De volgende slecht nieuwsshow over Turkije (COLUMN)

Istanbul/Peter Edel (COLUMN) – Korhan Rüzgar is een overlevende van de zwaarste aanslag in de Turkse geschiedenis, die deze maand een jaar geleden in Ankara werd gepleegd. Na de aanslag riep Rüzgar bij een ziekenhuis voorbijgangers op om bloed te doneren.

Een arts verzocht hem dat omdat er een tekort aan donorbloed was voor de gewonden en Rüzgar een megafoon bij zich had. De toenmalig minister van Volkgezondheid Müezzinoglu noemde hem om die reden een ‘onruststoker’.

Rüzgar staat momenteel terecht op de beschuldiging dat hij ‘op onterechte wijze publieke verantwoordelijk op zich heeft genomen.’

Op vrije voeten

We gaan door. Wellicht weet de lezer nog van de idioot die het vorige maand nodig vond om een jonge vrouw in het gezicht te schoppen omdat ze shorts droeg? Wel, hij is vrijgelaten. Er wordt getwijfeld aan zijn geestelijke gezondheid. Zal best dat er meer dan een steekje bij hem los zit, maar is het gezien zijn gewelddadig gedrag een verantwoordelijke beslissing van de rechter om zo’n gek op de samenleving los te laten? Verbijsterend, wie weet waar hij nog meer toe in staat is.

Wie ook op vrije voeten kwam is de schutter die begin mei jl. de ondertussen naar het buitenland uitgeweken journalist Can Dündar trachtte neer te knallen en daarbij de journaliste Yagiz Senkal verwondde. Hij moet nog wel terechtstaan, maar mag zijn proces in vrijheid afwachten. Een heel verschil met bijvoorbeeld de publiciste Asli Erdogan, die naar het zich aan laat zien achter de tralies blijft tot ze voor moet komen. Asli Erdogan maakte zich niet schuldig aan geweld, ze riep daar niet eens toe op. Ze schreef alleen voor een krant die de regering niet aanstaat.

Burgemeesters

In Zuidoost Turkije kan de ellende al een tijd in blokken opgestapeld worden, en dat blijft maar doorgaan. Tientallen burgemeesters werden er verdreven, op basis van vliesdun bewijs dat ze iets met de Koerdische PKK te maken hebben. Bijvoorbeeld omdat ze een pleidooi voerden voor decentralisering van bestuur.

Als klap op de vuurpijl werden deze week beide burgemeesters van Diyarbakir, de hoofdstad van Turks Koerdistan, aangehouden. Uit protest weigerden werknemers van de gemeente aan het werk te gaan; ook het buspersoneel ging in staking. En plotseling zat de hele regio zonder internet, wat erg naar een collectieve strafmaatregel riekt.

De burgemeesters worden vervangen door ‘beheerders’. Hoe noem je dat wanneer democratisch gekozen bestuurders vervangen worden zonder enige rechtelijke uitspraak of democratische besluitvorming? Hou maar op, ik weet het al, zie de volgende paragraaf…

De noodtoestand is een coup

Meer dan drie maanden geleden is het nu dat een groep militairen probeerde een staatsgreep te plegen. Wat er die avond precies gebeurde is nog steeds volstrekt onduidelijk. Daar heb ik me lang het hoofd over gebroken, maar ik heb de handdoek in de ring gegooid. Het doet er ook totaal niet meer toe. Wie ook de beslissing nam, het speelde het machtsstreven van president Erdogan in de kaart. En daar gaat het om. De staatsgreep mag dan mislukt zijn, maar de daarop volgende noodtoestand is dat vanuit zijn perspectief zeker niet; het is een noodtoestand met de kenmerken van een coup. 15 juli was daar niet meer dan een zorgvuldig georkestreerde ouverture van.

Voor Erdogan doet alsof de noodtoestand de normaalste zaak van de wereld is, inclusief alle excessen die ermee gepaard gaan. Frankrijk kondigde toch ook de noodtoestand af na, zoals hij het uitdrukte, ‘een simpele aanslag’?

Maar werden in Frankrijk ook honderden journalisten gearresteerd of ontslagen? Wordt er in Frankrijk gemarteld, zoals Human Rights Watch recentelijk over Turkije vaststelde? Werd de noodtoestand in Frankrijk gebruikt om af te rekenen met tegenstanders van de president die niets met de aanslagen te maken hadden?

Zo langzamerhand ben ik geneigd om de slachtoffers van 15 juli eerder te zien als ‘martelaren’ van de noodtoestand dan van die ene dramatische avond.

De lezer heeft waarschijnlijk al gemerkt dat ik geen best humeur heb. In plaats van het regenachtige weer verwijt ik het een man. Een man die de helft van de bevolking door een hoepeltje kan laten springen en zijn aanhang kan doen geloven dat de aarde plat is als hij daar zin in heeft. Een man die de rest van de bevolking in een depressie gestort heeft. En een man die mij doet vrezen dat ik nog veel meer slecht nieuws over Turkije zal moeten schrijven.

Ondanks alles een prettige dag verder…

Volg Peter Edel op Twitter

Peter Edel is schrijver van De diepte van de Bosporus, een politieke biografie van Turkije (2012, Uitgeverij EPO, Antwerpen)