Istanbul/Peter Edel (COLUMN) – Eerder schreef Turksnieuws al dat een groep dissidenten van de ultranationalistische Partij van de Nationale Beweging (MHP) aandringt op een buitgewone partijbijeenkomst om een nieuwe partijleider aan te wijzen. Daarbij werd ook vermeld dat deze kwestie zwaar weegt voor de regerende Partij voor Gerechtigheid en Ontwikkeling (AKP) en president Erdogan.
De huidige partijleider van de MHP, Devlet Bahceli, verzet zich tegen een gedwongen vertrek, en dus ook tegen die partijbijeenkomst. Daarom stapten de dissidenten naar een rechter.
Rechtspraak in Turkije is echter een verhaal op zich. Twee rechters deden vorige week tegenstrijdige uitspraken. De een stond een buitengewone partijbijeenkomst van de MHP toe, maar de ander hield die tegen.
Ankara
Het wachten is op een uitspraak van het Hoger Beroepshof, maar daar heeft men geen haast. De dissidenten werden er tureluurs van en besloten afgelopen weekend dan toch maar bijeen te komen in de hoofdstad Ankara. Het feest ging echter niet door, want toen de dissidenten bij het Büyük Ankara hotel arriveerden werd hen de toegang ontzegd door de politie, die met waterkannonnen was uitgerukt.
Aldus bewees de politie de AKP een dienst, want daar houdt men de MHP het liefst zo zwak mogelijk, wat met het aanblijven van Bahceli zeker gegarandeerd is. Bovendien zou Bahceli te vinden zijn voor medewerking aan een nieuwe grondwet, en daarmee ook aan het door Erdogan begeerde presidentieel systeem.
Tel hierbij de kritiek op dat de rechtspraak in Turkije niet onafhankelijk is onder de AKP, en het is opeens niet zo vreemd meer dat het Hoger Beroepshof niet op wil schieten. Dat de politie de bijeenkomst te verhinderde komt zo ook in een speciaal kader te staan.
Bayrampasagazetesi
Wat weten we eigenlijk van de dissidenten die Bahceli van de troon willen stoten? Ze zijn tegen een presidentieel systeem voor Erdogan, zoveel is duidelijk. Of een wisseling van de wacht tot een verschuiving zou leiden bij de MHP ten opzichte van het Koerdische probleem blijft echter in nevelen gehuld. Het standpunt van Bahceli is keihard in deze, maar zijn dissidente partijgenoten hebben zich hier vooralsnog niet over uitgelaten.
Verder is het onduidelijk in hoeverre zij voornemens zijn om zich te distantiëren van het fascisme dat nog altijd binnen de MHP herkenbaar is. Dat laatste bleek vorige week toen de overduidelijk aan de MHP verbonden nieuwswebsite Bayrampasagazetesi een evenement in Istanbul wilde organiseren onder de naam: ‘Islam, de enige remedie terwijl de mensheid ineenstort en de dag des oordeels nadert.’
Het was de bedoeling dat de beruchte moordenaar Mehmet Ali Agca hier acte de présence zou geven.
Agca
Agca was in de jaren zeventig verbonden aan de Grijze Wolven, een als jongerenorganisatie opgerichte afdeling van de MHP. In die jaren werden vertakkingen van de Turkse ‘diepe staat’, zoals de beruchte ‘contraguerrilla’ voor een groot deel bemand door Grijze Wolven. Ze waren daar naast geweld tegen Armeniërs, Koerden en socialisten betrokken bij maffiapraktijken, zoals de handel in verdovende middelen.
Verder speelden Grijze Wolven aan het einde van de jaren zeventig een nadrukkelijke rol bij het creëren van de omstandigheden die tot de staatsgreep van 1980 zouden leiden.
Agca stond in contact met Abdullah Catli, een Grijze Wolf en misdadiger die in 1995 om het leven kwam bij een auto-ongeluk in het plaatsje Susurluk, waarmee het bestaan van de diepe staat in de openbaarheid kwam. Catli hielp Agca uit de gevangenis te ontsnappen nadat laatstgenoemde in 1979 de hoofdredacteur van de krant Milliyet, Abdi Ipekci, had vermoord.
Paus
Twee jaar later stond de foto van Agca wereldwijd op de voorpagina’s van kranten nadat hij had geprobeerd om Paus Johannes Paulus II te vermoorden.
Agca zat jaren in een Italiaans gevangenis voor de aanslag op de paus, maar werd in 2006 vrijgelaten en gedeporteerd naar Turkije. Daar werd hij vervolgens nog vier jaar vastgehouden voor de moord op Ipekci. In 2010 werd hij definitief vrijgelaten.
De website Bayrampasagazetesi wilde Agca vorige week in het zonnetje zetten. De bijeenkomst zou plaatsvinden in een straat die naar de door Agca vermoorde Ipekci is genoemd. De moordenaar zou daarbij voorgesteld worden als ‘de Turk die met zijn poging de paus te vermoorden aan de wereld toonde hoe vastberaden en moedig Turken zijn.’
Nadat er fel op de sociale media was geprotesteerd besloot het bestuur van het stadsdeel Bayrampasa tot afgelasting. Dat Agca in bepaalde kringen kennelijk nog altijd als held wordt beschouwd blijft echter veelzeggend. Het is de vraag wat de dissidenten in de MHP met dergelijke binnen de partij levende sentimenten gaan doen wanneer zij erin slagen om Bahceli tot vertrek te dwingen.
Volg Peter Edel op Twitter
Peter Edel is schrijver van De diepte van de Bosporus, een politieke biografie van Turkije (2012, Uitgeverij EPO, Antwerpen)
Peter schrijft: ‘Verder is het onduidelijk in hoeverre zij voornemens zijn om zich te distantiëren van het fascisme dat nog altijd binnen de MHP herkenbaar is.’
Dat komt mij voor als het intrappen van een open deur. Alsof je bij Wildersfans afvraagt of ze zich distantiëren van islamhaat. Of dat men zich bij de Staatkundig Gereformeerde Partij distantieert van de bijbel. Of dat de ouderenpartij 50+ een lagere AOW-uitkering bepleit.
.
Ik denk dat de ‘dissidenten’ vooral bang zijn dat de rol van de MHP geheel wordt overgenomen door de AKP. Die vrees lijkt mij terecht en maakt duidelijk dat de Turkse politiek een nieuw dieptepunt heeft bereikt.