Istanbul/Peter Edel (COLUMN) – De Turkse president Recep Tayyip Erdogan spreekt door verschillende monden. Uit de eerste komen vaak de meest absurde metaforen. Zo zette hij deze week zijn pleidooi voor de invoering van een presidentieel systeem kracht bij door te stellen dat ‘niemand het recht heeft om Turkije te veranderen in een land met leeuwen die voorbestemd zijn om op een vegetarisch dieet te leven.’ Je moet er maar op komen.
De andere mond van Erdogan bevindt zich op internet, waar hij een leger trollen in dienst heeft. Hen is hij zeer erkentelijk. Vorig jaar verscheen de president op een trouwfeest van een der beruchtste trollen. Daar had hij en passant een gesprek met de maffiabaas Sedat Peker, die zich dit jaar ontpopte tot een van zijn vurigste propagandisten. Leuke vriendenkring heeft de president toch. De massamoordenaar al-Bashir in Soedan mag zich daar ook toe rekenen.
Pelican Brief
Eind vorige maand kreeg Erdogans strijdtoneel op internet een extra dimensie toen de nieuwe website Pelican Brief daar de ouverture van de opera ‘De val van een premier’ ten gehore bracht.
Sinds kort is aan deze website een Twitteraccount toegevoegd met de naam ‘Pelican Verklaringen’. Er is een zekere gelijkenis met ‘Fuat Avni’, de ‘klokkenluider’ op Twitter. Dat account is eveneens anoniem, maar iedereen weet dat imam Fethullah Gülen en zijn volgelingen erachter schuilgaan. ‘Pelican Verklaringen’ is al even doorzichtig. Het ligt er duimendik bovenop dat de ‘Erdoganisten’ hier met volledige instemming van de ‘reis’ (de chef) van leer trekken.
Zoals op ‘Pelican Brief’ vorige maand, kent het hieraan verbonden Twitteraccount vooralsnog een doelwit: de vorige week tot vertrek gedwongen premier Ahmet Davutoglu. ‘Pelican Verklaringen’ stelt onder andere dat Davutoglu en zijn medewerkers op wraak zinnen. Ze zouden informatie over Erdogan en zijn kliek vergaren bij (verborgen) volgelingen van Fethullah Gülen binnen de bureaucratie.
Dat Davutoglu met Gülen geassocieerd zou worden lag min of meer voor de hand. Eerst verschenen nog berichten waarin Davutoglu een Duitse spion was, maar de meest geëigende manier om een afvallige te criminaliseren loopt in AKP-kringen toch via Gülens ‘parallelle structuur’. Bovendien, wat maakt het uit? Duitsland en Gülen maken voor de Erdoganisten beide deel uit van de grote wereldsamenzwering tegen Turkije.
Economie
Er zijn al veel redenen genoemd waarom Erdogan zich van Davutoglu wilde ontdoen, maar de lijst wordt steeds langer. Zo zou er ook onenigheid zijn geweest over het economiebeleid.
Serieuze economen zijn het er over eens dat hervormingen noodzakelijk zijn om de Turkse economie op gang te houden, dan wel om te voorkomen dat de zaak als een plumpudding in elkaar zakt. Ook vicepremier en economiesupervisor Mehmet Simsek is daarvan doordrongen. Hij zei onlangs nog dat de economie zonder hervormingen onmogelijk meer dan vijf procent kan groeien. Voor dit jaar hield Simsek het zelfs maar op drie procent. Simsek meent dat maatregelen noodzakelijk zijn en zou daar begrip over hebben gevonden bij Davutoglu. Die had het alleen veel te druk met Erdogan om enige prioriteit aan hervormingen te kunnen geven.
Erdogan ziet niets in structurele hervormingen. Voor hem telt alleen het snelle geld. Daarom gaat hij voor groei op basis van binnenlandse vraag, met als consequentie dat de kredietballon steeds verder opgeblazen wordt. Ongezonde groei dus. De vooraanstaande in Turkije geboren, doch in de VS werkzame econoom Daron Acemoglu maakte daar onlangs nog een punt van.
Een tijdje geleden zei Erdogan nog regelmatig dat Turkije in 2023 tot de grootste economieën zal behoren. Nu niet meer. Is ook onmogelijk zonder een visie op de economie die niet verder gaat dan morgenmiddag. Turkije blijft op deze manier gezellig in de middle income trap hangen, en dat is dan nog het beste vooruitzicht.
Simsek weet beter, maar zijn dagen zouden wel eens geteld kunnen zijn in de regering. Omdat hij het naar Erdogans zin veel te goed kon vinden met Davutoglu, maar ook omdat de president zichzelf nu zo overschat dat hij denkt de Turkse economie wel eventjes in zijn eentje te kunnen bestieren.
Terwijl Erdogan een gat in zijn hand heeft als het om megaprojecten gaat, maande Davutoglu daarover tot meer voorzichtigheid. Hij wilde de overheidsgaranties voor projecten als de derde brug over de Bosporus en de nieuwe luchthaven in Istanbul van honderd naar tachtig procent terugbrengen. Het verhaal gaat nu dat dit zo slecht viel bij Erdogan dat het de druppel werd die de emmer deed overlopen.
Abdulhamid
Die zielige Davutoglu leefde in de waan dat Turkije een grondwet kent; een grondwet waarin de premier de hoogste baas is. Hoe naïef. Wat Davutoglu mocht ervaren is dat Erdogan volledig in de voetsporen treedt van zijn rolmodel, sultan Abdulhamid II, die in 1878 ook al een grondwet afschafte.
Aldus kan Erdogan nu zonder enige grondwettelijke basis als uitvoerend president heersen. Zijn argument is dat dit in democratisch opzicht wel snor zit, aangezien hij met 52 procent tot president werd verkozen. Maar die verkiezingen gingen over wie er president werd, niet over een wijziging van het bestuurssysteem.
Een paar jaar geleden kwam uit opiniepeilingen nog naar voren dat een meerderheid Turken tegen een presidentieel systeem was. Zelfs de meeste AKP-stemmers dachten er toen zo over. Nog interessanter is dat resultaten van opiniepeilingen over dit thema al tijden niet meer in de media zijn verschenen. Zou Erdogan zich misschien niet in de huidige resultaten kunnen vinden? Als ze in zijn voordeel waren stonden ze waarschijnlijk op de voorpagina’s.
Het is daarentegen volstrekt duidelijk dat Turkije over elf dagen een geheel ander soort premier gaat krijgen. Een adviseur van Erdogan draaide er niet omheen, het zal een ‘laag geprofileerde’ premier worden. Meer dan genoeg hielenlikkers die daarvoor in aanmerking komen. De functie van de nieuwe premier wordt zo irrelevant dat het de moeite niet waard is om bij de genoemde kandidaten stil te staan. Wat telt is dat in de nieuwe situatie niemand nog het absolute leiderschap van Erdogan in twijfel zal trekken.
Gehoorzaamheid
Het sleutelwoord bestaat voortaan uit ‘gehoorzaamheid’. Melih Gökcek, de burgemeester van Ankara en Erdogans opperslijmbal, was er duidelijk over: ‘De leider kan zich vergissen, maar zijn beslissingen dienen gehoorzaamd te worden.’ Kortom, de zelfverklaarde leider dient volgens Gökcek ook gelijk te krijgen als hij het niet heeft. Daar zal Erdogan niet over klagen.
Dat de devotie voor Erdogan religieuze trekken kent was al bekend, en ook al angstaanjagend, maar de vormen die het nu aanneemt tarten ieder voorstellingsvermogen. Davutoglus ongehoorzaamheid wordt nu ook in een religieus kader geplaatst.
Een pleitbezorger van Erdogan, ene Kadir Misiroglu, verwees naar een passage uit de Koran waarin Satan weigerde zich aan Adam te onderwerpen. Vervolgens wordt Davutoglu door Misiroglu in de rol van Satan geplaatst omdat hij niet wilde knielen voor Erdogan.
Een AKP-lid dat graag een plaats in het parlement had willen bemachtigen maakte het mogelijk nog bonter. Op Twitter schreef hij dat zij die weigeren Erdogan te gehoorzamen niet alleen deze wereld, maar ook het hiernamaals zullen verliezen. Wellicht dat de man op deze manier in de toekomst alsnog volksvertegenwoordiger kan worden.
Ambities
Natuurlijk, dit zijn slechts ‘persoonlijke meningen’, maar tegelijkertijd zijn die tekenend voor het sfeertje waarbinnen Erdogan vanuit een hoofdzakelijk ceremoniële functie het absolute leiderschap opeist. Ik vraag me af of hij rust in zijn hoofd krijgt als hij dat laatste eenmaal definitief voor elkaar heeft, of dat zijn ambities nog verder strekken.
Ik noem maar wat: afschaffing van ‘verderfelijke westerse concepten’, waaronder het weinige wat er over is van de Turkse democratie? President voor het leven, met erfopvolging? Een eerherstel van het kalifaat? Geen recht meer om een hoofddoek te dragen, maar een plicht daartoe? Verregaande segregatie tussen mannen en vrouwen, zoals in het openbaar vervoer en parken?
Een paar jaar geleden lachte ik nog hard wanneer een overtuigde kemalist dit schrikbeeld voorzag. Nu weet ik het zo net niet meer.
Volg Peter Edel op Twitter
Peter Edel is schrijver van De diepte van de Bosporus, een politieke biografie van Turkije (2012, Uitgeverij EPO, Antwerpen)
het lijkt wel of deze website geen nieuws over turkije uitbrengt maar gekakel van gefrustreerde hollanders. Ik snap best dat deze website niet rendabel is geworden maar toch..
Wat bovenstaande betreft: Wat heb je toch een rijke fantasie Peter. Je complot theorieen slaan helemaal nergens op. Ik hoop heel graag dat ze in Turkije afscheid gaan nemen van de Europese democratische stelsel en gaan richten op het Amerikaans systeem.
Ach Hakan nu ben ik wel erg benieuwd wat de NLse democratie betekend voor jou en je medestanders. Klaarblijkelijk heb je het erg naar je zin in Nederland want weggaan doe je niet. Dan bevreemd het mij dat jij zo fulmineert naar alles wat niet Turks is. Leg eens uit wil je? Waarom zou de weg naar democratie met scheiding der machten niet in orde zijn? Juist een ieder in zijn/haar waarde laten en eigen religie of levenswijze laten beleven is toch prachtig.
Als iemand kritiek geeft op een Hollander, dan moet die persoon van shmuel direct zijn paspoort inleveren en vertrekken uit Nederland. Dat heeft wel wat weg van ene meneer Erdo?an, waar shmuel zelf zoveel kritiek op heeft. De splinter en de balk zeg maar.
En weer zie ik geen antwoord op de vraag die ik gesteld heb. Wel een gebruikelijke sneer als ik vraag om respect. Dat heb jij niet geleerd van je ouders blijkbaar of mogelijk doof geweest.
Blijft onverlet dat ik inderdaad voorstander ben van het hebben van één paspoort. Hier in je luie stoel de boel in Turkije op lopen te naaien is te gemakkelijk.
Over frustraties gesproken! Er wordt nogal eens met een grote boog om de essentie heen gekletst.
Over Erdo is menigeen duidelijk. Edoch jij Kenan blijkbaar niet. Ook bang? Een NLpaspoort heeft 100% met democratie uit te staan. Indien je dat niet begrijpt verdien je hem niet.
Dit vind ik toch zo’n leuke reactie. Echt. Vooral omdat Hakan er blijk van geeft hoe slecht hij zich informeert alvorens in de pen te klimmen. Niemand heeft het namelijk over een Amerikaans (presidentieel) systeem in Turkije. En al helemaal Erdogan niet. In plaats daarvan spreekt hij over een presidentieel systeem dat gebaseerd is op specifiek Turkse normen en waarden. Wat we daaronder moeten verstaan blijkt als hij pleit voor het afschaffen van de scheiding der machten. Een wereld van verschil met de VS, waar de scheiding der machten heilig is.
Een presidentieel systeem hoeft niet per definitie ondemocratisch te zijn. De oppositie in het Turkse parlement is dan ook minder tegen een presidentieel systeem dan tegen de invulling die Erdogan daaraan wil geven. Dat wil zeggen, met minimale democratische controle over zijn handelen en een einde van de onafhankelijkheid van staatsinstanties als de Centrale Bank en het Constitutioneel Hof.
Mijn complottheorieën slaan helemaal nergens op? Dat las ik ook toen ik vier jaar geleden schreef over de Gülenbeweging, Ergenekon, Balyoz etc. Wordt ondertussen anders over gedacht, toch Hakan? Hoe kan er sprake zijn van complottheorieën als ik me baseer op de woorden van ‘de chef’ en zijn medestanders zoals Maffiabaas Sedat Peker?
Hakan heeft gelijk.
Kenan: ‘Hakan heeft gelijk’. Dát is nog eens een goed onderbouwde en intelligente bijdrage. Over gekakel gesproken.
Alsof jouw gezever een onderbouwing is…
Kees heeft gelijk en Kenan niet! LOL
Ik respecteer jouw mening.
De vraag is: kun jij het ook opbrengen om mijn mening te respecteren?
Want daar heb je nogal wat moeite mee, gezien het feit dat je min ouders erbij sleept vanwege wat er allemaal mis gegaan zou zijn met mijn opvoeding.
Zeg nou gewoon dat je mijn mening niet kunt en wilt respecteren, zonder er personen bij te betrekken die zich hier niet kunnen verdedigen en niets met deze discussie te maken hebben.
Ook voor jou is het blijkbaar best moeilijk om je aan democratische regels te houden.
Mag een reactie niet gewoon uit bijval en verder niets? Ik wil dat lezers weten dat Hakan niet alleen staat in zijn mening.
O ja Kenan – op deze site mag je vrij reageren, bijvallen en zeveren tot je een ons weegt. Zulks in tegenstelling tot tienduizenden Turkse sites waarvan vele al jaren geblokkeerd zijn.
.
Deze site staat zelfs open voor mensen zoals jij die niet kunnen of willen lezen wat anderen zeggen. Ga maar na, je reageert in eerste instantie door te schrijven: ‘Als iemand kritiek heeft op een Hollander, dan moet die persoon van Shmuel direct zijn paspoort inleveren en vertrekken uit Nederland’. Maar Shmuel schreef niet over het inleveren van paspoorten, maar merkte slechts op dat Hakan het klaarblijkelijk erg naar zijn zin heeft in Nederland, want weggaan doet-ie niet. Dat geldt trouwens ook voor Turkse Nederlanders die Peter Edel bedreigen. Met zo’n constatering is toch niets mis?
.
In plaats van Hakan bij te vallen, zou je hem beter kunnen vragen waarom hij bijt in de hand die hem voedt? En dan nog wel een hand die is gevuld met persvrijheid, rechtsbescherming, scheiding der machten, godsdienstgelijkheid, vrije geschiedschrijving en bovenal vrije meningsuiting. Allemaal zaken die in het land van dede geheel ontbreken of onbekend zijn. Je mag in Nederland zelfs stemmen op AKP-verklikkertjes als Tunahan Kuzu en Selcuk Öztürk – wat wil je nog meer?
Als je het goed vind ga ik Hakan helemaal niets vragen.
Ik ben het gewoon met hem eens en daar zul jij het mee moeten doen. En dat je je daar over opwindt, dat mag en moet je helemaal zelf weten. Mij interesseert dat helemaal niets. En als mijn mening jou niet bevalt ‘ga jij jouw weg en ik de mijne’ (zoals een groot leider eens zei). Ik heb genoeg vrienden om me zorgen te hoeven maken om jouw vriendschap te moeten ontberen.
.
Je classificatie van parlementsleden Kuzu en Öztürk zijn onder de gordel en zegt veel over de waard.
Trouwens, Shmuel heeft wel degelijk de mening dat Nederturken hun Turkse paspoort in moeten leveren om te mogen profiteren van Nederlandse voorzieningen. Doen ze dat niet, dan moeten ze volgens hem naar Turkije vertrekken. Hierboven bevestigt hij dat nog eens expliciet.
Als ik jou was zou ik niet zijn advocaat willen spelen. Spreek voor jezelf.
Shmuel gaat niet gehinderd door enige schroom voorbij aan het feit dag de meeste Nederturken hun hele leven al (financieel) bijdragen en onlosmakelijk onderdeel zijn van dat Nederlandse systeem.
Maar om voor mij mysterieuze reden meent hij alleenrecht te hebben op een mening.
Alsof hij meer heeft bijgedragen dan een ander met een afwijkende mening. En zelfs al zou dat zijn, zo’n systeem zou geen waarde hebben als je mening zo zwaar telt als dat je eraan zou hebben bijgedragen.
Dan zouden rijke mensen die een belasting betalen immers ook 2 of meer stemmen mogen uitbrengen bij verkiezingen. Dat zal toch niet de bedoeling zijn?
Dat je met Kenan – en enkele andere Turks-Nederlanders die regelmatig op deze site verschijnen – op een goede en waardige wijze kan discussiëren is ijdele hoop. In plaats op argumenten in te gaan, keutelt hij wat over zijn grote vriendenkring waardoor hij zich geen zorgen hoeft te maken om mijn vriendschap te ontberen. Moet ik nu teleurgesteld zijn? Hoezo Kenan, waar en wanneer heb ik jou om je vriendschap gevraagd?
.
Voor het overige wil ik je geruststellen dat ik nooit onder de gordel ‘classificeer’ – en dat geldt ook voor mijn opvatting over DENK. Naar mijn mening doet deze club in termen van hypocrisie en lelijkheid niet onder voor de PVV. Ik zal dat – geheel bóven de gordel – toelichten. Voorbeeld één: hoewel ik het onzin vind om over de feitelijkheid van de Armeense genocide te stemmen (je gaat toch ook niet stemmen over de vraag of de zon in het oosten of het westen opkomt) was dat voor DENK een reden om over dit onderwerp in het parlement hoofdelijke stemming te vragen. Dat was nog niet voldoende, want vervolgens presteerde het men om de Turks-Nederlandse kamerleden die zich uitspraken voor de erkenning van de genocide, voluit in beeld te brengen.
.
Voorbeeld twee. Eerder vroegen Öztürk en Kuzu per motie om beveiliging van alle 450 Nederlandse moskeeën. Dat doen ze, ofschoon ze heel goed weten dat de meeste moskeeën geen bescherming nodig hebben en gemeentelijke oplettendheid volstaat. Ook hier vragen zij een hoofdelijke stemming aan, met als doel de Kamerleden Mustafa Amhaouch (CDA), Sadet Karabulut (SP) en Ahmed Marcouch (PvdA) voor het blok te zetten.
.
Dat bedoel ik met hypocrisie en lelijkheid – want wie heeft er belang bij om (in navolging van Wilders) de tegenstelling tussen Nederlandse Nederlanders en Nederlanders van Turkse en Marokkaanse komaf (door de etnisch-religieuzen kaart te trekken) nog meer te vergroten? En wie heeft er belang bij om bij een stemming over de Armeense genocide Turks-Nederlandse Kamerleden in de schijnwerpers te zetten en hen daarmee impliciet als ‘verraders’ aan te merken? Dat bedoel ik dus met AKP-verklikkertjes. Hoezo ‘onder de gordel’?