Russisch gas over Turkse bodem [COLUMN]

25
6

gas2[Door Peter Edel/Istanbul] – ‘Door op zonne-energie in te zetten kan Turkije minder afhankelijk worden van buitenlandse energiebronnen’

Onlangs bezocht de Russische president Putin Turkije. De meningsverschillen tussen beide landen over Syrië stonden een positieve stemming niet in de weg. President Erdogan kan het goed vinden met Putin. Hij deelt zowel diens interpretatie van democratie, als zijn aversie jegens de VS en Europa.

Putin draaide om dat laatste niet heen toen hij tijdens een toespraak op 4 december zei dat ‘het westen Rusland wil verdelen zoals het dat met Joegoslavië deed.’

Erdogan beschouwde het protest in Istanbuls Gezipark al als een westerse aanval op zijn Partij voor Gerechtigheid en Ontwikkeling (AKP) en het ‘succes van Turkije’. Op 27 november jl. zette hij zijn retoriek tegen de VS en Europa kracht bij tijdens een bijeenkomst van de Organisatie voor islamitische samenwerking:

‘Geloof me, ze mogen ons niet. Buitenstaanders doen zich aan ons voor als vrienden, maar zien onze kinderen graag doodgaan.’

Ook tijdens het bezoek van paus Franciscus viel Erdogan uit tegen westerse landen. Toen omdat zij een bezoek toestonden van de door hem verguisde Egyptische president al-Sisi.

Putin heette al-Sisi welkom in Sochi, maar kreeg daar opvallend genoeg geen enkel verwijt over van Erdogan.

Het was duidelijk dat de belangrijke zaken die tijdens Putins bezoek aan de orde kwamen door niets in de weg gestaan mochten worden. Zoals de intentie om de handel tussen Turkije en Rusland tot 100 miljard dollar uit te breiden in 2020.

South Stream
De verrassing kwam toen Putin verklaarde dat Rusland zal stoppen met het South Stream project, waarmee 63 miljard kubieke meter Russisch aardgas door een pijpleiding onder de Zwarte Zee via Bulgarije naar de EU zou stromen.

Putin heeft de buik vol van de Bulgaren. Zij vertraagden het project naar zijn zeggen met steun van de EU. Dus zette hij er een streep door. Stevige tegenvaller voor Bulgarije, dat zich al verheugde op de inkomsten die het als doorvoerland zou incasseren.

Om voor de hand liggende redenen wilden de Russen met het South Stream-traject Oekraïne omzeilen. Turkije werd het alternatief. Putin en Erdogan kwamen overeen om Russisch gas via een leiding over de Turkse bodem naar een transmissiestation nabij Griekenland te transporteren.

Turkije, dat drie miljard kubieke meter extra gas zal afnemen, en zo na Duitsland de grootste gasklant van Rusland blijft, kreeg als kers op de taart een korting aangeboden. Aardig gebaar, al betaalt de EU per eenheid Russisch gas al tien dollar minder dan Turkije.

EU
Aan deze deal met Rusland kunnen politieke haken en ogen zitten. De EU was al niet helemaal blij met South Stream; mogelijk bevalt ‘Turkey Stream’ nog minder.

Heel voorstelbaar dat de EU er niet gerust op is om voor gastoevoer afhankelijk te zijn van Turkije, dat niet alleen in toenemende mate gekenmerkt wordt door antiwesterse sentimenten, maar ook aan een in politiek opzicht instabiel gebied grenst.

Daarnaast is er de westerse boycot van Rusland. Brussel zal het niet appreciëren dat dit land de helpende hand geboden krijgt door een kandidaat voor EU-lidmaatschap.

Dal
Een andere complicerende factor is dat de economie van Rusland in een diep dal zit, wat consequenties kan hebben voor de aanleg van Turkey Stream.

Turkije kan in meer opzichten meegesleept worden in de neerwaartse spiraal van de Russische economie.

Zo is er de toerismesector. Er komen veel Russische toeristen naar Turkije. Vorig jaar 4,4 miljoen; alleen uit Duitsland kwamen er meer. De val van de Russische roebel kan leiden tot minder toerisme, dan wel tot toeristen die minder uitgeven. Dat weegt zwaar, want vier procent van het Turkse BNP is gebaseerd op toerisme.

Deze vrees komt bovenop andere zorgen.

Lagere export
Het afgelopen jaar heerste in Ankara een optimistische stemming over de economie. Door groeiende export en aardige cijfers over binnenlandse vraag.

Nog veel mooier leek het te worden met de lagere olieprijs. Ieder land dat olie importeert, en als gevolg daarvan een groot handelstekort kent, is gebaat bij goedkope olie. Dus Turkije ook.

Dit goede nieuws werd getemperd door het terugvallen van de export met 6,4 procent in november. Vooral naar het geplaagde Europa werd minder geëxporteerd. Eerder daalde vooral de export naar landen in de regio, maar nu dus ook naar Europa.

Of die daling zich voort zal zetten moet afgewacht worden, maar uitgesloten is het niet. De Turkse doelstelling om te profiteren van de westerse boycot van Rusland zou daar voor kunnen compenseren, al moet door de Russische crisis afgewacht worden in hoeverre dat gaat lukken. In ieder geval exporteerde Turkije de eerste drie maanden van dit jaar minder naar Rusland dan in dezelfde periode vorig jaar.

Een extra tegenvaller volgde toen deze week bleek dat de industrieproductie in oktober met 1,8 procent daalde. Bijna een procent meer dan verwacht. De lira viel er pardoes door naar de laagste waarde in twee maanden ten opzichte van de dollar.

Verder benadrukken nieuwe optimistische cijfers over het herstel van de economie in de VS de kans op een Amerikaanse renteverhoging, wat kan leiden tot een voor Turkije lastige krimp van de kapitaalstroom uit het buitenland.

Het op de lagere olieprijs volgende optimisme verdween door dit nieuws uit de VS als sneeuw voor de zon. Voor economieanalist Erdal Saglam toont dat de kwetsbaarheid van de Turkse economie. En hoe weinig die voorbereid is op de negatieve impact van externe ontwikkelingen.

Die kwetsbaarheid werd eerder al door verschillende economen onderkend, om door het nieuwe jaarrapport van het IMF over Turkije in veel opzichten bevestigd te worden. De voorstelling van zaken daarin is nog aan de zonnige kant, met een verwachte groei van drie procent. Deze week werd bekend dat het BNP in het derde kwartaal van dit jaar maar met 1,7 procent toenam.

Babacan
In tegenstelling tot sommige partijgenoten blijft vicepremier Babacan realistisch. ‘We kunnen niet altijd afhankelijk blijven van dalende olieprijzen’, zei hij.

Babacan dringt aan op diversiteit in de energiewinning. Dat wil zeggen, op meer duurzame energie. Klinkt een beetje vreemd, aangezien slechts een klein deel van de elektriciteitswinning in Turkije op olie draait, terwijl de rest wordt opgestookt door de vervoersector. Duurzame energie is daar geen alternatief voor.

Toch heeft Babacan een punt, want de economie zou ook gebaat zijn bij minder import van kolen en gas, waar de meeste elektriciteit mee wordt geproduceerd. Daar is duurzame energie wel degelijk een alternatief voor.

Zonne-energie
Andere landen zijn verder met duurzame energie dan Turkije. Zoals Duitsland.
Zonne-energie leverde daar vorige zomer 39.000 megawatt. Ter vergelijking: eind 2012 bedroeg de capaciteit van Turkse gas- en kolencentrales 35.027 megawatt.

Door op zonne-energie in te zetten kan Turkije dus minder afhankelijk worden van buitenlandse energiebronnen. Dat heeft niet alleen een positief effect op het handelstekort, maar is ook goed voor het milieu.

Natuurlijk, Duitsland heeft een voorsprong met zonne-energie. Maar wat daar kan, moet in Turkije ook kunnen. Duitsland beschikt niet over technologie waar Turkije geen toegang toe heeft. Bovendien is Turkije veel geschikter voor zonne-energie dan Duitsland. Naast Spanje leent geen Europees land zich daar beter voor. Omdat de zon tijdens de zomermaanden vaak en intens schijnt en er veel ruimte is voor photo-voltaic panels.

Plannen
In de economische plannen die de regering vorige maand bekendmaakte werd geanticipeerd op de groeiende energiebehoefte van Turkije. In deze plannen stond ook een clausule over duurzame energie. Een goede zaak, al is er nog veel werk aan de winkel.

Momenteel liggen honderden aanvragen voor vergunningen om zonne-energie te winnen bij de Turkse Autoriteit voor de regulering van de energiemarkt (EPDK). Vooralsnog krijgen echter maar 27 aanvragers een vergunning. Om twee redenen.

De eerste is dat aanvragers niet alle vereiste documenten kunnen overleggen, wat in een aantal gevallen zo is, maar lang niet in alle.

Infrastructuur
Het tweede argument is dat de infrastructuur nog niet geschikt is voor de transmissie van zonne-energie. Dat zal best, maar met de aanleg van de infrastructuur voor de geplande kerncentrales wordt veel meer haast gemaakt.

In 2050 hoopt Duitsland volledig op duurzame energie te zijn overgegaan. De Duitse kerncentrales die nu nog elektriciteit produceren, zijn tegen die tijd al jaren geleden op non-actief gegaan. Turkije heeft dan minstens twee kerncentrales, die zoals de regering onlangs bekendmaakte honderd jaar zullen functioneren. Dat blijven toch heel verschillende benaderingen.

Peter Edel/Istanbul

Van Peter Edel verscheen onlangs De diepte van de Bosporus, een politieke biografie van Turkije (Uitgeverij EPO, Antwerpen).

Volg Peter Edel op twitter.

25 REACTIES

  1. Edel,
    .
    Je schrijft:
    ‘mogelijk bevalt ‘Turkey Stream’ nog minder.
    Heel voorstelbaar dat de EU er niet gerust op is om voor gastoevoer afhankelijk te zijn van Turkije, dat niet alleen in toenemende mate gekenmerkt wordt door antiwesterse sentimenten, maar ook aan een in politiek opzicht instabiel gebied grenst.
    .
    Daarnaast is er de westerse boycot van Rusland. Brussel zal het niet appreciëren dat dit land de helpende hand geboden krijgt door een kandidaat voor EU-lidmaatschap.’
    .
    Je zinsnedes ‘mogelijk’ en ‘heel voorstelbaar’ bevallen me niet. Om lekker de gang in je column te houden suggereer je dit even snel tussen de zinnen door, om daarna vlijtig verder te schrijven als ware het direct een waarheid.
    Ook de nodeloze toevoeging dat ‘Turkije aan een instabiele regio grenst’ voegt helemaal niets toe.
    Er lopen al heel lang tal van olie- en gas pijpleidingen door Turkije om Westerse landen van energie te voorzien, zoals de Baku-Ceyhan pijpleiding.
    Deze pijpleiding loopt veel zuidelijker dan de ‘Turkey-stream’-leiding, dichterbij ‘instabiel gebied’, maar hij werkt al jarenlang prima.
    Zeg nou even gewoon wat je eigenlijk bedoogt:
    Je hoopt dat vanwege jouw vergezochte argumenten Turkey Stream er niet komt, omdat dat een opsteker is voor de AK-regering en het Turkse volk. De kans dat deze regering hierdoor langer aanblijft wordt daarmee groter, en dat is in jouw ogen een gruwel.
    .
    Dus Brussel zal het niet waarderen dat Turkije Rusland helpt?
    Ik weet wel een manier om ervoor te zorgen dat Turkije dat niet zal doen:
    Maak Turkije even lid van de EU, en ziedaar: Brussel kan Turkije beïnvloeden, net zoals ze Bulgarije 400 miljoen per jaar door de neus heeft geboord.
    Geen lid maken? Ook goed, dan mondje dicht en gewoon toekijken hoe Turkije weer een mega-deal sluit met de rest van de wereld. Dan heeft Brussel weer meer tijd om zich de komende maanden met het vandaag ontstane probleem en potentieel volgende crisis in Griekenland bezig te houden.

  2. Lagere export:
    .
    De uitvoer naar de EU was iets lager.
    Maar de uitvoer naar bijvoorbeeld Rusland was aanzienlijk hoger.
    En die handel gaat zich de komende jaren verder uitbreiden tot 100 miljard euro per jaar.
    Voor Turkije is dit een verdere diversificatie van het exportpallet en exportlanden. Meer paarden voor de kar betekent meer zekerheid voor een economisch duurzame groei op lange termijn.
    Voor de AK partij vertaalt zich dat in weer een overwinning bij volgende verkiezingen omdat de meerderheid van het volk de slagvaardige werkwijze en de visie van deze regering waardeert.
    .
    Nog een van de gruwelbeelden voor Edel.
    Maar helaas voor hem realiteit.
    .
    Edel probeert nog wanhopig aan te voeren dat de Russische roebel zou devalueren. Jammer, maar Rusland betaalt haar import met inkomsten in hoofdzakelijk USD. En die inkomsten blijven onafgebroken komen zolang er fossiele energie in de Russische bodem zit. Overigens kan Rusland Turkije altijd nog besluiten in natura te betalen, dan doet de waarde van de roebel er al helemaal niet meer toe.
    Laat Rusland en Turkije maar schuiven, en de rest van de wereld mag omvallen van afgunst als het ze niet bevalt. Ze kunnen er helemaal 0,0 tegen inbrengen.
    .
    Had de EU Turkije maar lid moeten maken toendertijd, dan had ze nu recht van spreken gehad. Nu is het te laat, want het Turkse volk wil niet eens meer lid worden.

  3. Edel schrijft:
    ‘Een extra tegenvaller volgde toen deze week bleek dat de industrieproductie in oktober met 1,8 procent daalde. Bijna een procent meer dan verwacht. De lira viel er pardoes door naar de laagste waarde in twee maanden ten opzichte van de dollar.’
    .
    Zoals we inmiddels gewend zijn is Edel een genie in het met een pincet uitzoeken van data die zijn kromme redeneringen ondersteunen.
    Hij weet de maand oktober er goed uit te halen als het om de industrieproductie gaat. Door met de laagste waarden in de grafiek te strooien in zijn columns wil hij het doen voorkomen alsof het slecht gaat met Turkije.
    .
    Zo weet hij exact te duiden dat de export naar Rusland in de eerste 3 maanden van dit jaar is gedaald.
    Hij weet zijn tijdsframe keuze exact zo te kiezen dat het een slechte prestatie lijkt.
    Natuurlijk laat hij de daarop volgende maanden waarin de export naar Rusland is geëxplodeerd vanwege de EU boycot fijntjes buiten zicht. Zou hij dat niet doen, dan ontstaat er een beeld dat niet past in zijn gitzwarte Turkije-bashende column.
    .
    Als we Edel mogen geloven staat Turkije aan de rand van de afgrond en aan het begin van een grote crisis. Nu beweert (hoopt) hij dat al enkele jaren en steeds weer gebeurt het tegendeel.
    Hij troost zichzelf vervolgens steeds met de woorden ‘de economische groei in Turkije neemt af’, alsof hij daarmee gelijk zou hebben.
    Dat een afnemende groei nog steeds groei is en deze groei nog altijd hoger is dan het best presterende EU-land wil hij niet horen. Dat is plotseling ‘onbelangrijk’.
    Maar ja, Edel is dan ook maar free-lance journalist zonder vaste werkgever en geen econoom.
    Ondanks mijn herhaalde adviezen aan zijn adres om zich beter niet belachelijk te maken door te veel over economie te schrijven, wat duidelijk niet zijn specialiteit is meent hij het toch steeds weer te moeten proberen.
    .
    Deze week maakte ABN/AMRO de ‘Top 16 veelbelovende markten in 2015’ bekend.
    (jammer hè Edel, je had natuurlijk gehoopt dat de schapies op dit forum je niet met deze lijst niet zouden confronteren en jij ondertussen rustig door zou kunnen gaan met iedereen zand in de ogen strooien?).
    Tussen deze 16 landen onderscheidt ABN/AMRO 2 groepen. Over Turkije schrijft men:
    ‘De tweede groep bestaat uit landen met een iets minder sterke groei, maar zijn door hun omvang en relatief grote welvaart interessante afzetmarkten, zoals Chili, Colombia, Mexico, Polen, Thailand, Turkije en Zuid-Korea.’
    .
    In het objectieve rapport wordt nergens gerept over de gevaren die Edel allemaal opnoemt.
    Dus volgens Edel moeten beleggers het vege lijf redden uit Turkije en op zoek naar de nooduitgang, maar volgens ABN/AMRO moet iedereen juist terug naar binnen en zelfs nog wat meer beleggers dan die er al waren.
    .
    Dus wie moeten we nu geloven?
    Onze huiseconoom Edel of de domme ABN/AMRO?
    Lastig dilemma…

  4. Edel basht verder:
    ‘de kwetsbaarheid van de Turkse economie lijkt in het nieuwe jaarrapport van het IMF over Turkije in veel opzichten bevestigd te worden. De voorstelling van zaken daarin is nog aan de zonnige kant, met een verwachte groei van drie procent. Deze week werd bekend dat het BNP in het derde kwartaal van dit jaar maar met 1,7 procent toenam.’
    .
    Weer de pincet erbij.
    1,7% in het derde kwartaal. En ook alleen het slechtste 3e kwartaal noemen hè.
    De lezer van deze column denkt bijkans dat het over een Europees land gaat.
    Maar het is uiteraard wederom een vertekende waarheid.
    ABN/AMRO constateert dat de gemiddelde Turkse economische groei in de jaren 2005 tot 2014 4,3% bedroeg. Voor de jaren 2015 en 2016 verwacht men een groei van 4,0% per jaar.
    .
    Dat zijn toch heel andere cijfers. Zo bekeken lijken de verwachte IMF groeicijfers (3%) niet aan de zonnige kant, maar juist aan de donkere kant te liggen.

  5. In een eerdere discussie met Edel aangaande het Turkse onderwijs, en dan met name de beheersing van de Engelse taal door de gemiddelde Turk, wees ik hem erop dat hij selectieve vergelijkingen met het niveau in andere landen erbij haalde.
    .
    Let maar eens goed op hoe consequent Edel andere landen selecteert bij zijn vergelijkingen om Turkije slecht uit de vergelijking te laten komen.
    Ook in deze column past hij die tactiek weer toe, wanneer hij de zonne-energie productie van Turkije wil categoriseren.
    Hij grijpt direct naar het zwaarte middel, namelijk Duitsland, hét land dat bij uitstek het meest vooruitstrevend is op dit gebied, en waar zelfs alle andere EU-landen schril bij afsteken.
    .
    Omdat de vergelijking wel heel erg dom is, en omdat hij wil voorkomen dat anderen hem direct al te makkelijk afbranden op dit punt, nuanceert hij zelf maar alvast:
    ‘Natuurlijk, Duitsland heeft een voorsprong met zonne-energie.’
    Om daarna tóch weer door te gaan op zijn punt:
    ‘Maar wat daar kan, moet in Turkije ook kunnen. Duitsland beschikt niet over technologie waar Turkije geen toegang toe heeft.’
    Ja, wat is het nou? Erken je nou dat Duitsland nou een enorme (niet in te lopen) voorsprong heeft, of verwacht je van Turkije verwacht dat ze het onmogelijke doen en dat even rap inlopen?
    .
    Eerder in deze column en eerdere discussies weet Edel de fragiliteit van Turkije te benadrukken vanwege een gebrek aan diversificatie in vele sectoren, maar op het gebied van de energievoorziening weet Edel het zeker:
    Turkije moet zich geheel en al toeleggen op duurzame energieopwekking zoals zonne-energie.
    ‘Turkije heeft dan (in 2050) minstens twee kerncentrales (terwijl Duitsland ze juist sluit), die zoals de regering onlangs bekendmaakte honderd jaar zullen functioneren. Dat blijven toch heel verschillende benaderingen’ meent hij spitsvondig.
    Beperkt geïnformeerd als hij is op dit gebied, komt het niet in hem op dat je op een korte winterdag met sneeuw en weinig zon dan toch echt een probleem hebt omdat er te weinig energie wordt opgewekt om aan de hoge vraag te voldoen.
    .
    Maar ach, op dat soort dagen zullen we – als de Edelsgezinden erin mochten slagen om de bouw van de atoomcentrales te dwarsbomen – als eerste de stroomvoorziening van hun huizen onderbreken.
    Ik weet nu al wat de titel van zijn column dan wordt…

    • Wat Edel in zijn ophemelingsverhaal van Duitsland er niet bij verteld is dat het land nog altijd het grootste deel (25,8%) van haar energievoorziening haalt uit uiterst vervuilende bruinkoolcentrales, en dat het aandeel in de totale energieopwekking van deze vervuilende centrales in 2014 zelfs is toegenomen van 25,5% in 2013.
      Daarnaast is ook het aandeel van elektriciteit uit conventionele steenkoolcentrales in Duitsland toegenomen in 2014.
      De lezer moet daarom echt vraagtekens plaatsen bij de informatie die Edel wél verschaft, maar nog meer is nader onderzoek vereist naar wat hij doelbewust níet vermeld.
      .
      Dat Turkije al sinds vele jaren veel meer duurzame energie produceert dan Duitsland in de vorm van waterkracht energie noemt Edel nergens in zijn columns. Natuurlijk niet, want het is immers iets positiefs over Turkije.
      Daar waar Duitsland in 2012 nog pas 22,8% van haar energiebehoefte haalde uit duurzame bronnen, haalde Turkije in 2009 al 24% van haar energiebehoefte uit alleen al waterkrachtenergie.
      Alleen al Ataturk dam – de 3e grootste dam ter wereld – en Karakaya dam (onderdeel van het grotere GAP-project in Zuid-Oost Turkije) produceren samen 12% van de totale energiebehoefte in Turkije en 50% van alle in Turkije opgewekte hydro-energie.
      En de bouw van stuwdammen in Turkije gaat gestaag verder.
      .
      Als we dan toch gaan vergelijken met Duitsland, neem dit dan ook even mee in je verhaal.

      • Na de vele stukken tekst welke jij op Peter afvuurt moet we wel tot de conclusie komen dat jou fixatie een forse hoeveelheid pathologie bevat. Op humor of enige empathie hebben we je niet kunnen betrappen. Man wat ben je triest. Kritiek leveren geen probleem hoor maar jouw houding naar anderen zijn zo zeikerig dat het lezen van jouw kritieken minder interessant worden om te lezen gezien de teneur. Ik zou maar een andere kleur aan de reacties geven. Het is maar een advies Stratenmaker… Misschien wordt het dan weer leuk?!

        • Humor, empathie of een compliment wordt door de schrijver van deze column niet gewaardeerd zoals wel de vorige keer hebben mogen constateren, vandaar dat ik me tot de inhoud beperk.
          Lees het of lees het niet,jouw beslissing, maar leuker dan dit gaat het niet meer worden.
          .
          Wat vind je eigenlijk van de inhoud? Of ben jij hier alleen ingehuurd om de vorm te beoordelen?

          • Stratenmaker,stoor je niet aan de reacties van Sammie, ik en vele anderen lezen je stukken graag en altijd met plezier. Sammie’s reacties bestaan vaak uit onzin net als die van zijn meester Peter, vandaar dat hij meestal ‘we/wij’ gebruikt in plaats van ik.

          • Tsja Maho, ook nu reageert Sam 2 keer, maar inhoudelijk voegt hij weer eens niets toe.
            2 x gediskwalificeerd.

          • Alsof jij inhoudelijk iets toevoegd. wat kan jij slap lullen zeg . Maar moet toegeven je hebt iedereen gediskwalificeerd , jij en je billemaat homo of maho zijn overgebleven ..

          • O, en je hebt zo zie ik. Ook een holmaatje:)
            En ik heb je inderdaad op inhoud van kritiek voorzien NL de eenzijdigheid telkens stokpaardjes hanteren en geen echte discussie maar belerend bezig zijn. Dat je dan opmerkingen krijgt zet kwaad bloed bij je en diskwalificeer je 🙂 lachen hoor.

          • Bliksemschicht,
            .
            Het zou fijn zijn als je deze serieuze discussie niet met scheldwoorden zou willen vervuilen.
            .
            Wat is dat toch met jou, dat je tóch even wilt laten zien dat je er ook bent, ook al kun je op dit niveau helemaal niet meepraten.
            .
            Jij was waarschijnlijk vroeger ook degene die op de deur van de jongens-WC ‘Bliksemschicht was here’ schreef?

        • @ Bliksem-Nicht..oh daar heb je hem weer hoor Kufurbaz Haydo. Barst maar los met je scheldpartij meer kan ik niet verwachten van een wanhopige Capulcu. Je vriendje Sammy krijgt al kriebels van in zijn buik, gezien aan zijn reactie wordt hij opgewonden door jou. Misschien kunnen jullie afspreken in de ‘Gezi’ Gay park.

          • Kenmerkend voor Fascisten en volgers van Erdo is het feit dat zij democratie makkelijk aan de kant schuiven. Ik heb wat mijn geduld betreft het helemaal gehad met de hersenloze reactie van deze beide mennekes en zal mij dan niet laten weerhouden door bijv het homofobe geouwehoer van Mahoer en zijn bruinhemdvriend. Ga door zou ik zeggen. In Tr is het mogelijk om de oppositie monddood te maken maar elders in het Westen niet. Dus Bliksemschicht en anderen. Laat maar weten wat jullie van deze onnozelaars vind 🙂

      • 1.

        Als ik had willen beweren dat Duitsland nu al geheel op duurzame energie draait had ik niet geschreven dat dit land er naar streeft om dat in 2050 wel te doen. Waar het voor mij om gaat is in hoeverre aan schone energie gewerkt wordt. Daarover bestaat deze week veel kritiek op Duitsland, tijdens de klimaattop in Lima. Er werd in dat opzicht het afgelopen jaar meer verwacht van Duitsland. Om die reden verdween Duitsland uit de top tien van de Climate Change Performance Index, die de mate aangeeft waarin landen zich inzetten tegen klimaatverandering, door bijvoorbeeld CO2 uitstoot te beperken. Daarin schoot Duitsland afgelopen jaar tekort en vandaar dat dit land nu op de 19e plaats staat.

        Echter,.… als we naar dezelfde Climate Change Performance Index kijken dan komen we Turkije daar op de 54e plaats tegen onder de 61 onderzochte landen. Turkije hoort m.a.w. dus bij de landen die zich het minst inzetten om klimaatverandering te voorkomen. Kortom, Duitsland doet het niet goed, maar Turkije nog veel minder.

        Om die vergelijking ging het mij echter niet eens. Mijn bedoeling was om via het meest overtuigende voorbeeld te laten zien dat Turkije via schone zonne-energie in een groot deel van zijn energiebehoefte kan voorzien. Dat doe ik omdat ik Turkije een warm hart toedraag en dat land een niet vervuilde toekomst wens. Verwijt me dat maar…

        Het is waar dat Turkije een groot deel van haar energiebehoefte uit waterkrachtcentrales haalt. Maar dat wil nog niet zeggen dat die goed voor het milieu zijn. Vissoorten kunnen door wisselende niveaus in stuwmeren uitsterven en het organisch materiaal dat zich daarin ophoopt produceert broeikasgas. Verder moeten voor de aanleg van stuwmeren grote delen van de bevolking verplaatst worden, met als gevolg dat talloze dorpen verdwijnen. Dit zijn precies de redenen waarom in Turkije veel geprotesteerd wordt tegen waterkrachtcentrales. Dat protest richt zich momenteel vooral tegen de bouw van de Ilisudam, waar de historische plaats Hasankeyf door onder water zou komen te staan. Dat zijn stuk voor stuk nadelen die niet aan zonne-energie verbonden zijn.

        2.

        Natuurlijk kan Turkije niet binnen zeer korte termijn zoveel elektriciteit uit zonne-energie halen als Duitsland nu doet. Een kind begrijpt dat. Maar als Turkije er eerder mee was begonnen had het nu een minder grote achterstand gehad. Wordt er nu alsnog mee begonnen dan is dat sowieso een voordeel. Het doet er niet eens toe of Duitsland ingehaald wordt. Voor iedere megawatt die met zonne-energie wordt geproduceerd hoeft geen gas of kolen geïmporteerd te worden, wat zoals ik al schreef het handelstekort doet slinken en goed is voor het milieu.

        Stratenmaker doet voorkomen alsof ik de enige ben die voor diversificatie in energievoorziening en andere sectoren pleit. Een bij voorbaat mislukte poging om me in een hoek te zetten, waar alleen de dommeriken in trappen die zich in hem herkennen. De werkelijkheid is dat ook AKP-minister Ali Babacan op diversificatie aandringt. Zoals ik al vaker geschreven heb is hij een van de meest realistische ministers in deze regering is. Ik deel zijn politieke kleur niet en ben het ook zeker niet altijd eens met Babacan. Om de gebreken van het regeringsbeleid recht te breien wordt hij bovendien vaker in een spagaat gedwongen dan gezond voor hem is. Zo is Babacan twee kanten voor mij gaan kennen, Ali I en Ali II.

        ‘Niet gehinderd door al te veel kennis op dit gebied, komt het niet in hem op dat je op een korte winterdag met sneeuw en weinig zon dan toch echt een probleem hebt omdat er te weinig energie wordt opgewekt om aan de hoge vraag te voldoen.’

        Om te beginnen: heb ik geschreven dat Turkije via zonne-energie geheel onafhankelijk van buitenlandse energiebronnen kan worden om aan de hoge vraag (die overigens snel groeit maar lager is dan in Duitsland) te voldoen? Boven dit artikel stond: ‘Door op zonne-energie in te zetten kan Turkije minder afhankelijk worden van buitenlandse energiebronnen.’ Ik benadruk: ‘minder.’ Wel goed lezen a.u.b. Maar goed, om dit soort reacties te schrijven is niet goed lezen uiteraard een vereiste.

        Bovendien (1), vooral in het zuidelijk deel van Turkije schijnt vaak de zon, veel vaker dan in Duitsland, dat meer daluren en dagen voor de winning van zonne-energie kent. Turkije is dan ook niet zonder reden veel geschikter is voor zonne-energie dan Duitsland. De zonne-energie die in Turkije opgewekt kan worden moet toch echt een slok op een borrel kunnen schelen. Nogmaals, voor iedere met zonne-energie opgewekte megawatt hoeft geen kolen of gas geïmporteerd te worden.

        Bovendien (2), er is ook nog zoiets als windenergie. In de wintermaanden en ook in de nacht kan het behoorlijk waaien in Turkije.

        Bovendien (3), extra energie die op topuren- en dagen wordt geproduceerd kan opgeslagen worden in buffercentrales voor de nachtelijke uren. Om fluctuaties van zonne-energie op te vangen wordt steeds vaker gebruik gemaakt van Vanadium-Redox accu’s. Ik geef toe dat daar nadelen aan verbonden zijn, zoals hoge kosten, maar er zijn andere onbenutte mogelijkheden. Een pompcentrale in zee bijvoorbeeld. Kost ook een paar centen, maar is kernenergie gratis?

        ‘Maar ach, op dat soort dagen zullen we – als de Edel-gezinden erin mochten slagen om de bouw van de atoomcentrales te dwarsbomen – als eerste de stroomvoorziening naar hun huizen onderbreken’, schrijft Stratenmaker.

        ‘Zullen we dit, zullen we dat’. Ik krijg wat van Stratenmakers dreigende toon. Een paar maanden geleden dreigde hij me aan te geven bij de Turkse autoriteiten omdat ik een artikel had geschreven waar hij het niet mee eens was, en kort geleden wenste hij me nog dood. Hij moet vooral lekker zo doorgaan. Voor zover hij zich er weer vanaf wil maken met argumenten als een grapje of ‘satire’ mag hij nu vast weten dat ik zijn gevoel voor humor niet deel. Het zal wel aan mij liggen dat ik die niet kan herkennen in dreigementen en doodswensen. Zeker niet van iemand die sympathiseert met een autocratisch regime dat steeds meer naar fundamentalisme afglijdt. Fundamentalisten worden nu eenmaal niet door humor gekenmerkt. Erdogan heb ik daar ook nooit op kunnen betrappen. Lachen kan ik alleen om hem als hij zich bespottelijk maakt met de zoveelste domme opmerking, waarmee hij de laatste tijd van geen ophouden weet (zal ik in een artikel op terugkomen).

        Toegegeven: als ik daartoe bij machte was zou ik alles doen om kernenergie tegen te houden. Niet alleen in Turkije, maar overal. Het belasten van toekomstige generaties met radioactief afval is en blijft een misdaad. Ik ben niet de enige die er zo over denkt. Het is niet zonder reden dat er minder kerncentrales in de wereld bijkomen dan er non-actief worden.

        De stroomvoorziening stopt er overigens nu al regelmatig mee in Turkije. Alleen komt dat niet door een tekort aan energie, maar waarschijnlijk door het gebrekkige materiaal dat bij de transmissie ervan wordt gebruikt. Goeie vraag hoe dat zit. Ook daarop kom ik later misschien nog wel eens terug.

        3.
        Ik pikte dat derde kwartaal over de economie er niet in de eerste plaats uit omdat de groei daarin het laagst was, maar omdat dit het laatste kwartaal is waarover de cijfers bekend zijn en vooral omdat menigeen zich er een bult van schrok. Terecht, want zo’n daling kan heel goed op een tendens wijzen (ik hoop het niet, houd me ten goede…). Wat ik eraan toe had moeten voegen is dat de groei geen grotere duik meemaakte in de afgelopen twee jaar. Babacan (in dit geval Ali II) wijt het allemaal aan de tegenvallende oogst van dit jaar door droogte (moet het volgend jaar prima gaan, want het regent al weken pijpenstelen in Turkije….).

        Ik weet echter dat Ali II weet dat Ali I gelijk heeft. Anders zou hij niet bij tijd en wijle pleiten voor diversificatie, zoals meer nadruk op hoog kwalitatieve industrieprojecten. Dat doet hij in de wetenschap dat de export door het gebrek daaraan onder druk staat. Dan blijkt weer hoe moeilijk Ali I het heeft, want als hij zoiets zegt krijgt hij onmiddellijk een standje van Ali Agaolglu, de met Erdogan bevriende bouwondernemer. Maar de grote ondernemers in Turkije weten beter. Die diversifiëren dat het een aard heeft, omdat ze goed door hebben dat het de enige manier is om te houden wat ze hebben.

        Rapporten van het IMF en ABN-AMRO die repten over een groeiprognose van 3-4%, werden opgesteld voor het verschijnen van zorgwekkende cijfers over dat derde kwartaal. Dus is het zo vreemd dat ik me nu afvraag of die eerder al verschillende malen door de regering en de centrale bank naar beneden bijgestelde prognose gehaald gaat worden in het volgend jaar? Dit jaar bleek keer op keer dat prognoses niet gehaald werden, dus waarom is het zo zeker dat ze dat in de toekomst wel zullen doen? Daarvoor zijn er teveel risicofactoren. Wat zal er bijvoorbeeld gebeuren als de olieprijs weer omhoog gaat? Het IMF houdt daar rekening mee. De olieprijs kan bijvoorbeeld omhoog schieten als Syrië en Irak uiteen brokkelen, althans dat is het scenario dat het IMF noemt. Er zijn natuurlijk talloze redenen denkbaar waarom de lage olieprijs maar tijdelijk is. Het zou wel erg vreemd zijn als die nooit meer duurder wordt, dat heb je nu eenmaal met geld en olie. Als Stratenmaker dergelijke scenario’s door ideologische blindheid niet wil zien kan ik dat niet helpen.

        4.

        Mijn punt is niet dat het op dit moment slecht gaat in Turkije(dat is ‘alleen’ zo voor de lager gesitueerde groepen), als wel dat er redenen zijn om te veronderstellen dat het op de midden en lange termijn minder, of veel minder goed zou kunnen gaan dan in de afgelopen jaren. Ik noem middelen om dat te voorkomen, d.w.z. de structurele ingrepen waar alleen Babacan en Simsek van schijnen te willen horen in Ankara. De rest zit in een droomwereld; een psychologisch bubbel.

        Laat ik vooropstellen dat het mij om persoonlijke redenen niet goed genoeg kan gaan met de Turkse economie. Daarom benadruk ik ook de structurele maatregelen die Babacan nodig vindt om de export te bevorderen en de economie gezond te houden, dan wel te maken. Als ik er op wijs dat die export in het gedrang komt, of in ieder geval omhoog zou moeten, maak ik me volgens Stratenmaker schuldig aan het schrijven van een ‘gitzwarte Turkije bashende column’. Ik denk dat ik Turkije meer schade zou berokkenen wanneer ik schreef dat er niets aan de hand is en dat er vooral zo doorgegaan moet worden. Strikt genomen is het Stratenmaker die Turkije met zijn aanvallen op mij een slechte dienst bewijst.

        De reden waarom ik het cijfer over de industrieproductie van oktober noemde is net als bij de exportdaling weer omdat dit het laatst bekend gemaakt is. En omdat dit cijfer volgens veel waarnemers aansluit bij een negatieve tendens die ook uit andere recente cijfers blijkt.

        Eerlijk gezegd maak ik me minder zorgen over de teruggelopen industrieoutput dan de lagere export. Zoals ik al schreef is de binnenlandse vraag toegenomen, waardoor ook de industrieproductie bij kan trekken. Dat is op zich een positieve ontwikkeling. Maar ieder voordeel heeft een nadeel, want meer binnenlandse vraag betekent ook meer import, wat in combinatie met minder export een veeg teken is. Omdat de handelsbalans zo extra onder druk komt te staan, waardoor Turkije afhankelijk blijft van extern kapitaal, of dat zelfs nog meer wordt. En dat is een probleem.

        D.w.z. de financiering van het handelstekort wordt zo een probleem. Lange termijn investeringen mogen dan zijn toegenomen dit jaar, maar zijn nog steeds niet terug op het niveau dat ze voor 2008 hadden. Daardoor blijft Turkije te afhankelijk van hot money komen om het handelstekort te financieren. De voortgang daarvan hangt echter af van de groei van de Amerikaanse economie en het besluit van de Fed om de rente te verhogen.

        Dat verklaart ook de domper die in Turkije volgde over positieve groeicijfers uit de VS. Het IMF is er allerminst gerust op dat er hot money blijft komen. Zoals ik in ‘Turkije en de vloek van hot money’ al schreef, kan het monetaire expansiebeleid van de ECB daarvoor compenseren, maar evenmin als Babacan (Ali I dan) is het IMF daar erg gerust op. Het IMF noemt zelfs de extreme mogelijkheid dat de input van korte termijn investeringen volledig tot stilstand komt en gaat daarbij het woord ‘recessie’ niet uit de weg:

        ‘A sharp decrease in inflows would result in a large compression of absorption to close the external deficit and lead to recession.’

        Waarom noemt het IMF dit scenario als het per definitie uitgesloten is? Het is niet zeker dat dit gebeurt (laten we hopen van niet), maar dat het IMF dit zo stelt betekent wel dat er rekening mee moet worden gehouden. Alleen een significante reductie van hot money zou overigens al meer dan genoeg ellende kunnen veroorzaken. Meer groei blijft dan een droom, om maar te zwijgen van het ontsnappen aan de middle income trap.

        Turkije was beter tegen het wegvallen van buitenlandse investeringen geweest gewapend wanneer er voldoende spaartegoeden bij de Turkse banken hadden gelegen, maar juist daar ontbreekt het aan. Er is geen emerging economy met zo weinig spaartegoeden als Turkije. De oorzaak is dat de regering voor een te groot deel inzette op binnenlandse vraag. De consumptie werd aangewakkerd met een lage rente, die zorgde voor een snel groeiende schuldenlast en veel te weinig spaartegoeden.
        Over de Turkse banken wordt vaak de indruk gewekt dat ze een rots in de branding zijn. Dat is echter nog maar ten dele het geval. Met de ‘capital adequacy ratios’ zit het wel snor, volgens het IMF, maar de ‘wholesale external foreign exchange funding’ is snel gestegen, wat dan weer risky is.

        Zoals ik al schreef kan de export naar Rusland dit jaar meevallen omdat Turkije profiteert van de westerse boycot tegen dat land. Ik plaatste daar alleen de kanttekening bij dat nog moet blijken of daarmee gecompenseerd kan worden voor de lagere export die daaraan voorafging. Per slot van rekening is die boycot nog maar sinds augustus gaande. Ik heb daar nog geen cijfers over gezien, omdat het nog te vroeg is. Met die extra export naar Rusland moet in ieder geval voor meer gecompenseerd worden dan alleen de terugloop daarvan in de eerste helft van dit jaar. Het moet ook compenseren voor de teruggelopen export naar andere afzetgebieden.

        Zeker, Rusland kan in natura betalen. Zoals met goud. Hebben ze daar veel van. Jammer voor Turkije dat er geen olie meer in Iran gekocht kan worden met goud. Had de ene westerse boycot met de andere ontweken kunnen worden. Maar hoe Rusland betaalt voor import doet er natuurlijk niet toe. De import daar hangt evenals in Turkije af van de binnenlandse vraag en die zou door de heersende crisis in Rusland heel goed terug kunnen vallen.

        Nu we het over de boycot van Rusland hebben: de nieuwe rapporteur over Turkije van het Europees Parlement, mevrouw Kati Piri, riep Ankara deze week op de EU-sancties tegen Rusland te steunen. Moet je als Turkije natuurlijk nooit doen. Met Putin kom je veel verder. Lekker laten barsten die EU. Heb je absoluut niet nodig, toch Stratenmaker? Zegt Erdogan adviseur Yigit Bulut ook. En die weet dat buitenlandse machten trachten zijn baas met telekinese te vermoorden, dus hij is een overtuigende bron. Alleen denkt de Turkse minister voor Europese Zaken Bozkir net iets genuanceerder. Ik herhaal wat ik in het artikel ‘Vrijheid is in Turkije nog ver te zoeken’ over hem schreef:

        ‘Hij [Bozkir] vindt dat Turkije ‘zich de luxe niet veroorloven om te stellen dat het geen volwaardig lid van de EU hoeft te zijn.’ ‘Economische banden met de EU wegen daarvoor te zwaar’, zegt Bozkir.’

        ‘Dat een afnemende groei nog steeds groei is en deze groei nog altijd hoger is dan het best presterende EU-land wil hij niet horen. Dat is plotseling ‘onbelangrijk’.’ schrijft Stratenmaker.

        Waarom Stratenmaker ‘onbelangrijk’ tussen aanhalingstekens schreef is me een raadsel, want het woord komt niet voor in dit artikel en al helemaal niet in deze context. Dat er nog sprake is van groei is een houvast en daarom m.i. zeker belangrijk. Waarom zou ik dat ‘onbelangrijk’ vinden? Dit zegt veel over figuren als Stratenmaker die zelfs constructieve kritiek als een aanval op Turkije interpreteren. Paranoïde waanbeelden zijn hier bepalend voor het denken.

        Het punt is dat wanneer die 3-4% gehaald wordt, dat volgens economieanalist Emre Deliveli (met wie ik contact heb en aan wiens inzichten ik hecht, al is hij zeker niet de enige econoom die ik volg t.a.v. Turkije) én minister van Financiën Simsek niet voldoende is om op termijn het spook van de werkloosheid in de kast te houden. Zover is het nog niet. Het laatste jaar kwam er volgens Ali Babacan II zelfs werkgelegenheid bij, al is nog onduidelijk waarom. Deliveli, schreef daarover gisteren:

        ‘This growth rate would not be able to keep unemployment at bay, either. Babacan emphasized in the same press release that 1.3 million new jobs were created during the last year. Turkey’s growth has indeed been employment-generating as of late. Economists are not sure why, but it was not because of “active employment policies and the environment of trust and stability established by consistent, inclusive and sustainable macroeconomic policies,” as Babacan claimed.’

        Goed mogelijk dat die extra werkgelegenheid meer is gebaseerd op geluk dan op wijsheid, want zo gaat het vaker met het economiebeleid van de AKP. Zelfs de gehele economische groei zou je af kunnen doen als een door internationale ontwikkelingen veroorzaakt mazzeltje, waarbij de AKP niet meer deed dan stroomlijnen via wetgevingen.

        Die 1,3 miljoen banen waar het Ali II het over heeft nemen niet weg dat de werkloosheid als geheel gedurende dit jaar toenam. En naar verwachting toe zal blijven nemen. Het IMF verwacht in ieder geval voor 2015 een stijging naar 10,4 procent, wat twee procent meer is dan in 2011. Als die tendens zich voortzet is dat voor een AKP-medestander alle reden tot zorg, want verval van werkgelegenheid zal aan de populariteit van de AKP knagen. Zeker wanneer die explodeert bij het wegvallen van hot money en het barsten van de ‘credit bubble’, een scenario dat zich slecht laat voorspellen en in prognoses over werkgelegenheid dan ook niet wordt meegnomen.

        Maar zelfs de lichtste verhoging van werkloosheid is al een bedreiging voor Erdogan. Daarom wil hij zeker voor de verkiezingen ook niets weten van maatregelen die de werkgelegenheid tijdelijk in het geding brengen om deze voor de langere termijn veilig te stellen (bij een geleidelijk ingrijpen was dat tijdelijke verlies van werkgelegenheid niet nodig geweest). Of hij daar na de verkiezingen wel mee in toestemt moet nog blijken. Goed mogelijk dat Erdogan door het Hubris syndroom waar hij aan lijdt, structurele maatregelen tegen blijft houden. Loopt het zo, dan is (eens te meer) bewezen dat die man een gevaar is voor de toekomst van Turkije.

        Stratenmaker schrijft verder: ‘Tussen deze 16 landen onderscheidt ABN/AMRO 2 groepen. Over Turkije schrijft men: ‘De tweede groep bestaat uit landen met een iets minder sterke groei, maar zijn door hun omvang en relatief grote welvaart interessante afzetmarkten, zoals Chili, Colombia, Mexico, Polen, Thailand, Turkije en Zuid-Korea.’

        ‘In het objectieve rapport wordt nergens gerept over de gevaren die Edel allemaal opnoemt’, schrijft Stratenmaker.

        Wis en waarachtig dat ABN-AMRO dat doet. Die bank is zich wel degelijk bewust van de dreigingen en risico’s waar de Turkse economie zich mee geconfronteerd weet. Wat hieronder staat komt uit een rapport over Turkije van ABN-AMRO van juli dit jaar. Dus voordat de verontrustende cijfers over export, groei en industrie output verschenen. Toch onderschrijf ik er veel van. Dat ABN-Amro Turkije als een van de ‘fragile five’ noemt zal Stratenmaker niet willen weten:

        ‘Turkey has been classified as one of the ‘fragile five’, being hit in 2013 and in early 2014 by market turmoil stemming from Fed tapering in combination with the country’s high external deficits and political turmoil. Market conditions have eased significantly in the course of 2014, due to a general improvement of market sentiment and country-specific factors. This has spurred the central bank to reverse part of the sharp rate hikes implemented in late January. Meanwhile, the current account deficit has started to fall due to several tightening measures, but remains high by EM standards (at around 6% of GDP).

        Aardig trouwens dat ABN-AMRO Turkije in een adem noemt met landen als Chili en Mexico. In die landen is de verdeling van rijkdom nog ongelijker dan in Turkije, dat het naar de smaak van Thomas Piketty evenmin best doet op dit gebied. Dan kun je als ABN-AMRO schrijven over ‘grote welvaart’, maar op een groot deel van de bevolking heeft dat dus geen betrekking. Ondertussen weet de OECD wel dat een ongelijke verdeling van rijkdom slecht is voor de economische groei. Dus als er na 2007 wel doorgegaan was met de bestrijding van de armoede in Turkije was de groei daar minder snel gedaald. En Stratenmaker? Die schreef in eerdere reacties dat de armste Turken met een ‘moestuintje’ toe kunnen. Zo dien je dus de economie niet, als we de OECD en Piketty mogen geloven.
        http://www.oecd.org/els/soc/Focus-Inequality-and-Growth-2014.pdf

        5.

        ‘De uitvoer naar de EU was iets lager.
        Maar de uitvoer naar bijvoorbeeld Rusland was aanzienlijk hoger.’

        De export naar Europa was dit jaar hoger, maar recentelijk pas lager. Of de export naar Rusland ‘aanzienlijk hoger’ wordt, wil ik niet uitsluiten. Ik heb daar zoals ik al schreef nog geen cijfers over gezien. In ieder geval is dat dan pas sinds augustus, terwijl die in de eerste drie maanden zoals gesteld lager was dan over dezelfde periode vorig jaar.

        ‘En die handel gaat zich de komende jaren verder uitbreiden tot 100 miljard euro per jaar.’

        Dat is een door Erdogan en Putin overeengekomen streven; een verlanglijstje dat nog bewaarheid moet worden.

        ‘Voor Turkije is dit een verdere diversificatie van het exportpallet en exportlanden.’

        Maar de export naar Europa is dus gedaald, terwijl naar landen in de regio ook minder werd geëxporteerd (vooral naar Irak, na Duitsland het belangrijkste afzetgebied voor Turkije). Zelfs als er naar Rusland aanmerkelijk meer wordt geëxporteerd is er dus geen sprake van diversificatie van export.

        ‘Meer paarden voor de kar betekent meer zekerheid voor een economisch duurzame groei op lange termijn. Voor de AK partij vertaalt zich dat in weer een overwinning bij volgende verkiezingen omdat de meerderheid van het volk de slagvaardige werkwijze en de visie van deze regering waardeert.’

        De Turkse economie wordt grotendeels bepaald door ontwikkelingen in het buitenland. Zijn die positief voor Turkije, zoals dat tot vorig jaar het geval was, dan gaat het goed in Turkije. Zijn die minder positief voor Turkije, wat sinds vorig jaar zo is, dan begint het slechter te gaan in Turkije. Devaluatie, inflatie, minder groei, stijgende werkloosheid, noem maar op, we zien het allemaal dit jaar.

        Toen het goed ging klopte de regering zich op de borst en zei dat het haar verdienste was. Nu het slecht gaat is het de schuld van het buitenland dat jaloers is op het ‘succes van Turkije’. Dat de Turkse regering de economie erg kwetsbaar maakte door het accent op binnenlandse vraag te leggen wordt ontweken. De grote groep laag opgeleide stemmers van de AKP geloven het allemaal. Totdat de economie een ramp wordt. Om die reden zijn al veel regeringen ten val gekomen (met als meest in het oog springende en trieste voorbeeld Erdogans held Menderes) en dat zou nogmaals kunnen gebeuren. Ik hoop het niet, want ik heb zoals bekend weinig fiducie in de oppositiepartijen (en wie Erdogan op wil hangen vindt mij als tegenstander van de doodstraf tegen zich).

        Daarom hoop ik dat de AKP bij zinnen komt en alsnog tot structurele maatregelen overgaat. Opbouwende kritiek heet dat, waarbij ik op mijn knieën zou gaan als de AKP terugkeert naar de koers die zij in haar eerste jaren volgde, want toen ging het in veel opzichten beter ging dan nu. Mensenrechten gingen toen vooruit, waar ze nu achteruit gaan. Armoede liep in die jaren terug, terwijl dat sinds 2007 niet meer het geval is.

        6.
        ‘Je zinsnedes ‘mogelijk’ en ‘heel voorstelbaar’ bevallen me niet. Om lekker de gang in je column te houden suggereer je dit even snel tussen de zinnen door, om daarna vlijtig verder te schrijven als ware het direct een waarheid’, schreef stratenmaker.

        Kwam ik later op dit punt terug in dit artikel? Nee toch? Schijf geen onzin. Verder kan het me heel weinig schrijft wat een figuur die dweept met autocratische regimes wel of niet bevalt.

        ‘Ook de nodeloze toevoeging dat ‘Turkije aan een instabiele regio grenst’ voegt helemaal niets toe.’

        Het is Stratenmaker misschien ontgaan maar er is aan de zuidgrens van Turkije het een ander veranderd. Daar hakt een apocalyptische sekte hoofden af. Toegegeven, daar heeft Turkije weinig last van op dit moment. Omdat de AKP erg lief is voor IS. Ik kan me goed voorstellen dat Brussel er niet gerust op is om voor gastoevoer afhankelijk te zijn van een regering die diep in het hart, en uit ideologische overwegingen (lees:pan-islamisme/pan-soennisme/neo-Ottomanisme), een zwak heeft ontwikkeld voor de meest bloedige jihadisten.

        De stabiliteit in de regio staat ook onder druk omdat de AKP al jaren ten strijde wil trekken in Syrië. Uit een begin dit jaar uitgelekt gesprek tussen Davutoglu en MIT-baas Fidan bleek zelfs dat laatstgenoemde een provocatie in scene wilde zetten om een oorlog te beginnen. Nee, raar toch dat men in dat soort lui weinig vertrouwen heeft in de EU.

        Dan is er nog de binnenlandse instabiliteit. Als het Koerdische ‘voortgangsproces’ strandt, wat ik gezien de geringe concessies die de AKP wil doen zeker niet uitsluit, dan kan de PKK de wapenen weer oppakken. En het verleden toont dat men daar graag aanslagen pleegt op infrastructuur, wat dan olie- en gasleidingen zouden kunnen zijn. Bovendien, zelfs als het proces wel slaagt is er altijd nog de mogelijkheid dat een jonge generatie Koerden opstaat die zich niet meer gehouden voelen aan de bevelen van Öcalan en andere oude PKK-leiders, en toch weer met aanslagen begint. Ik zie daar de tekenen van en ze zouden in Brussel wel gek zijn als ze dat niet doen. Kortom, Turkije ligt hoe je het wendt of keert in een politiek onstabiele omgeving.

        Over de rest van Stratenmakers nationalistische retoriek richting de EU ga ik maar niet eens in. Ik weet tot hoeveel gruwelen nationalisme kan leiden, maar dat lesje heeft hij nog niet geleerd. Ach, de wijsheid komt met de jaren…

        • Elk land is afhankelijk van een ander land, niet alleen Turkije..
          Bijvoorbeeld: als NL technologie niet kan exporteren naar TR dan is NL afhankelijk van TR. TR niet in dit geval,want technologie is in Azië ruim aanwezig.Indien gas niet naar EU getransporteerd kan worden dan is EU en Rusland beide afhankelijk van elkaar…..ik had jou toch wat hoger ingeschat Peertje.

          • Heb ik gezegd dat Turkije het enige land is dat afhankelijk is van andere landen? Het punt is dat er figuren binnen AKP-kringen rondlopen die zo gek zijn dat ze denken dat ze zich daaraan kunnen onttrekken.

          • Je hebt niet gezegd dat Turkije het enige land was dat van het buitenland afhankelijk is, maar zo bracht je het wel. Je kunt dat hier nu wel gaan zitten ontkennen, maar zo had ik het ook gelezen. Ik wilde hier ook al op reageren, maar Maho was me voor.
            .
            En als je zelf dan ook al weet dat het helemaal niet bijzonder is dat eigenlijk ieder land wel in meerdere of mindere mate afhankelijk is van de rest van de wereld, waarom voer je dit dan als zogenaamd heel zwaarwegend punt op in de discussie?
            .
            Meer in het algemeen wil stellen dat je verhalen sowieso altijd zijn doorspekt van halve waarheden, non-argumenten en Wikipedia-weetjes. De lezer moet daarmee denken dat je hoogintelligent bent en zeer gedegen onderzoek hebt gedaan naar de dingen waar je over schrijft.
            .
            Jammer voor jou dat hier tegenschrijvers hebt die jouw bedoelingen en ballonnetjes snel doorprikken, zodat de lezer een iets evenwichtiger verhaal te lezen krijgen.

    • Beste Peer, Alleen maar speculaties meer niet.Je weet niet wat de toekomst brengt dus wacht eerst maar even af.Je hebt wel vaker misgeschoten in het verleden…

      • Misgeschoten? Wanneer dan? Ik voorspelde drie jaar geleden het conflict tussen Erdogan en Gülen toen jij zeer waarschijnlijk nog achter de hocaefendi aanliep. Of misschien nog een luier droeg, dat weet ik niet. Dat deel je simpelweg omdat RTE dat van je verlangde. want zelf nadenken ik zo moeilijk. Speculaties? Ach ja, het zijn maar instanties als het IMF en AKP-minister Babacan die waarschuwen. Ik heet trouwens Peter. Vergeet de t niet. Of moet ik jou elma gaan noemen?

        • Beste PeTer,
          .
          We zullen beter op de interpunctie gaan letten. Zo weer blij?
          .
          Maho heeft wel degelijk gelijk als hij zegt dat je spijkers op laag water zoekt. Alleen al de manier weer hoe je het brengt: ‘Het ZOU WEL EENS een doodgeboren kindje kunnen zijn…’
          Weer die eeuwige hoop van jou op rampspoed in Turkije die de vader van de gedachte is.
          .
          Geloof jij nu echt dat Israël, Griekenland en Cyprus samen op gaan trekken? Logische en duurzame combinatie ook wel he, vind je niet? Griekenland en Zuid-Cyprus zou nog kunnen, maar de rest is fictie.
          .
          Wat geen fictie is is de keiharde deal die Turkije 2 weken geleden heeft gesloten met Rusland.
          Laten we ons daarom maar gewoon beperken tot de feiten ipv jouw bashende luchtfietserij.
          .
          En wat wil je hier nu beweren, dat jij helderziende bent en alles van tevoren hebt voorspelt?
          Hoe lang voorspel jij nu al dat de AKP verkiezingen niet met een meerderheid gaat winnen, en hoe vaak is dat nu toch al wel gebeurd?
          Hoe lang voorspel jij al een recessie en crisis op korte termijn in Turkije, en hoelang gaat het nog duren voor dat er een eindelijk komt?
          Natuurlijk ga jij je over 12 jaar – als die crisis er eindelijk is gekomen omdat de AKP geen absolute meerderheid heeft behaald tijdens de verkiezingen van 2026 -beroepen op je helderziende aankondigingen van 2010. En dan heb je volgens jouzelf weer eens gelijk gekregen.
          .
          Wij weten beter…

LAAT EEN REACTIE ACHTER

Please enter your comment!
Please enter your name here