Voetbalfraude leidt tot zeldzame onenigheid in Turkse regeringspartij

0
7

Voetbal, een spelletje waarbij 22 jongens achter een bal hollen. Het behoeft echter geen betoog dat er grote sommen geld mee gemoeid zijn. Daarom zijn afspraken over uitslagen niet uitgesloten. Dat gebeurt vaker, maar alleen in Turkije leidt het tot een crisissfeer in de politiek. Tegelijkertijd ontstaat zo een interessant beeld van de onderlinge verhoudingen in en rond de regerende Gerechtigheids- en Ontwikkelingspartij (AKP).

Eerder dit jaar zijn in Turkije tientallen voetballers en clubdirecteuren gearresteerd op verdenking van ‘match fixing.’ Hen hangt een aardige gevangenisstraf boven het hoofd, want op een dergelijk vergrijp staat (of stond) maximaal twaalf jaar. Te lang, oordeelde een meerderheid in het parlement, waaronder de meeste AKP-leden. Dus werd in allerijl een wetswijziging in elkaar gesleuteld om de maximale straf terug te brengen naar drie jaar. Dat voorstel werd gesteund door premier Erdogan, zelf een oud-beroepsvoetballer. Is iets voor te zeggen, want twaalf jaar voor dit soort fraude lijkt erg lang. Althans, voor Nederlandse begrippen, want om twaalf jaar voor de kiezen te krijgen moet je hier al snel iemand van het leven beroven. In Turkije valt het echter mee. Daar is drie jaar in ieder geval een schijntje; doorgaans duurt voorarrest al langer. Niet iedereen was het daarom eens met het wetsvoorstel. Ook binnen de AKP niet.

Een van de dissidente AKP-parlementariërs schreef een brief aan de eveneens aan de AKP verbonden president Gül. Die sprak vervolgens zijn veto uit, waardoor het parlement zich nogmaals over de wetswijziging moest buigen. Erdogan en zijn parlementariërs hielden de poot echter stijf en bleven bij een verlaging van de maximale straf voor frauduleuze voetballers. Gül was daardoor uitgepraat. Hij kan namelijk niet nog een keer zijn veto uitspreken. Althans, niet zonder de zaak door te verwijzen naar het Constitutionele Hof en van een dergelijke procedure is hij geen voorstander. De wetswijziging is er dus door.

De gevolg bleven niet uit, want de AKP kreeg een fikse golf kritiek over zich. Omdat de indruk is gewekt dat men zich voor het karretje heeft laten spannen van de voetballobby, een woord dat in Turkije vrijwel gelijk staat aan maffia. Dat kwam hard aan. Omdat veel Turken op de AKP gestemd hebben vanwege de in hun ogen onkreukbare reputatie waar het corruptie betreft. Dat uit zich ook in de manier waarop de naam van de partij vaak wordt geschreven, als AK-partij. Het woord ‘AK’ staat in het Turks namelijk voor ‘zuiver’. Zo wordt benadrukt dat de AKP zuiver op de graat is.

Kritiek op Erdogan en de AKP kwam ook uit onverwachte hoek. Van columnisten in de Engelstalige Turkse krant Todays Zaman. Zeer ongebruikelijk, want Todays Zaman verdedigt Erdogans beleid doorgaans in alle toonaarden. Een paar dagen geleden merkte columnist Emre Uslu echter al op dat de AKP is gaan lijken op partijen die in het verleden in opspraak kwamen wegens corruptie. En gisteren schreef hoofdredacteur Bülent Kenes in zijn column dat hij voortaan niet AK-partij, maar AKP zal schrijven. Het ‘zuivere’ is er voor Kenes kennelijk vanaf bij de AKP. Hij ging nog een stapje verder door eraan toe te voegen dat de AKP zijn stem voortaan kan vergeten. Nooit eerder werd Erdogan zo in de steek gelaten door een als pro-AKP bekend staande krant. Ook niet toen er berichten in andere kranten verschenen dat hij en andere AKP-politici betrokken waren bij het in Duitsland ontstane fraudeschandaal rond het liefdadigheidsfonds Deniz Feneri. Dat heette in Todays Zaman ‘zwarte propaganda’ tegen de AKP. Van dergelijke ontkenningen is nu geen sprake.

Is dit het hele verhaal, of slechts de façade van diepere tegenstellingen? Zijn er bijvoorbeeld nog meer verschillen tussen president Gül en premier Erdogan? Die zijn er. Met de persoon van Fethullah Gülen, een in de VS woonachtige imam met bovengemiddeld veel invloed in Turkije, met name op politie, justitie en onderwijs. Gülen heeft zijn naam nadrukkelijk aan de AKP verbonden. Hij heeft binnen die partij ook veel volgelingen, met bovenaan president Gül. Verder wordt Gülen in Turkije door twee kranten vertegenwoordigd. Door Zaman en het eerder genoemde Engelstalige Todays Zaman, dat Erdogan en zijn medestanders afgelopen week als een baksteen liet vallen.

In tegenstelling tot Gül, staat Erdogan niet bekend als een overtuigde volgeling van Gülen. De beweging rond deze imam beschouwt de premier zelfs als een uitgesproken lastpak. Althans, dat blijkt uit cables van Amerikaanse diplomaten, die uitlekten via Wikileaks. Volgens hen zou de Gülenbeweging Erdogan beschouwen als een ‘liability’, als iemand die problemen veroorzaakt. Mogelijk heeft de Gülenbeweging een probleem met Erdogan omdat zijn streven naar macht evident is. Dat hij daarbij uiteindelijk in een confrontatie terecht zal komen met de ambitie van de Gülenbeweging om haar invloed in Turkije uit te breiden, laat zich raden. De recente onenigheid tussen Erdogan, Gül en de aan Gülen verbonden media, naar aanleiding van fraude in de voetballerij, heeft in ieder geval veel weg van een machtsstrijd binnen AKP-kringen.

(Peter Edel/Istanbul)

LAAT EEN REACTIE ACHTER

Please enter your comment!
Please enter your name here