Nieuw hoofddoekdebat in Turkije [COLUMN]

24
10

hoofddoekdebat
[Door Peter Edel/Istanbul] – Na de oprichting van de Turkse Republiek in 1923 werd het vrouwen verboden een hoofddoek te dragen in openbare gebouwen. De vrouwenbeweging en modernisten verwelkomden het besluit, maar conservatieve moslims zagen het als een inbreuk op hun religieuze vrijheid.

Pas in de 21e eeuw zette de islamitisch georiënteerde Partij voor Gerechtigheid en Ontwikkeling (AKP) een streep door het verbod. Daardoor is de hoofddoek nu zelfs toegestaan in het Turkse parlement, wat vroeger ondenkbaar was geweest.

Signaal
Hoewel strijders voor vrouwenrechten de hoofddoek ook nu nog als aspect van vrouwenonderdrukking interpreteren, vond ik het einde van het verbod een goede zaak. Het is niet aan regeringen om te bepalen wat iemand, om wat voor reden dan ook, wel of niet op het hoofd draagt. Bovendien was het krom dat islamitische vrouwen in Turkije geen hoofddoek mochten dragen in openbare gebouwen, terwijl dat in Nederland bijvoorbeeld (vrijwel) overal was toegestaan.

De vergelijking tussen beide landen gaat niet helemaal op, want de essentie van de hoofddoek in Nederland verschilt van die in Turkije. Wanneer ik in Nederland een alledaags contact heb met een bankbediende of supermarktcaissières die het haar bedekt heeft, merk ik geen verschil met vrouwen zonder textiel op het hoofd. In Turkije ligt dat anders. Daar is de hoofddoek vaker een signaal, over een beperking in de sociale omgang. Dat wil zeggen, tussen de vrouw en voor haar vreemde mannen.

Supermarkt
Turkije kent twee soorten supermarkten. Die waar wel en die waar geen alcohol wordt verkocht. In een supermarkt waar alcohol in de schappen staat zul je geen vrouw met hoofddoek achter de kassa zien. In de alcoholvrije supermarkten wel.

Bij het afrekenen tekent zich het verschil af. In supermarkten die drank verkopen begroeten de caissières iedereen, dus ook mannen, met een vriendelijk ‘hos geldiniz’ (welkom). In de halal-supermarkten trachten kassameisjes met hoofddoek contact met mannen zoveel mogelijk te beperken. Ik maakte al eens mee dat een caissière haar rug naar me toe gekeerd probeerde te houden terwijl ze me het kassabonnetje aan me gaf. Even was ik bang dat het arme kind haar schouder uit de kom zou draaien.

Een paar maanden geleden zei vicepremier Bülent Arinc dat een goed islamitisch meisjes schuchter de blik afwendt in het bijzijn van een vreemde man. Islamisten als Arinc zien graag een muur tussen de ene en de andere helft van de mensheid. Segregatie tussen geslachten is voor hen zelfs belangrijker dan een efficiënt beleid om het in Turkije sterk toegenomen geweld tegen vrouwen een halt toe te roepen. Vrijheid voor religie, kwestie van prioriteit.

Nieuwe wet
Over naar de actualiteit. Zo nu en dan jast de AKP-regering er in een klap een uitgebreid pakket nieuwe wetten doorheen. De oppositie vindt dat niets, omdat een wet is ingevoerd voor dat men het goed en wel doorheeft. Onlangs was het weer zover. Onderdeel van het pakket was deze keer een wet die toestaat dat meisjes al vanaf tien jaar een hoofddoek op school mogen dragen.

Eerder was individuele vrijheid het argument van de AKP bij de liberalisering van de hoofddoek, maar dit ligt toch anders. Ik kan me voorstellen dat een twintigjarige studente met diepe religieuze gevoelens in een gewetensconflict belandt wanneer ze geen hoofddoek in het openbaar mag dragen. Maar valt dat vol te houden over tienjarige meisjes?

Ouders
De nieuwe wet geeft geen vrijheid aan meisjes, maar aan ouders; vrijheid om dochters te dwingen waar dan ook een hoofddoek te dragen. Dat leidt tot de vraag of ouders hun kinderen een geloof op mogen leggen. Een geloofssysteem kan immers verstrekkende gevolgen hebben voor het verdere leven. Een conservatieve moslim zal daar tegenover stellen dat het even grote gevolgen kan hebben wanneer ouders alcohol drinken in aanwezigheid van hun kinderen. Een lastige discussie.

De seculiere Turken twijfelden niet. Zij reageerden als door een wesp gestoken over de ‘vrijheid’ om tienjarige meisjes een hoofddoek op school te laten dragen. Zoals Kemal Kilicdaroglu, de leider van de oppositievoerende Republikeinse Volkspartij (CHP). Eerder dit jaar had hij geen bezwaar tegen volksvertegenwoordigsters met een hoofddoek, maar dit gaat te ver voor hem. De landelijke orde van advocaten (TBB) sloot bij Kilicdaroglu aan en diende een klacht in bij de Staatsraad over de nieuwe wet.

Sezen Aksu
De beroemde zangeres Sezen Aksu mengde zich eveneens in het debat. Tijdens een optreden zei ze fanatiek: ‘Houd jullie lusten in bedwang in plaats van ons haar te bedekken, stelletje gekken.’

Later verklaarde Aksu: ‘Ik keur dat seksistische gedoe af, waarbij een schoolmeisje een vrouw wordt door haar een hoofddoek te laten dragen.’ Geen onredelijk standpunt, gezien het grote aantal minderjarige meisjes dat in Turkije tot een huwelijk wordt gedwongen. De regeringsgezinde kranten oordeelden anders. Daar werd Aksu het doelwit van een lastercampagne.

De hoofddoek zal Turkije nog wel even bezighouden. Heel goed mogelijk dat de AKP er geleidelijk aan nog meer wetten over gaat introduceren. De salamistrategie is die partij niet vreemd bij de islamisering van de Turkse samenleving.

Peter Edel/Istanbul

Van Peter Edel verscheen onlangs De diepte van de Bosporus, een politieke biografie van Turkije (Uitgeverij EPO, Antwerpen).

Volg Peter Edel op twitter.

24 REACTIES

  1. Je hebt gelijk, dat meisjes soms zelf de hoofddoek omdoen in de stelling dat ze ´schoon´ en alleen ´available´voor de trouwmarkt zijn. Dus mannen met andere bedoelingen of wellicht geen bedoelingen maar het zou kunnen, zijn bij voorbaat uitgesloten. Er zou eens een goede discussie over seks plus hoofddoek moeten zijn, want diezelfde hoofddoek kan ook een vrijbrief zijn om stiekem te kunnen doen wat je wilt als meisje. Immers de ouders vertrouwen erop dat als je de hoofddoek draagt, je je´netjes´ zult gedragen dus ze geven meisjes met hoofddoek eerder meer vrijheid. Geldt overigens ook voor de oudere broers, die dat dan denken en maar soms al te vaak tot een andere ontdekking moeten komen.
    Scheiding van de seksen leidt net als op kostscholen tot frustratie. Ik heb 2 zonen. de ene ging van jongs af aan al met meisjes om, een open karakter en ik moest vaak lachen als er weer van die giechelende meiden voor hem om huis zwierven. De andere zoon ging in zijn jeugd alleen met ´stoere´jongens om; dat heeft voor hem best wel tot frustraties geleid, waar hij pas overheen groeide op de hogeschool. Nu gebruiken jonge mannen in Turkije vaak buitenlandse meisjes op vakantie om van hun frustraties over seks af te komen, want ze moeten immers met een ´net´hoofddoek´meisje trouwen later. Ik heb nogal wat exemplaren in mijn werk gezien van dat soort gigolo´s. Lieten hun Duitse vriendin gewoon hun magere salaris hier aanvullen, terwijl ze al bestemd waren voor een Turkse bruid bijvoorbeeld.
    Iedereen moet weten wat ´ie op zijn kop draagt, maar in de klas en zeker bij een examen (ik ben schooljuf) caps en hoofddoeken af! Ik vind beide in de klas juist van geen respect voor de leraar/lerares en misschien wel van de neiging tot spieken getuigen. In NL heb ik meegemaakt, dat een Turks meisje dat op haar werk (achter de telefoon) continue haar hoofddoek droeg. Tot ze getrouwd was, toen mocht´ie af. Ik heb meegemaakt, dat een oudere vrouw in een soort chirurgenpak in het zwembad in Turkije zwom en dat ze tot haar verontwaardiging het zwembad uit moest. Het leidde tot een hoop gescheld. Ik, eveneens als oudere vrouw, had de neiging toen om in een soort mini-mini bikini met mijn geloofsovertuigings-opschrift ook in het zwembad te gaan zwemmen!Benieuwd naar wat er dan zou gebeuren!

    • Mevrouw Buzink,
      .
      In uw schrijven gaat u er steeds vanuit dat er iemand anders is die voor de gesluierde dames beslist dat zij die sluier / hoofddoek op moet / mag doen.
      .
      U kent mensen die… u heeft meegemaakt dat…
      Maar heeft u ook wel eens meegemaakt dat een meisje / vrouw gewoon uit eigen wil een hoofddoek op of af deed?
      Wie zegt trouwens dat iemand óf ALTIJD, óf NOOIT een hoofddoek moet dragen?
      Ik ken Turkse vrouwen die afwisselend wel en dan weer niet een hoofddoek dragen, afhankelijk van de situatie / gezelschap waarin zij zich bevinden of hoe zij zich voelen.
      Het staat een vrouw vrij om zelf te beslissen wanneer zij wel of geen hoofddoek wil dragen.
      Net zoals het een man vrij staat om met of zonder hoed uit huis te vertrekken.
      Het enige dat hierbij telt is dat de persoon die de hoofddoek / hoed draagt zelf vrijelijk kan bepalen wanneer ze dat ding wel of niet op heeft, en dat dat niet wordt bepaald door derden of de overheid.
      Dát is vrijheid.
      Niet wat u ervan vind.
      U mag zelf doen wat u vind dat goed voor u is. Dat is úw vrijheid, en daarover zullen wij niet oordelen.

      • Hoofddoek is vrijheid zekers? Lol Hoofddoek is emancipatie! Zichtbare haar bij vrouwen is haram. God maakte een fout bij de schepping! Achteraf kwam hij met de hoofdoek. Gij zult branden als vrouwen een haar tonen. In de hemel is er sex naar hartelust. Want voor meeste moslims is hemel pure porno!

        • God maakt geen fouten eikel, jouw ouders hebben een grote fout gemaakt door jouw op de aarde te brengen. Het geen je over porno toeschrijft aan de moslims past beter bij jouw als een atheist. Je zou het liefst iedereen naakt willen zien toch..Vieze gluipert.
          Hoodddoekjes beschermen de mensen voor viezerikken als jij.
          Wat porno betreft het meest walgelijke komt voor bij dieren als jij…ik wordt misselijk van jou!!

        • Perverts als jij krijgen van mij nooit het laatste woord.
          En wat is jouw probleem? Waarom wil jij zo graag het haar van andere vrouwen zien? Kun jij niet gewoon met een persoon van de andere sekse comuniceren / werken / leven zonder het haar te moeten zien?
          Waarom is dat belangrijk voor jou? Geef eens toe: Als jij een – naar jouw idee – lekker wijf met een weelderige krullenbos tegenover je ziet ge jij je wel degelijk anders gedragen he? Jawel, ontken het maar niet. Je gaat je dan in allerlei bochten wringen om maar goed over te komen, met de onderliggende hoop dat ze binnen zo kort mogelijk tijd onder je ligt. Ontken het niet, dit is hoe jij in elkaar zit.
          Jij kunt niet normaal met mensen omgaan, seksistische maniak die je bent.
          Hoezo zou jij het haar van mijn vrouw moeten zien? Wat was je precies van plan dan? Wat wilde je anders gaan doen dan dat je nu zou doen dan?
          Kortom, wat is eigenlijk je probleem en je punt?

          • Wat is eigenlijk precies een Hanzo? Of wat bedoel je daar eigenlijk mee? Ik heb het woord eens gegoogled, maar er komt niet echt iets uit.
            Eigenlijk net zo’n lege term als jouw hoofd.

          • Ik neem jou niet serieus man, morsi aanhanger die mij pervers noemt? Kindhuwelijk voorstander, sex met de lijk van je vrouw maar dan binnen 14 uur. Ring a bell? Turkije vrouw heeft hoofddoek recht gekregen. Nou poe poe ondertussen geweld tegen vrouwen vertienvoudigd in Turkije. Wie is hier nou pervers? Akp theoloog die uitgebreid hemel probeert uit te leggen aan zijn volgelingen. Hij schetst daarbij een beeld van hoe mannen en vrouwen sexueel behaagt worden. ( verrek emancipatie) mijn punt is hoe je het ook went of keert in jullie achterlijke zienswijze. Het gaat indirect of direct over sex. Wie is hier nou pervers? Stratenmaker wat jij ook schrijft, jij bent een vertegenwoordiger van een achterlijke ideologie.

          • Frustraties, frustraties… gooi het er maar uit jongen, het lucht op, je zult je naderhand beter voelen.

  2. Wat een kwatsert ben jij toch: Ik maakte al eens mee dat een caissière haar rug naar me toe gekeerd probeerde te houden terwijl ze me het kassabonnetje aan me gaf. Even was ik bang dat het arme kind haar schouder uit de kom zou draaien.

    Je uiterlijk en je gedrag zal wel de aanleiding geweest zijn. Het meisje voelde haar bestast door jou uitkledende ogen en walgde ervan waardoor ze jou de rug keerde.

    • Dat begrijpt dat Westerse ‘superieure’ brein van Peter niet joh Maho. Hou maar op.
      Hij denkt dat hij Turkije door heeft, de werkelijkheid is dat Turkije hém door heeft…

  3. Turken die zich als arabieren willen kleden moeten lekker vertrekken naar een arabisch land … het is immers geen carnaval

    • O ja? En dat bepaal jij zeker? Als je niet tevreden bent rot dan zelf op. Je hebt alle vrijheid niemand houd je tegen..sukkel!

    • Turken die zich als Arabieren willen kleden moeten vertrekken naar een Arabisch land volgens jou?
      .
      Maar ben je dan ook zo eerlijk om te zeggen: ‘Turken die zich als Westerlingen willen kleden moeten vertrekken naar een Westers land (waar je overigens als 2e rangs burger met de nek wordt aangekeken)?
      Of ben je wel zo hypocriet om Turkije zelf op te eisen, terwijl jij je toch ook niet meer zo kleed zoals jouw ouders en grootouders deden?
      Ik schat jou wel hypocriet en egoïstisch genoeg in om het laatste te doen. Typisch Capulcu. Egoïsme en narcisme ten top.

  4. Hey atheïstisch Griek, ga eerst je schulden aflossen aan de EU in plaatst van hier de boel op te naaien. Geld opmaken met vrouwen kun je wel he…werken ho maar!! De Grieken zijn de ratten van de EU.

  5. Maho malakas taleporos, el mesg el cehennem ..

    Stratemaker: ik kleed me inderdaad niet zoals mijn grootouders of ouders maar die kleding zich Turkmeens dus Turks. Je ziet hier toch ook niet overal Zeeuws meisje lopen of volendammer op klompen e.d., ga eens met je tijd mee man en laat die bekrompen gedachtegoed toch varen en wees progressief en daar hoef je geen atheist voor te zijn.

LAAT EEN REACTIE ACHTER

Please enter your comment!
Please enter your name here