Istanbul/Peter Edel (COLUMN) – Ter verantwoording van de oorlog in Zuidoost Turkije noemt de regerende Partij voor Gerechtigheid en Ontwikkeling (AKP) de laatste tijd vaak een specifiek argument: Koerden worden het slachtoffer van de Koerdische PKK.
Dat laatste moet van die oorlog een soort humanitaire actie maken, waarbij het dan onvergeeflijk wordt om te constateren dat Turkije een bloedbad aanricht, zoals onlangs in een door meer dan 1200 academici ondertekende petitie werd gesteld.
Berichten over door militairen onder vuur genomen gewonde burgers wijzen in een andere richting, maar daar ga ik het nu niet over hebben. Wel over de Koerden die volgens de AKP slachtoffer van de PKK worden. Worden daar alleen Koerden mee bedoeld die in het kruisvuur tussen de PKK en militairen terechtkomen, of gaat het om meer?
Als ik president Erdogan hoor zeggen dat hij Koerden wil beschermen tegen de PKK vraag ik me af over wie hij het heeft. De Koerdische gemeenschap kent immers dezelfde scheidslijn als die onder Turken, met seculier tegenover fundamentalistisch-religieus.
Huda Par
De PKK en de Democratische Volkspartij (HDP) vinden met name steun bij seculiere Koerden. Religieuze Koerden brengen vaak hun stem uit op de AKP. Daarnaast kent de fundamentalistisch-religieuze partij Huda Par een basis onder hen.
Huda Par komt voort uit Hizbullah. Deze al even fundamentalistische organisatie pleegde in het verleden veel aanslagen en bond de strijd aan met de ‘goddeloze’ PKK. Er zijn talloze aanwijzingen dat Hizbullah daarbij samenwerkte met de Turkse staat.
Nadat Hizbullah was gereïncarneerd in Huda Pa werden de tegenstelling met de PKK er niet minder op. Tijdens de demonstraties van oktober 2014 in Diyarbakir, naar aanleiding van de bezetting van de Syrische stad Kobani door de Islamitische Staat (IS), vochten sympathisanten van de PKK met die van Huda Par. Daarbij vielen 22 dodelijke slachtoffers.
Jahbat al-Nusra
Jihadisme is Huda Par niet vreemd. Leden ervan trokken naar Syrië om te knokken aan de kant van Jahbat al-Nusra, het al-Qaeda derivaat dat Ankara niet als terroristische organisatie wilde aanmerken toen Washington dat deed.
Huda Par kan zeker op sympathie van de AKP rekenen. Onder de huidige omstandigheden zal dat er niet minder op worden.
Vergeleken met twee jaar geleden heerst nu een oorverdovende stilte rond Huda Par. Moet ik daarom aannemen dat ze daar passief aan de zijlijn staan van de oorlog tussen de PKK en Turkije?
Öcalan
Er zijn meer opvallende stiltes. Zoals rond PKK-oprichter Abdullah Öcalan. Vorig jaar – het lijkt een eeuwigheid geleden – riep hij de PKK op de wapens neer te leggen. Dat de PKK doorging met het aanleggen van wapen- en explosievenvoorraden bleef toen op de achtergrond, waardoor het vredesproces erg veelbelovend leek. De kop van het addertje stak echter boven het gras. Vrede in ruil voor Erdogans presidentieel systeem, daar kwam het op neer.
Een paar maanden later maakte HDP-leider Selahattin Demirtas een grondig einde aan het feest toen hij zei geen supermachtig presidentschap te zullen steunen. Niet lang daarna zette Erdogan een streep door het vredesproces.
Hoe dacht Öcalan er over in de maanden die volgden? Als hij naar een einde van de oorlog bleef streven had het voor de hand gelegen dat hij daartoe had opgeroepen. Hij kan echter nergens openlijk toe oproepen, want hij wordt in volledige isolatie gehouden.
Of hoefde vrede niet zo nodig meer voor Öcalan nadat Demirtas een presidentieel systeem afwees en daarmee de deal met Erdogan torpedeerde?
Zo nu en dan zijn sijpelt een bericht door waaruit blijkt dat de Koerdische kids in hun loopgraven alleen bevelen van Öcalan accepteren. Hoe dan? Hij heeft immers geen contact met de buitenwereld. Met andere woorden, wie is in dat geval de boodschapper?
Fidan
Tijdens het vredesproces liet Erdogan zich bij onderhandelingen met Öcalan vertegenwoordigen door Hakan Fidan, het opperhoofd van de nationale inlichtingendienst MIT. Ook rond hem is een merkwaardige geruisloosheid ontstaan.
Begin vorig jaar was Fidan nog als een schaduw van Erdogan. Zag je de president, dan zag je Fidan. Ook bij reizen naar het buitenland week hij niet van Erdogans zijde. Maar niets meer daarvan, Fidan blijft nu nagenoeg volledig buiten beeld. Waarom?
Goed, Fidan had vorig jaar een probleem met Erdogan toen hij opeens aangaf de politiek in te willen. Maar dat werd weer bijgelegd. Was dat niet zo dan zwaaide nu een andere marionet van Erdogan de scepter over MIT.
Friesland
Nu iets anders. Ik had eens een gesprek met een niet eens zo ontzettend nationalistische Turk over het Koerdische streven naar onafhankelijkheid. ‘Jij zou het toch ook niet leuk vinden wanneer Friesland zich van Nederland af wilde scheiden’, zei hij.
De man kreeg een antwoord dat hij niet verwachtte. Het zou me namelijk geen fluit kunnen schelen als de Friezen van Den Haag af willen. Zeker als de consequentie van een afwijzing daarvan uit een decennialange aaneenschakeling aanslagen en oorlogen zou bestaan.
Ik zal het allemaal wel niet begrijpen, want als nationalist ben ik geen knip voor de neus waard. Nationalisme is voor mij een grote bron van ellende. Dat de Tweede Wereldoorlog in mijn genen rondhangt heeft daar alles mee te maken. Die wereldbrand bood immers een harde maar uiterst grondige les over de consequenties van extreem nationalisme. Turkije maakte WOII niet aan den lijve mee, wat heel goed tot de verklaringen zou kunnen behoren waarom nationalisme daar nog altijd een enorme kick oplevert.
Blok aan het been
Het klinkt zo eenvoudig: geef de Koerden wat ze willen en je bent van alle narigheid af. Geen oorlogen en aanslagen meer. Voor het geld dat daarmee wordt uitgespaard zijn talloze andere bestemmingen denkbaar.
Er gaat voor Turkije weinig verloren met het opgeven van het Koerdische gebied. Als daar olie of iets anders waardevols in de grond zat was het iets anders, maar dat zit er niet of nauwelijks. Strikt genomen zijn de Koerdische provincies een blok aan het been van Turkije. Zonder dat gebied zouden de Turken geen lira armer worden.
Niet dat ik de Koerden een volledige onafhankelijk Koerdistan zou adviseren. Al is het maar omdat de kans groot is dat ze elkaar te lijf gaan na het ontstaan daarvan. De tegenstelling tussen seculiere en religieuze Koerden noemde ik al, maar die tussen de PKK en de nauw met Turkije samenwerkende regionale Koerdische regering in Noord-Irak is al even onheilspellend.
Bovendien lijken de mogelijkheden tot economische ontwikkeling van de Koerdische gebieden me nog altijd iets groter bij een samenwerking met Turkije. Onderschat dat economische aspect niet, want armoede onder Koerden is een broedvijver van het conflict. Wil het tot een efficiënte samenwerking komen bij de economische ontwikkeling van Zuidoost Turkije dan is vertrouwen echter essentieel. Daartoe moet hoe dan ook het een en ander veranderen.
Decentraal bestuur
Er is een tussenweg denkbaar: zorg dat decentralisatie van bestuur tot lokale democratie leidt. Zeg maar de meeste milde vorm van autonomie. Voor veel Koerden zou dat als concessie voldoende zijn.
Decentraal bestuur is niets uitzonderlijks, talloze andere landen kennen het. In Turkije wordt centraal gezag echter met hoofdletters geschreven. Was altijd al zo in de Turkse Republiek, maar in Ankara staat nu een machtspotentaat aan het roer die extra graag aan de touwtjes trekt. Niet alleen aan bestaande touwtjes, want ziet hij een nieuw touwtje hangen dan kan hij daar evenmin afblijven. Over decentraal bestuur peinst hij dan ook niet. Waar het vredesproces ook toe moest leiden voor Erdogan, meer lokale democratie zal er in ieder geval geen onderdeel voor hem van zijn geweest.
Autonomie tijdens het Ottomaanse Rijk
Erdogan maakt geen geheim van zijn sentimenten ten aanzien van het Ottomaanse Rijk. Vooral over de periode waarin sultan Abdulhamid II met harde hand regeerde koestert hij warme gevoelens. Adbulhamid is Erdogans rolmodel. Eerstgenoemde maakte een einde aan de grondwet, laatstgenoemde doet alsof die niet bestaat. Abdulhamid controleerde zijn onderdanen via een uitgebreid spionnennetwerk, Erdogan werkt daar ook hard aan (ga ik binnenkort op terugkomen).
Er zijn meer overeenkomsten, maar er is ook een groot verschil, want onder Abdulhamid kende de Koerdische gebieden nog autonomie. Dat was al ver voor hem het geval. De Koerden vormden eeuwenlang een geriefelijke buffer richting het vijandige Perzië. Bovendien waren ze niet te beroerd om smerige klussen voor de Turken op te knappen, met de dood van honderdduizenden Armeniërs in 1915 als laatste voorbeeld. In ruil voor dergelijke diensten mochten de Koerden hun eigen boontjes doppen van de sultans.
Kortom, Erdogan kan dan in veel opzichten terug willen naar de religieuze en politieke waarden van het Ottomaanse Rijk, maar als het om de daaraan verbonden autonomie voor Koerden gaat laat hij verstek gaan.
Voor Erdogan kunnen de principes van de kemalisten dan een gruwel zijn, maar als het om de ‘territoriale integriteit’ van Turkije wijkt hij niet van hen af. De president combineert zo de meest negatieve aspecten van het Ottomaanse Rijk met die van de Turkse Republiek.
Fijne optelsom. Ik val er in mijn pessimisme van vorige week door terug…
Volg Peter Edel op Twitter
Peter Edel is schrijver van De diepte van de Bosporus, een politieke biografie van Turkije (2012, Uitgeverij EPO, Antwerpen)
dus met andere woorden peter, we hebben een grote oorlog nodig om al ’t gespuis weer terug in hun grotten te stampen en alle westerse koloniale landen vanaf marokko totaan iran opnieuw te tekenen.. en vergeet de balkan ook niet..
Hayret jij moet jezef laten nakijken idioot. Balkan Bla Bla alsof ze daar op de Turken zitten te wachen.
Flauwekul van A tot Z. Niets wijst op feiten het is een pure verzinsel. Oo wat zou je toch graag een Koerdistan willen…je droomt er iedere dag van zo te zien. Je hebt westerse pipo’s die zich aansluiten bij de PKK om aan gevechten te deelnemen maar je hebt ook westerse pipo’s die hetzelfde doen maar dan met een pen. De onschuldigen worden geroofd van hun leven mede door westerse Pipo’s die deel nemen aan de strijd van de PKK terroristen. De pipo’s met de pen stelen de gedachten van de gevoelige Koerden en sturen ze de dood in.
Biden zei in zijn toespraak dat PKK een terreurorganisatie is voor de USA. Hij denk met deze toespraak het beeld te kunnen scheppen dat zei Turkije steunen in de strijd tegen de PKK. Echter achter ons rug om leveren ze mini drones aan de PKK. Het zijn een stelletje schurken net zoals de vele westerse landen die ook stiekem de PKK bevoorraden van wapens en geld. Erdogan spreekt de waarheid, Turkije heeft geen Koerdische probleem, het probleem is de PKK en de westerse sympathie en steun voor de PKK. Ze willen Turkije afbreken.Ze willen weer terug naar de tijd waarin ze veel zeggenschap hadden over Turkije, de tijd van ja meneer..ja baas..jazeker EU..please,…ill suck you president of the USA…liefst met hielenlikker als Kilicdaroglu aan de leiding.
Middle East Monitor meldt dat er volgens de Amerikaanse vice-president Joe Biden er ‘geen verschil’ is tussen de PKK, ISIS en Jabhat al-Nusra, het Syrische filiaal van Al Qaeda. Alle drie de organisaties zijn ’terroristische groepen’, een nadere kwalificatie is blijkbaar overbodig.
Biden deed zijn uitlatingen gisteren tijdens een gezamenlijke persconferentie met de Turkse premier Davutoglu: ‘They are simply terrorist groups and here in Turkey, they threaten and do harm and are of severe consequence to the interest of the people of Turkey and we do recognize that.’ Het zal niemand verbazen dat Davutoglu zich prima kon vinden in de woorden van Biden. De Turkse premier trok zijn vroomste gezicht en verklaarde met droge ogen dat: ‘Whichever ethnicity terrorism is coming from, it is a humanitarian crime. We do not see any difference between PKK, al-Nusra, DHKP-C, Daesh.’
Davutoglu voegde er aan toe dat Syrië drie bedreigingen kent: het regime van Assad, ISIS en de Koerdische milities van het YPG. De Amerikanen steunen in Rojava in het noorden van Syrië de zusterorganisatie van de PKK, de PYD/YPG, in haar strijd tegen ISIS. De uitlatingen van Biden laten er geen twijfel over bestaan dat de VS de Koerden in Syrië keihard zullen laten vallen, zodra ze die niet meer nodig denken te hebben.
Over het Turkse en Amerikaanse staatsterrorisme spraken beide heren niet.
Dit is de açilim politiek van de Akp, wat een giller! Hel is losgebarsten in Oost-Turkije door de Akp zijn zelfbedachte conflict. Kunnen ze hun zakken vullen met steekpenningen van de wapenfabrikanten.