De zwaktes van de Turkse economie

14
13

Met grote regelmaat verschijnen berichten over de wonderbaarlijke economische opleving van Turkije, een land dat tot de snelst groeiende economieën ter wereld behoort. Op dit punt lijkt Turkije in ieder geval te voldoen aan de door de Europese Unie gestelde eisen.

Ook in andere opzichten is dit succes echter een belangrijk fundament onder de internationale politiek van de Gerechtigheids- en Ontwikkelingspartij (AKP). De assertieve premier Erdogan wil Turkije verheffen tot toonaangevend land in de regio en als het even kan zelfs tot een economische en politieke wereldmacht. Mede door deze ambitieuze opstelling riep Time Magazine hem vorig jaar uit tot ‘person of the year’. Een twijfelachtige eer overigens, gezien zijn voorgangers. Want in 1938 kwam Adolf Hitler bij Time als winnaar uit de bus, terwijl de lezers van dit tijdschrift een jaar later voor Joseph Stalin kozen.

Is het alleen hosanna met de Turkse economie, of zijn er ook zwakkere plekken? Ja, wel degelijk, al lees je daar door de tamelijk eenzijdige berichtgeving weinig over. De media beperken zich doorgaans tot de explosieve groei van de productie en de export sinds de AKP aan het roer staat. Daarnaast wordt de beteugeling van de inflatie als grote verdienste van die partij genoemd.

Dat de Turkse economie de laatste tien jaar in de lift zit, is een onmiskenbaar feit. De bijdrage daaraan van de AKP behoeft echter een kanttekening. De successen volgen namelijk in de eerste plaats uit richtlijnen van het IMF en de Wereldbank. Na de economische crisis in Turkije van 2001 sloot de regering overeenkomsten met deze internationale financiële instanties. Dat wil zeggen, toen de AKP nog niet aan de macht was. De partij van Erdogan deed daarop niet veel meer dan het strikt naleven van de adviezen van het IMF en de Wereldbank. Om daar vervolgens de vruchten van te plukken. Of zoals een vooraanstaande Turkse econoom het uitdrukt: ‘het economische succes van de AKP is vooral het succes van het IMF en de Wereldbank.’

Heeft de economische groei ook geleid tot grotere werkgelegenheid? Volgens de AKP zit momenteel een op de tien Turken zonder werk. Dat is nog altijd hoger dan in West-Europa, maar het is wel eens erger geweest. Bovendien wordt de werkeloosheid heel geleidelijk iets minder. Klinkt goed en de cijfers dragen ook zeker bij aan het positieve beeld over de Turkse economie in de westerse media. Ook hier past echter een kanttekening, want de AKP ontwijkt in haar cijfers het grote aantal ongeregistreerde arbeiders. En daarmee ook de werkeloosheid onder deze groep. Het is daarom realistischer om uit te gaan van een werkeloosheid tussen de 20 en 25 procent, wat uiteraard andere koek is.

Een ander punt is de scheve handelsbalans van Turkije. Want terwijl de export de laatste tien jaar ontegenzeggelijk snel groeide, schoot de import in dezelfde periode eveneens omhoog. Daardoor importeert Turkije momenteel tien procent meer dan het exporteert, een groter handelstekort dan dat van Portugal en Griekenland. Overmatige import was altijd al de achilleshiel van de Turkse economie, maar ondanks alle successen heeft de AKP wat dat betreft weinig of niets kunnen veranderen. Het handelstekort dreigt nu bovendien zelfs tot een ronduit explosieve situatie te leiden.

De sterke toename van de import komt mede omdat de AKP haar religieuze oriëntatie op de economie projecteerde. De islamitische wetten verbieden het heffen van rente en daar was het streven van de AKP op gericht. Premier Erdogan draaide erin toespraken niet omheen dat hij het niveau van de rente terug wilde brengen naar dat van de inflatie. Daardoor zou van reële rente op den duur niets overblijven. Het gevolg was dat lenen erg goedkoop werd in Turkije. Zo goedkoop dat menigeen zich diep in de schulden stak. Bijvoorbeeld om een auto te kopen. De verkoop van nieuwe auto’s steeg daardoor de laatste jaren enorm. Dat maakte in buitenlandse ogen veel indruk. De bomen leken opeens tot in de hemel te groeien in Turkije. Weinigen stonden er echter bij stil dat al die nieuw auto’s niet zo zeer een reflectie waren van de economische groei, als wel van meer en grotere leningen. Die namen in 2009 en 2010 jaarlijks met 40% toe. Door de daaruit volgende grotere consumptie, groeide het handelstekort in dezelfde periode navenant.

In de zomer van 2011 dienden de problemen zich aan. Door het tekort op de handelsbalans devalueerde de Turkse lira sterk, wat meer gevolgen had dan alleen een terugkeer van het inflatiespook. Om een vrije val van de munteenheid te voorkomen, zag de Turkse centrale bank zich in oktober genoodzaakt om de rente drastisch te verhogen. Die maatregel had echter verre van het beoogde resultaat, want de lira devalueerde verder, terwijl de Turkse effectenmarkt een stevige dreun kreeg. Zo kwam de Turkse economie in een venijnige vicieuze cirkel terecht: door het handelstekort verzwakt de lira, wat vervolgens tot hogere rente en duurdere leningen leidt. De banken zouden graag de vinger op de knip houden, maar kunnen dat niet doen, omdat hun klanten anders niet in staat zouden zijn de hogere rente te betalen. Het gevolg is dat de lira nog verder verzwakt, met vervolgens renteverhogingen en grotere leningen als consequentie.

Het behoeft geen betoog dat deze ‘Erdogan bubble’ op een zeker moment moet barsten en dat de oververhitte economie zichzelf corrigeert. Grote gevolgen zullen in dat geval niet uitblijven. Recentelijk gaan al steeds meer ondernemingen failliet en die tendens lijkt zich voor te zetten, met uiteraard meer werkeloosheid als gevolg. Dat is een veeg teken voor de populariteit van de AKP. Veel Turken stemden immers niet uit religieuze overwegingen op die partij, maar omdat men hoopte dat Erdogan economische stabiliteit zou brengen. Recessie moet daarom wel tot een politieke crisis leiden. Vooralsnog heeft het er in ieder geval alle schijn van dat de Turkse economie het dit jaar zwaar te verduren gaat krijgen.

(Peter Edel/Istanbul)

14 REACTIES

  1. Meneer Edel, had u weer een gebrek aan inspiratie ? komt de laatste tijd wel vaker voor, dat u van de hak op de tak springt en lange flinterdunne bruggetjes bouwt .. U doet uw best maar, dat zullen wij ook blijven doen ..

  2. de AKP heeft de economie,en landbouw in Turkije al zowat vernietigd, de kwaliteit is zwaar minder geworden + op lange termijn duurder.

    nu is het de beurt aan veeteelt. Door (goedkoop) runderen uit het buitenland te importeren, wordt de eigen Turkse veemarkt vernietigd en alle bijbehorende problemen worden groter ipv opgelost. de staatsfabrieken waarmee de staat veel inkomsten genoot en voor werkgelegenheid zorgde, zijn al voor heel goedkoop verkocht. en met dat geld vd verkochtte staatsbedrijven probeert de AKP nu de indruk te wekken dat ze goed werk hebben geleverd, geld hebben verdient voor de staat en dat alles goed gaat……. want ze weten zelf toch dat als over 5-10 jaar deze bewust gemaakte fouten bekend worden er niemand verantwoordelijk gesteld kan worden. dan zal de AKP weer van gedaante wisselen, en zullen deze gasten zonder te blikken of blozen doen alsof zij onschuldig zijn, en deze bovenstaande eigen gemaakte fouten schrijven op conto van anderen. net als ze dat vroeger hebben gedaan en nu alle oud MHP ers de nieuwe AKP ers zijn.

    eer en verstand is ver te zoeken bij AKP stemmers

  3. normaal dat turkije snelst groeit, alle bedrijven die in de hand waren van de overheid worden opgekocht door buitenlandse bedrijven die daarmee de bevolking uitbuiten.

    wat anderen hebben opgericht en en opgebouwd wordt stuk voor stuk verkocht door de AKP. en dit wordt dan als een economische wonder voorgeschoteld..

    de AKP achterlijke en/of hypocrieten stemmers zijn zelf sowieso ontoerekeningsvatbaar en genieten vd verkrachtingen die ze doorstaan.. we zouden het niet snappen, het zou goedbedoeld zijn. voorbeeldige moslims allemaal 🙂

  4. Een ketting is netzo sterk als zijn zwakste schakel…..

    We zullen het zien.

    Een partij als AKP moet in staat zijn om op alle terreinen hervormingen door te voeren.

    AKP is namelijk momenteel alleenheerser.

    Zaman gösterecek gercekleri….

  5. @matkap, noem je mij achterlijk omdat ik een moslim en akp stemmer ben?
    wie ben jij wel niet? akp heeft tenminste alles verder geschopt dan de vorige partijen…steeds meer mensen die in een krotten leefden kregen een betere nieuwe huizen gratis en konden de krotten gelijk gemaakt worden met de grond voor nieuwe projecten…de huidige regeringen hebben voor geen enkel nuttigs gedaan voor turkije alleen maar haat tussen verschillende bevolkingsgroepen en klassen verschil…
    en mensen als jij komen voortaan gelukkig niet meer aan de macht als moslims hater, shame on you!!

  6. in 2012 zullen we het allkemaal meemaken…

    Overigens is dit niet alleen de analyse van Dhr Peter Edel, maar van bijna alle economen. Sinds 2010 waarschuwen bijna alle economen hiervoor. Dhr Edel heeft het alleen maar in een context geplaatst, er een artikel van gemaakt in het nederlands om met ons te delen…

  7. Yapmayin bana numara, akp iyi olurmu ya? Kindertjes, ik geef jullie een voorbeeld wat jullie kunnen vergelijken met akp.

    Stel, ik ben werkloos en lui om veel sollicitatiebrieven te schrijven. Mijn inkomen gaat achteruit en kan mijn huur of woningprijs niet meer betalen, ook niet mijn autokosten/verzekeringen/telefoon/etc. Mijn inkomensachteruitgang heeft zulke fatale gevolgen dat ik in een zwaar financiële crisis(economie) verkeer, waardoor ik(president) een juiste beslissing moet nemen om mij(bevolking, omgeving) te redden. Ik(president) besluit om mijn woning(koophuis) te verkopen voor de executiewaarde zodat schuldeisers (Europa), hun prijs kunnen vorderen. Ik ben uiteindelijk zelf van de crisis verlost, EEN GROOT NADEEL is wel dat ik geen kostbaar bezit meer heb(denk aan fabriek). De beslissing die ik had genomen, bleek fout. Ik had namelijk als een gek moeten solliciteren en hard moeten werken om niet in financiele crisis te verkeren en om alles op tijd te betalen.

    Wat AKP doet is dus hartstikke fout, na alle gevolgen van dien zal Turkije niets meer overhouden wat kostbaar is. Turkije zal dus volledig afhankelijk worden van andere landen zoals Duitsland of China. Zij kunnen namelijk wel op eigen benen staan, als je ziet wat ze allemaal hebben overgenomen, denk aan productiebedrijven. Voor je het weet is Turkije leeggepompt, wat weer snel opgepompt zal worden door mensen die anti-akp zijn.

  8. het is opvallend dat de gemiddelde fans van Erdogan als hooligans zijn, en inhoudelijk weinig tot niks hebben om op te staan bij het ophemelen van Erdogan en zijn AKP. met haat, hypocrisie en schijnheiligheid geven ze zogenaamd antwoorden en verklaringen.

    vb: als men de naakte waarheid over Erdogan schrijft, en alleen simpel feiten benoemt dan is zo iemand voor de haatvolle, hypocriete en/of domme AKPers a-priori slecht en wordt het noemen vd waarheid vertaald naar haat tegen Erdogan en/of zou diegene een communist/aleviet/koerd/armeen/griek of wat dan ook zijn. (alhoewel Erdogan zelf een Georgier is, en de meeste AKP ers ook ALLES behalve Turk zijn)

  9. ondanks de belabberde financiele situatie in Griekenland en de (vermeende) positieve ontwikkelingen in Turkije zal het Griekenland toch altijd(!) beter voor de wind gaan dan Turkije. de griekse zeepbel is geknapt maar zij hebben de hele EU achter zich om het probleem op te lossen….

    maar de Turkse zeepbel blijft maar groeien; met Turkije gaat het zogenaamd heeeel goed dankzij de AKP en worden mensen misleid met onjuiste statistieken en verdraaiingen vd feiten.

    voordat de AKP aan de macht was waren de meeste AKP ers van nu MHP ers. als er toen over Koerdistan, PKK werd gesproken zeiden ze haha koerdistan bestaat niet en zal nooit bestaan ”nah kurdistan gelir” en wel nu…. de MHP ers zijn nu AKP ers.. in Noord-Irak is er al een Koerdistan… en het is een kwestie van tijd wanneer een deel van turkije wordt opgeslokt voor eeen Groot Koerdistan..!!

    maar vraag de gemiddelde turkse AKP er erover en hij/zij zal je vertellen ze tegen koerdistan zijn, en turkije niet verdeeld zal raken.

    zoals ik al schreef; meer als genieten vd verkrachting die ze meemaken kunnen ze niet.!!

  10. ?k hou van Tansu Ciller alleen om dit uitspraak ” bizim verilecek cakil ta?imiz bile yok ” Turkije heeft zelfs geen grintsteentje te geven aan de Koerden !

  11. Magnificent items from you, man. I’ve take note your stuff prior to and you are simply extremely magnificent. I actually like what you’ve acquired here, certainly like what you are saying and the way in which during which you assert it. You’re making it entertaining and you still care for to keep it wise. I can not wait to read much more from you. That is actually a terrific website.

LAAT EEN REACTIE ACHTER

Please enter your comment!
Please enter your name here