Tahwid-Salam, de AKP en de Gülen-beweging (COLUMN)

0
9

tahwid-images

Istanbul/Peter Edel (COLUMN) – Het is weer zo’n dag waarop ik niet weet waar te beginnen. De aanhouding van de leiders van de Democratische Volkspartij (HDP), Selahattin Demirtas en Figen Yüksekdag, alsmede van andere volksvertegenwoordigers van deze partij,neemt mijn gedachten in beslag. Het is echter nog zo vers dat ik op dit moment niets kan toevoegen aan wat er mainstream verschijnt.

Dat zal waarschijnlijk snel veranderen, maar vooralsnog wil ik doorgaan met waar ik mijn vorige artikel mee eindigde. Dat wil zeggen, met aangekondiging van justitieminister Bozdag dat hij een verklaring zou afleggen over Murat Inam, de van banden met de Gülen-beweging beschuldigde aanklager die de zaak rond de krant Cumhuriyet in handen heeft. Bozdag zei:

‘Het komt ongelukkig uit dat deze aanklager voor dit onderzoek is aangewezen. Ik zou willen dat het anders was. Iemand anders had het ook goed kunnen doen. We hebben de plicht niet om aanklagers te vervangen. Dat valt volledig onder de autoriteit van de hoofdaanklager.’

Het is me toch wat. Aanklagers, politieagenten, academici, journalisten, noem maar op, alles en iedereen kan met een oogwenk uit het grote paleis verdreven worden, maar in dit geval is het dus opeens geheel aan de hoofdaanklager.

Tahwid-Salam

Maar goed, Murat Inam was dus eerder bij het onderzoek naar Tahwid-Salam betrokken, wat waarschijnlijk ook de reden is waarom hij een associatie met de Gülen-beweging achter zijn naam genoteerd kreeg.

Er is veel in nevelen gehuld in Turkije, maar Tahwid-Salam spant misschien wel de kroon. Niet dat er weinig over geschreven is. Integendeel zelfs, maar de achtergrond en de betrouwbaarheid van de bronnen ligt lastig. Vooral omdat de Gülen-beweging zich er op heeft gestort. En die heeft aan de Ergenekon- en Balyoz-affaires geen beste reputatie overgehouden als het om geloofwaardigheid gaat. De aantijgingen over corruptie aan het adres van de Partij voor Gerechtigheid en Ontwikkeling (AKP) door Gülens aanklagers staken dan weliswaar aanmerkelijk meer solide in elkaar, maar toch…

Er zijn meerdere islamitische organisaties die zich bedienen van de naam Tahwid, dat in het Arabisch staat voor ‘monotheïsme’, of ‘de eenheid van God’. Dat nogal algemene karakter van het woord verklaart wellicht waarom er ook een verband met al-Qaeda is gelegd. Zou merkwaardig zijn als het werkelijk zo zat, want al-Qaeda heeft in sektarisch opzicht niets te maken met Iran waar Tahwid-Salam over het algemeen mee wordt geassocieerd. Meer precies, met de geheime dienst van Iran.

Ugur Mumcu

Waar nog het meest duidelijkheid over bestaat is dat Tahwid-Salam aanslagen op Israëlische doelen heeft gepleegd. In Turkije, maar ook in Georgië. Daarnaast is Tahwid-Salam genoemd in verband met de moord op de Turkse journalist Ugur Mumcu in 1993, al bestaat daar een scala aan theorieën over.

Verder weten we dat politieagenten in dienst van de Gülen-beweging een onderzoek naar Tahwid-Salam begonnen en dat de AKP daar een einde aan maakte. De betreffende dienders liepen vervolgens zelf tegen vervolging aan en hetzelfde geldt zoals ik in mij vorige artikel al schreef voor andere volgelingen van Gülen.

Hakki Selcuk Sanli

De AKP bagatelliseert het bestaan van Tahwid-Salam, ook dat is duidelijk. Verder is bekend dat bij een politieactie in 2000 tegen Tahwid-Salam in Turkije Hakki Selcuk Sanli werd gearresteerd. Hij zou in de jaren negentig een afdeling van de Iraanse Quds strijdkrachten in Turkije hebben gevestigd. De dat deed hij volgens zeggen in opdracht van Nasir Takipur, een commandant van de Iraanse revolutionare garde.

Sanli werd destijds tot een gevangenisstraf van twaalf jaar veroordeeld, maar in 2004 vrijgelaten toen de AKP een amnestieregeling afkondigde. Dat laatste zegt uiteraard wel iets, maar het naadje van de kous komt daarmee helaas nog niet tevoorschijn.

Ali Fuat Yilmazer

Verder moeten we het stellen met klokkenluiders van het anonieme soort, zoals ene Acemusaklari. Of de -ondertussen opgeheven- kranten van de Gülen-beweging, als Zaman en Today’s Zaman. Daar werd in dit verband vaker de politieagent Ali Fuat Yilmazer geciteerd, het voormalige hoofd van de inlichtingeneenheid van de politie in Istanbul.

Yilmazer is nog ergens anders van bekend, want hij behoort tot de politiefunctionarissen binnen de Gülen-beweging die zich verdacht gedroegen in verband met de moord op de Armeens-Turkse journalist Hrant Dink in 2007.

Hakan Fidan

Ondanks alle voorbehouden doet het verhaal over Tahwid-Salam uit deze richtingen de bloeddruk stijgen. Het komt er op neer dat Tahwid-Salam tot op het hoogste niveau contacten onderhield binnen de AKP. Genoemd worden voormalige vicepremier Besir Atalay, oud-minister van Binnenlandse Zaken Afkan Ala, en vooral Hakan Fidan, het huidige hoofd van de nationale inlichtingendienst MIT.

Fidan werd naar verluidt in de jaren negentig in dienst genomen door Iran, om daar vervolgens informatie aan door te geven. Hij zou in Turkije in contact hebben gestaan met een Iraanse informant genaamd Hüseyin Avni Yazicioglu.

Sayed Ali Akbar Mir Vekili

Volgens Today’s Zaman raakte Iran in 2013 op de hoogte van een ruzie binnen de Turkse regering. Die zou zijn gegaan over informatie die Fidan doorspeelde aan Sayed Ali Akbar Mir Vekili, een commandant van de Iraanse Quds strijdkrachten. Voormalig vicepremier Bülent Arinc zou hier zeer verbolgen over zijn geweest en er woorden over hebben gekregen met toenmalig premier Erdogan. Arinc wilde zelfs zijn ontslag aanbieden, al werd hem dat uit zijn hoofd gepraat, wil het verhaal. Nadat het incident was uitgelekt ontkende Arinc alles.

Faruk Koca

Volgens documenten die werden verspreid door de klokkenluider Acemusaklari, zou de in 2004 vrijgelaten Hakki Selcuk Sanli geld hebben betaald aan nabestaanden van personen die in de jaren negentig door Tahwid-Salam werden vermoord, waaronder de familie van Ugur Mumcu (het lijkt me onwaarschijnlijk dat de voor Cumhuriyet werkende zoon van Mumcu, Özgür Mumcu, dat aannam).

Het wordt nog fraaier, want Sanli zou in de jaren negentig ontmoetingen hebben gehad met de voor de moord op Mumcu veroordeelde F.Ö. Daar zou naast Hakan Fidan ook Faruk Koca, een van de oprichters van de AKP, bij aanwezig zijn geweest. Koca, die als zeer pro-Iran wordt omschreven, zou zelfs zo ver zijn gegaan om een van zijn kinderen naar de Ayatollah Khomeini te noemen.

Israël

Vast staat dat Fidan er al eerder van beschuldigd is voor Iran te spioneren. Om die reden was Israël verre van blij met hem als leider van MIT. Daar werd gezegd dat Fidan de identiteit van spionnen die Israël in Turkije rekruteerde aan Teheran leverde.

Hier dienen uiteraard de goede betrekkingen tussen Israël en de Gülen-beweging in herinnering te worden geroepen. Betrekkingen die goed bleven in de jaren waarin die tussen de AKP en Israël erg slecht werden. Dat waren ook dezelfde jaren waarin Turkije olie voor goud kocht van Iran. De Iraans-Turkse zakenman Reza Zarrab drukte daarbij miljarden dollars achterover. Daartoe diende hij smeergeld te betalen aan vier AKP-ministers, zo onthulden tot de Gülen-beweging behorende aanklagers.

Zarrab staat zoals bekend monenteel terecht in de VS, wegens het ontduiken van de boycot tegen Iran. Weet hij meer over banden die de AKP onderhoudt met Tahwid-Salam, de Quds strijdkrachten en andere Iraanse inlichtingenclubs? Verklaart dat waarom Erdogan zo nerveus is over het proces tegen Zarrab?

TIKA

Wat betreft de Gülen-beweging en Fidan loop ik tegen een tegenstrijdigheid aan. Ik weet nog goed hoe er, in de tijd waarin er nog geen problemen waren tussen Gülen en Erdogan, een uiterst lovend stuk over Fidan verscheen op de Amerikaanse website van de in Pennsylvania woonactige imam. Hij werd daar werkelijk de hemel in geprezen. Vooral over zijn verdiensten als directeur van de Turkse Ontwikkelings- en samenwerkingsorganisatie TIKA tussen 2003 en 2007.

Destijds richtte TIKA zich vooral op Centraal-Azië, waar de Gülen-beweging toen ook erg actief was, volgens veel critici van de cemaat in samenwerking met de CIA. Dat brengt me tot de vraag of er destijds hechte banden bestonden tussen Fidan en de Gülen-beweging en of hij daar later als overloper werd beschouwd omdat hij Erdogans kant koos. Willen de Gülenisten Fidan daarom via Iran in een hoek drijven?

Later verdween de pagina waarop Fidan werd geprezen van Gülens website. Helaas maakte ik er geen screenshot van, maar ik kan het me nog erg goed herinneren.

Verder is er nog de situatie die ontstond in 2008 toen Gülen in de VS problemen ondervond met zijn green card. Een Amerikaanse aanklager gaf toen een overzicht van de financiële bronnen van de Gülen-beweging. Hij noemde daarbij niet alleen Saoedi Arabië, de CIA en de Turkse regering, maar ook Iran. Saoedi Arabië en Iran? Twee aaartsvijanden, maar Gülens wegen zijn ondoorgrondelijk, dus ik ga hier niet schrijven dit uitgesloten was.

Stank

Het woord ‘zou’ overheerst in dit artikel en vraagtekens staan er ook te veel naar mijn smaak. Zoals ik al aangaf gaat het hier echter om een uiterst obscure materie. Maar er stinkt sowieso iets. Alleen is het onduidelijk of de stank uit de hoek van de AKP komt, of die van de Gülen-beweging.

Als de veronderstellingen kloppen over de connectie tussen de AKP, Tahwid-Salam en daarmee Iran, dan is dat in ieder geval iets van het verleden. Want er is ondertussen veel veranderd. Mahmoud Ahmedinejad werd als president vervangen door Hassan Rouhani, die wat betreft Turkije heel duidelijk voor een nieuwe koers koos. Bovendien kwam een einde aan de boycot tegen Iran, waardoor dat land uit kan groeien tot een overheersende machtsfactor in de regio met de potentie Turkije in economisch opzicht te overtroeven.

Onder die nieuwe omstandigheden schroomt Iran er niet voor om via sjiitische groeperingen in Irak zijn invloed in dat land uit te breiden. Maar dat is een onderwerp op zich, waar ik hoogstwaarschijnlijk binnenkort op terug zal komen.

Volg Peter Edel op Twitter

Peter Edel is schrijver van De diepte van de Bosporus, een politieke biografie van Turkije (2012, Uitgeverij EPO, Antwerpen)

LAAT EEN REACTIE ACHTER

Please enter your comment!
Please enter your name here