Maatregel Turkse overheid tegen website Braziliaanse cartoonist (COLUMN)

3
21

latuff erdogan money index

Istanbul/Peter Edel (COLUMN) – Carlos Latuff is een populaire, politiek georiënteerde cartoonist uit Brazilië. In zijn werk verklaart hij zich solidair met de onderdrukten op aarde.

Latuff maakte niet alleen spotprenten over de gewelddadige reactie van regeringen in het Midden-Oosten op de Arabische lente, maar ook over het apartheidsregime in Israël. Daardoor is hij in Turkije zowel populair onder socialisten als onder islamisten.

Latuff richt zijn tekenpen uitsluitend op politiek leiders. Aan religie brandt hij zijn handen niet. Zo sprak hij zich kritisch uit tegen spotprenten over de profeet Mohammed in het Franse tijdschrift Charlie Hebdo.

Uludere

De politieke situatie in Turkije ontsnapt echter evenmin aan de aandacht van Latuff. Hij maakte bijvoorbeeld cartoons over het bombardement in de Uludere-regio in 2011 waarbij 35 Koerdische dorpelingen om het leven kwamen.

Ook maakte hij een cartoon over de dood van Berkin Elvan, de jongen die tijdens het protest tegen de afbraak van het Gezipark in Istanbul een traangasgranaat tegen het hoofd geschoten kreeg door de politie en als gevolg daarvan bezweek.

Latuff maakt vaak cartoons over Recep Tayyip Erdogan. Hij zegt de door hem ‘sultan Erdogan’ genoemde Turkse president zelfs als zijn ‘inspiratiebron’ te beschouwen. Nadat Erdogan naar nazi-Duitsland had gewezen als argument voor het door hem begeerde presidentieel syteem was Latuff er snel bij met een spotprent.

latuff erdogan swastika index

Toen Erdogan vorig jaar een dokter aanklaagde die hem in uiterlijk zin vergeleek met het karakter Gollum uit de film In de ban van de ring, reageerde Latuff daar eveneens met een spotprent op.

latuff erdogan gollum

Yerkel

In 2014 maakte Latuff een spotprent waarop Erdogan door vier mijnwerkers wordt geschopt, met het bijschrift: ‘Dit is de afbeelding die we echt willen zien.’ Aanleiding was de mijnramp van 2014 nabij de stad Soma. Destijds was veel te doen om een incident waarbij Erdogans adviseur Yusuf Yerkel een demonstrant schopte. Yerkel stapte naar een rechter met de eis dat iedere website die negatief berichtte over het incident van internet verbannen zou worden. Yerkel kreeg zijn zin.

latuff erdogan soma index

De spotprent over Yerkel werd de website van Latuff fataal in Turkije. Op 8 december jl. meldde de Turkse staatscourant dat die niet langer meer toegankelijk is. Daarmee is de website van Latuff op de lange lijst van in Turkije verbannen websites komen te staan.

Voor Latuff is dit een nieuwe ervaring, want in geen ander land kreeg hij eerder met een dergelijk verbod te maken. Latuff reageerde als volgt op de Turkse maatregel tegen zijn website:

‘Dit verbod is een duidelijk teken dat Turkije geen democratie is. Wanneer kunstenaars gestraft worden omdat ze de draak steken met politici kan er geen sprake zijn van democratie… Uiteraard zullen er kwaadsprekers zijn die me ervan beschuldigen een marionet van Iran te zijn, of zelfs een zionist. Dergelijke lachwekkende beschuldigingen waren er in Egypte ook toen ik kritiek had op de militaire junta en generaal Sisi. Je kunt aan deze lijst van onzinnige beschuldigingen nog toevoegen dat ik voor de [Russische president] Poetin werk. Mijn vijanden hebben een levendige fantasie, maar in feite komt het neer op een gebrek aan argumenten – als je het niet eens bent met Erdogan komt dat omdat je een agent bent van Iran, Rusland, buitenaardsen, of wat dan ook.’

Contraproductief

Maakt het veel uit dat het zoeken naar de website van Latuff tot de beruchte blauwe pagina op het beeldscherm leidt? Heel weinig. Vrijheidslievende Turken zijn wel zo slim om hun computer zo in te stellen dat die de door de overheid ingestelde beperkingen ontwijkt. Dat is een fluitje van een cent.

Het is dan ook de vraag wat de regerende Partij voor Gerechtigheid en Ontwikkeling (AKP) met al die verbannen websites tracht te bereiken. In de praktijk werkt het alleen maar contraproductief.

Om een voorbeeld te noemen: eerder volgde ik Latuff niet op Twitter, maar nu wel. Zonder het verbod op zijn website had ik dit artikel – dat ik aangrijp om zijn werk onder de aandacht te brengen – ook niet geschreven. Erg slim hoor, deze onbedoelde publiciteitscampagne voor de cartoons van Latuff.

Alles wat de Turkse regering met al die bans op internet bereikt is een berg internationale kritiek. Zoals in het recent verschenen rapport van Human Rights Watch, waarin naast de andere problemen op het gebied van mensenrechten in Turkije ook wordt stilgestaan bij de maatregelen van de Turkse overheid tegen de vrijheid op internet.

Volg Peter Edel op Twitter

Peter Edel is schrijver van De diepte van de Bosporus, een politiek biografie van Turkije (2012, Uitgeverij EPO, Antwerpen)

3 REACTIES

  1. Kunstenaar…pfff, als dat kunst is dan ben ik ook een kunstenaar. Dat kan ik ook wel tekenen..is niet zo moeilijk. Het is leuk bedacht maar het tekenwerk komt niet in de buurt van een echte kunstenaar, zelfs grafity spuiters leveren beter werk op, kom maar eens kijken in de berenput.

  2. Het gebeurt niet vaak dat in Nederland een cartoonist persoonlijke gevolgen ondervindt van zijn werk, maar Bernard Willem Holtrop, die onder het pseudoniem Willem werkte, veroorzaakte in 1966 een schandaal met een prent waarop koningin Juliana zich prostitueerde. De prent werd in beslag genomen, Holtrop werd gearresteerd en werd samen met zijn uitgever vervolgd wegens majesteitsschennis. Hierna verhuisde Willem naar Parijs.

LAAT EEN REACTIE ACHTER

Please enter your comment!
Please enter your name here