Leugens en het D-woord (COLUMN)

4
9

dictator 157405_600

Istanbul/Peter Edel (COLUMN) – De arrestatie van academici die in een petitie opriepen tot een einde van de oorlog in Zuidoost Turkije schoot wereldwijd in het verkeerde keelgat. Ook de Amerikaanse vicepresident Joe Biden had er last van, waardoor pleitbezorgers van de regerende Partij voor Gerechtigheid en Ontwikkeling (AKP) in de media zich geroepen voelden om iets te ondernemen. Dat gebeurde onder het bekende motto van ‘wat daar mag, mag hier ook.’

De regeringsgezinde krant Aksam sloeg terug naar de Amerikaanse kritiek met het argument dat de U.S. Senate na 9/11 opdracht aan de FBI gaf om 75 academici te arresteren, omdat ze twijfels kenbaar maakten over de officiële lezing omtrent de aanslag in New York. Aksam plaatste een foto bij het artikel waarop de activistische academicus Cornel West gearresteerd werd.

Het verhaal verscheen ook in andere AKP-gezinde kranten. Volgens een daarvan, Sabah, stemde Joe Biden als senator voor de arrestatie van de academici.

Vliesdun

Aldus verspeelde de Amerikaanse vicepresident volgens de regeringsgezinde kranten het recht om kritiek te hebben op de vervolging van Turkse academici. Beweringen in kranten als Aksam en Sabah over de arrestatie van academici na 9/11 waren echter vliesdun. Een enkele professor kwam destijds weliswaar in problemen op Amerikaanse universiteiten door dringende vraagtekens te plaatsen bij de door Washington weergegeven toedracht van de aanslag op de Twin Towers, maar er werd niemand gearresteerd, laat staan dat Biden daarmee instemde.

Cornel West werd gearresteerd, maar pas in 2014. En niet naar aanleiding van 9/11, maar omdat hij deelnam aan de protesten in de stad Ferguson nadat daar een Afro-Amerikaan door de politie was doodgeschoten.

Cumhuriyet

In een reactie op Amerikaanse kritiek ten aanzien van de arrestatie van de Cumhuiyet-journalisten Can Dündar en Erdem Gül, wezen regeringsgezinde kranten op de beschuldigingen in de VS tegen Julian Assange en Edward Snowden. Eveneens onder het motto ‘wat daar mag, mag hier ook.’

De Amerikaanse autoriteiten willen beide klokkenluiders echter vervolgen voor het ‘verkrijgen van geheime informatie’ en niet voor het publiceren ervan. Gegevens afkomstig van Assange en Snowden werden overal op aarde door kranten gepubliceerd, ook in de VS. Dat leidde echter niet tot vervolging zoals nu bij Dündar en Gül.

Underdog

AKP-gezinde media volgen het voorbeeld van president Erdogan. Hij schroomt er immers evenmin voor om een loopje met de waarheid te nemen. In 2013 pareerde hij Amerikaanse kritiek op de harde onderdrukking van het Geziparkprotest met het argument dat bij het beëindigen van de Wall Street Occupy actie in New York zeventien doden waren gevallen.

In New York ging het er destijds zeker niet zachtzinnig aan toe en er werden ook veel activisten gearresteerd. Er vielen echter geen dodelijke slachtoffers onder het politiegeweld.

Eveneens rond de tijd van het Geziparkprotest hield Erdogan vol dat een vrouw met een hoofddoek in de wijk Kabatas was belaagd door een groep halfnaakte mannen. De vrouw had dat verklaard, maar bewijs dat iets dergelijks had plaatsgevonden werd nooit geleverd. De politie riep getuigen op van het vermeende incident, maar niemand meldde zich. Op videobeelden van het gebied was ook niets te zien dat met de verklaring van de vrouw overeenkwam. Later bleek de vrouw een dochter te zijn van een AKP-burgemeester.

Rond Gezipark riepen Erdogan en trawanten nog veel meer dat met geen enkel bewijs kon worden gestaafd. Bijvoorbeeld dat ‘de rentelobby’ de kwade genius was achter het protest, of dat de Duitse luchtvaartmaatschappij Lufthansa daarachter schuilging.

Gülen

Een fraai staaltje jokkebrokken was verder de bewering in de al even AKP-gezinde krant Yeni Safak dat de bij Erdogan in ongenade gevallen imam Fethullah Gülen een vrijmetselaar is. Turksnieuws deed eerder al uit de doeken dat de hiertoe door Yeni Safak overlegde ‘bewijzen’ door de Turkse grootloge als vervalsingen werden weerlegd.

Dom van Yeni Safak om te trachten Gülen met overduidelijke onwaarheden onderuit te halen. Er is immers genoeg belastende informatie over de imam voorhanden waar geen twijfel over bestaat.

Een paar dagen geleden zag ik een documentaire over de beruchte diepe staat, oftewel de Turkse afdeling van het Gladionetwerk. Werd uitgezonden op het staatskanaal TRT, dat zeker als een propagandakanaal van de AKP geldt. In de documentaire werd uitgebreid stilgestaan bij de rol van Fethullah Gülen binnen de diepe staat gedurende de jaren zestig.

Het was geen enorme onthulling. Zo is algemeen bekend dat de organisatie ter bestrijding van communisme waar Gülen destijds bij was aangesloten onderdeel vormde van de diepe staat. In De diepte van de Bosporus schreef ik daar zelf over.

Toen dit boek in 2012 verscheen was het nog ouwe-jongens-krentenbrood tussen Erdogan en Gülen, waardoor Turkse journalisten op hun tellen moesten passen bij het wereldkundig maken van lastige informatie over de imam. De moedige journalist Ahmet Sik deed dat in zijn boek Het leger van de imam, wat hem op arrestatie kwam te staan. Onder applaus van niet alleen Gülen, maar ook van Erdogan, die Siks boek ‘een papieren bom’ noemde.

Wat Sik destijds schreef zie je nu op TRT. Toch zit Sik nog steeds in Edogans verdomhoek, al is het nu omdat hij voor Cumhuriyet werkt. AKP-media trachten die krant aan de Gülen-beweging te linken. Maar hoe geloofwaardig is dat, in aanmerking genomen dat Gülens aanklagers Sik een jaar van de Silivri-gevangenis lieten genieten? Als Sik voor een aan Gülen verbonden krant wil werken zou hij gek zijn, en dat is hij zeker niet.

D-woord

Ondertussen gaat Erdogan onverdroten door met het aanklagen van politici, journalisten, wetenschappers en andere landgenoten door wie hij zich beledigd voelt. Geen Turkse president stapte zo vaak naar de rechter met dat verwijt als hij.

Vaak gebeurt dat wanneer hij door iemand ‘dictator’ is genoemd. Zelf ben ik vooralsnog voorzichtig met dat woord geweest, omdat een dictator vaak wordt beschouwd als de leider van een niet-democratisch land. En Turkije is nu eenmaal een democratie. Weliswaar een tot de stembus beperkte democratie waar democratische fijnzinnigheden als vrijheid van meningsuiting onder druk staan, maar toch.

Het woord dictator kent echter meerdere definities. Zoals ‘Onbeperkte heerser’ en ‘iemand die grote macht heeft’. In Turkije zien we een president die de aan zijn ambt verbonden taakomschrijving in de grondwet passeert en macht uitoefent waar hij maar kan. Er is veel te doen over de invoering van een presidentieel systeem, maar in de praktijk is dat er al. Bovendien is onder Erdogan weinig overgebleven van de onafhankelijkheid van staatsinstanties.

Erdogan hoeft maar te zeggen dat Dündar en Gül ‘een prijs zullen betalen’ en justitie komt in actie. Direct na zijn uitval tegen academici stelde de onderwijsraad (YÖK) een onderzoek in en vielen er ontslagen. De onafhankelijkheid van de Centrale Bank is ook al in het geding. Bovendien, premier Davutoglu kan volgens de grondwet dan de hoogste baas in het land zijn, maar iedereen weet dat Erdogan de lakens uitdeelt.

Erdogan komt dus aardig in de buurt van een ‘onbeperkte heerser’ of ‘iemand die grote macht heeft’. Een dictator dus. Als Erdogan er een probleem mee heeft dat hij zo genoemd wordt moet hij zich niet volgens de aan het woord verbonden definities gedragen.

VPRO

Bureau buitenland, het radioprogramma van de Nederlandse omroepvereniging VPRO, maakte onlangs de uitslag bekend van de verkiezing van de ‘dictator van het jaar’. Een jury onder leiding van Amnesty International-directeur Eduard Nazarski wees de leider van de Islamitische Staat (IS), Al Baghdadi, aan als de ‘winnaar’. Hij krijgt als ‘prijs’ een ‘oneervolle vermelding’ en een enkele reis naar het Strafhof in Den Haag.

Al Baghdadi werd in deze ludieke verkiezing, waarin het accent dit jaar op ‘aanstormend talent’ lag, nauw gevolgd door runner up Erdogan. De luisteraars van Bureau Buitenland wezen hem zelfs als winnaar aan. Hij kreeg 82,2 procent van de stemmen en werd zo winnaar van de ‘publieksprijs.’

Herman Nordholt, de eindredacteur van Bureau Buitenland, zei:

‘Dictators laten zich natuurlijk niet verkiezen, maar we wilden de fenomenen dictatuur en democratie eens anders bekijken. Het werpt vragen op: wat maakt iemand een dictator? En hoe worden democratieën ondermijnd? Niet zelden door leiders die zelf gewoon gekozen zijn en populair onder de eigen bevolking.’

Volg Peter Edel op Twitter

Peter Edel is schrijver van De diepte van de Bosporus, een politieke biografie van Turkije (2012, Uitgeverij EPO, Antwerpen)

4 REACTIES

  1. Voor Dundar en Gül geldt: een gewaarschuwd mens geld voor twee. Zij wisten dat een dergelijke publicatie problemen zou geven maar namen het niet serieus en dachten ermee weg te kunnen komen. Ze daagden de regering uit en dachten dat ze onschendbaar waren. Dus met andere woorden de vergelijking met de klokkenluiders gaat mank. En bovendien zijn ze aangeklaagd voor meerdere ontoelaatbare acties die hier niet zijn vermeld. Kort gezegd : de bekende appels en peren vergelijking.

    Dat Erdogan de leiding heeft weten we allemaal, dat was juist ook de bedoeling.
    De meerderheid van de stemmers hebben bewust gekozen met dit gegeven in het achterhoofd, Erdogan zou aan de macht moeten blijven, dat was voor hun het belangrijkste, dat was hun wens. Zonder Erdogan zal de AKP het zwaar hebben, hij draagt zijn steentje bij voor een machtige AKP. De tegenstanders van Erdogan zijn momenteel een stelletje Losers. Zolang de partijleden de partijen niet loser-vrij maken van leiders als Kilicdaroglu, zich daadwerkelijk inspannen voor de gehele Turkse bevolking dus alle inwoners zonder onderscheid te maken in bevolkingsgroepen en geloofsovertuigingen, zullen ze moeten inzien dat ze geen kans maken op een overwinning van de AKP.

    De motto die je hier aanhaalt ” wat daar mag, mag hier ook ” klopt ook niet, de benadering is onjuist. De juiste motto is ” wat hier gebeurt, gebeurde daar ook ” en daaraan wordt gekoppeld: bemoei je met je eigen zaken. De tekst hierboven berust naar mijn inziens niet op de werkelijkheid en is niet objectief. In hoeverre een columnist zijn verhaal baseert op werkelijke feiten en dat hierbij persoonlijke gevoelens een belangrijke rol spelen zien we heel duidelijk in publicaties van de heer Edel. Tuurlijk het is zijn column, hij is totaal vrij om zijn verhaal met zij eigen caracter neer te zetten zoals hij dat wil, maar het is triest dat de werkelijkheid vaak met een hele grote bocht wordt omzeild.

    Zie het niet als een aanval maar als kritiek.

    • Ach Maho, als Erdogan zegt dat je geen kritiek op hem mag hebben en jij gaat dit bevestigen met een belachelijke vergelijking die aan alle kanten mank gaat kunnen we alleen maar concluderen dat jij en je partijgenoten pathetische figuren zijn. Liefdeloos en stupide! Jullie doen jezelf enorm tekort.

  2. Geen onderscheid tussen verschillende bevolkingsgroepen en geloofsovertuigingen? Turkije is meer dan ooit gepolariseerd dus je weet niet waar je over praat. Dag Akp propagandamachine welterusten.

  3. Even tussendoor: behoort de afbeelding hierboven ook tot kunst?
    Volgens mij tot cartoon- spotprent en niet tot kunst.Tegenwoordig valt heel veel onder kunst maar zeker geen spotprentjes.
    De eigenaar van de plaatje hierboven is geen tekenaar maar een prutser. Het is zeer duidelijk dat men Erdogan heeft overgetrokken van een afbeelding. Het wijkt te veel af van de tekenwijze van de overige figuren. Erg slordig..zelfs voor een cartoon.

LAAT EEN REACTIE ACHTER

Please enter your comment!
Please enter your name here