“Asscher heeft gelijk” [COLUMN]

8
10

AsscherDe brief van minister Asscher aan de Tweede Kamer waarin hij nader onderzoek aangekondigde naar de Turkse organisaties Milli Görüs, Diyanet, Süleymanci, alsmede naar de Gülenbeweging, leidde zoals bekend tot het vertrek van de Kamerleden Tunahan Kuzu en Selcuk Öztürk uit de PvdA-fractie.

In zijn brief was Asscher teleurgesteld over de literatuurstudie Turkse islam; actualisatie van kennis over Turkse religieuze stromingen en organisaties in Nederland, dat de onderzoekers Thijl Sunier en Nico Landman uitvoerden in opdracht van het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid.

Vertekend beeld
Jammer genoeg hadden de media geen aandacht voor de inhoud van dit rapport, waardoor de negatieve reactie van Asscher geen context kreeg. Zelf viel ik van de ene in de andere verbazing bij het lezen ervan.

Toen ik de stellingen van Sunier en Landman natrok in de door hen opgegeven bronnen stond daar bijvoorbeeld vaak iets totaal anders. Daardoor kon ik me niet aan de indruk onttrekken dat bronnen werden aangepast aan de ideeën van de onderzoekers. Verder lieten zij veel essentiële informatie simpelweg onbehandeld.

Het voor Turkije elementaire begrip secularisme werd in het onderzoeksrapport geïnterpreteerd volgens specifieke opvattingen over de positie van het geloof in de samenleving, die in islamistische richtingen zeker zullen worden gedeeld.

Alles bij elkaar opgeteld leverde deze literatuurstudie een vertekend beeld op van het Turkse heden en verleden, dat ook van invloed is op conclusies over de onderzochte organisaties.

Kanttekeningen bij de literatuurstudie van Sunier en Landman plaatste ik eerder op mijn website. Gezien de rel binnen de PvdA meende ik echter het daar niet bij te moeten laten. Vandaar alsnog dit artikel.

Van Bruinessen
Ik beperk me hier tot de Gülenbeweging. Vooral omdat Sunier en Landman afwijken van een belangrijke conclusie van Martin van Bruinessen die deze religieuze stroming eerder in opdracht van het ministerie onderzocht.

Van Bruinessen herkende in 2010 een gebrek aan transparantie bij de Gülenbeweging, maar Sunier en Landman staan daar nauwelijks bij stil. In tegenstelling tot Asscher, die hier met name een punt van maakte in zijn brief aan de Kamer. In de 103 pagina’s van hun literatuurstudie noemen Sunier en Landman het woord transparantie acht keer. Asscher doet dat in zijn brief van vijf pagina’s even vaak.

Het gebrek aan transparantie bij de Gülenbeweging heet bij Sunier en Landman een ‘indruk’ die volgt uit de organisatiestructuur. Of zoals ze stellen: ‘Juist die structuur lijkt in Nederland bij te dragen aan de indruk dat de beweging niet transparant is omdat deze afwijkt van de gangbare organisatiestructuur van de overige drie organisaties.’

Zelf meen ik dat de term ‘gebrek aan transparantie’ bij de Gülenbeweging soms niet ver genoeg gaat, omdat het dan de vorm van misleiding aanneemt. Ik illustreer dat hier met twee voorbeelden waar ik tegenaan liep.

Tweede Kamerlid
Enige tijd geleden vertelde een Tweede Kamerlid me gevraagd te zijn voor een lezing bij een organisatie waarvan ik wist dat deze tot de Gülenbeweging behoorde. Dat bleek niet uit de website van de organisatie, maar wel uit betrokkenen en het adres van inschrijving. Nadat ik informatie daarover aan het Kamerlid had gegeven zag deze van de lezing af.

Wanneer een vertakking van een religieuze beweging tracht politici binnen haar territorium te trekken zonder open te zijn over haar identiteit, is er dan niet minstens sprake van een gebrek aan transparantie?

De betreffende organisatie is overigens geen uitzondering. De Gülenbeweging kent verschillende organisaties die hun ware identiteit verhullen. Op de website van de aan de beweging verbonden ondernemersorganisatie Hogiaf komt de naam van Fethullah Gülen bijvoorbeeld evenmin voor.

Aviv
Het tweede voorbeeld ontving ik van de in Ottomaanse en Turkse geschiedenis gespecialiseerde Dr. Efrat E. Aviv van de Israëlische Bar Ilan Universiteit. Aviv publiceerde de studie Fethullah Gülen and the Jewish Dialogue, waarin zij onder andere de banden van imam Gülen met de staat Israël beschreef.

Aviv sympathiseert met de Gülenbeweging, maar behoudt haar wetenschappelijke objectiviteit. Ze liet me weten dat betrokkenen van de beweging boeken uit winkels en bibliotheken verwijderden waarin antisemitische opmerkingen van Gülen staan.

Hoe transparant is een beweging als zij haar eigen geschiedenis op deze manier aanpast?

Dersanes
Hoewel ze het gebrek aan transparantie bij de Gülenbeweging als een ‘indruk’ afdoen, stuiten Sunier en Landman er zelf op wanneer ze ingaan op een uitzending van Een Vandaag over de aan de beweging verbonden studiehuizen (dersanes). ‘Het aantal dersanes is niet precies bekend. Volgens een reportage van het programma Een Vandaag van 30 januari 2014 gaat het om “zeker honderd”, maar dat is niet onderbouwd en waarschijnlijk ook niet reëel’, schrijven ze.

Woorden als ‘waarschijnlijk’ en ‘niet precies bekend’ benadrukken dat Sunier en Landman het exacte aantal studiehuizen zelf niet konden achterhalen. Mede in aanmerking genomen dat zij voor hun onderzoek contact hadden met de Gülenbeweging, zie ik dat niet als een bevestiging van transparantie aan de kant daarvan.

Ik vraag me overigens af of Sunier en Landman echt wilden weten hoeveel dersanes er in Nederland zijn, want nergens blijkt dat ze Een Vandaag vroegen hoe men daar bij ‘zeker honderd’ kwam.

Verrechtsing
Het is dus verklaarbaar dat Asscher ontevreden is over de literatuurstudie van Sunier en Landman, en mede daarom terecht dat hij de Gülenbeweging samen met de andere organisaties nader wil volgen. Hoe er verder ook over Asscher gedacht kan worden, het gaat niet op om dat voornemen aan een anti-Turkse opstelling te verbinden, zoals dat de afgelopen week vaak gebeurde. Dat de andere twee Kamerleden van de PvdA met een Turkse achtergrond niet op de bres sprongen voor Kuzu en Öztürk leert dat het anders zit.

De uitspraak van Kuzu en Öztürk over ‘verrechtsing’ bij de PvdA is op het ironische af. Omdat de onderzochte organisaties zelf verre van links zijn. De Gülenbeweging heeft zelfs extreemrechtse trekken. Dat Gülen dik was met Alparslan Arslan, de oprichter van de fascistische Grijze Wolven, spreekt boekdelen.

Later was het rechtse neoliberalisme een belangrijke basis voor de samenwerking tussen Gülen en Erdogans Partij voor Gerechtigheid en Ontwikkeling (AKP). Het latere conflict tussen beide ontstond niet uit een meningsverschil daarover, maar vooral omdat de heren wat betreft macht en geld een zo groot mogelijk stuk van de taart naar zich toe wilden schuiven. Geld en macht staan hier voorop, waarbij religie in veel opzichten niet meer is dan façade.

Verdachtenbankje
Asscher wordt ervan beschuldigd Turks religieuze organisaties in het verdachtenbankje te plaatsen, maar zeker voor de Gülenbeweging geldt dat deze al jaren met verdenkingen omgeven wordt. Niet alleen in Nederland, maar in talloze landen. Vooral ook in Turkije.

Ik hoop dat het door Asscher aangekondigde ‘monitoring’ diep genoeg zal gaan. Alleen door transparantie af te dwingen kan vastgesteld worden hoe de vork in de steel steekt. Na jaren waarin verdenkingen zich opstapelden over dubieuze doelstellingen, zoals infiltratie c.q. ‘schijnintegratie’, wordt dat hoog tijd.

Gesteund door Sunier en Landman vinden Kuzu en Öztürk daarentegen dat de vier organisaties, en dus ook de Gülenbeweging, transparant zijn en niets te verbergen hebben. Laat dat dan maar blijken. Wanneer ik ergens van beschuldigd word, maar niets te verbergen heb, zou ik een dergelijk onderzoek zeker verwelkomen.

Peter Edel/Istanbul

Van Peter Edel verscheen onlangs De diepte van de Bosporus, een politieke biografie van Turkije (Uitgeverij EPO, Antwerpen).

Volg Peter Edel op twitter.

8 REACTIES

  1. De Criminele-beweging:
    De beruchte Gulenbeweging is volop actief in de georganiseerde misdaad.
    De dershanes worden vaak bekostigd door het afpersen van zakenmensen. De onderzoekers zouden zich vooral moeten richten op deze activiteiten. Wereldwijd zijn er duizenden dershanes. Het is niet logisch dat het alleen gefinancierd wordt door giften van goedwillige mensen, bijdragen vanuit de leden en hun bedrijven.

  2. Goh:
    ‘Daardoor kon ik me niet aan de indruk onttrekken dat bronnen werden aangepast aan de ideeën van de onderzoekers. Verder lieten zij veel essentiële informatie simpelweg onbehandeld.’
    .
    Ik zou dat over jouw columns geschreven kunnen hebben.
    Dus de splinter in andermans ogen zie je toch wel?

  3. Asscher heeft trouwens geen gelijk.
    Om deze simpele reden:
    Asscher heeft zich in zijn beslissing om 4 Nederlands-Turkse bewegingen / organisaties te nauwgezet te gaan monitoren laten leiden door een gebrekkig en niet representatief onderzoek uitgevoerd door Forum / Multivaction.
    Daarbij heeft hij de uitkomsten van het onderzoek ook nog eens verkeerd begrepen, aldus de onderzoekers zelf.
    .
    En om dan op basis daarvan gelegenheidspolitiek te gaan bedrijven en organisaties die al tientallen jaren in Nederland gevestigd zijn en niets illegaals doen, en bovendien altijd aan welk onderzoek dan ook zonder enige geheimzinnigheid hebben bijgedragen, in een kwaad daglicht te stellen… dan heb je geen gelijk.
    .
    Als je vervolgens ook nog eens een interne kwestie met je collega’s Kuzu en Öztürk zo laat escaleren, puur en alleen omdat je niet terug wilt komen op je op onterechte gronden genomen beslissing, dan heb je niet alleen geen gelijk, dan ben je ook nog arrogant.
    .
    Hij berokkent niet alleen grote groepen Turken in Nederland schade door ze nadrukkelijk in een kwaad daglicht te stellen, hij is nu zelf ook omstreden.
    En alsof dat nog niet genoeg is gaat dit de toch al gehavende PvdA nog eens een paar ‘allochtone’ zetels kosten.
    .
    Maar het maakt niet uit, als Asscher maar gelijk heeft…

    • Onzin, het voornemen van Asscher om de organisaties te onderzoeken stond al beschreven in de brief die in september naar de kamer ging en was gebaseerd op het onderzoek van Sunier en Landman. Toen was het Forum/Motivaction onderzoek nog niet verschenen. Overigens vind ik wel dat Asscher te snel akkoord ging met de uitslag van dat onderzoek, maar dat is een andere kwestie.

      • Dat de organisaties onderzocht worden, daar is niets mis mee. Als je niets te verbergen hebt, dan zal het sowieso geen probleem zijn.
        Maar 5 jaar lang minitieus onderzoek!!! Dan moet je van nogal wat verdacht worden zeg!
        .
        Het onderzoek van Forum / Motivaction zal vast wel wat hebben bijgedragen aan de duur en intensiviteit van het onderzoek, dat de heren Öztürk en Kuzu in deze mate heeft doen protesteren, denk je niet?

  4. “women not equal to men” & feminists “don’t accept concept of motherhood” – Turkey’s president bit.ly/1xTKmsE

    en … daar lopen een aantal knurften achteraan!? Dus monitoren van dit type figuren wel even goed! Wijs plan!

  5. Die gulen beweging moeten ze constant in de gaten houden, dat is de enigste organisatie die ik niet vertrouw…
    derest zijn gewoon goede organisaties…

LAAT EEN REACTIE ACHTER

Please enter your comment!
Please enter your name here