Misdadig advies aan het Turkse parlement (COLUMN)

Istanbul/Peter Edel (COLUMN) – Nee, ik ga niet lang stilstaan bij Binali Yildirim, de nieuwe premier van Turkije. Dat hij werd voorgedragen was het minst verrassende nieuws over Turkije dit jaar. Er veel aandacht aan schenken komt op chronocide neer, omdat van Yildirim niet meer te verwachten valt dan dat hij braaf zal doen wat president Erdogan hem opdraagt. De volgende stap op weg naar het presidentieel systeem, niet meer en niet minder.

Het verschil tussen Yildirim en zijn voorganger, de door Erdogan tot vertrek gedwongen Ahmet Davutoglu, is dat laatstgenoemde nog wel eens een boek las (hij schreef er zelfs een, al was dat mede gebaseerd op de ideeën van een nazi-ideoloog). Evenmin als het grote opperhoofd zal Yildirim op het lezen van een boek betrapt kunnen worden. De anti-intellectualistische tendens binnen de regerende Partij voor Gerechtigheid en Ontwikkeling (AKP) is daarmee bevestigd.

Echtscheidingscommissie

Meer woorden ga ik in deze column niet vuilmaken aan Yildirim. In plaats daarvan geef ik prioriteit aan een advies afgelopen week van een adviescommissie aan het Turkse parlement.

Gezien de parlementaire meerderheid van de AKP ligt het voor de hand dat bij het formeren van adviescommissies voorbij wordt gegaan aan humanisten, mensenrechtenwerkers en ander links gespuis. Dat zou geen pas geven ten aanzien van de gelauwerde ‘conservatieve revolutie’ in Turkije. Het zal dus een en al AKP zijn wat de klok slaat in dergelijke commissies.

Op 14 januari jl. werd een commissie samengesteld om kwesties als echtscheiding, gezinsstructuur en huiselijk geweld te onderzoeken. De ‘echtscheidingscommissie’ werd het al snel genoemd. Het adviesrapport daarvan werd op 16 mei met overdreven ceremonieel en veel bombarie gepresenteerd.

Jong trouwen

Het advies is tekenend voor de islamisering van Turkije onder de AKP, terwijl de vrouwenhaat die eruit spreekt tot braakneigingen leidt.

De leden van de commissie betreuren het dat Turken steeds later in het huwelijk treden. Daarom worden studiebeurzen geadviseerd waardoor studenten jonger kunnen trouwen.

Echtparen die wensen te scheiden zochten voorheen advies bij huwelijksadviseurs. Die wil de commissie vervangen door medewerkers van Diyanet, het presidium voor religieuze zaken.

Komt het toch tot een echtscheiding dan wil de commissie de alimentatie voor vrouwen op termijn beperken.

Wordt een vrouw weduwe dan acht de adviescommissie het onwenselijk dat zij vijftig procent van de eigendommen binnen het huwelijk krijgt. Verder adviseert men om de psychische begeleiding van treurende weduwen in handen te geven van religieuze stichtingen.

Huiselijk geweld

Slachtoffer van huiselijk geweld dienen volgens de adviescommissie verwezen te worden naar bemiddelaars die hen ervan overtuigen dat zij hun echtegenoot toch vooral niet mogen verlaten. De vrouw dient zich, met andere woorden, nederig op te stellen en geweld te accepteren.

De commissie stelt verder voor dat wanneer vrouwen het slachtoffer worden van huiselijk geweld zij daar alleen nog buiten kantooruren over naar de politie mogen bellen.

Ziet u het voor zich? Een vrouw belt overdag de politie omdat ze zojuist door haar echtegenoot in elkaar is geslagen. Ze krijgt dan te horen dat ze later terug moet bellen omdat de agenten belangrijker zaken aan het hoofd hebben, zoals het aanhouden van journalisten. Als ze het in de avondlijke uren nogmaals probeert wordt haar verteld dat er buiten kantooruren geen aangiften worden opgenomen…

Mocht een mishandelde vrouw het toch voor elkaar krijgen om haar gewelddadige echtegenoot voor een rechter te slepen, dan stelt de adviescommissie voor dat het proces in het geheim plaatsvindt. Omdat de media er zo niets meer over horen, zal het geweld tegen vrouwen in dat geval ogenschijnlijk snel dalen. Nimmer zag ik een struisvogel in Turkije, maar ze zijn er kennelijk wel.

Het wordt nog veel gekker. Wanneer een vijftienjarig meisje wordt verkracht dan wil de adviescommissie haar stimuleren om met haar verkrachter te trouwen! Wanneer de schoft zich in de daarop volgende vijf jaar goed gedraagt wordt zijn straf naar voorwaardelijk omgezet. Het behoeft geen betoog dat het al forse probleem van de kinderhuwelijken in Turkije op deze manier in de hand wordt gewerkt.

Tayyar

Eerst dacht ik dit alles niet goed gelezen te hebben. Daarna hield ik het op een grap van een of andere zieke geest.

Hoewel de AKP geen overweldigende reputatie heeft als het om humor gaat deed een volksvertegenwoordiger daar onlangs een poging toe. Het werd geen daverend succes.

Het gaat om Samil Tayyar. Ik ken hem vooral vanwege zijn volstrekt ongeloofwaardige samenzweringstheorieën. Zo meende hij twee jaar geleden zonder enige vorm van bewijs de verantwoordelijkheid voor de brand in 1993 in het Madimak-hotel te Sivas in de schoenen van Duitsland te kunnen schuiven. Tja, en dan wordt er vreemd van opgekeken wanneer een van onze oosterburen een gedichtje over Tayyars baas schrijft. Zullen we het nog eens over belediging hebben?…

Op 15 mei kon Tayyar het niet verkroppen dat het Turkse basketbalteam in Moskou verloor van een Russisch team. ‘Je zou er nog een Russisch vliegtuig door neer willen schieten’ merkte hij via Twitter op. Een paar dagen later was het een grapje, schreef Tayyar, maar de Russische ambassade in Ankara zag er de gein niet van in.

Of het er wat mee te maken had of niet, maar een week later breidde Rusland de boycotmaatregelen uit tegen Turkije naar aanleiding van het neerhalen van een Russische gevechtsvliegtuig door Turkse F-16’s op 24 november jl.

In ieder geval was het onmenselijke en misogynistische advies aan het Turkse parlement van de ‘echtscheidingscommissie’ geen grapje. Het was serieus bedoeld; bloedserieus.

Sylvana Simons

Het moet me van het hart dat de Nederlandse politiek me doorgaans weinig kan boeien. Vreselijk saai. Een bevriend Tweede Kamerlid zei een tijdje geleden ‘we rommelen maar wat in de marge.’ Treffend uitgedrukt. Ik heb dan ook te doen met collega’s die over de Nederlandse politiek schrijven. Dan is Turkije toch het Luilekkerland voor journalisten. Met dank aan Erdogan & Co…

Als mijn aandacht wordt getrokken door de Nederlandse politiek heeft het meestal met Turkije te maken. Zo viel me deze week op dat de Tv-presentatrice Sylvana Simons zich heeft aangesloten bij DENK. U weet wel, de tweemansfractie in de Tweede Kamer van Tunahan Kuzu en Selcuk Öztürk die alom wordt beschouwd als een vingerkootje van de Turkse lange arm in Nederland.

Wat bewoog Sylvana tot die beslissing? Naar eigen zeggen wil ze zich als Kamerlid onder andere gaan inzetten voor de ‘empowerment van vrouwen.’

‘Beetje dom’

Ik ontvang regelmatig berichten van bezorgde vrienden, kennissen en familieleden die menen dat ik me beter wat zou kunnen matigen in mijn artikelen. Ik kan me de bezorgdheid goed voorstellen. Nederlandse kranten staan vol over vervolging van Turkse journalisten, en vooral sinds de aanhouding van Ebru Umar staat het als een paal boven water dat het ook voor buitenlandse publicisten niet meer veilig is in Turkije.

Een paar dagen maakte de schrijver en columnist Özcan Akyol nog bekend dat hij zich niet meer kritisch uit zal laten over de Turkse regering. Hij is bang, zo schreef hij. Terwijl zijn woonplaats Deventer toch aan de IJssel ligt en niet aan de Bosporus.

Als Özcan bang is, wat moet ik dan? In tegenstelling tot hem weiger ik om volledig aan mijn angsten toe te geven. Ik voel wat dat betreft een morele verplichting ten aanzien van Turken die aan hun vrijheid hechten. Neemt niet weg dat ik me de laatste tijd zo nu en dan op meer voorzichtigheid betrap.

Zo vind ik het nu moeilijk om woorden te bedenken over Sylvana Simons. Dat wil zeggen, over iemand die zich in het kader van ‘empowerment van vrouwen’ aansluit bij een kloon van een Turkse partij waar de onderdrukking van vrouwen hoog in het vaandel staat. Lastig om het dan fatsoenlijk te houden. Ebru Umar zou het waarschijnlijk wel weten, maar zij en ik hanteren toch andere woordenboeken.

Hoe dan ook, voorzichtigheid is de moeder van de porseleinkast. Voordat je het weet staan Kuzu en Öztürk bij de Turkse ambassade. Niet dat het veel uitmaakt, want na vijf jaar kritisch gepubliceerd te hebben over de politiek in Turkije zullen ze daar wel zo ongeveer weten wie ik ben. Je kan echter nooit weten. Daarom houd ik het er maar op dat Sylvana een ‘beetje dom’ is. Maxima kwam ermee weg toen ze dat over Willem Alexander zei, dus ten opzichte van Sylvana zou ik me daar geen buil aan mogen vallen.

In ieder geval hoop ik erg dat Sylvana dit artikel leest. Wie weet kan ze met haar partijgenoten in conclaaf gaan over de adviezen die het Turkse parlement afgelopen week ontving…

Volg Peter Edel op Twitter

Peter Edel is schrijver van De diepte van de Bosporus, een politieke biografie van Turkije (2012, Uitgeverij EPO, Antwerpen)