terug naar de man in het grote paleis. Hij zei eerder naar zijn achterban te zullen luisteren als die de terugkeer van de doodstraf wenst. Met aan de andere kant de EU plaatst dat hem tussen twee vuren, waar hij niet terecht had hoeven komen als hij de massa niet zo had opgestookt.

Hij maakt er echter geen geheim van zelf ook een voorstander te zijn van de doodstraf en dat brengt me uiteindelijk bij het volgende. Het spreekwoord luidt: ‘wie een kuil graaft voor een ander valt er zelf in.’ Dat lijkt ondenkbaar, maar we weten hoe het afliep met een van zijn rolmodellen, premier Adnan Menderes. Met hem was menigeen aanvankelijk ook erg blij, dus het is onmogelijk om er helemaal zeker van te zijn hoe het zal lopen.

In ieder geval moet ik er niet aan denken dat ik als pertinent tegenstander van de doodstraf misschien ooit voor hem op de bres moet springen wanneer hij in zijn eigen kuil dreigt te vallen…

Volg Peter Edel op Twitter

Peter Edel is schrijver van De diepte van de Bosporus, een politieke biografie van Turkije (2012, Uitgeverij EPO, Antwerpen)