Turkije kijkt naar het oosten [COLUMN]

11
8

china-turkey[Door Peter Edel/Istanbul] – Begin dit jaar plaatste de NAVO Amerikaanse, Duitse en Nederlandse Patriotraketten in Turkije. Om bescherming te bieden tegen een aanval uit Syrië. Turkse defensiespecialisten werden zo en passant aan de kwaliteiten van de Patriots herinnerd. Kwam goed uit, want Turkije is in de markt voor een eigen luchtafweersysteem. Raytheon, de Amerikaanse producent van de Patriots, werkte eerder samen met de Turkse defensie-industrie en dacht de winst al binnen te hebben. De in Turkije regerende Gerechtigheids-en Ontwikkelingspartij (AKP) besliste voorlopig echter anders.

China
Dat de Turkse interesse uitgaat naar het Chinese Patriotequivalent, leidde in NAVO-kringen tot verbaasde gezichten. Omdat een NAVO-land met Chinese wapens een vreemde vertoning blijft, maar ook uit praktische overwegingen. Het systeem dat China in de aanbieding heeft sluit simpelweg niet aan bij het materiaal van de NAVO. Het kan bijvoorbeeld niet gekoppeld worden aan het op Iran gerichte NAVO-radarsysteem. Anders gezegd, met Chinese raketten kan Turkije wel schieten, maar weet het niet waarop.

Omdat het NAVO-systeem dat in gevechtssituaties vriend van vijand onderscheidt niet op Chinese luchtafweerraketten past, is de combinatie met de F-16 gevechtsvliegtuigen van Turkije ook al geen beste. Bijkomend probleem is dat de NAVO de geheime data van het friend/foe detectiesysteem niet in Chinese handen wil laten vallen en dat het de Turkse plannen zeker als een risicofactor in dat verband zal beschouwen.

Turkije noemt de acceptabele technologie en de gunstige prijs als voordelen van de Chinese aanbieding. Ook zou de Turkse defensie-industrie door een overeenkomst met China waardevolle kennis kunnen opdoen. Die pluspunten wegen echter niet op tegen het nadeel van incompatibiliteit met andere NAVO-landen. Dat weet men in Ankara natuurlijk ook. Mogelijk pretendeert Turkije belangstelling in Chinese afweerraketten om betere leveringsvoorwaarden af te dwingen bij westerse wapenproducenten. Maar ook dan blijft de vraag waarom Turkije deze manoeuvre via China speelt.

De betrekkingen tussen China en Turkije kennen ups en downs. Er is een conflict over de in cultureel en religieus opzicht aan Turken verwante Oeigoeren in de provincie Xinjiang. Tot verdriet van China steunt de Turkse regering hun streven naar zelfstandigheid. Zware repressie tegen protesterende Oeigoeren leidde in 2009 tot een scherpe Turkse veroordeling van China. Premier Erdogan sprak van ‘genocide’ en zijn minister van Handel riep op tot een boycot van Chinese producten. Er kwam geen oplossing voor dit conflict, maar toch verbeterden de Turks/Chinese betrekkingen een jaar later. Met handelsverdragen en een overeenkomst over uitwisseling van technologie als resultaat.

SCO
Verder werd Turkije in 2012 dialoogpartner van de uit China, Kazachstan, Kirgizië, Rusland, Tadzjikistan en Oezbekistan bestaande Sjanghai Cooperation Organisation (SCO). De SCO behelst niet alleen culturele en economische samenwerking, maar ook gezamenlijke militaire oefeningen. Om die reden wordt het als tegenhanger van de NAVO beschouwd. Dat NAVO-lid Turkije officiële relaties met de SCO aanknoopte was daarom hoogst ongebruikelijk.

Premier Erdogan omschreef het dialoogpartnerschap met de SCO als signaal over het Turkse (on)geduld aangaande EU-lidmaatschap. Klonk als een dreigement: laat Turkije snel tot de EU toe, anders verliest de NAVO een partner. De recente Turkse interesse in een Chinees luchtafweersysteem is een soortgelijk signaal. Toch zal het zo’n vaart niet lopen. Erdogan kon dan grapjes maken met de Russische president Putin over volwaardig SCO-lidmaatschap van Turkije, maar door inzichtelijke verschillen met de SCO-landen is die kans erg klein op korte termijn. Over Syrië wordt bijvoorbeeld extreem verschillend gedacht. Terwijl Turkije zo snel mogelijk een einde wil maken aan het regime van Bashar Al-Assad, hebben China, Rusland en Iran (dat de observer status heeft binnen de SCO) op z’n zachtst gezegd meer begrip voor de situatie van de Syrische president.

Antiwesterse stemming
Op iets langere termijn zou Turkije echter heel goed richting de SCO kunnen groeien. Dat de VS en de EU na het protest rond Istanbuls Gezipark tot een ‘internationaal complot’ tegen Turkije werden gerekend, toont hoe snel de perceptie van het buitenland in Ankara verandert. Wanneer die antiwesterse stemming aanhoudt, zal de Europese politiek moeten overwegen hoe en in wat voor vorm Turkije aan boord kan worden gehouden. Of er ontstaat op den duur het risico dat dit strategisch gelegen en economisch snel gegroeide land binnen een oosterse invloedssfeer komt te liggen.

Het idee dat de NAVO een belangrijk lid kwijtraakt heeft vanuit een anti-imperialistisch standpunt wellicht amusante kanten, maar de mensenrechten in Turkije zouden er onder te lijden hebben. De SCO zal Turkije zeker niet berispen over mensenrechtenschendingen zoals het Europees hof voor de rechten van de mens (ECHR) dat gewend is. Naarmate dergelijke connecties met de EU vervagen zullen ondemocratische tendensen steeds meer vrij spel krijgen in Turkije. Kortom, voor Turken die aan westerse vrijheden en democratische normen hechten is de naar het oosten kerende Turkse blik een veeg teken.

Peter Edel/Istanbul

Van Peter Edel verscheen onlangs De diepte van de Bosporus, een politieke biografie van Turkije (Uitgeverij EPO, Antwerpen).

Volg Peter Edel op twitter.

11 REACTIES

  1. echt goed van Turkije om die hypocriete westen te laten stikken. westerse landen zijn niet te vertrouwen, allemaal hypocrieten en zionisten en doen alsof ze de beste zijn van alles en iedereen zolang het maar in hun voordeel is. Turken zijn de vieze oorlogen tegen het ottomaanse rijk van de westerse landen nog niet vergeten!

  2. Niks anders dan ellende in het oosten. Dat krijg je als je niet moderniseert. Veel Moslims zijn sexueel gefrustreerd, vrouwen onderdrukking , hypocrisie. We mogen het westen verfoeien wat we willen, mensen daar zijn gelukkiger en vrijer. Islam zal achterlopen zolang moslims niet verlichter worden.

    • Vergeefse moeite Tc!! In mokum wordt dit gedrag “Een eikenhouten plank voor de kop” genoemd. De verdeeldheid is er zo gigantisch en het wijzen naar alles wat anders is is van oorsprong zo primitief dat dit nog een millenium aan tijd nodig heeft om tot mogelijke harmonie te komen.

  3. Jammer….

    Turkije glijd steeds verder af richting China en Rusland… met dank aan het westen die Turkije keihard van zich afduwt….

    De opinie van het westerse volk wordt aangestuurd achter de schermen door Politiek. Behalve verschillende landen, meningen en parlementen kent het westen wel degelijk een gezamenlijk politiek dat wanneer het eropaan komt met 1 stem kan handelen.

    Dit wetend…en dat Turkije al meer dan 50 jaar aan het lijntje wordt gehouden….meten met 2 maten….

    Gezi park….dat was ben ik bang voor Turkije het laatste druppel.

    Het westen heeft dubbel en dwars Turkije laten blijken dat zij niet gewenst is… Jammer.

    Ik persoonlijk ben voorstander van een democratische Turkije die dezelfde burgerrechten kent als Europa.

    Europa zal niet toegeven…zelfs als zij op zijn knieën valt… Turken zijn trots…

    Kortom, ik ben bang dat het niets wordt…

    Tenzij het westen onvoorwaardelijk met onmiddellijke ingang zijn fouten toegeeft , Turkije toelaat en de harten van de Turken probeert te veroveren met alle middelen…

    Dit lijkt bijna onmogelijk.

    Anderzijds heb je AKP en de Fetullah Gulen beweging die het Ottemaanse RIJK in zijn moderne vorm willen herstellen… dit keer zullen zij zich niet richten op het voormalig gebied van het Ottomaanse Rijk alleen…maar op de hele wereld.

    Wanneer het Turkije niet lukt in de EU te komen zullen de Turken gaan voor…wereldheerschappij achter de schermen met de filosofie van het Otemaanse rijk maar dan vernieuwd en gemixd met de ideeen van deze tijd.

    Mehmet

  4. Als verslaafd zijn aan allerlei troep gelukkig wordt genoemd???en als religieuze leefwijze(gezichtsbedekking wordt verboden vrijer wordt genoemd??ja dan weet ik wel wie zijn systeem dit is..de Turkse soennie islamisten komen eraaaaannnn we komen Europa en midden oosten halen,kapot maken op zijn Europees en dat kunnen ze niet hebben

  5. wat is modern? met je blote reet over straat lopen? het leven is niet alleen modern zijn, je neemt je modern zijn niet mee je graf in… Islam is je enige redding als je sterft en als je dit niet wilt accepteren in dit leven, dan leef voort als een vrije varken en laat de mensen die geloven hun leven van hiernamaals veilig willen stellen… ik ben erg blij dat ik Moslim ben, want dit leven interesseert me niet, ik en net als alle andere Moslims proberen geduld te hebben om dit leven uit te zitten op een normale manier en niet als een ongelovige zogenaamde vrije moderne manier.

    • Hey Zim, het woordje nuance staat niet in jouw vocabulaire zie ik. Indien dit leven je niet interesseert heb ik het met je te doen. Mogelijk heb je geen echte vrienden waarmee je kunt lachen en huilen. Mogelijk kan je niet genieten van het opgroeien van kinderen en kleinkinderen.Ik heb het met je te doen…. (“het leven uitzitten” klinkt als een straf)

    • mmm Ook voor een moslim is je leven uitzitten heel verkeerd.

      Lijkt wel een straf…

      Ik vind dit meer christelijk klinken richting Katholieke geloof van 50 jaar terug en eerder. Barbaars en middeleeuws… met alle respect voor alle geloven.

      Ik denk dat je het niet zo bedoelt. Een Moslim heeft net als elke andere gelovige van welke geloof dan ook de taak om als een goed mens te gaan leven en zijn tijd op aarde gebruiken om zichzelf geestelijk te ontwikkelen en jezelf te leren kennen…ontdekken. Dit proces wordt in de Islam ook wel het grote Jihad genoemd omdat je tegen jezelf vecht.

      Mehmet

      .

  6. wimmetje, prima jonge als jij dat vindt, ik weet wel hoe ik moet leven en daar heb ik jou en jouw aanhang niet voor nodig.. alleen een Moslim zou mij kunnen begrijpen en een ongelovige niet. die denken toch alleen maar lang leven de lol en de rest interesseren ze niet… en daar begint mijn verhaal, wat jij en je aanhang niet interesseren, interesseert mij het wel en dat is Islam beleven om klaar te stomen voor het hiernamaals en ja, dan moet je wel dit leven uitzitten om niet losbannig te leven en alle verleidingen te weerstaan want we zijn tenslotte ook mensen met gevoel. kan je het al vatten of wat?

    • Heb jij de opdracht om kleinerend en zeikerig te zijn of wil je serieus genomen worden? Dan zou ik maar een andere toon aanslaan. Bij mij hoef je niet meer aan te komen. Nonrespons in het vervolg.

LAAT EEN REACTIE ACHTER

Please enter your comment!
Please enter your name here