Istanbul/Peter Edel (COLUMN) – In 2013 werd de vreedzame bezetting van Istanbuls Gezipark met veel politiegeweld beëindigd. Washington reageerde ontzet. Marie Harf, de met een blonde haardos gezegende woordvoerder van het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken, sprak van ‘buitenproportioneel geweld.’
Bij de regerende Partij voor Gerechtigheid en Ontwikkeling (AKP) sloeg de Amerikaanse reactie in het verkeerde keelgat. Daar vond men dat wanneer andere landen demonstranten met geweld tegemoet treden er in Turkije geen reden bestaat om dat te laten.
De Amerikanen waren dus hypocriet, waar op zich overigens veel voor te zeggen valt. De manier waarop de burgemeester van Ankara, Melih Gökcek, daar na de recente rellen in Baltimore op wees was echter weinig diplomatiek. Gökcek ging achter zijn toetsenbord zitten om eens fijn over Marie Harf te twitteren. Hij moest zijn reputatie van oppertrol van de AKP nu eenmaal eer aan doen. Bij het bericht was een foto opgenomen met de volgende tekst:
‘Dom blondje, dat de Turkse politie van buitenproportioneel geweld beschuldigde, wat zeg je nu?’
Verder stond er:
‘De Amerikaanse politie treedt hard op tegen activisten in Baltimore, maar de woordvoerder van het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken houdt haar mond dicht.’
Kennelijk meent Gökcek dat het tot de taak van een woordvoerder van Buitenlandse Zaken behoort om zich uit te spreken over binnenlandse aangelegenheden…
Het zou aardig zijn als Marie Harf reageert. Eens zien hoe Gökcek het opvat als ze hem ‘brilsmurf’ noemt, of iets anders dat naar zijn uiterlijk verwijst, zoals hij over haar deed.
Melih Gökcek kwam de laatste maanden vaker in het nieuws. Uit hij geen loodzware beschuldigingen tegen vicepremier en regeringswoordvoerder Bülent Arinc, dan plaatst hij wel een immense, foeilelijke robot in Ankara (onlangs vervangen door een dinosaurus).
Deze week haalde Gökcek de media omdat hij zei Selahattin Demirtas, de leider van de Democratische Volkspartij (HDP), aan te zullen klagen. Demirtas beschuldigde Gökcek ervan dat hij AKP-politici chanteert en zo keer op keer zijn kandidatuur bij de burgemeestersverkiezingen veiligstelt.
Taksim
Ondertussen komen die rellen in de VS de AKP niet eens verkeerd uit. Geeft bij voorbaat een vrijbrief om morgen, 1 mei, lekker door de politie op demonstranten in te laten hakken. Kan in de VS, dus waarom niet in Turkije?
Die demonstranten zullen morgen weer massaal trachten naar het Taksimplein in Istanbul te komen. Zonder dat daar toestemming voor is gegeven, want de AKP vindt dat wie wil demonstreren op 1 mei, dat maar op het terrein voor massabijeenkomsten in de wijk Yenikapi moet doen.
Dat terrein heeft echter de ambiance van een doodskist. Bovendien is 1 mei in Istanbul niet alleen de viering van dag van de arbeid, maar ook de herdenking van de 34 doden die in 1977 op die dag vielen op Taksim.
Sluipschutters openden toen het vuur op de menigte, een incident waarvan de toedracht tot op heden in nevelen gehuld is gebleven. Volgens de Zwitserse historicus Daniele Ganser hadden de Turkse ‘diepe staat’ en de Amerikaanse inlichtingendienst CIA er veel mee te maken. De slachtpartij op Taksim van 1977 was onderdeel van het geweld dat eind jaren zeventig de weg opende naar de staatsgreep van 1980.
Taksim heeft door de herinnering aan 1977 een symbolische betekenis, waardoor de 1 mei-viering in Istanbul voor veel Turken op geen andere locatie kan plaatsvinden. De AKP denkt daar anders over, een gebrek aan gevoeligheid over het bloedbad van 38 jaar geleden.
Het verbod op samenscholing dat morgen van kracht is op Taksim is een absolute provocatie. Toen daar tussen 2009 en 2011 nog wel gedemonstreerd mocht worden, was er geen enkele ongeregeldheid. In plaats daarvan waren er volksdansen te zien en een zee van bloemen. Volledige harmonie, het was het feest voor arbeiders dat 1 mei hoort te zijn.
Verbied het echter en je kunt er donder op zeggen dat er gelazer van komt. Maar aan een vreedzame demonstratie heeft Erdogan natuurlijk niets. Kan hij de bevolking niet verder mee polariseren tijdens zijn toespraken, waar hij ruim een maand voor de verkiezingen uiteraard erg om verlegen zit. Daarom zullen ze mij morgen niet zien op Taksim. Ik ga niet bijdragen aan waar Erdogan op uit is.
De voorbereidingen worden in ieder geval al getroffen. Rond Taksim worden 10.000 dienders ingezet en uiteraard zullen de waterkanonnen niet ontbreken. Die staan zeker bij het kantoor van de vakbond Disk in de wijk Sisli, alsmede op de straten die naar Taksim leiden. En bij het Dolmabahce paleis, waar president Erdogan een kantoor heeft.
Om de komst van demonstranten naar Taksim te verhinderen zullen de metro’s daar niet stoppen en zal het plein afgegrendeld worden met ijzeren hekken. Of dat de demonstranten de moed doet opgeven valt te betwijfelen.
Dus Nederlanders die vanaf vrijdag een driedaags tripje naar Istanbul maken en geen nat pak of een dosis traangas op hun programma hebben staan, wordt door Turksnieuws dringend aangeraden om bij de Blauwe Moskee en de Haghia Sofia te blijven.
Bovendien wordt komende vrijdag waarschijnlijk de eerste gelegenheid om de onheilspellende nieuwe veiligheidswet in de praktijk te brengen, waardoor zelfs het gebruik van vuurwapens door de politie niet is uitgesloten.
Vahdet
Zonder meer hilarisch was de reactie van de islamistische krant Vahdet op de deze week in de straten van Istanbul verschenen posters waarmee demonstranten werden opgeroepen naar Taksim te komen. Deze poster is gebaseerd op de cover van de single Twist and Shout van The Beatles, waarop de leden van de beroemdste Britse popgroep aller tijden springend te zien zijn.
Bij Vahdet herkende men er geen Beatles in. Daar hield men het op ‘springende scholieren in uniform.’ Nadat andere kranten daarop gewezen hadden liet de redactie van Vahdet na de blunder te corrigeren. In plaats daarvan stelde men simpelweg er trots op te zijn niet te weten wie The Beatles waren. Vahdet-columnist Fatih Akkaya wist echter wel degelijk wie John Lennon was:
‘De afstand tot The Beatles is waarschijnlijk veroorzaakt door “de droom” van John Lennon in de song Imagine. De droom over een wereld zonder religie, of moraliteit, waar drugs worden gebruikt en vrije seks heerst…’
De woorden van Akkaya deden denken aan de sluitingsceremonie van de Olympische spelen te Londen in 2012, waarbij Lennons Imagine ten gehore werd gebracht. De Turkse commentator deed zijn best om de tekst te vertalen, maar toen de woorden ‘imagine no religion’ klonken deed hij er het zwijgen toe.
Sevval Sam
Tot haat aanzettende artikelen over Joden, Armeniërs, atheïsten en homoseksuelen in Vahdet hebben eerder tot veel kritiek op dit dagblad geleid. Mag natuurlijk in Turkije, want vrijheid van meningsuiting is daar een groot goed…
Gisteren alleen niet voor de zangeres Sevval Sam. Zij maakte een lied en videoclip over Berkin Elvan, de jongen die in 2013 een traangasgranaat tegen het hoofd geschoten kreeg door de politie en daaraan uiteindelijk bezweek.
Sevval Sam werd verhoord door de politie omdat ze beschuldigd is van het ‘aanzetten tot stafbare feiten.’ Het aanzetten tot haat tegen bevolkingsgroepen zoals Vahdet dat doet, is uiteraard iets heel anders. Dat valt onder religieuze vrijheid. Zo is er veel mogelijk, en veel onmogelijk in Turkije anno 2015. Websites van homoseksuelen worden van het Turkse internet verbannen, terwijl schimmige met IS sympathiserende clubs vrij hun gang kunnen gaan.
Vandaag, 30 april, moet de Tv-presentatrice en journaliste Sedef Kabas voorkomen. Kabas twitterde ‘de naam niet te vergeten’ van de rechter die in december 2013 een einde maakte aan het justitiële onderzoek naar ministers in verband met corruptie. Dat kan Kabas op vijf jaar gevangenisstraf komen te staan. Hopelijk treft ze een rechtvaardige rechter.
Dat laatste kan namelijk ook. Zo werden – om dit artikel maar positief te besluiten – gisteren 26 leden van het Geziparkplatform vrijgesproken die vervolgd werden voor ‘overtreding van de wet op demonstraties’ en ‘het oprichten van een organisatie om misdaden te plegen’. Het was ook wel hemeltergend geweest als het tot een veroordeling was gekomen. Soms is Turkije de rechtstaat die het heet te zijn, maar helaas lang niet altijd…
Volg Peter Edel op Twitter
Peter Edel is schrijver van De diepte van de Bosporus, een politieke biografie van Turkije (2012, Uitgeverij EPO, Antwerpen)
Laatste nieuws: de zaak tegen Sedef Kabas is doorverwezen naar een hoger strafhof.
De Amerikaanse John R. Bass heeft een gephotoshopte foto van zichzelf rondgestuurd waarop hij blond haar heeft. Met de tekst: ‘we zijn allemaal een blondje.’
Humor! 🙂
Ik vergat in alle haast te vermelden dat Bass de U.S. ambassador is.