Erdogan, bonobo’s en chimpansees [COLUMN]

33
4

berkin[Door Peter Edel/Istanbul] – Vooraf vreesde ik het al. De dag waarop de vijftienjarige Berkin Elvan vorige week werd begraven eindigde met veel geweld in Turkije. In Istanbul deed de politie geen moeite om kleine ordeverstoringen in de kiem te smoren, om in plaats daarvan wederom groot uit te pakken met enorme hoeveelheden traangas. De toegestroomde menigte kon geen kant op.

Slachtoffers
Er waren twee dodelijke slachtoffers. In de stad Tünceli overleed een politieagent aan een hartaanval. Naar verluidt als gevolg van traangas, al sprak de politieleiding dat tegen.

In Istanbul overleed de 22-jarige Burak Karamanoglu nadat hij door een kogel werd getroffen. Dit incident vond plaats in Okmeydani, de wijk waar Berkin Elvan woonde en een politieagent hem een traangasgranaat tegen het hoofd schoot.

DHKP-C eist verantwoording op
De radicaal linkse DHKP-C eiste de verantwoording op voor de dood van Karamanoglu. De DHKP-C is een terroristische organisatie, die verleden jaar verantwoordelijk was voor een zelfmoordaanslag op de Amerikaanse ambassade in Ankara. Daarbij vond naast de dader een bewaker de dood. Een zinloze actie, waar de revolutie geen stap dichterbij door kwam, als dat tenminste de bedoeling was.

Wat dergelijke acties in ieder geval leren is dat de DHKP-C voor gerichte aanslagen gaat en niet voor willekeurige slachtoffers. Karamanoglu en zijn familie staan achter de regerende Gerechtigheids- en Ontwikkelingspartij (AKP). Toch leek het geen gerichte aanslag. De vader van het slachtoffer hield het op een verdwaalde kogel.

Dat de DHKP-C de verantwoording opeiste hoeft niet alles te zeggen. Aanslagen zijn eerder ten onrechte opgeëist. Zoals een kat die een dood vogeltje vindt en vervolgens trots doet alsof hij het zelf gevangen heeft.

Erdogan spreekt voor zijn beurt
Zonder dat ook maar enig onderzoek was afgerond en hoewel het bureau van Istanbuls gouverneur zei dat de schutter onbekend was, wist premier Erdogan zeker dat de DHKP-C de schuldige was. Erdogan spreekt vaker voor zijn beurt. Verleden jaar wist hij zeker dat een religieuze vrouw door demonstranten mishandeld was, maar daar bleek later niets van te kloppen.

Als uiteindelijk blijkt dat Karamanoglu inderdaad door de DHKP-C werd doodgeschoten zou dat de zoveelste onbezonnen daad van deze organisatie betekenen. Vooralsnog mag en kan echter geen enkele mogelijkheid worden uitgesloten. Zo dient rekening gehouden te worden met provocateurs. Die waren er volgens getuigen ook tijdens het neerslaan van het Geziparkprotest, dus dat zou ook nu kunnen. Verder moet onderzocht worden of er een verband bestaat met een groep religieus-nationalistische demonstranten die met stokken bewapend op weg waren naar het huis van de familie Elvan.

Een ding staat vast: er viel wederom een dode bij protesten in Istanbul en dat is een slechte zaak. Wie het slachtoffer is en wat de omstandigheden ook waren, de dader dient zo snel mogelijk geïdentificeerd en berecht te worden.

Tegengeweld
Het politiegeweld na de begrafenis van Berkin Elvan werd door demonstranten met tegengeweld beantwoord, waarbij veel vernield werd. Erg onverstandig. Geweld heeft zelden positieve gevolgen en van een politiemacht win je het sowieso niet. Dit is niet de weg.

Het kan anders. De beweging die met het Geziparkprotest in Istanbul ontstond blinkt uit in creativiteit. Daarop zou de nadruk moeten liggen. Hoe indrukwekkend was de geweldloze actie van de choreograaf Erdem Gündüz, die na de ontruiming van het Gezipark protesteerde door urenlang roerloos stil te blijven staan op het nabij gelegen Taksimplein.

De autoriteiten weten absoluut niet hoe op een dergelijk protest te reageren. Wanneer met stenen en molotovcocktails wordt gegooid draaien zij het bekende draaiboek af, met waterkanonnen, rubber kogels en traangas. Tegenover de actie van Gündüz stond men machteloos. Uit wanhoop hield de politie hem aan, om zich daarmee volstrekt belachelijk te maken.

Geweld is niet onverklaarbaar
Dat tegengeweld onverstandig is maakt het niet onverklaarbaar. Turkije kent een mentaliteitsprobleem waar het agressie betreft. De politiek geeft precies het verkeerde voorbeeld. Er gaat vrijwel geen week voorbij zonder dat volksvertegenwoordigers met elkaar op de vuist gaan. Politici die zich verbazen over geweld van demonstranten zouden eerst naar zichzelf en hun collega’s moeten kijken.

Combineer het korte lontje met een premier die menigeen tot razernij weet te drijven en het ontploffingsgevaar wordt groot.

Erdogan is geen premier voor de Turken, maar alleen voor hen die zijn Moslimbroederschapideologie aanhangen. In reacties laat hij telkens weer blijken dat zijn sympathie daar ligt en dat seculiere Turken voor hem de boom in kunnen. Dat hij zich daarbij op democratie beroept toont alleen maar hoe weinig hij daarvan begrepen heeft.

Het contrast is groot. Nadat vorig jaar tijdens rellen in Egypte de zeventienjarige Asmaa el-Beltagy werd doodgeschoten toonde Erdogan zich tot in tranen geroerd. Op zich een menselijke respons, maar zou hij ook zo gereageerd hebben wanneer de vader van het meisje niet tot de Moslimbroederschap behoorde?

Erdogans reactie op de dood van Berkin Elvan spreekt boekdelen. Toen hij daarover gevraagd werd zei hij gortdroog dat het ‘de aandelenkoersen niet beïnvloed had.’ Verder geen woord van mededogen. Tijdens een toespraak noemde hij Berkin Elvan en zijn familie later ‘terroristen’. Burak Karamanoglu was voor hem het slachtoffer, niet Berkin Elvan. Voor Erdogan is het leven van de ene landgenoot duidelijk meer waar dan dat van de andere.

Verder kwam Erdogan met het schunnige excuus dat de politie niet kon zien dat Berkin een kind was. Dat de politie massaal de voorschriften in de wind slaat die de fabrikant van de traangasgranaten en de EU verbinden aan het gebruik ervan, negeerde de premier.

Alevieten
De familie van Berkin Elvan behoort niet tot Erdogans islamistische achterban, maar tot het alevisme, een islamitische stroming die gekenmerkt wordt door secularisme en niet zelden door sympathie voor socialisme. De DHKP-C kent ook een alevitisch aspect, al betekent dit natuurlijk niet dat alle alevieten met deze organisatie sympathiseren.

Alevieten zijn door de eeuwen heen vervolgd door soennieten en ook tegenwoordig worden ze nog gediscrimineerd in Turkije. Verleden jaar raakte Erdogan hen in het hart door toe te staan dat de derde brug over de Bosporus werd vernoemd naar Selim ‘de meedogenloze’, een sultan die in de zestiende eeuw duizenden alevieten liet vermoorden.

Wie haat zaait zal geweld oogsten. Na de ontruiming van het Gezipark bevonden zich veel alevieten onder de demonstranten die het politiegeweld met geweld beantwoorden. Het was ook geen toeval dat alle slachtoffer van de politie destijds alevieten waren. Erdogan noemt hen ‘atheïsten’. Alsof het atheïsten waren die 1400 jaar lang voor bloedvergieten zorgden…

Tegengeweld is verklaarbaar, maar daarom niet minder onverstandig. Om bovengenoemde redenen, maar ook omdat het Erdogan in de kaart speelt. Hij kan er de wig tussen bevolkingsgroepen mee drijven die hij nodig heeft om door zijn aanhang als een profeet vereerd te worden.

Ontmenselijking
Binnen de harde kern van Erdogans achterban leidt polarisering tot ontmenselijking. Ik merk het aan reacties die ik van de AKP-sympathisanten ontvang via internet. Het was verbijsterend om te lezen hoe ingenomen zij waren met de dood van Berkin Elvan. Zelfs als het joch deelnam aan rellen, zoals Erdogan beweert, blijft het onmenselijk om verheugd te zijn met de dood van een kind. Hoeveel lager kan iemand dalen?

Onlangs las ik het prachtige boek De Bonobo en de atheïst, van Frans de Waal. Volgens deze primatoloog heeft de mens geen religie nodig voor morele normen. Empathie is voor hem een evolutionair verschijnsel dat ook in het dierenrijk voor komt. De Waal illustreert dit door aan te tonen dat bonobo’s en chimpansees in staat zijn tot empathie wanneer een soortgenoot komt te overlijden. Voor deze dieren is dit natuurlijk gedrag, waarbij zij niet beperkt worden door tegennatuurlijke ideologieën die bij de mens heel eenvoudig tot afbraak van empathische gevoelens kunnen leiden.

Met de Waals boek in het achterhoofd constateer ik dat de moraliteit van Erdogans meest fanatieke medestanders zich op een lager niveau bevindt dan dat van primaten.

Ontmenselijk is besmettelijk en de oppositie dient er voor te waken niet in die val te lopen. Gelukkig waren Erdogans tegenstanders waren niet alleen geschokt door de dood van Berkin Elvan, maar ook door die van Burak Karamanoglu. Diens dood blijft echter een waarschuwing over een verkeerde tendens. Zoals Erdogan worden is niet de manier om hem tegemoet te treden.

Peter Edel/Istanbul

Van Peter Edel verscheen onlangs De diepte van de Bosporus, een politieke biografie van Turkije (Uitgeverij EPO, Antwerpen).

Volg Peter Edel op twitter.

33 REACTIES

  1. Dit keer maak je het wel erg bont.
    Je geeft wel erg duidelijk aan wat je politieke voorkeur is.
    Die politieagent is overleden door een hartaanval en niet door traangas. Hij zou zijn bekogeld door anarchisten.
    Je probeert de daden van de terreur organisatie DHKP-C goed te praten. Dat zij de laffe moord hebben opgeëist betekent volgens jou dus niet dat ze dat ook daadwerkelijk gedaan hebben. Je probeert hun terreurdaden goed te praten. Ben je een sympathisant van deze organisatie.
    Volgens de vader van Burak zou het een verdwaalde kogel zijn. Er zijn meerdere kogelhulzen gevonden bij Burak. Hoezo een verdwaalde kogel.
    Zo zijn er meer van je verzinsel s waar ik helemaal versteld sta. Je neemt dingen gewoon aan zoals jij dat zo ervaart zonder bronvermelding. Die bronvermeldingen leiden meestal naar anti turkse zionistische personen zoals we dat laatst hebben gezien. Je bent zoooo afhankelijk van de Engelstalige anti-Turkse nieuwssites. Als je nou Turks leert en de Turkse kranten raadpleegt dan heb je een objectieve kijk op alles wat Turks is. In al zijn facetten.

    Je richt je teveel op de persoon Erdogan. Zoals ik laatst ook schreef, premiers komen en gaan…
    Als Erdogan weggaat en er komt een nog extreem islamitische leider. Wat ga je dan doen?? Ik snap wel dat het je van de straat houdt, maar toch. Je komt zo niet professioneel over. Je bent amateuristisch bezig.
    Petertje toch, je moet nog veel leren over Turkije..

    • Ja zoals je zelf bent, zo zie je anderen he Hasan. Maar laat me je gerust stellen : nee. Wij zien hier de ip adressen en andere info en deze reacties zijn niet van Peter. Jammer voor je joh…

      • we zijn weer helemaal gerustgesteld. Ik kreeg ook een vermoeden dat 1 persoon onder verschillende namen hier ging posten. Dat is dus niet zo.

      • Typisch Hasan. Een beschuldiging uiten die hij niet hard kan maken, maar waarvan ik het tegendeel evenmin kan bewijzen. En dan maar hopen dat het indruk maakt. Deze keer vergaloppeert hij zich echter. Ik ben in afwachting van zijn excuses.

        • wij doen geen excuses aan hollanders. Daar zijn we te trots voor. Weer die hollandse arrogantie. Denken dat jullie de beste in de wereld zijn bahhh

  2. Wat ik eerst wilde schrijven was: bemoei je er niet mee Alper, want dit is tussen Hasan en mij. Dat Alper voor Hasan reageert en het daarbij over ‘wij’ heeft verandert de zaak echter. Ik heb hier dus kennelijk niet met individuele reacties te maken. Begrijp ik dat goed?

    • Peter. Je geeft hen teveel aandacht. De houding naar de Nederlander en eigen landgenoten is nogal boers. Een man van eer zou juist open staan voor dialoog en bereidt zijn om zo nodig excuses aan te bieden. Nogmaals je hebt echt teveel verwachtingen van hen.

    • Kom je aan een turk.. Dan kom je aan ons allemaal. We zijn een eenheid, op een aantal landverraders na. Daar kunnen jullie hollanders veel van leren.

      • Eenheid? Meen je dat echt? De wens is de vader van de gedachte, want de Turken zijn nog nooit zo verdeeld geweest als momenteel. Alleen de reacties op deze website tonen dat al aan.

        Een aantal landverraders? Mag ik je eraan herinneren dat meer dan 50% van de Turken niet op de AKP stemt en Erdogan niet kan luchten of zien. Je kunt natuurlijk de zaken bagatelliseren, maar aan de feiten zal je uiteindelijk niet ontkomen.

        ‘Daar kunnen jullie Hollander veel van leren’ Gelukkig maar dat ze dat niet doen. Wanneer Nederlanders voor hetzelfde soort nationalistische retoriek zouden zwichten als de AKP-aanhang in Turkije, had Wilders nu een meerderheid in het parlement. Ik neem aan dat je dat liever niet ziet (en daar vinden wel elkaar dan). Dus ik zou er maar blij mee zijn dat veel Hollanders niets van jouw soort willen leren.

      • Alper jij mag je niet een Turk noemen dat ben jij niet waardig,..noem jou eerder een overloper van het ware Turkse volk,..jij en jou Leider zijn de grootste landverraders.Hij houdt mensen voor de gek, hij steelt van de bevolking,..verkoopt alles wat hij op zijn weg vindt.komt niet met tegenspraak alleen maar met oordelen Hij maakt Turkije kapot en gaat net zo lang door tot dat er niks meer overblijft,…hij en jou vieze bacteriele aanhang schaadt de Turkse belangen,dat staat gelijk aan landverraad tamami onwetende…Nog ff en hij zal verdwijnen in de hoop dat ze hem vermoorden,..Hij is in zijn broek aan het schijten geloof me maar,..enigste wat die brulaap doet is schreeuwen naar zijn ongeschoolde schapen,..niemand moet hem alleen zijn aanhang wat duidt dat ze allemaal psychische problemen hebben,…net zoals jij Alper.Waarom donderstraal je niet op naar je dorp in Turkije,..jij hoort hier niet thuis of vraag of wilders nog een kamertje ergens buiten Nederland voor je vrij heeft kunnen jullie samen vanuit het kamertje zien en lezen in de media hoe jullie gefaald hebben…!

  3. Laatst een video gezien, waarin een man zomaar mensen in de Metro van Istanbul begon te provoceren en hun secularisme/ ataturk liefde begon te beledigen. Hij probeerde samen met een maat ook hun de mond te snoeren. Totdat het de reizigers te veel werd en ze hun klappen begonnen te geven
    Die baardenmansen begonnen te schreeuwen van sla niet broer, niet slaan broeders. Nadat de reizigers ophielden en uitstegen bij hun bestemming en haltes. Begonnen de provocateurs weer. Ik neuk de eenheid van dit land etcetc. Laf!!!!!

  4. De reizigers probeerden het in het behin op redelijk manier uit te praten. Nieta hielp. Ik waarschuw ieder mens lievenden aamhangers van vrijheid. DIT ZIJN DE SOORT MENSEN WAAR WE MEE TE MAKEN HEBBEN. ZEG NEE TEGEN DE AKP!!!!! daarna komt gulen aan de beurt.

  5. Ze hebben vannons soort leren douchen man peter,wij maken ons reet schoon met water na het poepen smerige hollander,europa en vs hebben de systeem van de ottomanen overgenomen betreft defensie(kinderen van gastarbeiders op de eerste frond,niks van ons leren wat een lachertje!we liepen 80 jaar achter helaas en nu we sterk terugkomen schrikken jullie bange poeperts,kijk maar s hoe blij de europeanen waren toen fatih sultan mehmet was overleden!jullie schijten in jullie broek en dat weet ik peter,je krijgt mij niet klein met je reacties dat ik niks weet en dom ben zoals wim zegt,bang bang bang,voor wie???voor de islam en een sterke leider

    • Begrijp ik nu dat Alper en Gastarbeider één en dezelfde schrijver is? Overigens is de benaming Hollander iets anders dan Nederlander hoor. En als je echt iets over defaecatie wil weten is het boek van Midas Dekkers “De kleine verlossing of de lust van ontlasten” een humorvolle en wetenswaardig moment die je echt niet mag missen. Of blijf je zo’n zuurpruimige AKPer die alles wat anders is niet aan kan.LOL

LAAT EEN REACTIE ACHTER

Please enter your comment!
Please enter your name here