“Syrische vluchtelingen, het nieuwe probleem van Turkije” [COLUMN]

12
10

vlucht[Door Peter Edel/Istanbul] – Nadat de oorlog in Syrië was uitgebroken opende de Turkse regering de grenzen voor vluchtelingen. Daardoor verblijven nu officieel iets meer dan een miljoen Syriërs binnen de Turkse grenzen. Het zijn er waarschijnlijk meer, want omdat alleen vluchtelingen worden toegelaten met een paspoort, en lang niet iedere Syriër daarover beschikt, is er ook een illegale vluchtelingenstroom op gang gekomen.

De omstandigheden in de kampen waar vluchtelingen in Turkije worden opgevangen stemmen internationale waarnemers tot tevredenheid. Het gaat er zeker beter aan toe dan in andere landen waar Syriërs hun heenkomen hebben gezocht.

Vluchtelingenstatus
Turkije heeft wel zo zijn eigen benadering bij de opvang van vluchtelingen. Zo krijgen die de status van ‘gast’ in plaats van vluchteling. Dit betekent dat zij geen beroep kunnen doen op rechten die volgens internationale afspraken aan de vluchtelingenstatus zijn verbonden.

In andere opzichten voelt de Turkse staat zich evenmin gebonden aan regels rond vluchtelingenopvang. Zo dienen vluchtelingenkampen volgens die regels op minstens 50 kilometer afstand te liggen van de grens met het land waaruit de vluchtelingen afkomstig zijn. In Turkije bevinden ze zich op een veel kortere afstand van de grens met Syrië.

Taner Kilic van de Organisatie voor solidariteit met vluchtelingen (Mülteci-der) vraagt zich af waarom de opvang van de vluchtelingen met zoveel geheimzinnigheid is omgeven. In 2012 stuurde de regering een brief over de vluchtelingenopvang rond binnen haar eigen gelederen. Buitenstaanders, waaronder Amnesty International, werd inzage geweigerd. Toen de brief uitlekte bleek daar niets in te staan waar iemand een probleem mee zou hebben. Vanwaar die geheimzinnigheid?

Het duurde ook erg lang voordat NGO’s, media en oppositiepartijen toestemming kregen om de vluchtelingenkampen te bezoeken. Zo ontzenuw je geen geruchten dat er terroristen werden opgeleid voor de strijd tegen het regime van al-Assad. Zeker niet in combinatie met aanwijzingen dat de AKP steun biedt aan jihadisten in Syrië.

UNHCR
Een ander punt is dat de regering de vluchtelingenopvang zoveel mogelijk in eigen hand wenst te houden. De vluchtelingenorganisatie van de Verenigde Naties UNHCR wilde bijstand verlenen en drong daar zelfs op aan, maar Ankara weigerde het aanbod grotendeels. En dat terwijl de UNHCR toch veel expertise kent als het om de opvang van vluchtelingen gaat.

Later draaide de Turkse regering enigszins bij. Toen wilde men wel financiële middelen van de VN ontvangen voor de vluchtelingenopvang (wat ondertussen aardig in de papieren loopt, volgens de VN heeft Turkije daar ondertussen 3.5 miljard dollar aan uitgegeven), maar verdere assistentie wordt nog steeds beperkt geaccepteerd. Een mogelijke verklaring voor deze opstelling is dat de AKP de gelegenheid aangrijpt om te tonen dat Turkije een sterk land is en geen hulp van buitenaf nodig heeft.

Hatay
Moslims zien het als een religieuze verplichting om de in nood verkerende medemens te helpen. In het bijzonder als die medemens tot de islam behoort. Turkse moslims vormen geen uitzondering op die regel. Toch duurde het niet lang voordat in Turkije bezwaren ontstonden. Aanvankelijk vooral in de grensprovincie Hatay, waar veel vluchtelingen worden opgevangen.

Er werd in Hatay tegen de regering geprotesteerd om dat op de locaties waar vluchtelingenkampen verrezen geen vee meer kon rondlopen. Vervolgens trof het protest vooral de vluchtelingen zelf. Velen onder hen laten de kampen achter zich en vestigen zich elders in Hatay. De autochtone bevolking klaagt dat de huren van huizen daardoor stijgen. Dat valt de Syriërs niet te verwijten, huiseigenaren proberen er een slaatje uit te slaan. De Syriërs krijgen het echter wel op hun brood. Een ander verwijt van economische aard is dat de vluchtelingen bereid zijn om werk aan te nemen voor een loon dat aanmerkelijk lager ligt dan Turken gewend zijn. Werkloze Turken kunnen daardoor niet aan de bak komen.

Er zijn meer klachten. Syrische vluchtelingen worden ‘luidruchtig’ en ‘ongemanierd’ genoemd en hebben volgens zeggen ‘teveel kinderen’. De mannen zouden autochtone vrouwen op straat lastig vallen. Ook wordt de Syriërs verweten zich niet aan de wet te houden. Ze zouden weigeren te betalen in restaurants en supermarkten en dan ‘stuur de rekening maar naar premier Erdogan’ zeggen. Of dit werkelijkheid gebeurt is de vraag, maar het zegt genoeg dat dergelijke verhalen de ronde doen.

Verder beklaagt de bevolking van Hatay zich over drukte in ziekenhuizen, omdat die overspoeld raken door vluchtelingen. Ook rijzen er twijfels of het wel zomaar Syriërs zijn. Het grote aantal baarden wordt als argument genoemd dat het om jihadisten gaat. Uiteraard zullen de eerder genoemde geheimzinnigheid rond de vluchtelingenkampen, en de geruchten dat daar terroristen worden opgeleid, niet aan de bevolking in Hatay voorbij zijn gegaan.

In het mede door de EU gefinancierde rapport Syrian refugees in Turkey wordt het overtrokken genoemd dat veel vluchtelingen jihadist zouden zijn. Ze lijken in ieder geval niet onder een noemer te vangen te zijn. Er zijn bijvoorbeeld ook gematigde soennitische moslims die onder dreiging van fundamentalistische soennieten in Syrië tot uitwijken naar Turkije werden gedwongen. Maar hoe dan ook, ook in dit geval is de argwaan onder de bevolking op zich weer veelzeggend genoeg.

Kahramanmaras
Naarmate de Syrische vluchtelingen zich over Turkije verspreiden ontstaan in andere delen van het land soortgelijke negatieve gevoelens over hen als in Hatay. Op 13 juli jl. gingen duizend demonstranten in de stad Kahramanmaras de straat op om te protesteren tegen de Syriërs in de stad. Het bleef daarbij niet bij het verwijderen van Arabische teksten van winkels die door Syriërs zijn begonnen. Een Syriër in een auto werd door een woedende menigte aangevallen. Nadat de ruiten van het voertuig waren ingeslagen, voorkwam de gendarme erger door in de lucht te schieten. Een aantal demonstranten in Kahramanmaras vormden met hun vingers het teken van de extreemrechtse Grijze Wolven.

Een dag na de demonstratie in Kahramanmaras opende in de stad Adana een groep met stokken en messen bewapende jongeren de aanval op Syrische winkels. De winkeliers zou kort daarvoor te verstaan zijn gegeven dat zij de stad zo snel mogelijk moesten verlaten. Later verschenen berichten dat werkloze jongeren hen trachten af te persen.

Weer een dag later kwam het tot een incident in de stad Gaziantep. Een Syriër in een auto raakte een Turks gezin, waarbij een vrouw en een kind gewond raakten. De politie moest voorkomen dat de bestuurder gelyncht werd. Daarop trok een woedende menigte op naar een wijk waar veel Syriërs wonen en werken. De politie greep ook daar in. Ali Sahin, een parlementslid van de regerende Partij voor Gerechtigheid en Ontwikkeling (AKP) veroordeelde het incident in Gaziantep en riep de bevolking via twitter op ‘niet te reageren op provocaties.’

Istanbul
Syrische vluchtelingen trekken ook naar de Turkse metropool Istanbul. 67.000 zijn er daar ondertussen. Volgens de officiële cijfers dan, want schattingen gaan tot 200.000. Sommigen onder hen vinden huisvesting en werk. Vaak is dat gezien hun kennis van de Arabische taal in de toeristensector. Istanbul is populair onder toeristen uit Arabische landen en Arabisch sprekend personeel is daarom welkom.

Anderen blijven werkloos en daardoor ook dakloos. Ze bivakkeren in parken en op straat. Op de stoepen van de wijk Fatih zitten rijen Syrische families te wachten op hulp van de religieus georiënteerde Istanbulus die hier wonen.

De onhygiënische omstandigheden waaronder de Syriërs zich in de openbare ruimte bevinden leiden tot zorgen, terwijl de ergernis groeit. Zoals over het toenemend aantal kinderen bij stoplichten. Die waren er al voor de komst van de Syriërs, want menig Turks gezin ziet zich gedwongen het kroost de straat op te sturen om aan het levensonderhoud bij te dragen. Dat doen ze door flesjes water of papieren zakdoekjes te verkopen. Het verschil met de Syrische kinderen is duidelijk, want die hebben meestal niets in de aanbieding en bedelen alleen.

Ook tijdens de openbare iftar-maaltijden die stadsdelen tijdens de ramadan organiseerden krioelde het van de Syrische kinderen. In het Gezipark hebben de demonstranten van vorig jaar plaats gemaakt voor tientallen Syrische gezinnen. Tijdens de iftar-maaltijden op het nabij gelegen Taksimplein probeerden kinderen voedsel te bemachtigen dat de genodigden lieten liggen.

Istanbuls gouverneur Hüseyin Avni Mutlu zei dat de kinderen gewaarschuwd zijn, dat ze niet mogen bedelen. Op 15 juli zei Mutlu dat hij de Syrische vluchtelingen op de straten van Istanbul terug wil sturen naar de vluchtelingenkampen in Zuid-Turkije. Desnoods onder dwang, voegde hij daaraan toe.

Probleem
Toen de AKP-regering in 2011 de deuren opende voor Syrische vluchtelingen bestond de verwachting dat het regime van al-Assad binnen onafzienbare tijd ten val zou komen. Ook in Ankara werd daar vanuit gegaan. Als al-Assad eenmaal vertrokken was konden de vluchtelingen terugkeren.

Het liep anders. Een grootschalige militaire operatie in Syrië, waar de AKP op hoopte, bleef uit toen de westerse machten zich bewust werden van de dreiging die uitging van de tegen al-Assad strijdende jihadisten. Het einde van de oorlog is daarmee nog lang niet in zicht en een terugkeer van de vluchtelingen evenmin. Sterker, alles wijst erop dat hun vestiging in Turkije permanent is. De druk die daarmee op de samenleving komt te liggen tekent zich de laatste tijd steeds duidelijker af en te vrezen valt dat dit nog maar het begin is.

Kortom, Turkije zit met een nieuw probleem waarvoor de oplossingen niet voor het oprapen liggen.

Peter Edel/Istanbul

Van Peter Edel verscheen onlangs De diepte van de Bosporus, een politieke biografie van Turkije (Uitgeverij EPO, Antwerpen).

Volg Peter Edel op twitter.

12 REACTIES

    • Heeft er helemaal niets mee te maken KIZILBAS.
      Weet je niet meer dan 1 regeltje.
      Hoe had Peter het ook alweer geformuleerd?
      Schuinbekken paats nemen achter de computer
      Verstand op NUL en maar schelden.
      Heeft ie zelf ook gedaan zie mij post op een andere column. Veel zinnigs komt er niet uit jouwn mond.

  1. Wat een propaganda stuk om de Haat en Rascisme te rechtvaardigen tegen Syriers.. Ze pikken werk van turken etc,,, net zoals met polen hier in nl,,, nee ze pikkebn geen werk,, ze doen werk die autochtonen niet willen doen punt,,, wie wilt hier in nl nou tomatenplukken??? nee niemand,, dus ook in Turkije hetzelfde, ze doen werk die anderen gewoon niet willen doen zo werkt ecenomie eenmaal. Turkije en Syria hebben lang geschiedenis samen en zijn buurlanden begrijp niet waarom die haat,, zijn maar paar duizend in Istanbul en opeens is het heel groot probleem,,, Istanbul is eenmaal gemixt,,, je hebt nu bijvoorbeeld heeeel veeel koerden in Istanbul die uit het oosten zijn gekomen, zou mij niet verbazen als de koerden in istanbul de meerderheid zullen worden, iedergeval niet alleen syriers trekken naar istanbul of andere plekken en syriers heb je alleen maar klein beetje in tegenstelling tot koerden die massaal naar istanbul emigreren

    • Smiley, Ik heb beschreven dat er ‘haat en racisme’ tegen Syrische vluchtelingen onstaat in Turkije. Dat is helaas een feit waar niemand omheen kan. Is voor jou het beschrijven daarvan hetzelfde als rechtvaardigen? Ik denk dat je mijn artikel nog een keer goed moet lezen.

    • Ach smiley . Ik lees het stuk niet als anti Syrië maar juist verhelderend betreffende het vraagstuk vluchtelingenhulp en haar problematiek die nu op het dak van Turkije valt.
      Een gigantische verantwoordelijkheid!

      • nederland weet veel beter wat te doen met minderheden. Dus ik stel voor dat ze maar naar Nederland komen.
        Nee, nederlanders zijn dol op minderheden….
        Als ze maar ver ver weg blijven uit nederland

  2. “Moslims zien het als een religieuze verplichting om de in nood verkerende medemens te helpen. In het bijzonder als die medemens tot de islam behoort. ”
    En toen stopte ik met lezen….
    Peter, normaal zeg ik dit tegen niemand, maar als ik je persoonlijk ontmoette in Turkije, stuurde ik je direct terug naar Nederland, mensen als jij die leugens, valse info en haat verspreid, daar kan ik niet mee omgaan…
    Dit is allemaal om het huidige regering ten val te brengen…Allemaal omdat het “Islamitisch” is…
    Sorry Peter, maar Turkije zal nooit en nimmer uw westerse idealen krijgen en het islam verbannen…wij zullen wel op den duur u verbannen…want u komt toch niet op het ramp gebied, oorlogsgebied of achterhalen van ware nieuws, daar wilt u geen moeite voor doen, enige waar u goed in bent is, is leugens verspreiden op uw eigen idee/verhaal…ik weet niet door wie u gefinancieerd wordt, maar je berichten zijn gewoon achterhaald…je bent duidelijk een enorme tegenstander van de islam…

    prettige avond nog…

    • Yusuf, als ik het goed begrijp zien moslims het volgens jou dus NIET als een religieuze verplichting om hun in nood verkerende medemens te helpen. En omdat ik heb geconstateerd dat dit wel het geval is ben ik volgens jou een tegenstander van de islam. Sorry, maar ik kan je redenering niet volgen…

      • Peter, doe geen moeite. Het is een algemeen kenmerk van jou dat je een vrij normale redenering niet kunt volgen. Vandaar ook dat je stukjes kant noch wal raken. Ik ga er maar niet eens meer op in, want om jou te kunnen volgen moet je eerst een 4-jarige opleiding hogere psychologie gaan volgen om je in aangetaste geesten te kunnen verplaatsen.
        .
        Yusuf probeert jou wijs te maken dat jij je objectiviteit bent verloren en ieder oordeel dat je vormt ontstaat nadat je het onderwerp langs je islamitisiche dan wel Erdoganitische meetlat hebt gelegd.
        Je bent je universele maatstaven uit het oog verloren sinds je met potjes en pannetjes in de straten van istanbul hebt lopen rammelen. Dát is wat Yusuf je tevergeefs probeert aan je verstand te peuteren.
        .
        Maar je zult het wel nooit begrijpen…
        Ga nog maar eens een nieuw suggestief monoloogje zonder enige bewijsvoering schrijven zou ik zeggen, het vult de harde schijf zo lekker.

  3. Los van ons aller landsleider en het geloof hier is momenteel het onderwerp Syrische vluchteling een behoorlijk probleem aan het worden. De Syriërs zelf zijn geïrriteerd omdat ze vinden dat ze niet fatsoenlijk geholpen worden en de Turk begint zo langzamerhand hinder te ondervinden van de minder fatsoenlijke vluchtelingen. Middenstanders krijgen klappen omdat sommige Syrische individuen niet willen betalen en zeggen dat Erdo?an de rekening wel betaald. Er is veel diefstal door Syriërs in dorpen en steden in het zuiden. Niet van de Syriërs uit de grensgebieden, de grens is immers maar een streep op de kaart……maar van losgeslagen Syriërs die door hun tragedie blindgeslagen zijn. Gaan we naar ?stanbul, de stad loopt over van de Syrische tasjesdieven en bedelaars. De mensen die in normale huizen wonen en werk hebben gevonden zien we niet. We zien alleen de meest kansarme en zien hun als overlast. De Syriërs die een baan hebben gevonden hebben geen banen gevonden waar de Turk zich te goed voor voelt. Misschien bekend is het koppelbaasgebeuren hier een heet hangijzer en proberen die arbeiders voor hun rechten op te komen zodat ook zij verzekert worden en een minimum loon krijgen. Wat gebeurd er nu? De koppelbazen (mijnen/textiel/fabrieken) nemen gewoon de Syriërs aan en stellen ze te werk voor amper 500 lira per maand. Soms alleen tegen kost en inwoning. Ze moeten wel, het is beter dan niets. ?n het bedrijf waar mijn man werkt woont een familie in het magazijn, de kinderen bedelen op het kruispunt in de buurt en pa en ma doen wat werk daar. Slapen in een hoek van de bedrijfshal, geen douche, keuken niets. Vorige maand moest ik op politiebureau komen, routinecontrole….. Ik werd een beetje driftig, het was al de zoveelste keer maar de agent legde me uit dat Turkije totaal niet meer op de hoogte is van wat er komt, gaat, werkt, dealt, hoert of snoert…… natuurlijk zit stad vol met buitenlanders. Las hierboven iets over Koerden……Koerden uit oost-Turkije zijn geen probleem in Istanbul zij zijn A, geen buitenlanders en B, hebben rechten. Syriërs zonder geldige papieren niet en een klein percentage daarvan zorgt voor grote irritaties en dat valt op.

    • Linda,
      .
      Je laat iets te veel je Nederlandse kant kennen in dit stuk. In Nederland worden een paar duizend immigranten / asielzoekers al snel gezien als een enorme meute die overlast veroorzaakt.
      Ze moorden, roven en verkrachten, waaronder Marianne Vaatstra (maar achteraf toch niet, maar excuses of mening bijstellen ho maar)… je, de mening is snel gevormd.
      .
      Beste meid, je hebt geen idee van wat echte overlast is. Overlast is 1 op de 4 inwoners van een land die Syrische vluchteling is, zoals in Libanon. En zelfs daar wordt geen hatelijke stemming gecreëerd in de mate waarop jij dat in je stukje doet. Mensen proberen elkaar te helpen zo goed en zo kwaad als dat gaat.
      .
      Dat jij je baas hier zwart zit te maken zegt heel veel over jou. Jouw baas heeft tenminste de moeite genomen om een Syrische familie onderdak te geven in zijn magazijn, zodat ze de afgelopen dagen niet zijn verdronken in de stromende regen op straat. En dan ben jij wel weer Hollander genoeg om te gaan zeiken over het gegeven dat ze geen beschikking hebben over een vaatwasser of een haarföhn.
      Als ik oorlogsvluchteling zou zijn en iemand zou mij toestaan om met mijn gezin voor een tijdje in hun hooischuur te mogen verblijven, dan zou ik God op mijn blote knieën danken en die persoon eeuwig dankbaar zijn.
      .
      Maar nee, Hollands hè, zeik, zeik zeik. Erdogan is fout zeik, zeik, zeik, zeik…

  4. @ Linda, wat ben je toch een walgelijke mens en Rascist GADVERDAMME,, syriers tasjesdieven etc,, Je hebt Haat jegens dat beetje Syriers die in Istanbul zijn, je merkt ze niet eens op de syriers ,,Je hebt paar duizend syrische vluchtelingen in een stad waar je miljoenen mensen hebt wonen meer dan nederland en wil je me opzeggen dat ze opvallen?? Als ze moeten opvallen dan moet je miljoenen syriars hebben om op te vallen, je hebt meer andere bevolkingsgroepen dan syriers zoals koerden en ja koerden zijn een ander bevolkingsgroep, zij zeggen zelf dat ze koerdiscg zijn en nooit turk willen zijn en willen afgscheiden worden van Turkije,, als ze zo A waren waarom dan die smerig politiek van de koerden dan?? Ze willen zo graag een eigen koerdische Staat,, maar terugkeren naar koerdische staat willen ze niet,, ze willen blijven in Turkije, Sommige groepen waaronder koerden en alevieten en Turkse ATHEISTEN hebben hekel aan Erdogan omdat hij turks en islamitisch is,,

LAAT EEN REACTIE ACHTER

Please enter your comment!
Please enter your name here