Istanbul/Peter Edel (COLUMN) – Ongeveer een jaar geleden werd het einde ingeluid van het Koerdische vredesproces. In de mainstream media althans. Zelf zag ik het, onder andere door een gebrek aan wederzijds vertrouwen, al veel eerder misgaan.
Dat Ankara gedurende het vredesproces doorging met het bouwen van politieposten in Zuidoost Turkije was een veeg teken. Daarnaast weten we nu dat de Koerdische PKK tijdens de periode van de wapenstilstand doorging met het aanleggen van explosieven- en wapenvoorraden.
Demirtas
Verder was er het opportunisme van de regerende Partij voor Gerechtigheid en Ontwikkeling (AKP). Die was het niet in de eerste plaats om vrede te doen, maar om steun van de pro-Koerdische Democratische Volkspartij (HDP) voor een nieuwe grondwet, en daarmee voor het door president Erdogan zo fel begeerde presidentieel systeem.
Toen HDP-leider Selahattin Demirtas deze maand een jaar geleden zei dat Erdogan als het aan hem lag nooit een supermachtig presidentschap zou krijgen liet de AKP dan ook snel het doek vallen voor het vredesproces.
Serafettin Elci
Toch, er is een historische kans voorbijgegaan, hoe mager de kans op vrede ook was. De klok begint te tikken voor een oplossing. Volgens de in 2012 overleden Koerdische politicus Serafettin Elci behoorde hij tot de laatste generatie Koerden waarmee nog een dialoog met Ankara mogelijk was om tot een einde van het conflict te komen.
Dat was wellicht overdreven, want de veel jongere Demirtas spande zich wel degelijk in voor een politieke oplossing. Zijn HDP bevindt zich echter in een spagaat. Met tegenover het streven naar een politieke oplossing de sterke aarzeling om de acties van de PKK krachtig te veroordelen. Ik zou dat laatste zelf zeker verwelkomen, maar het wordt in de weg gestaan door de gemeenschappelijke achtergrond en achterban die de HDP met de PKK deelt.
Waar de HDP zich niet aan kan onttrekken is het gegeven dat een kameraad met wie sterke inzichtelijke verschillen bestaan hoe dan ook een kameraad blijft. Daarnaast kan de HDP de banden niet verloochenen die ontstaan omdat men tot dezelfde familie behoort, uit dezelfde streek afkomstig is, of omdat men samen op school heeft gezeten.
Albayrak
Dat laatste doet me denken aan het bezoek dat de voormalige Nederlandse staatssecretaris Nebahat Albayrak zeven jaar geleden ontving van de politicus Muhsin Yazicioglu, die ooit tot de fascistische Grijze Wolven behoorde en later de niet minder rechtse, op islamistische leest geschoeide Grote Eenheidspartij (BBP) oprichtte.
Er waren er in Nederlander voor wie de ontmoeting tot de conclusie leidde dat Albayrak sympathiseerde met de standpunten van Yazicioglu. Nadat Yazicioglu drie maanden later bij een helikopterongeluk om het leven kwam gaf het zelf aanleiding tot samenzweringstheorieën.
In werkelijkheid was de connectie tussen Albayrak en Yazicioglu echter gebaseerd op familiebanden en een gemeenschappelijke oorsprong in een gebied nabij de stad Sivas.
Dergelijke banden plaatsen politieke verschillen in de schaduw. Nederlanders begrepen dat vaak niet en keken alleen naar het politieke aspect. Turken zullen deze situatie destijds beter begrepen hebben. Op hun beurt begrijpen zij echter weer vaak niet dat Koerden soortgelijke banden met elkaar kunnen hebben en dat die eveneens voorbij gaan aan tegenstellingen op het politieke vlak.
Hezer
Het dilemma waar dit toe kan leiden kwam recentelijk tot uiting in het handelen van de HDP-volksvertegenwoordigster Tugba Hezer. Vorige maand wekte Hezer enorme verontwaardiging door de familie te condoleren van Abdulkadi Sömer, de Koerdische activist die zich op 17 februari jl. te Ankara opblies in een auto en daarbij 29 personen de dood in sleepte. Niet alleen de AKP was woedend over deze stap van Hezer, want ook de Republikeinse Volkspartij (CHP) reageerde er zeer afwijzend over.
Zelf moet ik ook zeggen dat ik het een erg domme zette vond van Hezer. Ze maakte het de AKP op deze manier immers wel erg eenvoudig om de HDP aan geweld te koppelen, waardoor een politieke oplossing nog verder weg kwam te liggen dan eerder al het geval was.
Dwars door alle verontwaardiging was er echter nauwelijks aandacht voor de persoonlijke achtergrond van Hezer. Jammer, want haar verhaal is kenmerkend voor de innerlijke tegenstelling die zij, en met haar vele anderen, ervaren.
Zilan
Tugba Hezer werd in 1989 geboren in Zilan, een district in Van, de provincie waar ook de dader van de aanslag in Ankara geboren werd. In 1930 ontstond in Zilan een Koerdische opstand: de Ararat-rebellie, die op uiterst bloedige wijze werd onderdrukt.
De schattingen van het aantal slachtoffers lopen uiteen. De krant Cumhuriyet hield het destijds op 15.000 doden, maar volgens de schrijver Hesen Hisyar Serdi – die zelf aan de opstand deelnam – werden 47.000 dorpelingen omgebracht. In ieder geval behoorden de voorouders van Hezer tot de slachtoffers van Zilan.
Hezer groeide op te midden van de burgeroorlog van de jaren negentig en kreeg de haat tegen Turkije zo met de paplepel ingegoten. Haar oudere broer sloot zich aan bij de PKK en kwam om het leven, terwijl haar oudere zuster nu nog bij de PKK aangesloten zou zijn.
Cumulatieve haat
Zelf gaf Hezer de voorkeur aan een politieke oplossing. Dat ze in tegenstelling tot familieleden niet voor de PKK koos, maar voor de HDP, wijst daar in ieder geval op. Het gevolg was een gewetenskwestie ten aanzien van hen die een andere keuze maakten bij het voeren van de Koerdische strijd, maar met wie ze tegelijkertijd een achtergrond deelt.
Met dat laatste wil ik geen begrip uitdrukken voor Hezers controversiële beslissing om de ouders van Abdulkadi Sömer te condoleren. Vanuit het perspectief van een politieke oplossing is en blijft het contraproductief en dat had ze zich moeten beseffen. Dat maakt wat ze deed echter nog niet onverklaarbaar. Het illustreert zoals gesteld het conflict waar Koerden die streven naar een politiek oplossing zich mee geconfronteerd weten.
Dat laatste te meer omdat de jongere generatie Koerden zienderogen radicaliseert. Dat Turkije momenteel niet alleen oorlog voert met de PKK, maar vooral ook met de jongerenbeweging daarvan, zegt genoeg. De cumulatieve haat over de decennia heen die hier de oorzaak van is krijgt door de huidige oorlog alleen maar een extra impuls.
Rampzalige toekomst
De enige oplossing die de AKP ziet voor het Koerdische probleem is met veel geweld een einde maken aan de PKK. Evenmin als voorgaande regeringen zal de AKP daar echter in slagen. Het is dweilen met de kraan open, met het vooruitzicht van een rampzalige toekomst.
Een belangrijke factor bestaat uit de demografische veranderingen in Turkije. Koerden zetten meer kinderen op aarde dan Turken, waardoor de verhouding tussen beide bevolkingsgroepen binnen een aantal generaties zal veranderen. Op kortere termijn betekent het echter al dat de PKK op meer Koerdische jongeren kan rekenen; simpelweg omdat er meer Koerdische jongeren zullen zijn.
Anders gezegd, voor iedere Koerdische jongeling die nu door Turkse militairen worden gedood staat er voor de toekomst meer dan een klaar om zijn in de oorlog omgekomen oudere broer of neef te wreken.
V-teken
Een bevriende collega trok naar Zuidoost Turkije. Op straat zag hij een groep jongetjes van een jaar of acht. Hij vroeg hen of hij een foto van hen mocht maken. Toen het grut voor hem poseerde maakten ze het bekende V-teken. ‘Daar staat de nieuwe generatie PKK-strijders’, dacht mijn collega.
De radicalisering onder Koerdische jongeren lijkt niet meer teruggedraaid te kunnen worden. Koerden die voor een politieke oplossing staan dreigen in dat licht het onderspit te delven.
Hel
Kortom, Turkije kan zich opmaken voor een toekomst van meer aanslagen, meer oorlog, nog meer aanslagen en nog meer oorlog. Erger dan ooit gaat het worden. De burgeroorlog gedurende de jaren negentig was een hel, maar de laatste drie maanden vielen meer doden dan in drie maanden destijds. Daarnaast draagt ook de verschrikkelijke aanslag in Ankara van 17 februari de voorspelling in zich van nog veel meer onheil.
Hoewel de PKK rond de verkiezingen van 1 november nog een eenzijdige wapenstilstand afkondigde, lijkt de organisatie zich nu in de overtuiging van de AKP te vinden om de oorlog tot in het oneindige voort te zetten.
AKP en PKK mogen het vredesproces zo dan gezamenlijk ten grave dragen, maar laat het duidelijk zijn dat geen van beide partijen ooit in staat zal zijn een definitieve overwinning naar zich toe te slepen in deze waanzin.
Het is om stapelgek van te worden.
Volg Peter Edel op Twitter
Peter Edel is schrijver van De diepte van de Bosporus, een politieke biografie van Turkije (2012, Uitgeverij EPO, Antwerpen)
Hee, je bent dit keer minder akp vijandig. Houden zo.
De oplossing van het koerdische probleem zou zijn, een koerdisch staat in zuid oost turkije. Iemand die zich dan koerd voelt gelijk verplicht verhuizen naar koerdistan. Is het hele probleem opgelost. Mogen ze hun eigen stroom opwekken om gratis te gebruiken.
Dat is juist wat ze willen, Koerdistan in zuid oost Turkije….slimme opmerking van je Hakan. Wie zich in Turkije niet thuis voelt moet maar verhuizen waar ie zich wel thuis voelt. In Irak en Syrië zijn ze met man en macht uit zowel het hele westen bezich om Koerdistan te creëren…jammer voor ze want in Turkije gaat het niet lukken..niet eens een vierkante meter!
Ter vergelijk: Jij zegt dus “Iemand die zich dan koerd voelt gelijk verplicht verhuizen naar Koerdistan.”
Zullen we dat dan ook zeggen van de “jouw soort Turk” Bijv “Iemand die zich dan Erdo-turk voelt gelijk verplicht verhuizen naar Turkije.”
Gek hè…. dat doet me denken aan nogal racistische figuren. Want die hebben ook problemen met andersdenkenden.
Think It over man!!
Gelijk verplicht, zijn niet mijn woorden dat maak jij ervan. Als ze zich niet thuis voelen mogen ze gaan waar ze willen kerel, niemand houd ze tegen…zelfs in NL zijn ze wat mij betreft welkom. Jouw reactie heeft eerder een racistisch karakter, lees wat je schrijf ventje.
Moet maar verhuizen wordt ook veel door rascisten gebruikt bijvoorbeeld in de zwartepieten discussie.
Maho, we willen je erop wijzen dat iemand je naam gebruikt bij het sturen van reacties. Die laten we uiteraard niet door. Erg vervelend en we vragen degene die dit doet hiermee te stoppen. Als hij tenminste wil dat we na verloop zijn tijd zijn reacties weer plaatsen onder de naam die we van hem gewend zijn.
Redactie Turksnieuws, bedankt voor de informatie, ik had het al in de gaten maar aangezien de naam Maho niet tot mijn eigendom behoort is een ieder vrij om het te gebruiken. Het zou fijn zijn als ieder zijn naam kan registreren. Aangezien een tweede registratie voor dezelfde naam niet mogelijk is, kan een reactie onder een ander naam ook niet meer geplaatst worden. Op deze manier kan de reactie van de echte persoon gewaarborgd worden.
Inderdaad… zo kan je zien dat het vergelijk het absurde van de woorden van Hakan en ondersteuning van jou voor deze laat zien.
Overigens is het “mijnheer ventje” voor jou. Met twee woorden spreken jongeman! 🙂
@ Samuel ( ik neem aan dat je joods bent, gezien je naam )Niks mis mee met joden. Mijn buurvrouw is joods. Een schat van een mens.
Ten eerste stoort het mij dat je regelmatig schrijft over “andersdenkenden” die niet zouden deugen. Dat het fout is anders te denken. Wat versta jij onder democratie, vrijheid van meningsuiten, vrijheid van “anders denken”. Ik krijg de indruk dat iedereen op de wereld anders mag denken, maar moslims eigenlijk helemaal niet mogen denken ?
Vriendelijk verzoek om hiermee op te houden. Want, iedereen mag denken of een eigen mening hebben. Dat is een universeel recht. Daar heb jij niks over te vertellen. Of jij daar respect voor hebt is een andere vraag. Dat is weer jouw keus. Anders denken is een verrijking, want wie ben ik om te zeggen dat Samuel fout denkt..
Ten tweede heb je het ook over “soorten” van mensen. Even voor de duidelijkheid: er is 1 soort mens die verschillende kleuren hebben. Snap je het. Er zijn ook verschillende soorten eieren met verschillende kleuren. Maar het blijkt een ei. Als jij over soorten begint, lijkt het wel dat je bepaalde mensen met dieren vergelijkt. Ook hierbij vriendelijk verzoek om hiermee op te houden. Heb respect voor de mensen, welke geloof ze ook aanhangen.
Ten derde willen koerden een eigen staat. Je kunt deze mensen geen eigen staat onthouden. Als zij zeggen dat ze niet als een minderheid in een land willen leven, horen de bewoners van dat land daar respect voor te hebben. In een referendum kan de koerdische bevolking daar een uitspraak over doen. Dit zou dan bindind zijn. Ik zelf denk dat de meeste koerden geen Eigen staat willen. Want, wat krijg je dan: stammen die tegen elkaar vechten. De koerdische region bestaat uit “asiret”, stammen dus. Dus wat ik eigenlijk voorstel heeft niks met racisme te maken. Als ik kritiek zou hebben op de nederlandse gang van zaken, hebben de autochtonen het recht om tegen mij te zeggen ” als het je hier niet bevalt, dan ga je toch verhuizen naar het land van je ouders”. Hier is niks mis mee. Want ze hebben gelijk.
Dus Samuel: voordat je je reactie plaatst, lees eerst op taalfouten of andere fouten.
PS:
Nu nog een eiland voor types zoals jij hakan en dan een bom erop. Tadadaa! Turkije is verlost van de Akp en zijn haatbaarden.
@Hakan kerel er is een moment geweest dat er gesproken werd over vrede. Daar moet aan gewerkt worden. Een ieder de ruimte geven om te zijn wie die wil zijn zonder dat repressie mogelijkheden krijgt. Ja natuurlijk zullen er regels zijn om de ander juist die ruimte geven. Maar zoals je weet inmiddels is het blijkbaar moeilijk om gedecideerd met macht om te gaan. Ik persoonlijk vind het onbegrijpelijk dat zo’n prachtig land met zoveel vriendelijke mensen zo’n regering toestaat. Ja, ik weet dat er in vrijwel alle landen mispunten in de politiek zitten en zichzelf verrijken. Maar lopen er nog steeds onbenullen rond die deze figuren steunen? Zo te zien JA HELAAS.
Het bezoek van Tugba Hezer was ten eerste oerdom maar laat ook duidelijk zien hoezeer HDP erin faalt om een brug te vormen tussen het Koerdische volk die niets met De PKK te maken wil hebben maar vrede wil en de Turkse bevolking. HDP’s belangrijkste taak is de eigen bevolking aan te moedigen naar een onbloedige oplossing te zoeken en niet alleen maar negatieve propaganda tegen de AKP te draaien. Zo zouden ze ook heel veel Turken achter zich kunnen scharen waardoor ze na verloop van tijd veel meer invloed zouden kunnen hebben. Dat Erdogan en de AKP veel fouten maakt in dit proces zal wel kloppen maar laten we aub ook kijken hoeveel provocatie er vanuit de andere kant plaatsvindt. Dit gezegd te hebben blijf ik van mening dat de enige oplossing wederzijds respect is en meer empathie voor elkaar en elkaars mening. Er wordt hier te vaak de nadruk gelegd op de fouten die de regering maakt…Demirtas en zijn HDP zijn net zo veel verantwoordelijk voor de situatie zoals het nu is en dat moet ook een keer gezegd worden.
Je bent het woord efe niet waard eskiya mehmet.
Licht het toe of hou je in .
Een efe uit het westen steunt niet de ladverraders van zaman of Akp daarom. Een efe komt uit de ege gebied en dat ben jij niet eerder een kuro misschien.