Crisis binnen de MHP (COLUMN)

0
8

bahceli 2 images

Istanbul/Peter Edel (COLUMN) – Bij de algemene verkiezingen van 1 november jl. haalde de ultranationalistische Partij van de Nationale Beweging (MHP) maar net de kiesdrempel. Sindsdien rommelt het in de partij.

Devlet Bahceli, die de MHP sinds 1997 leidt, wordt door de dissidente partijgenoten Koray Adin, Sinan Ogan, Ümit Özdag en Meral Aksener verantwoordelijk gehouden voor het slechte presteren van de partij. Zij vrezen dat de MHP niet in staat zal zijn om bij volgende verkiezingen de kiesdrempel te halen als het zo door gaat. Daarom zouden ze graag zien dat Bahceli vertrekt. Die wil echter van geen wijken weten.

De dissidenten stapten naar de rechter om een buitengewoon partijcongres af te dwingen, waar een nieuwe leider van de MHP kan worden benoemd. De rechter stemde daarin toe, maar Bahceli ging in hoger beroep en daar moet nog een uitspraak in volgen.

Aksener

Bahceli en de partijleiding slaan hard terug naar de opstandige leden van de partij. Eerder meldde Turksnieuws al dat Bahceli hen ervan beschuldigde deel uit te maken van de ‘parallelle structuur’, oftewel de beweging rond imam Fethullah Gülen. De voormalige MHP-volksvertegenwoordigster Meral Aksener ontkende dat op 15 april tijdens een uitzending van het nieuwskanaal CNN Türk. Het kwam haar op een onderzoek door de partijleiding te staan.

Naar aanleiding van uitspraken waarin Koran Aydin en Sinan Ogan de partijleiding onder vuur namen, kwam ook een onderzoek naar hen op gang. Ümit Özdag loopt vanwege zijn kritische opstelling nu zelfs het risico om uit de partij gezet te worden.

Presidentieel systeem

De ontwikkelingen in de MHP zijn van essentieel belang voor president Erdogan en zijn Partij voor Gerechtigheid en Ontwikkeling (AKP). Blijft Bahceli partijleider dan valt er met hem namelijk te praten over een samenwerking bij de invoering van een nieuwe grondwet. Onderdeel daarvan is het presidentieel systeem waar Erdogan zijn zinnen op heeft gezet. Als Bahceli wordt afgezet als partijleider is het echter zeer de vraag of zijn opvolger een superpresidentschap voor Erdogan zal steunen.

Komt er geen steun van de MHP dan blijven twee mogelijkheden over voor de AKP om een nieuwe grondwet mogelijk te maken. De eerste bestaat uit nieuwe verkiezingen. Zoals gesteld wordt het zeer twijfelachtig of de MHP dan de kiesdrempel zal halen, maar mocht de partij een nieuwe leider krijgen, dan worden die kansen hoger ingeschat.

Bahceli probeert aan de dreiging te ontkomen door erop te zinspelen dat hij na volgende verkiezingen bereid is tot een coalitie met de AKP. Na de juniverkiezingen van vorig jaar wilde hij daar nog niet over peinzen, maar de omstandigheden zijn in zijn nadeel veranderd. Nu ziet Bahceli de belofte van regeringsmacht kennelijk als enige manier om de kritiek van partijdissidenten de mond te snoeren en indruk te maken op stemmers. Hij gaat er daarbij overigens vanuit dat de AKP na nieuwe verkiezingen aangewezen zal zijn op een coalitiepartner, wat geenszins vaststaat.

HDP

Over de tegenhanger van de MHP, de pro-Koerdische Democratische Volkspartij (HDP) wordt eveneens getwijfeld of zij bij nieuwe verkiezingen genoeg stemmen zal halen om de kiesdrempel te halen. Als naast de MHP ook de HDP uit het parlement wegvalt wordt het invoeren van een nieuwe grondwet nog eenvoudiger voor de AKP.

Een ander scenario komt in zicht bij het opheffen van de parlementaire onschendbaarheid van een aantal HDP-afgevaardigden, waaronder partijleider Selahattin Demirtas. Erdogan dringt daar op aan. Krijgt hij zijn zin dan hangt hen vervolging boven het hoofd vanwege vermeende banden met de Koerdische PKK, als gevolg waarvan zij uit het parlement zouden verdwijnen. Er zijn dan in theorie een soort miniverkiezingen mogelijk om hen te vervangen. Naar wordt aangenomen zal de AKP daar garen bij spinnen.

Bulut

Hoewel de mogelijkheid van nieuwe verkiezingen momenteel een veelbesproken thema is in Turkije, blijven AKP-prominenten het tegenspreken. Erdogans adviseur Yigit Bulut legde er onlangs de nadruk op dat de president hecht aan verkiezingen volgens schema. Weinig overtuigend, in aanmerking genomen dat Erdogan het vorig jaar maar al te graag op nieuwe verkiezingen liet aankomen na de voor de AKP teleurstellende uitslag in juni. Om een nieuwe verkiezingsronde te bereiken saboteerde hij toen zelfs pogingen om een coalitie te vormen.

Bulut stond ook stil bij de sinds het aangekondigde vertrek van premier Davutoglu hoorbare geluiden dat de voor het economiebeleid verantwoordelijke ministers vervangen zullen worden. Hij zei daar het volgende over:

‘landen en economieën zijn meer gebaseerd op systematische dynamiek dan op mensen.’

Bulut lijkt dus niet uit te sluiten dat vicepremier en economiesupervisor Mehmet Simsek van het toneel gaat verdwijnen. Simsek stond naar verluidt dichter bij Davutoglu dan bij Erdogan.

Dubbel bestuur

Bulut gaf toe dat het aangekondigde vertrek van Davutoglu tot onzekerheid in de markten heeft geleid. Deze economische consequentie is volgens hem het gevolg van ‘dubbel bestuur’.

Met andere woorden, Turkije mag dan volgens de grondwet bestuurd worden op basis van een parlementair systeem, maar de president meent dat hij daardoor in de weg wordt gelopen. Omgekeerd geldt dan dat er geen probleem met ‘dubbel bestuur’ zou zijn wanneer Erdogan zich aan de grondwet hield, maar daar gaat Bulut uiteraard aan voorbij. In plaats daarvan benadrukt hij het belang van een presidentieel systeem. Hoe dat er moet komen zegt hij niet, al zou dat dan niet aan de hand van nieuwe verkiezingen zijn.

Betekent dit dat Erdogan vertrouwt op de medewerking van Bahceli aan een nieuwe grondwet? In dat geval mogen diens opponenten het hoger beroep over een buitengewoon partijcongres van de MHP niet winnen en komt het er dus op neer dat de politieke toekomst van Turkije voor een belangrijk deel in de handen van een rechter ligt.

Volg Peter Edel op Twitter

Peter Edel is schrijver van De diepte van de Bosporus, een politieke biografie van Turkije (2012, Uitgeverij EPO, Antwerpen)

LAAT EEN REACTIE ACHTER

Please enter your comment!
Please enter your name here