Het had geen puinhoop hoeven worden in Turkije (COLUMN)

18
8

tr-index

Istanbul/Peter Edel (COLUMN) – Je hoeft er de krant maar voor open te slaan om het te weten: het is een puinhoop in Turkije. Het einde van de ellende is ook nog lang niet in zicht. In economisch opzicht al evenmin.

De industrieproductie neemt af, wat de groei van de werkloosheid verklaart. Er werd voor dit jaar gehoopt op 4,5 procent groei, maar drie procent zou een meevaller betekenen zoals de zaken er nu voor staan. Daarom wordt met angst en beven uitgekeken naar de cijfers over het derde kwartaal.

Het ging de laatste jaren al de verkeerde kant op. Dit jaar hebben een serie aanslagen, met als klap op de vuurpijl een mislukte staatsgreep en een noodtoestand – die veel weg heeft van een geslaagde staatsgreep – de druk op de economie echter nog eens extra opgevoerd.

Aangezien de Turkse economie het in de eerste plaats van binnenlandse vraag moet hebben, tracht de regering die nu met gunstige kredietvoorwaarden een impuls te geven. Het gevolg zal zijn dat veel Turken nog veel verder in de schuld komen te zitten dan ze al zaten. Die extra groei van de kredietballon komt nog eens bovenop de andere dreigingen.

2002

Was de misère onvermijdelijk? Nee, zeker niet. Bij een ander beleid sinds 2002, het jaar waarin de regerende Partij voor Gerechtigheid en Ontwikkeling (AKP) aan de macht kwam, was het heel anders gelopen en had Turkije er nu stukken florissanter voorgestaan.

In 2002 viel de Turkse staat nog onder seculier nationalistische dominantie. Dat de AKP daar een einde aan wilde maken viel op zich te billijken, want een meer gebalanceerde structuur van de staat was zeker wenselijk. De islamistisch georiënteerde AKP zocht echter niet naar balans, maar naar wraak ten aanzien van een establishment dat gedurende vele decennia als vijandig werd beschouwd door het fundamentalistische deel van de bevolking.

Het verbod op het dragen van de hoofddoek in openbare ruimten werd het symbool van het ervaren gebrek aan religieuze vrijheid. Dat daar een einde aan moest komen sprak voor zich. Dat moslima’s in West-Europa in dit opzicht meer vrijheid kenden dan in het nagenoeg volledig islamitische Turkije was natuurlijk heel raar. Bovendien is het niet aan een regering om te bepalen wat iemand op het hoofd zet.

Waar bestond het gebrek aan religieuze vrijheid waar de religieus georiënteerde Turken zo over klaagden dan verder uit? Werden zij ervan weerhouden om naar een moskee te gaan? Nee, zeker niet. Evenmin werd het die moskeeën bijvoorbeeld verboden om vijf keer per dag met een (als je er erg dichtbij woont) vaak oorverdovend kabaal tot het gebed op te roepen.

Wat het religieuze deel van de bevolking vooral stak was het ontbreken van de vrijheid om anderen in het conservatieve keurslijf te dwingen. Met andere woorden, het gebrek aan vrijheid om de vrijheid van anderen te beknotten. Daar zou de AKP zo snel mogelijk verandering in brengen, wat om te beginnen betekende dat de seculiere nationalisten in de staat bij voorkeur over night terug moesten worden gedwongen.

Vertekend beeld

De verkiezingen van 2002 leverden een vertekend beeld op. De AKP kreeg 34,28 procent van de stemmen en het was alleen door de idioot hoge kiesdrempel dat dit cijfer zich in een parlementaire meerderheid vertaalde. Dat veranderde echter niets aan de werkelijke verhoudingen binnen de toenmalige samenleving.

De AKP had lak aan dat gegeven en kon geen geduld opbrengen bij het zuiveren van de staat, met (toen al) veel polarisering onder de bevolking als gevolg. Daarbij wist de AKP zich voor het probleem gesteld dat het aan slimmeriken in de eigen gelederen ontbrak om de seculiere nationalisten in de staat te vervangen. Een oplossing daartoe werd gevonden in een samenwerking met de Gülen-beweging, die geen probleem had met het opvullen van vacante posities. Wel, daar kennen we de gevolgen van!

Het had heel anders kunnen lopen. Dat wil zeggen, wanneer de AKP een rationele balans in de staat had nagestreefd in plaats van irrationele wraak. Door een brug te slaan naar het seculier nationalistische bevolkingsdeel had een meer harmonieuze samenleving er zeker ingezeten.

Onderwijs

Tegelijkertijd had de AKP er goed aan gedaan om een verbetering van het onderwijs de hoogste prioriteit te geven. Dan had men na verloop van tijd de vrijgekomen posities in de staat zelf kunnen opvullen en niet afhankelijk geweest van de Gülen-beweging, waarvan de duistere intenties toen al volstrekt duidelijk waren.

Door beter onderwijs had de economie bovendien een duurzamere basis gekregen. Zeker, Turkije deed het in economisch goed in de jaren nadat de AKP aan de macht was gekomen. Dat kwam echter hoofdzakelijk omdat door internationale economische ontwikkelingen veel westers kapitaal naar opkomende economieën als Turkije vloeide.

Niemand bij de AKP leek tot het besef te komen dat er ooit een einde zou komen aan de gunstige situatie. Maar dat einde kwam er wel degelijk, en genadeloos. Door de voorwaarden te scheppen voor een economie die beter bestand is tegen shocks als gevolg van internationale ontwikkelingen had de dreun voor een belangrijk deel kunnen worden opgevangen.

Loyale generaties

Voor de AKP hield hervorming van het onderwijs echter op bij meer religieuze invloed op de scholen, met de doelstellingen gelovige en loyale generaties te kweken die geen vragen stellen over het regeringsbeleid. Logisch, want zonder een gedweeë mentaliteit onder een groot deel van de bevolking zou de AKP-heerschappij als een kaartenhuis ineenstorten.

Het gevolg is echter dat de economie zich onvoldoende kan verweren tegen calamiteiten. Daarnaast beschikt de regering door het achtergebleven onderwijs nog altijd niet over capabele lieden om belangrijke posities mee te bemannen, wat er sterk toe bijdraagt dat het nu zo’n grote bende is in de Turkse staat. Tel uit je winst bij een dergelijk beleid…

Uiteraard had de AKP nog veel andere beslissingen kunnen nemen die tot een harmonieuzer Turkije hadden geleid. Zoals ten aanzien van het Koerdische probleem, maar dat is een verhaal op zich waar ik binnenkort op terug zal komen.

Volg Peter Edel op Twitter

Peter Edel is schrijver van De diepte van de Bosporus, een politieke biografie van Turkije (2012, Uitgeverij EPO, Antwerpen)

18 REACTIES

  1. beste Peter, hiermee wil ik mijn excuses aanbieden dat ik zo ernstig te keer ben gegaan tegen u. zonder rekening te houden met de medemens. dit heeft dan ook met mij persoonlijk te maken. nogmaals mijn excuses ik hoop dan ook van harte dat u dit aanvaardt als redactie zijnde.

  2. Het dringt dan ook nu tot mij door dat dit absoluut onbeschoft taalgebruik zonder rekening te houden met de medemens. Ben er in ieder geval volwassener en wijzer door geworden en besef dan ook dat dit niet aanvaardbaar en niet normaal is. ik
    hoop dat u mijn excuses aanvaardt. mvg

  3. Helder stuk heer Edel. Het beleid van de AK-partij is er niet op gericht om de verbinding tussen de verschillende etnische en (non)religieuze stromingen te versterken.
    In een land waar een repressief beleid heerst zullen handel, wetenschap, technologie, kunst en andere creatieve ontwikkelingen achter blijven of op bepaalde vlakken zelfs verloren gaan. Hier is vrij veel onderzoek naar gedaan vanuit een neurobiologisch perspectief.
    Over puinhopen gesproken: Het plaatsen van reacties blijft ellende. Mijn laatste reactie op Osmanli werd geplaatst om vervolgens weer verwijderd te worden. Is er enig zicht op herstel hiervan?

  4. Peter waarom schrijf je ook niet in het Turks bijvoorbeeld bij Birgun gazetesi. Denk dat je de Turken daarmee een gunst bewijst.

  5. Ik denk dat het een verstandig besluit was van TN om na 15 juli de reacties te blokkeren, te meer omdat sommige discussies steeds meer uitdraaiden op wederzijdse scheldpartijen. Dat had voor sommige inzenders nog wel eens lelijk kunnen uitpakken. Maar de redactie had er wel goed aan gedaan om een verklaring te plaatsen waarin het waarom nader werd toegelicht.

    Kennelijk is de blokkade nu opgeheven en dat biedt gelegenheid voor een nieuwe start. Wel tegen elkaar zeggen wat je op je lever hebt, maar niet meer schelden en beledigen. Houd het een beetje beschaafd alstublieft. Dat geldt zowel voor anti- als voor pro-AKP-ers.

  6. Schaam je Turkije, schaam je Nederland. De zogenaamde steunbetuiging voor democratie van de Turken in Rotterdam was een regelrechte provocatie naar Nederland toe. Realiseren jullie je niet als er een wereldwijde oorlog uitbreekt dat de westerse landen ons zo van de kaart kunnen afvegen. Nederland met zijn berichtgeving over de Turkse straatjongeren in Zaanstad is ook heel heel diep gezonken. Beide landen zijn verworden tot fascistische landen. De Nederlanders zijn blind en Turken zijn blind. Ik neem mijn woorden over Ebru umar terug omdat ik mij daarmee heb beschaamd,maar heb nog steeds een aversie tegen haar. Zij laat zich als een wog misbruiken door fascistische politici en landgenoten. Ondanks mijn aanvallen op de bekende schrijver en andere reageerders blijf ik Turksnieuws volgen, omdat het in mijn ogen de meest objectieve nieuwssite is. Hierbij mijn excuses voor alle kracht termen die ik heb gebruikt. Een mens heeft immers niet geleefd als hij niet paar keer in zijn leven van mening is veranderd. Wat de coup betreft: als het een echt coup was geweest dan had het Turkse leger nog meer slachtoffers gemaakt. Het is stom om ongewapend de straat op te gaan en tegen een leger in opstand te komen. Geloof mij dat de veiligheids diensten van Erdogan genoeg tot de tanden bewapend waren. Het volk moet immers geloven dat zij hun steentje bij hebben gedragen waren. Ik wil de slachtoffers eren, maar geloof voor geen moment dat zij voor de democratie de straat op zijn gegaan. Grote Schuldige hierbij is Erdogan, moge hij en Gulen die nog steeds zijn maatje is en de USA en alle landen die Turkije uit elkaar willen zien vallen hun straf van Allah krijgen voor het misbruiken van de mensheid. Moge de hand van de mensen afvallen die willens en wetens de soldaten van laagste rangen gekeeld, gelyncht en van de brug hebben afgegooid. IK vergeef jullie dit nooit!!!

  7. Laatst keek ik naar een documentaire van de oorlog in Yoegoslavie die ik vaker had bekeken. Ik zag dat er bij de eerste schermutselingen in Slovenie,dat gevangen genomen Joegoslavische troepen met hun gezichten naar beneden languit op de straat lagen. Dit leek heel erg op de taferelen wat zich in Turkije afspeelde. Men weet wat er met Joegoslavie daarna is gebeurd. Geef mij geen onzin van” Bir Turk dunyaya bedel” zo ver zal het niet komen . We maken elkaar al af. In mijn directe omgeving ken ik mensen(ataturk vijanden) die letterlijk hun kinderen naar Gulen scouting kampen stuurden of openlijk hun steun betuigden aan Feto.(alleen de naam Feto is al bespottelijk). Nu zijn het allemaal hardcore vijanden van GUlen. Wat een domme volk is het Turkse volk.”we zijn bedrogen, we wisten het niet”. Geloven jullie dit werkelijk zelf? Kunnen jullie jezelf in de spiegel aankijken? Waarschijnlijk wel krijg je er van als je gehersenspoeld bent en alleen naar schotel tv kijkt. Ach jah we hebben mooie snelwegen in Turkije.

  8. @ Izmir

    Ik ben het voor een deel met je eens dat zowel Turkije als Nederland zich zouden moeten schamen. Wat Turkije aangaat hoef ik dat verder niet toe te lichten, daar zijn wij het zeer over eens. Dat geldt ook voor Nederland. Maar dan niet omdat ze fascistisch is (dat is echt onzin), maar vanwege haar jarenlange halfbakken integratiebeleid. Daaronder versta ik het toestaan van dubbele nationaliteiten, schijnhuwelijken, de ongecontroleerde import van diyanetimams die komen en gaan en de laat-maar-waaien-mentaliteit die verhindert dat in het onderwijs de Turkse geschiedenissprookjes krachtig worden weerlegd. Op die manier kweek je het verschijnsel dat de achterkleinkinderen van Atatürk nog jarenlang blijven staren naar het land van dede. Natuurlijk mag ook het onverbloemde racisme van veel Nederlanders niet in dit rijtje ondeugden ontbreken. Naar mijn idee hebben al deze zaken bijgedragen aan een klimaat waar Nederlandse Turken andere Nederlandse Turken de tent uitvechten én Nederlandse Nederlanders vice versa tegenover Nederlandse Turken staan.
    .
    Ik begrijp trouwens niet goed waarom je de Turkse demonstranten op de Erasmusbrug veroordeelt, maar het wel opneemt voor zich misdragende straatjongeren in Zaanstad. Want hoezeer ik het met de Nederlandse aanhang van Erdogan oneens ben, erken ik dat zij gebruik maken van hun wettelijk recht om te demonstreren – ook al is hun doel iets waar ik het volstrekt mee oneens ben. Dat wordt vanzelfsprekend anders wanneer diezelfde lui overgaan tot beledigen en bedreigen van medeturken (waaruit blijkt dat het gezegde: ‘een Turk heeft maar één vriend en dat is een andere Turk’ flauwekul is – doch dit terzijde). Maar voor het schorem dat in Zaanstad buurtgenoten en passanten bedreigd alsmede politiemensen beledigt is (onverschillig of het om Turken, Marokkanen of Nederlanders gaat) wat mij betreft maar één remedie mogelijk: de lange lat er over.
    .
    Waar ik ook met je van mening over verschil is je uitspraak dat de Turken een dom volk zijn. Welnee, het Turkse volk is niet dom, hooguit is een groot deel misleid. Hoe kan dat anders in een land waar persvrijheid niet bestaat en al 83 jaar intolerantie heerst. Bovendien zal de angst om op de zwarte AKP-lijst te belanden ongetwijfeld groot zijn. Vanmiddag hoorde ik het verhaal over een Turkse dorpeling die moeilijkheden kreeg omdat hij een dollarbiljet in zijn portemonnee had (‘Zo, zo, een Amerikaans betaalmiddel. Hoe kom jij daaraan? Heb jij ook iets met Gülen te maken?’). Wat dat betreft ben ik blij dat ik in Nederland woon – maar dat zeg ik zonder een spoortje van trots en zelfgenoegzaamheid. Met Wilders, de Nederlandse variant van de AKP en zijn grote xenofobe aanhang is daar geen enkele reden toe.
    .
    Voor de rest ben ik het wel met je eens Izmir – ook met je beoordeling van Ebru Umar. Wanneer je na je vrijlating uit Turkije zielig doet bij aankomst op Schiphol, maar tegelijkertijd verheugd twittert wanneer er vluchtelingen in de Egeïsche Zee verdrinken – dan ben je knap gestoord. Dat is geen belediging, maar een constatering.

  9. Ik neem het niet op voor de jongeren in Zaanstad @Kees. Ik ben kwaad op de media die de zaak zo uitvergroot hebben. De media kan er van beschuldigt worden sensatie belust te zijn. De demonstranten die de NOS pers in Rotterdam aanvielen riepen erbij “als Turkije brandt gaat de wereld branden” of iets in die aard. Dat vond ik toch regelrecht een bedreiging. Niet alle demonstranten zullen er wel zo over gedacht hebben, maar de voetvolk van Adolf Erdogan vertrouw ik voor geen meter. Dat geld ook voor een grote tokkie deel van de autochtone Nederlanders die de Turken haten maar ondertussen naar de all-inclusives in Turkije blijven gaan.Je hebt gelijk Nederland is nog lang geen fascistische natie maar behandelt zijn inwoners niet gelijk. Kijk maar naar de zwarte pieten discussie en de vuil die Sylvana over zich heen gestort heeft gekregen. Ik vond in het begin DENK aansluiten omdat ik dacht dat het een anti-rascisme partij zou worden. Helaas zijn Kuzu en Ozturk hielenlikkers van Adolf in Turkije.

  10. @ Izmir

    Toen een paar jaar geleden een aantal Feijenoordsupporters (geen allochtoon, maar autochtoon schorem) arme mensen vernederden en vernielingen aanrichtten in Rome, werd daar door de media op dezelfde manier aandacht aan besteed. Je kan dat sensationeel noemen, maar volgens mij was die verslaggeving net zo terecht zoals die in Zaanstad. Waar je je beter over kan opwinden is dat het kwalijke handelen en optreden van de Zaanse jongeren en de (door Turkije geëerde) journalist Özyar voer is voor de Nederlandse Adolf – als je begrijpt wat ik bedoel.
    .
    En hoewel Zwarte Piet voor mij voortaan paars, groen of geel mag worden uitgedost, heeft Sylvana Simons zichzelf volkomen ongeloofwaardig gemaakt door zich bij het Nederlandse filiaal van de AKP aan te sluiten. Wat mij betreft is ze – evenals Ebru Umar -geen hielenlikker, maar wel een ernstig warhoofd. In ieder geval heeft ze (net zoals de Turkse jongeren in Zaanstad) de Nederlandse Adolf weer eens ruimschoots van munitie voorzien.
    .
    Voor de rest zijn wij het wel eens.

LAAT EEN REACTIE ACHTER

Please enter your comment!
Please enter your name here